MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, June 22, 2023

LESSON 7 *August 5 – 11 Khrih Pumpi-ah Pumkhat

LESSON 7  *August 5 – 11

Khrih Pumpi-ah Pumkhat

 

SABBATH NITAAK

 

Tukaalsung Simding: Efe. 4:1–16; Fili. 2:3; Late 68:18; Sawl. 2; 1Kor. 12:4–11, 27–30; Isa. 5:4

 

Kamngah: “Amah in mite tungah siamna a tuamtuam hong pia a, pawlkhatte sawltak nasep a sem ding, pawlkhatte kamsang nasep a sem ding, pawlkhatte thuhilh kawikawi nasep a sem ding, pawlkhatte pawlpi kem nasep a sem ding, le pawlkhatte laihilh nasep a sem dingin a hong seh hi. Hih nasep a tuamtuamte khempeuh a sem dingin Pasian’ mi khempeuh kigingkhol sakin Khrih a dingin na semin Khrih pumpi a khansak theihna ding deihna ahi hi.” (Efesa 4:11, 12)

 

Aesop tangthu-ah “Giltui le khe” (The Belly and the Feet) tangthu in “Gilpi le khe in kua thupi zaw i hiam ci-in kinial uh hi. Khe in gilvahin na om ciangin keima kong puak hi. Gilpi in “ahi zongin ken gil ah an na koih kei leng nang khe in bangmah na sem zo kei ding hi” ci-in dawngkik hi.” Lloyd W. Daly, Aesop Without Morals (New York: Thomas Yoseloff, 1961), p. 148. Tua bang mahin Paul in zong thu upna-ah kalsuanzia ding pumpi nate tungtawnin thuhilhna hong nei hi. Paul in pumpi thu a pulaakna-ah i pumpi in Khrih pumpi hi, ci-in hong hilh hi. Pumpi-ah na tuamtuam kigawmkhawm bang mahin pumpi cidam nadingin pumpi nate in kituak takin nasep kul hi. Efe. 4:1– 16 Paul in pumpi nate tungtawnin thugenna a hong kihilh thu in kician kitel mahmah thu hi (Rom 12:3–8, 1 Kor. 12:12–31). Tui-in Khrih in pumpi Lutang hi. Pumpi tungah siamna a tuam tuam hong pia hi. Hih siamnate in pumpi kipumkhatna a piangsak hi. Pumpi nate khat ciat- pawlpi mi mimal khat ciat in pumpi – pawlpi cidamsak hi. Paul hong hilh thu in a cidam pumpi, Pasian hong geelsak Khrih sungah thu-um mite kipumkhatna thu a hong hilh hi. *August 12, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.

 

SUNDAY August 6

Kha Siangtho-ah Kipumkhat

 

