MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, June 22, 2023

LESSON 5 *July 22 – 28 Mihingte ahong Kitatkhiatna: Singlamteh le Pawlpi

LESSON 5 *July 22 – 28

Mihingte ahong Kitatkhiatna: Singlamteh le Pawlpi

 

SABBATH NITAAK

 

Tukaalsung Simding: Efe. 2:11–22; Rom. 3:31; 7:12; Isa. 52:7; 57:19; John 14:27; 1 Kor. 3:9–17

 

Kamngah: “Ahi zongin a gamlapi-ah a om ngei hinapi-in tu-in Khrih Zeisu tawh na kipawlna hangun ama sihna in Pasian kiang hong tun’pih hi. Khrih mahmah in Gentail mite leh Jew mite pawlkhatin hong bawl ahih manin eite tungah nopsakna a hong piapa ahi hi. Hih minam nihte khenin gal a piangsak dalna pen Khrih in ama pumpi tawh a satkham hi.” (Efesa 2:13, 14).

 

Nang in Gentile aih keileh Greek mi nahi hi, Judahte’ Pasian thu theih nadinga sin ding hi. Na biak pasian tuamtuamte nusiat khit ciangin a nungta Pasian khat na bia hi. Jerusalem biakbuk huang sung na kimkot kawikawi-a, Pasian minphatna, biakpiakna nei mite aw-ging tuamtuam na za hi; nang mahmah in zong Pasian phatna na nei hi. Tualeh thakhat thu-in pi 4 bangin a sang kidalna suangtumpi khat na tuak hi. Tua suangpi tungah Latin le Greek lai tawh hih bangin lai kikhuatin kigelh hi: “Khualmi peumah hih suangtumpi kengin pailo ding hi. A pai veve kimuh leh sihna thuak ding a, tua sihna pen ama khialhna hiding hi.” Tualai kigelh nasim khit ciangin na lungsim ah “kei pen khualmi, gamdangmi, nawlkhin thuak mi hitangh! cih ngaihsutna honglut hi. Efesa 2:11–22 sungah Paul in Khrih puak singlamteh in kikhenna, kideidanna khempeuh beisak ahihna a pulaak hi. Mihing le Pasian kigal neihna beisiangin Pasian tawh kizopna hong bawl hi. Tua bek tham lo-in mihingte khat le khat kizopna hong bawl hi. Jew le Gentile kilang neihna khempeuh a hemkhia hi; “pawl thak khat hong suaksak hi (Efe. 2:15). Kipumkhatin amaute in Kha Siangtho tungtawnin Pasian hong teenna biakbuk thak khat a suak uh hi” (Efe. 2:22). Tuhun eite adingin hih thu in bang khiatna nei ding hiam? *July 29, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.

 

SUNDAY July 23

Khrih sungah Hong Kinai-sak

 

Simin Efesa 2:1–3 sung a thu le Paul gensa thute ngaihsun kak in. Paul in a beisa-in Gentilete tungah bang thu pulaak hiam? (Efesa 2:11, 12). Paul in a beisa thu tu-in bang thu siksanin pulaakkik ahi hiam?

 _________________________________________________________

 

