MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, June 22, 2023

LESSON 8 *August 12 – 18 Khrih in a Zuun Nunzia le Kha Siangtho Humopna tawh Thugenna

LESSON 8 *August 12 – 18

Khrih in a Zuun Nunzia le Kha Siangtho Humopna tawh Thugenna

 

SABBATH NITAAK

 

Tukaalsung Simding: Efe. 4:17–32; Kol. 3:1–17; Zech. 3:3–5; 8:16; Isa. 63:10; Rom. 8:16, 26, 27

 

Kamngah: “Zuauna lungsim in a suksiat khitsa, nidangin na nuntakna ngei uh ahi na pianlui uh paikhia unla, na lungsim uh le na ngaihsutna uh thaksuak sak un. A thutang a siangtho ahihna thu, nuntakna mahmah panin a kilangsak, Pasian’ pianzia tawh kibangin a kibawl na ngeina thak uh bangin na nungta un.” (Efesa 4:22–24)

 

Jose Antonio in Spain gamah Palma khua-ah teeng hi. Kum tampi sung inn nei lo-in lamdung lampi-ah om hi. Samkang khin, khamulte zong sau khin kum 57 cing khin hi taleh a kum phakzah sangin teek mel pua zaw hi. Ni khat sammet sai nei Salva Garcia hong pai-in Jose limtakin puahin a sam, a khamulte limtakin metsak hi. Jose in sammetsakin a khutcin, a khecinte tansakin a mel puak hong etltawm mahmah hi. Tua khit ciangin Jose in puan thak silh lai hi. Jose in limlangah a ki-et ciangin a khitui hong luang hi. “Keimah ka hiam” ci-in a lungsimah kidong hi. Tu-in a kikhel mi ka suak hi; kuamah in ka mel hong thei nawn lo ding uh hi, ci-in pulaak hi. A puathm kikhelna bek hi lo-in ka nunzia kikhel hi,” ci-n a pulaak hi. Efesa 4:17–32 in hong hilh bangin Paul in thu-um mite in nunna buppi kikhel ding kisam ahihna hong hilh hi. Thu-um mite in nunlui nusia ding a, nunna thak sungah nungta ding hi. Jose kikhel bangin a puatham bek kikhelna hi lo ding a, nunna buppi kikhelna i kisam hi. Hih kikhelna sungah lungsim ngaihsutna khempeuh kikhelna kihel hi (Efe. 4:23); tua in “dikna mantak le siangthona tawh nuntakna hi (Efe. 4:24). Hih in a nunung bel kibawl thakna hi. *August 19, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.

 

SUNDAY August 13

Mawhna Guam Sungah Kiatna

 

Simin Efesa 4:17–32 le Kolose 3:1–17. Koi bangin Paul in thu-um mite in kipumkhatin nungta thei ding hi, ci-in hong hilh hiam?