Simin Efesa 4:1–16. Koi bangin Paul in thu-um mite hong pantah hiam? Tua in bangci bangin pawlpi kipumkhatna piangsak hiam? Paul in Efe. 4–6 sungah kipumkhatna thu honghilh hi. Hih thu ah thu nih khen in honghilh hi. Amasa-in Efe. 4:1–6 sungah Paul in thu-um mite thu upna[1]ah kipumkhat nading thu honghilh hi. Tua bangin kipumkhatna hangin a kimu thei thute zong a pulaak hi (Efe. 4:1–3); tua bangin kipumkhatna thu a genna[1]ah “Khat” cih kammal 7 vei bang kimu thei hi (Efe. 4:4–6). Nihna-ah Efe. 4:7– 16 sungah Paul in zawhna, pahtawi-na ngah Zeisu in hehpihna naak ahihna le a mite adingin hotkhiat lungdamna thu midangte tunga pulaakna-ah hong makaih hehpihna thu zong a pulaakna i mu thei hi (Efe. 4:7–10); tua bangin thu-um mi khempeuh in pumkhat a suahna thu a pulaak banah a cidam a khangto Khrih pumpi ahihna thu zong a honghilh hi (Efe. 4:11–16). Efesa 4 sungah a thu patna-ah Paul in Khristian thu-um mite in “Pasian hong sapna tawh kituakin i nuntak ding hong hilhh hi” (Efe. 4:1). Tua bangin Paul in thu-um mite nunzia ding a hong hilhna-ah lampai bangin gentehna tawh hong hilhna thu kimu thei hi (Efe. 2:2, 10; 4:17; 5:2, 8, 15). Paul in Pasian sapna bangin a nungta dingin ahong hilhna-ah Khristian khat in upna tawh kalsuan ding ihihna hong hilh hi (Efe. 1:18; 2:4–6, 13). Paul in thu-um mite tungah a hong hanthotna-ah tua bangin amaute kipum khat tak ciangun Pasian geelna nunung bel a tangtungsak ahihna thu a pulaak hi (Efe. 4:9, 10). Hih munah Paul in gamtat zia le tong hoih tawh nuntak kalsuanna thu pulaak masa-in tua bang zia le tong in kipumkhatna hong tunpih hi, ci-in hong hilh hi (Efe. 4:1–3) Tua zia le tongte in kiniamkhiatna, dikna le lungduai-nate hi. Hih kammalte a banbanin i en pha ding hi. Efe. 4:2 ah Paul in kiniamkhiatna ahong hilhna-ah “i mimal deihna sangin midangte deihna masak zawkna” kisam ahihna honghilh hi (Fili. 2:3). Tua hi[1]in kiniamkhiatna in mimal manphatna kiniamkhiatsakna hi lo-in, midangte deihna masak zawkna ahihlam, kiniamkhiatna pen a deihhuai zia le tong ahihlam hong hilh phapha hi (Kol. 2:18, 23). Dikna (Efe. 4:2) i cih in “mi khatin ama hoihna sangin midangte hoihna masak zaw-in ei le ei thupi kisakna sangin midangte thupi-na masak zawkna hi” ci-in hong hilhcianna kimu thei hi. Cihnopna-ah “thusiamna, migitna, thu ngaihsut theihna le nunneemna” ci-in kimu thei hi.” Frederick Danker, ed., Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3rd ed. (Chicago: University of Chicago Press, 2000), p. 861. A tawpna-ah lungduai-na in hamsatna khat thuak zo, hehtheih nading khat naang zo” cihna hi. Hihbang zia-le-tongte in ei-le-ei kihoihsakna, kithupisakna nawlkhinin midangte masak zawkna tungah a kinga zia le tong vive hi. Kiniamkhiatna, dikna le lungduai-na, cihte ngaihsun in. Hihte in pawlpi hong kipumkhatsak hiam? Hihbang zia-le-tongte nei toto thei ding i hiam?

 

MONDAY                   August 7

Thu-um Mi Khempeuh Khrih sungah Kipumkhatna

 

Paul in pawlpi kipumkhatna a pulaakna-ah “Khat” cih thu 7vei bang a pulaak thu in bang pulaak hiam? Bang ngimna nei-in tua bangin gualsuk hi ding hiam?