Gentilete in tu-in Khrih sungah thu-um mi thak hong suak thei uh hi; Topa pumpi (pawlpi) sungah hong lut uh hi. Hun khatlai-in Israelte tawh kikhenin om uh hi; Pasian piak hotkhiatna tawh kigamla uh hi. Paul in hih thute phawk dingin thupi hi ci-in a pulaak hi (Efe. 2:11). Tua hi-in amaute in “Khrih, Sathau nilhngah Mipa, Israel mite Messiah tawh lo-in a nungta mite hi ngei uh hi.” Amaute in Israel mite tawh kipawlna a nei kei uh hi; Israel mite nopsakna a thei kha ngei kei uh hi.” Amaute in khualmi hi ngei uh hi; kamciam tawh kigamla uh hi. A khang a khangin Pasian hong piak hotkhiatna kamciam a theikha ngei kei uh hi. Tua bangin Israelte le hotkhiatna tawh kigamla-in lametna nei lo minam, Pasian tawhlo-in a nungta minam” “Pasian a theikha lo minam hihna panin Pasian mite sungah lutna a ngah thei uh hi (Efe. 2:12). A beisa huna bangin Gentile mite in Jewte tawh kipawlna a nei ngei kei uh hi. Amau le amau zong langneihna tawh kidim uh hi. Paul in tua bang nunzia a pulaakna-ah tua bang kilangneihnate a deihhuai lohna a pulaak hi. Jewte in Gentile mite “vun at lo minam” ci-in zahpihbawl uh hi. Gentilete in ahih leh Jew mite “vun-at minamte” ci-in a zahtak tuan kei uh hi (Efe. 2:11). Efesa 2:13 in thudang khat a pulaak hi. Paul in “Tu-in Khrih sungah na om uh hi. Nidangin Khrih tawh kigamla, Khrih a theilo minam na hih hangun tu-in Khrih mi na hita uh hi,” ci hi; Khrih sisan in sawpsiangsa minam nahi uh hi. Paul in Isaiah 57: 19 siksanin Gentile mite in Thuciam tawh kigamla mite hi, ci-in a pulaak hi. “A gamla, a nai-a om mi khempeuh tungah kilemna nopsakna ka pia ding hi, Topa in a ci hi. “Keimah in amaute ka damsak ding hi (Efe. 2:17, 18 tawh simkaak in). Singlamteh tungtawnin le Khrih sungah Gentile thu-um mite in Pasian tawh pumkhat hihna nei-in lametna nei mi a suak thei uh hi. Amaute in Jew mite tawh sanggam u le nau bangin a nungta uh hi. HIh in a lian mahmah lungdamna thu hi: Khrih singlamteh in Jew le Gentile kideidanna khempeuh a hemkhia hi; kilangneihna khempeuh abeisak hi. Hih lungdamna thu ngaihsun dingin hong sam a, Singlamteh vangliatna in pawl sung kideidanna, khat le khat kilangneihnate beisakin, hihte tungah zawhna hong ngahsak hi. Bang dinmun sung panin Zeisu in hong honkhia hiam? Bang hangin hih thu i phawk ding kisam hiam? Hotkhiatna ngahkha lo mi hi lecin bang dinmunah a om na hikha diam?

 

MONDAY         July 24

Kilemkikna: Sianglamteh pan Pasian’ hong Piakkhong

 

“Khrih mahmah in Gentail mite leh Jew mite pawlkhatin hong bawl ahih manin eite tungah nopsakna a hong piapa ahi hi. Hih minam nihte khenin gal a piangsak dalna pen Khrih in ama pumpi tawh a satkham hi . . . hong kilemsak hi . . . Singlamteh tungah a sihna tawh Khrih in kilangneihna beisak a, tua singlamteh hangin minam nihte pawlkhat suahin Pasian kiang a tun’pih hi” (Efe. 2:14–16). Koibangin Paul in Efesa laikhak sungah singlamteh le Khrih nasepna hangin i ngah thute pulaak hiam? Bangci bangin Paul pulaak Singlamteh thu le nunzia hong khel Singlamteh thu a tomin pulaakkik thei ding na hiam? (Efe. 1:7, 8; 4:32; 2:13, 14; 2:16; 5:2, 25)

______________________________________________________________

 