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Ama-in a pulaak thute sungah, Efesa 4:1–16, Paul in a gen thu bulpi in pawlpi kipumkhatna hi. Efesa 4:1 le 4:17 enkak inla, a kibang thute ciamteh in. I nunzia ding hong hilh thute ciamteh in. Hih a kibang thute in kipum khatin nuntak khuasakna in a hoih lo thute sangin vangliatna a nei zaw hi. Efesa 4:17–24 sungah Paul in Gentile mite nuntakzia tawh a kibang lo nunzia pulaakna i mu thei hi. Tua thu in pawlpi kipumkhatna susia hi (Efe. 4:17–19), ahi zongin Khristian nunzia le tong in pawlpi pumkhatna a piangsak zaw hi (Efe. 4:20–24). Paul pulaak thute in Gentile nunzia le tong in deihhuai lohna i mu thei hi. Ahi zongin Gentile mite kikhelna in Khrih tungtawnin Pasian hotkhiatna thu hi, ci-in i thei hi. Amaute in Pasian innkuan sungah kihel thei ahihna zong i mu thei hi (Efe. 2:11–22; 3:1–13). Tua hi-a Efesa 4:17–19 in si[1]le-sa tawh a nungta Gentile mite nunzia in ciangtan nei-in siatna tawh kidim nunzia ahihna thu honghilh hi” (Efe. 2:11). Paul in Gentile mite mawhna ahih keileh mihing khempeuh tunga om mawhna bek a gen hi lo-in hi; Paul in tua bang mawhna tawh a nungta mite gamtat zia le tong, tua bang mawhna a manawh nunzia in siatna sung manawh ahihna thu buaipih zaw hi. Efesa 4:17–19 pulaak a thu guipi in “puatham upna” a siathuai-na hong hilh hi: amaute ngaihsutna in siatna tawh kidim ahihna, amauten khuamial sungah nungta-in Pasian tawh kigamla-in kalsuan uh hi (Efe. 4:17, 18). Hih bangin a nunzia un thuman khuavak muh tel nading in a dal hong suak hi. (Bang hang hiam cihleh amaute ngawngkhuah na hangin thuman khuavak thei thei lo uh hi); “amauten gitlohna tawh kidim uh hi” (Efe. 4:18, 19) numei pasal thaangtatna tawh nungta uh hi (“ci le sa deihna zui-in, huaiham angsung zonna tawh nungta uh hi; siangthona a nei kei uh hi” Efe. 4:19). Pasian kiang pan kigamla-in nungta uh ahih manun amauten bangci nuntak ding a thei kei uh hi; Ama hehpihna tawh a kikhen khia uh hi; siatna mawhna guam thuk sung a manawh uh hi.

 

Mawhna ukna panin kihemkhia nuamin na hanciam laitakin mawhna sung a thuk lut semsem na hia hiam?

 ______________________________________________________________

 

MONDAY                   August 14

Lamdang Takin Kikheelna Puansilh

 

Ama kikhelna a gen ciangin Paul in bang thute bulphuhin pulaak hiam?

(Efe. 4:20–24)

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

A nunlui a pulaakna-ah Gentile mite nunzia bangin nungta ahihlam (Efe. 4:17–19), Paul in a pulaakna-ah “Khrih theikha lo nunna a pulaak kei hi.” Tua thu sangin “Khrih theih lohna panin na nunzia uh” ci-in a pulaak zaw hi (Efe. 4:20). “Khrih thu na theih uh” Ama hong hilh thute” (Efe. 4:21); tua banah Paul in Zeisu sunga thuman thutak in a zuun nunzia bangin a nuntak ding uh a hilh phapha hi. (Efe. 4:21). Paul in upna bulphuhin Khrih tawh kizopna nei ahihlam hong hilh hi; tua bangin nuntak khuasakna in Khrih thu sin tohtohna hi.”Sihna pan a thokik Zeisu thu i thei hi. Tu-in tua Zeisu in ei tawh hong nungta hi. Ama thuhilhnate in i zia le tong hong zuun a, a nungta Topa tungah citakna a hong ngahsak hi. Ama hong makaihna zui-iin Kha Siangtho le Ama Kammal makaihna nuai-ah a kalsuan ding ihi hi. Paul hilhna-ah Khrih zia-le-tong in getehna thum honghilh hi. (1) Nunzia lui suahkhia ding (Efe. 4:22); (2) nunzia thak ah kipuahpha (Efe. 4:23); le (3) Nunna thak silh ding, Pasian zia-le-tong sungah kalsuan ding ihi hi (Efe. 4:24). Paul gentehnate in Thukhun Lui sunga gentehnate siksanin a honghilh hi (Late 73:6; Zech. 3:3, 4; Mal. 2:16) le hotkhiatna (Isa. 61:10; Ezek. 16:8; Zech. 3:4, 5) honghilh hi. Nidang hunlai-in mihingte in puantual silh uh hi. Tua puan nuai[1]ah puansungsilh khat a silhbeh uh hi. Tua bangin puantual a silh uh ciangin nisa dalna suak theipah hi. Tua bang mahin numeite in zong puantual silh uh hi. Tua bangin amau puansilh siksanin Paul in thu hilhna nei hi. Puansilhte in manpha hi; kum sawtpi sung kisilh thei hi. Puan silh khat bek nei mi tawm no khat bek om hi. Puan silh a hoihzia tuamtuam zong om hi. Tua bangin puan silh tungtawnin mi khat ii dinmun nuntak khuasakna kikhensat thei hi. Puan silh kilaih pahpah khol lo hi; tua bangin puan silh a laih uh ciangin amau dinmun zong kikhek hi thei hi. Tuhunin zong puan silh in thu tampi pulaak hi. Paul in nunzia kikhelna thu a hong hilhna-ah puansilh tawh gentehna nei-in hong hilh hi. Tua bangin kum zalom khat hunlai puansilhte kikhek ciangin nunzia zong a kikhel limla-in nunlui nusia-in nunthak tawh nuntakna thu hong hilhna-ah puansilh tungtawnin hong hilhna thu i mu thei hi. Khrih thu theihna le Khrih mahmah theihna in bang kibatna nei a, bang kilamdanna om hiam?  