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Paul gualsukna-ah “Khat” cih 7 vei a gelhna-ah Efesa pawlpi tunga a laikhal thute laisim mite in a phawk theih nading, a gen thute a nuntak pih zawh nading deihna ahi hi. Tua bangin a gualhna-ah amasa-in “Khat” cih kammal pulaak masa hi. “Pumpi khat bek om hi” (Hihin pawlpi- Khrih pumpi a pulaak kammal hi. Efe. 4:12, 16; 1:23; 5:23, 29, 30); tua ciangin “Kha Siangtho khat” (Efe. 4:4). A thumna-ah “Upna khatah sapna ngah mite” ci-in hong hilh hi” (Efe. 4:4 le 4:1 enkak in). Topa Pa Pasian khat, Amah in na khempeuh tungah ukna a nei Pa, na khempeuh in Ama sung om ahihna thu (Efe. 4:6) a pulaakma-in a pulaak thu thumte in: “Topa khat” (hih in Khrih pulaak hi), “Upna khat” (Khristiante’n i up thu, bang thu um cih thu pulaak hi; Efe. 4:13; Kol. 1:23; Kol. 2:7; Gal. 1:23; 1 Tim. 4:1, 6), le “Tuiphumna khat” (Efe. 5:26 tawh enkak in) Paul in lakam tawh a pulaak Pa Pasian thu a hong hilh thu in bang thu hiam? Topa zia le tong in “Amah in “Mihing khempeuhte Pa” Amah in Piangsak Pa” ahihna hong hilh hi. Tua bangah Pasian in leitung a bawlzia, Ama piansak nate tawh a kizopzia a hong hilhh hi. Paul in na khempeuhte sungah Pasian om hi; na khempeuh in Pasian hi, ci-in hong hilhna om peuhmah lo hi. (Hih in na khempeuh in Pasian sungah om hi, ci-in hong hilh hi. Ama ukna sungah a om lo bangmah om lo hi). Amah in na khempeuh tungah vangliatna a nei Pasian hi (“na khempeuh Ukpa”), na khempeuh in Ama ukna bangin om) Ama hangin na khempeuh a kip thei) bek tham lo-in eite tawh kinai takin a hong om Pasian hi. Pawlpi kipumkhatna thu nihte ngaihsun in (Efe. 4:1–6). Amasa-in pawlpi kipumkhatna in upna thu-ah kipumkhatna hi. Paul in a pulaak “khat” cih kammal 7vei pulaak hi. Hih “Khat” hihna hangin lungdamna thu zong a pulaak hi (Efe. 4:4–6). Nihna-ah tua kipum khatna in upna sungah hong zuun hong puah ahi hi; (Efe. 4:3). Hih kipumkhatna theihtel lohna hangin dahna hong tung hi. Ahi zongin tua bang theihlohna nei hi mah taleng Khrih sungah Pasian sepnate hangin Ama tungah a lungdam ding ihi hi. Kha Siangtho tawh kipumkhatna hangin lungdam nading thu om hi” (Efe. 4:3). Tua bangin nuntakna in pumkhatna in hamsa hi mah taleh pumkhat hihna in a mainawt ding ahi hi. Tua bangin theihtelna le upna in Pasian nasep i zawhna ngahna hong suak ding hi. Efesa 4:4–6 simkik in. Koi bangin hong sukha hiam? Khrih tungtawnin Pasian tawh kipumkhatna hangin lungdamna ngah hi lo i hiam?

 

TUESDAY                    August 8

Pahtawi-na Ngah Khrih, Siamnate Hongpia Pa

 

“Ahi zongin eite khempeuh in Khrih hong piakna tawh kizui-in siamna a tuam khat ciat i ngah hi. Tua ahih manin Lai Siangtho sungah, “a sangna munah a paitoh ciangin matsa salte tampi paipih a, mite tungah letsong a pia hi,” ci-in na kigelh hi. “Paito,” a cih ciangin bang a cihnopna ahi hiam cih leh, lei sung a thukpenna munah paisuk masa khinzo, a cihnopna ahi hi. Tua ahih manin mun khempeuhah a omkim khit theih nadingin a paisuk mipa pen mah vantung a sangpen dawn nangawn khengto-in na paito hi”

 

(Efe. 4:7–10). Bang thu piang kipulaak hiam? Paul in bang gen nuam hi ding hiam?