Tukaal thusinna bulphuhin Efesa 2:11–22, thu-um mite adingin singlamteh in thu lianpi thu hong hilh hi. (1) Gentile mite in Pasian kiang pan gamla-in nungta uh hi mah taleh amaute in Khrih tawh kinai dingin a kileisa mite ahi uh hi (Efe. 2:13); amaute in Pasian tanu tapate ahi uh hi (Efe. 2:19); (2) kilang neihna (Greek tawh kigelhna-ah “echthran” a khiatna in “galte,” “echthros” tawh kinai mahmah hi; a khiatna in “galte” cihna hi) Jew le Gentile kikaal kilangneihna abei hi (Efe. 2:16). Khrih singlamteh in tua bangin kikhentuam nate khempeuh a beisak hi (Efe. 2:17); (3) Kilangneihna munah kilemna hong om hi. Singlamteh tungtawnin mihingte khat le khat kilemna bek tham lo-in Pasian tawh kilemkikna i ngah thei hi (Efe. 2:16; Kol. 1:19–22 en in). Kilemkikna in koi bang hi ding hiam? Bang tawh kibang ding hiam? Kilemna a deih lo kua om ing hiam? Tanu khat in a nu kiang pan a paikhia-in kum khat khit ciangin a nu tawh kilemkik thei uh hi. Thukham palsatna hangin hehpihna le mawhmai-sakna tawh kigamla nunzia ngaihsun in. Kilangneihna, kikhenna a piangsak thute hemkhia hi lehang kilemkikna hong ompah thei hi lo hiam? Kilemna i cih in i theih ngei loh kammal, i zak ngei loh kammal hilo hi. Kilemna i cih in a kikhen, kizopna om lo khat peuh kizopkikna, a kitat kizopna puahkikin lungdamna hi. Singlamteh tunga Khrih in a nuntakna hong piakna hangin mihingte khat le khat kizopna i neih theih bek tham lo-in Pasian tawh a hong kilemsak kik hi. Mimal kilemna bek tham lo-in midangte zong a hong kilemsak hi. Kilemna hong om ciangin kideidanna khempeuh, kilang neihna khempeuh a hemkhia mengmeng hi; mimal khat le khat kilemna bek tham lo-in pawlpi khat le khat hong kipumkhatsak hi. Amah in i nunna le pawlpi susia thein a khempeuh kisia dingin a ngaihsun hi; kitot kiselnate a beisak hi. Khat le khat kilemkikna, kitheihtelna a hong guan hi.

Bang thu bulpite, thuman thutakte siksanin kilemna, kipumkhatna hong piangsak hiam? Koi bangin midangte tawh na lem thei hiam?

 

TUESDAY               July 25

Kideidante Susia

 

Khrih in bangci bang thukham le gamtatnate pulaak hi, ci-in Paul in gen hiam? Bang hangin tua bangin Khrih in pulaak hiam?

 

(Efesa 2:14, 15)

______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Paul in Herod Biakbuk a kidei-nate tawh kisai-in a pulaak thu in tua kidei[1]na khengin puapial mi a om leh sihna thuak ding uh hi, ci-in kipulaak hi.Paul in hih bangin Jew le Gentile kidei-na hemkhia-in Pasian biakpiakkhopna a ngaihsun hi (Efe. 2:18). Singlamteh bek in tua bang kidei-na hemkhia khin hi ci-in Paul in hong hilh hi. A taktakin Jew le Gentile in sa-khat, pumkhat hi, ci-in i thei hi. Mi kimkhat in Efesa 2:14, 15 gen bangin Singlamteh in Thukham a kipan Sabbath beisak hi, ci-in pulaak uh hi. Ahi zongin Efesa sungah Paul in Thukham in kiplai ahihna thu, Nungzui suahna-ah a kisam thu guipi khat ahihna hong hilh hi. Paul in Thukham 5na (Efe. 6:2, 3) le a dangte 7na (Efe. 5:3–14, 21–33); 8na (Efe. 4:28); 9na (Efe. 4:25); 10na (Efe. 5:5) a pulaakna thu i mu thei hi. Paul in Rome 3:31; 7:12 sunga a gen thukham thu tawh kihual hi. Paul in thukham zatkhialhna a pulaak hi; Amah in Thukham pahtawi-in kip tawntung ahihna zong a pulaak hi. Tua hi-in, Efe. 2:14,15 siksanin Thukham bei hi, cihthu in theihkhialhna hizaw hi; bang hang hiam cihleh Paul in Thukham kiplai ahihna honghilh hi. Thukham in Jew le Gentile kikaal kikhenna a piangsak leh, a diakdiakin biakpiakna-ah Gentile mite tuamkoihna cihte Paul ngaihsutna-ah omlo hi. Tua bang ngaihsutnate in Thukham telkhialhna hang hizaw hi; Thukham deihna, ngimna theihloh man hizaw hi. Efesa 2:14, 15 ah a pulaak Thukham in biakpiakna tawh kipawl thukham (Jew le Gentile kikhenna) ahih keileh Thukhun Lui buppi hikha ding hi. Paul pulaak a telhamsa “biakpiakna ngei-nate a pulaak thukhamte” hiding hi. Thukham le biakpiakna ngei-na thukhamte theih khialhna hangin Jew le Gentile kikhennate hong piang hi. Seventh-day Adventists sung ahi-a, Christian sungah hi taleh bang thu i zawh ding honghilh hiam? Bang hangin Khrih i itna in tua bang buai-na, kikhennate hong zawhpih thei hiam?