 

TUESDAY          August 15

Pumkhat Suahnading Hehpihna tawh Kampau

 

Thu-um mite in kampau zia ding Paul in hong hilhna bang hangin thupia hiam? Bang hanghi ding hiam?

 

(Efe. 4:25–29)

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Paul in Efesa 4: 25- 32 siksanin a hong hilh kikkik thu in “Deihhuai lo thu nusiat ding (zuau thu hemkhia in cih sawlna); a deihhuai sawlna (Khat le khat hehpihna le thuman thutak tawh ho-in) honghilh hi. Banghang hiam cihlteh eite in pumpi khat tunga pumpi nate ihi hi. Eite in Khrih pumpi tunga pumpi nate ihih bang mahin) thuman thutak kigenin khat le khat kiho ding honghilh phapha hi. Tua bangin a hong hihna-ah Paul in Zechariah 8:16 siksanin hong hilh hi[1]in, tua bangin thuman thutak kigenna-ah kilemna, daihna hong tun hi, ci hi. Efesa 4:31 in hong hilh bangin thangpaihna hehnate nusiat ding honghilh hi. Pawlpi mite muhna-ah hehna kampau lo-in khat le khat lungduaitakin kizopna nei ding hong hilh phapha hi. Tua bangin hehna hangin kampau-nate panin siatna tuamtuam in hong nungzuih hi. “Na heh ciangin mawhna in hong nungzuih lo dingin kidawm in” ci-in hong hilh hi. Tua bangin a deih huai lo thu pelh ding ahong hilhna-ah Paul in “Guta in gu nawn kei hen” (Efe. 4:28), ci-in hong hilh hi. A deihhuai thu in guta mi in na gu nawn lo-in a khut tawh nasem ding a, a kitangsam mite a huh thei dingin amah mah in nasem hen,” ci-in hong hilh hi” (Efe. 4:28; 1Kor. 4:12, 1Thess. 4:11). Hih bang thu in bang thu tungah kinga hiam cihleh, “tua bangin nasem hileh midangte kitangsapnate a huh thei ding dinmun tung ding a hong deih hi” (Efe. 4:28). Paul in hih bangin thu a hilhna-ah guttate gamatna in khemna zuau-genna tawh nuntakna ahihlam Ananias le Sapphia (Sawl. 5: 1-11) nunzia tawh kizopna nei ahihlam hong hilh hi. Paul in Khrih sungah a upna in ama nunzia a khel vangliatna a ngah hi. Bangzahin vanglian hiam cihleh guta khat nunzia khelin tua panin midangte ading thupha a suak nunna-ah kikhel hi. Tua khit ciangin Paul in hih bangin thupia hi: “Note kam panin thusia khat peuh mah na paikhia sak kei ding uh hi” (Efe. 4:29), hih in siatna tawh kipawl kammal hi-in, tua bang siatna in na tampi kisiatna a piangsak hi. A hoih thu-ah hong hilhna-ah a hoih lo thu khat in ama thu-in dinkhawl thei hi lo- hi; tua bang siatnate thu thumte tawh kilaih thei dingin hong hilh hi: tua thu thumte in (1) “nunna kilamsak thei thute”; (2) “a hun a mun tawh kituakin kampau theihna” le (3) “A za mite tungah hehpihna kampau-na” (Efe. 4:29). I kampau-nate in hih thu thumte bangin kampau thei hi lehang, bangzahin deihhuai hiam?