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Hih mun in Late 68:18 siksanin Paul in a gelh hi, cih kimu thei hi; “nangmah Pasian tua munah na om theih nadingin a sangna-ah kahto-in salte na paipih a, mihonte le mi lehdote’ tung nangawn panin piakkhong nate na ngah hi.” Late 68:18 in Topa in Yahweh ahihna Amah in khuamial ukna nei khempeuh tungah zawhna ngah ahihna pulaak hi. Ama khuapi in mualtungah om in Ama galkapte khempeuh tawh tua munah a maang hi (Late 68:1, 2). Tua hi-in Amah in Galte tung panin pahtawi-na tuamtuamte a ngah hi. Paul in hih thu a pulaakna-ah pahtawi-na ngah Khrih tungah kipia pahtawi-na letsongte a pulaak hi (Late. 68:35). Late 68:18 a kipulaak bangin Khrih in van a kah hi (Efe. 1:21–23), amasa[1]in sihna panin thokikin, pahtawi-na ngah Zeisu in thupha namkim a ngah khit ciangin Ama vangliatna in na khempeuh tungah a kizel hi. Hih thu siksanin Paul in Pentecostal ni-a Kha Siangtho hong kumsukna thu a pulaak hi (Sawl. 2). Hih thu mah Efesa 4:11, 12 in a pulaakkik hi. Pahtawi-na ngah Zeisu in Kha Siangtho silpiakte pawlpi tungah a hong piakna thu kimu thei hi. “A sanna munah Khrih a kahtoh hi. Amah in koltang mi tampi a tonpih hi; mihingte tungah silpiak a hong pia hi. Khrih in van a kah khit ciangin kamciam om bangin Kha Siangtho in huihpi nung bangin hong tuaksukin nungzuite kikhopna mun in Ama ompihna tawh a kidim hi. Hih thu hangin bang hong piang hiam? Ni khat sungin mi tul tampi kikhel uh hi.” Ellen G. White, Ye Shall Receive Power, p. 158. Efesa hong gen thute in thu thuk hi lo hiam? Khrih in eite adingin a hong sepsak thute le mailam hunah hong sep ding thute hangin koi bangin Ama sungah khamuanna i nei thei hiam? A diakdiakin Amah in “na khempeuh a kicingtaaksak hi.” (Efe. 1:23)?

 

WEDNESDAY           August 9

Pahtawi-na Ngah Zeisu Tungpan Silpiakna

 

Late 68:18 siksanin Paul in sihna pan thokikin vanah a kah hi. Zawhna ngah Zeisu in A mite tungah silpiakte ahong pia hi. Zeisu hong piak silpiak in bang silpiak hiding hiam? Bang ngimna tawh hongpia hiding hiam?

 

Efe. 4:11–13.

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Paul in tua silpiakte khen 4 suahin pulaak hi. (1) Sawltakte (2) Kamsangte (3) evangelists, Pasian thu hilhsiate (4) Tuucingte (Pastors) le laihilhsiate (Greek tawh kigelhna-ah hih nam 4 teng pen nam khatin pulaak hi). Khrih in nasep thupite kizawh nadingin tua bangin silpiakte a hong pia hi. “Mi siangthote nasep siam nading, Khrih pumpi-pawlpi puahtoto nading” (Efe. 4:12) “eite khempeuh in upna kikhat nading le Pasian Tapa theihtelna i ngah nading, a picing mi suah nading, Khrih kicinna tawh a kidim nunna i neih nading ahi hi.” (Efe. 4:13). Khrih kicinna tawh a kidim nunna i ngah nading cih thu in Adventist mi masa in thupi takin ngaihsun uh hi. Amaute in Ellen G. White tunga kipia Kha Siangtho silpiak thute a kilangsak uh hi. Kha Siangtho silpiak in sawltakte hunlai bekin nasem hi, ci-in Lai Siangtho in hong hilh hiam? Ahih keileh Kha Silpiak in Khrih hong pai kik mateng a kizomsuak ding hi zaw hiam? Adventist masate in Efesa 4:3 siksanin tembaw hawl makaite in tuipi tungah khualzinin a pai-na uhah makaihna a ngah bangin pawlpi zong Kha Siangtho in hong makaih tawntung ahihna a pulaak uh hi. Tembaw in tembaw khalna mun a naih ciangin tembaw hawlte in limtakin tembaw hawlin hoih takin tembaw khawlna a tung thei uh hi. Tua bangin tembew in hoih takin a khawlna ding mun a tun zawh nadingin tembaw hawlte in lamlak pa sawl bangbangin a gamtat ding kisam hi. “Tu-in tua lamlahna kua in ngai hiam? Lamlahna a nial mite le lamlahna a ngai mite nunzia ngaihsun in.” Uriah Smith, “Do We Discard the Bible by Endorsing the Visions?” Review and Herald, January 13, 1863, p. 52. “Tuucing” i cih ciangin “Pastorte” “laihilhsiate” “evangelistte” ci-a min lawh ciangin kidawp kul hi. Hih dinmunte in a mun a mual zui-a kipulaak ahihlam i phawk ding kisam hi. Paul hong hilhna thute i ngaihsut ciangin Ama hunlai “pastor” “evangelist” “laihilhsia” cihte in pawlpi thu-um mi hi lel uh hi (1 Pet. 2:9, Sawl. 2:46; 12:12). Simin Isaiah 5:4. “Ka leenggah lo adingin ka hih nai loh ka hih ding a kilawm bang a om lai hiam? Hih thu siksanin Pasian in pawlpi ading a hong piak Ellen G. White nasepnate ngaihsun in. Koi bangin Ellen G. White nasepna tawh kituak hiam?