 

WEDNESDAY           July 26

Zeisu, Kilemna Thuhilhpa

 

Koi bangin Paul in Khrih nasepna a tomkimin pulaak hiam? Efesa 2:17, 18 ______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Efesa sunga daihna, kilemna i cih in i Pa Pasian le Zeisu Khrih kiang panin hong pai thupha tawh kipanin thupha mah tawh khawl hi (Efe. 1:2 le 6:23 enkak in). Tua-ma Efesa 2:11–22 sungah Paul in Khrih in kilemna leitung mite daihna hi, ci-in pulaa hi: “Bang hang hiam cihleh Amah in eite nopsakna (kilemna) hi” hih nopsakna in Singlamteh tung pan hong pai hi (Efe. 2:14– 16). Khrih in Jew le Gentile kikal kikhenna susia bek tham lo-in, Amah in mi thak (pawlpi) a hong bawl hi (Efe. 2:14, 15) Hih pawlpi sungah kilemna nopsakna a om hi (Efe. 2:15–17). Hih nopsakna sungah buai-na a om lo hi lo-in, ahi zongin Pasian tawh kizopna hi taleh midangte tawh kizopna-ah bucing nopsakna a om hi (Rom 5:1). Koi bangin Paul in thu-um mite in Zeisu kiang pan lungnopna sungah nungta thei hi, ci-in hong hilh hiam? Efe. 4:3; 6:14, 15 le Rom 10:14, 15 le Efe. 2:17– 19, Isaiah 52:7; 57:19 cihte enkak in.

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Gospel Bute sungah Zeisu in lungnopna, daihna thugen pa ahihna kimu thei hi. A nungte tawh kikhen ding hun hong tungta, tua munah a thu hilh lian bel in “Ka lungnopna note kong nusiat ding hi; keima lungnopna note kong pia hi” ci-in pulaak hi (Johan 14:27). A thukhupna-ah “Keimah tawh na hong kipawlna uh hangin lungnopna na neihtheihna dingun hih thu a hong gen kahi hi. Leitung gimna na thuak ding uh hi. Ahi zongin keimah in leitung nate zo khinta ka hih manin lungnuamin om un,” a ci hi (Johan 16:33). Sihna pan a thawhkik khit ciangin Zeisu in a Nungzuite tungah kilaakin “Nopna om ta hen” i-in amaute ahopih hi (John 20:19, 21, 26). Efesa 2:17, 18 sungah Paul in Khrih in lungnopna thu hilh ahihna kiciantakin a pulaak hi. Tua lungnopna in hih leitung hong piak theih lungnopna hi peuh mah lo hi. Leitungah thuhilhin hong nuntaklai-in Zeisu in “Lungnopna thu” a gamla a nai-ah a hilh kawikawi hi (Gentile thu-um mite hong kikhel uh ciangin, Jewish thu-um mite tungah zong hih thu a kihilh hi). Efe. 2:11–13 tawh en kak in. Hih thu hilhna sang thei ahih manun thu -um mi khempeuh in thupha namcin kicing takin a ngah thei uh hi. Koi bangin thu hilhsiate in buai-na, lunggimna tawh kilangdo thute pulaak thei uh hiam? Tu-in tua lungnopna sungah na nungta thei hiam?

 

THURSDAY                July 27

Biakinn, A Siangtho Biakpiakna

 

Paul in Efesa 2:11–22 sungah limciinna tuamtuamte a hong hilh thu in Jewte le Gentilete kipum ding thu hi lo hiam?