 

WEDNESDAY           August 16

Thu-um Nuntakna-ah Kha Siangtho

 

Khristiante lakah a hoihlo kampau zang mite tung panin Paul in a lamet thute a pulaak hi; Kha Siangtho tawh a kidim mite mukpau kampau zia dingte Efe. 4:30 in honghilh hi. Paul in a lauhuai vauhilhnate le nuntakpih ding kamciamte a pulaak hi. I mawhnate hangin pawl sungah khat le khat kilangneihna hong om hi; tua bangin a neu no khat in siatna lianpi piangsak thei ahihna thu honghilh hi: tua bangin a deih huailo kampaute in Kha Siangtho dahsak hi; Pasian hongpiak kampau theihna in midangte tungah siatna tuamtuam hongtun thei hi (Efe. 4:25–27, 29, 31, 32). Hih bangin Paul in a genna-ah Isa.63:10 siksanin honghilh hi. “Israel mite in kampau-na tawh Kha Siangtho dahsak uh hi; tua hangin Topa Pasian in amaute langkhat ah a pang hi; Topa mahmah in amaute a do hi.” Kamciamte a pulaak kikna-ah “Amaute in Khrih a san uh a kipanin amaute kihotkhiat ni a hongtun matengin Kha Siangtho in amaute a ciamteh hi, ci-in Paul in a pulaak hi (Efe. 1:13, 14; 4:30). Kha Siangtho in thu-um mite tawh kizopna-in tatsat theilo hilo-in, ahi zongin nuntakna huu neihlai siah tua bangin kizopna kisam hi. Thu-um mite in Kha Siangtho ompihna a nawlkhin uh ciangin, kampau-na tawh Kha Siangtho a gensiat uh ciangin, Kha Siangtho in amaute nusia-pah hilo-in, Kha Siangtho a dahsak uh ahi hi. Kha SIangtho in thu-um mite tawh a tawntungin a ompih nuam hi. Khrih hongpai kik mateng Pasian in amaute a kepna, a cinna ngah mite hi, ci-in a ciamteh hi. Paul in Kha Siangtho tawh kidim nunna thupi takin ngaihsun hi. Kha Siangtho in nuam/dah theihna nei ahihna kimu thei hi. Paul in a laikhaknate-ah hih thu mah a pulaak phapha hi (Rom. 8:16, 26, 27; 1Kor. 2:10, 13; 12:11; Gal. 5:17, 18). Pa Pasian thuthuuk kikupna khatpeuh a om ciangin i kidop ding kisam mahmah hi. Kha Siangtho in Pa le Tapa tawh khat ahih bang mahin kibatlohna nei Pasian mah hi. “Kha Siangtho in ngaihsutna, ei-in Ama ngaihsutna bangin nasem hi. Kha Siangtho in dahthei hi; Kha Siangtho gensiatnate in Amah dahsak hi. Tua in Kha Siangtho huzaap hilo-in Kha Siangtho zia-le-tong ahih zawkna kimu thei hi. Tua ahihleh Kha Siangtho in nang le kei bangin pumpi (person) hihna nei hiam? hilo hi. Mihingte’n i tel thei dingin mihing pumpi tawh gentehnin i pulaakna bek hi-in, Kha Siangtho in pumpi nei hi, ci-in i pulaak ciangin mihing bangin pumpi nei hilo ahihna thu i phawk ding kisam hi. Hihin thuthuuk ahih bangmahin mihing ngaihsutna in a cin zo kei hi.” Paul Petersen, God in 3 Persons—In the New Testament (Silver Spring, MD: Biblical Research Institute, 2015), p. 20. Pasian Kha Siangtho in i sungah hongteen ciangin i gamtat zia le tong hong huzaap hi; Pa Pasian tawh tua bangin kinai takin i nuntak bei dongin i nuntak ciangin Kha Siangtho ciaptehna i ngah thei hi. Hih bangin upna tawh i nuntak ding kisam hilo hiam?