 

THURSDAY                August 10

Khrih Kiang Dong

 

Khangcing Pawlpi in Khrih kicinna a ngah theih nading a dongkhak thute in bang thute hiam?

Efe. 4:14.

______________________________________________________________

 

Paul hunlai mihingte nuntak khuasaknate le tuhun nuntak khuasaknate a kibat lohna tampi om hi. “Upna manlo” “khemna tuamtuamte” in thu-um mite lakah hong lut hi. Tua bang lauhuai-na thute gentehna thu thum tawh kipulaak hi. (1) Picing nai lo naupang hihna nusia ding; (2) a lauhuai tuihual lianpipite “a mut suk mut to upna man lo huihpi nung bangin; (3) khemna tawh kidimin mi a khem kawikawite ci-in Paul in hong hilh hi. Greek tawh “kubeia” kammal zangin kigelh hi. A khiatna in kimawlna-ah kizang zuau khemna sikpeek cihnopna-ah “ngian siamna” ahih kei leh “zuau siamna” cihna hi. Paul in kikhennate in khialhna, a man lo thute ahihna kilangsak hi, ci-in um hi. Thu hoih thuphate in pumpi cidamsakin a khangto sak hi. Ahi zongin thusia, zuau khemnate in pawlpi pumkhatna susia hi. Pawl khenna, kilangneihna cihte in pawlpi susia hi. A muanhuai laihilhsiate in pawlpi lam uh hi (Efe. 4:11), tua bang mite in Khristian picing mantak suah nadingin a hong makaih hi; Khrih pumpi – pawlpi nasena a muibunsak hi (Efe. 4:12, 13 le 4:15, 16 simkak in). Koibangin a cidam pumpi le a cidam pawlpi in kibatna nei hiam?

Efe. 4:15, 16.

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Efesa 4:1–16 sungah Paul in pawlpi kikhat nading hong hilh den hi. Pawlpi kipumkhat nading lampi tuamtuam tawh hong hilh hi. Lai Siangtho thuthuk pomzia-ah kilom khat nading kisam hi (Efe. 4:4–6); tua bangin kipum khat nading hanciam kul hi (Efe. 4:3). Tua bangin pawlpi kipum khat nading lampi khat in Khrih pumpi-ah lawptakin sepna hi (Efe. 4:7–16). Eite khat ciat in Khrih pumpi ihi hi. Pawlpi khantoh nading pawlpi cidam nading i sep theih bang i sem ding hi (Efe. 4:7, 16). Sawltakte, kamsangte le evangelistte, pastor le laihilhsiate thuhilhnate panin hamphatna tampi i ngah thei hi (Efe. 4:11). Guh le tang kizomin (Efe. 4:16), pumpi in limtakin nasem thei bang mahin eite in zong Khrih sungah i khangcing thei hi; Amah in pumpi lutang hi (Efe. 4:13, 15). Tu-in pawl sungah a man lo upna bang thute hong lut hiam? Koi bangin tua a man lo thute naang zo ding i hiam? Na lawmte tawh kikum in.

 

FRIDAY             August 11

Ngaihsutbeh Ding: Efesa 4:7–10 i tel nading bang thu in hong huh thei hiam? 1. Efesa 4:9 a khiatna pulaak in. Lai Siangtho bu pawl khatte in “pai to” ma[1]in “pai suk” pulaak uh hi. (Amasa-in Amah in hong kumsuk hi”) ci hi. Tua lo a dangdangte in Greek tawh kigelh siksan zaw-in “pai suk” “paito” cihte pulaakna nei lo uh hi. “Topa pai to” cih thu a khiatna in bang hi ding hiam? Amah in pai suk cih ciangin leinuai munte-ah pai suk hi ding hiam? Tuesday ni-a thusinna in tua bangin a pulaak hileh kilawm hi. Late 68:18 siksanin pulaak ding hi lehang Khrih in a sanna munah pahtawi-na ngah hi. Tua bangin laptohna a ngah khit ciangin Kha Siangtho in hong kumsuk hi pan hi. 2. Koltanna-ah makaihnate. Late 68:18 siksanin Greek tawh kigelhna (Septuagint) Thukhun Lui siksanin Paul in pulaakkikin Efesa’s 4:8 sungah hih bangin kimu thei hi: “Topa in matsa silate a paipih to hi.” Cihnopna-ah “Topa in thongkia mite suahtakna a pia hi”. Seventh-day Adventist pawlpi in Khrih in van a kahna a pulaak hi, ci-in kisang hi. Tua bangin a kahto ciangin sihna pan a thokikinah a tuam vilvelin a thokik mi pawlte tawh zong van a kahto hi, ci-in kipom hi (Matt. 27:51–53). Hihte in tatkhiat ngah gah masa hi, ci-in i pom hi. Amah in Pa Pasian tokhom mai-ah amaute a vapuak hi. (The SDA Bible Commentary, vol. 6, p. 1022; The Desire of Ages, p. 834, compare The Desire of Ages, pp. 785, 786). Kol. 2:15 tawh kituakin a dang khatin pulaak lehang, Khrih in Amah a langpang- Satan le a pawlte tungah zawhna ngah ahihna hong hilh hi. Amaute in gallel a suak uh hi.

 

Kikupding Dotnate:

 

1.       Kha Siangtho silpiakte Efesa 4:11 sunga thute leh 1 Korin 12:4–11, 27– 30; Rom 12:4–8; le 1 Peter 4:10, 11 na sunga thute enkak in. Bang kibatloh nate le bang kibatnate na mu hiam?

 

2.     Tuhun i pawlpi sungah a hong lut a man lo upna huih bang hong nung hiam? Tua bang a man lo upnate Paul in a man upna panin lampial lo dingin hong hilh hiam? Tua bang a man lo upnate sung i tun khak loh nadingin bang in hong dal thei hiam? Tua bang thute in pawl sungah bang siatna hong tun hiam?

 

3.     Paul in Efesa pawlpi tungah “Kipumkhatna” lim gen mahmah hi. Tua bangin kipum khatna a om theih nadingin bang piakkhiat (hepkhiat) ding kisam hiam? A dang khatin gen leng, kipum khatna-ah bang hamphatna, a hoih thute kimu thei hiam? Na lawmte tawh kikum in.


To get the latest update of me and my works

>> <<