 

THURSDAY      August 17

Lai-natna (Heh Lohna)

 

Hotkhiatna ni a pulaakna-ah Khrih Nihvei hong paikik ding siksanin thu[1]um mite in mukpau kampau kidop ding hong hilh hi (Efe. 4:30); Tua hi-in Efesa 4:31, 32 sunga thute in Khrih hong kumkikna thu bulphuhin kampau kidawm dingin hong hilh hi. Khrih hongpai kik ding thu siksanin bangci bang lungsim puak gamtat zia le tong hemkhia ding kisam hiam? Bangci bangin lungsim puak leh gamtat zia le tong nei ding i hiam?

 

Efe. 4:31, 32.

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Efesa 4:17–32 sungah a nunung bel Paul in thu-um mite tung pan a lametna thute a hong hilh hi. Pelh ding thute a pulaakna-ah siatna nam 6 thute kipulaak hi (Efe. 4:31); a deihhuai thute in ahihleh lai-natna, hehpihna, mawhmai sakna cihte (Efe. 4:32), le thu ngaihsut siamna cihte nuntakpih dingin hong hilh hi. Khrih sungah Pasian i mawhnate a hong maisak bang mahin thu-um mite khat le khat mawhna kimaisak ding kisam hi (Efe. 4:32). Pelh ding thu 6te kipatna le a thukhupna-ah a huamin “Kigimneihna” “zuau khemna khempeuh” cih thu kimu thei hi. Tuate kikaalah “Hehna, “Thangpaihna” le “pawl kikhenna” “Kigensiatna” cihte kimu thei hi (Efe. 4:31). Kigensiatna pulaakna-ah Greek tawh kigelhna-ah Pasian langpanin kampau-na a pulaak kammal hi. Tua hi-in Greek tawh kigelhna-ah Pasian gensiatna ahih keileh mihing khat le khat kigensiatna “kilungsim neihna” “hehna” “lungtomna” cihte in kampau tungtawnin hong kilang hi, cih i muthei hi. Pual honghilh nop bel in Khristiante khat le khat kiho-na-ah tua bang siatnate i pelh ding honghilh hi. Hehna a piangsak lungsim puakte in Khrstian galdo-nate i hepkhiat ding kisam hi. Pawlpi mite in kipumkhatna sungah a khangto ding uh hi (Efe. 4:1–16 tawh enkak in). Hih bang siatnate nusiat ding honghilh hi. A hoihlo kampaute hepkhiat ding kisam hi. Khrih innkuan sungah a om mite khat le khat kiho-na-ah a hoihlo kampau zanglo-in a hoih kampau-nate i zat zawk ding kisam hi. Hehna tawh nungtalo-in, Khrih sungah i ngah nunna hangin hehpihna, lainatna mawhmaisakna cihte tawh nuntakna in na khempeuh tungah a deihhuai bel nunna zia-le-tong hi, cih i phawk ding kisam hi (Efe. 4:32). Pasian in i mawhnate hong maisak ahih manin eiten zong midangte mawhna i maisak ding Paul in honghilh phapha hi (Kol. 3:13; Matt. 6:12, 14, 15 tawh enkak in). Kampau in vangliatna nei ahihna ngaihsun in. Koi bangin midangte phattuamna, tha piakna, upna a khangsak thei dingin kampau ding i hiam?

 

FRIDAY             August 7

Ngaihsutbeh Ding: Na kampaute na kisik loh dingin ngaihsun inla pau pan hi. Hotkhiatna ni hong tun dong note hong ciamteh Pasian Kha Siangtho dahsak kei un. Itna na neihleh a siangtho upna sungah midangte zong tunpih nopna lungsim na nei ding hi. Kampau khat hangin midang khat kisiat nading ahihleh bangmah pau kei zaw in. Na lawm/sanggam i gamtat luheek a subuai thei kammal zang ke’n, hih ahoihlo kampau zangh kha kei in. Tua bangin a hoihlo kampau-na in Satan nasepna hi. Na kampau-na-ah Pasian hongphal loh thute gen kha kei in.” Ellen G. White, Advent Review and Sabbath Herald, June 5, 1888. Koi bangin pawlpi in i nunzia hongkhel thei, hong puahpha thei hiam? Nang le kei in zong pawlpi khantoh nading bang i sem thei hiam? Hih a nuai-a thute ngaihsun in. 1. Kei le ka innkuante in Seventh-day Adventist Pawlpi le Pawl pua mite tungah huzaap lianpi ka nei nuam hi. A hoih thute ngaihsun in upna a kipsak thei, azuun thei zia le tong ka lunggulh hi (Efe. 4:29). 2. Khrih in kipumkhat ding le itna nei dingin hongsam hi. Ka neih ka lamhte tawh midangte in upna sungah a khangto a suah zawh nadingin, siatna sung a tung mite ka lamsang nuam hi (Johan 13:34, 35; 17:20–23; Efe. 4:1–6; 1Thess. 5:9–11). 3. Mi khatpeuh tawh kithu tuah lohna hong om ciangin amaute deihna ka zahtak nuam zaw hi. Khrih tungah a ki-ap zaw dingin kahuh kapanpih nuam zaw hi. Ka ngaihsutnate thudam takin ka pulaak ding hi (Efe. 4:31, 32). 4. Lungnuam takin ka nungta ding hi. Kua mi huhin panpih zo ding ka hi hiam ci-in ka huh zawh ding mi khat peuhpeuh ka muh nadingin ka zong ding hi. Khrih hong paikik ding lamenin ngakin ka-om kawmin ka pawlpi mite hitaleh pawl pua mi khatpeuh tungah vantung hehpihna thu ka gen ding hi (Efe. 4:29, 30; Gal. 6:2; Heb. 10:24, 25).

 

Kikupding Dotnate:

 

1.       Mihingte a hong kitatkhiat nadingin nasepna-ah Pa, Tapa le Kha Siangtho (Thum Gawm Pasian khat) thu Efesa sungah 11 vei a pulaak enkik in. Koi bangin Pa Pasian thu honghilh hiam? Efe. 1:3–14; 1:15–23; 2:11–18; 2:19–22; 3:1–13; 3:14–19; 4:4–6; 4:17–24; 4:25–32; 5:15–20; 6:10– 20 (Topa, Efe. 6:10, cih kammal in Khrih pulaak hipah hi).

 

2.     Koi bangin Paul in Khritian thu-um mite kampau-zia ding honghilh hiam? (Efe. 4:25–32) “computer-tawh kizopna manlang hun sungah koi bangin kizopna nei ding, ci-in honghilh hiam? Online (Huih tungtawnin kizopna) ah kitot kiselna, kigensiatna cihte a tam mahmah na sungah koibangin kalsuan thei ding i hiam?


To get the latest update of me and my works

>> <<