______________________________________________________________

 

Efesa 2 sunga gen thute pulaakkikin aneu 1–10 sung in Zeisu tawh pumkhat suahna thu kimu thei hi; aneu 11–22 sunga thute in pawl sunga thu uppih mite tawh kipum khatna thu hong hilh hi. Zeisu hong sihna hangin n mawhnei mi in Pasian kizopna a nei thei hi (Efe. 2:1–10); bek tham lo-in Pasian tawh kizopna zong hong nei theisak hi (Efe. 2:11–22). Singlamteh tungtawnin Zeisu in Gentile le Jew mite kideidanna khempeuh a beisak hi; tua bangin khat le khat kideidanna a hang in thukham a zat khialhna hang hi, ci-in kimu thei hi (Efe. 2:11–18). Zeisu in Jewte le Gentiltete kizopna ding lampi thak khat a bawlsak hi. Tua a lamdang innpi in biakinn thak hi-in, thu-um mite tawh a kilam inn ahi hi. Hun khatlai-in Gentile mite mun tuam khatah biakpiakna nei uh hi mah taleh, tu-in hih biakinn thak sungah tua bang Jew le Gentilete kikhenna a om nawn kei hi. Thu-um mi thak khempeuh in biakinn thakin kiciamteh hi. Eite khempeuh in zong Pasian biakinn thak sungah a kihel ihi hi; “A Siangtho Topa Biakbuk” ci-in (Efe. 2:19–22) pulaak hi. Hih biakinn thak sungah i kihel khak manin mi hampha ihi hi. Zeisu tawh pum khat suakin ama sung mi khempeuh in sanggam u le nau vive i suak hi. Koibangin Paul in pawlpi a pulaakna-ah limciin’na tuamtuam tawh hong hilh hiam? (Efesa 2:19–22 le 1Kor. 3:9–17; 2Kor. 6:14–7:1; 1Pet. 2:4–8 tawh enkak in).

______________________________________________________________

Paul in pawlpi limciinna a pulaakna-ah pawl sungah Gentile mite zong pawlpi mi khatin a om theihna thu hong hilh hi. Hun khan khat lai-in tua bangin Jewte tawh biakpiakna nei ding kiphallo hi; biakbukah zong Gentile mite om nading le Jew mite biakpiak nading mun ci-in kituam koih hi (Efe. 2:18) Amau mahmah in Pasian Kha Siangtho teenna biakbuk ahihna thu zong hong hilh hi (Efe. 2:22). Thukhun Thak gelhte in pawlpi siangtho-na, pawlpi a khantohzia, le pawlpi mite kipumkhatna i tel nadingin limciinna, gentehna tuamtuam tawh ah hong hilh hi. Hih limciinna in nuntakna nei khat tungtawnin hong hilh hi (Efe. 2:21) hih munah biakbuk in singkung bangin a khangtoto hi, ci-in hong hilh hi; biakbuk kilamzia thu limtakin hong hilhna i mu thei hi (Efe. 2:22). “Note in kipumkhatin na lam khawm uh hi”). Biakbuk in van le neihte bang hi lo-in “A nungta Pasian teenna inn ahihna hong hilh hi” (2Kor. 6:16). 39

 

FRIDAY             July 28

Ngaihsutbeh Ding: A nuai-a thute limtakin ngaihsun inla na lawmte tawh kikupna nei in. Paul in Efesa 2:11–22 sunga a gelh thute in mihing khempeuh khat le khat kizopna a kikhelsak Singlamteh thu ahong hilh hi. Tua bangin a genna-ah sungah Jew mite le Gentiltete kizopzia a kipulaak hi. Amaute in pawlpi khat sungah pum khat a suak uh hi. A hihna khempeuh uhah kilawmtatna, nei-in annek tui dawn a kipan Pasian innkuan khat ahihna uh kipulaak hi (Efe. 2:19). Tua ahih manin Paul laikhak a thu pai-zia ngaihsun lehang, Paul gen nop thu in taizai mahmah hi, cih thu kimu thei hi. A thu paipi in Pasian geelkholhna bangmahin mi khempeuh, na khempeuh in Khrih sungah kipumkhatna a pulaak hi (Efe. 1:9, 10); a thukhupna-ah “Vantung le leitunga innkuan khempeuh in kipumkhat hi” (Efe. 3:15). A thupi bel in pawlpi sunga om thu-um mite kipumkhatna hi. Hih thu mah genbelin Efesa 2:11–22 sungah kimu thei hi. Tua bek tham lo-in Pasian geelna om bangin Paul in ama mungtup thu Efesa 3:10 sungah a pulaak hi: “Tuhun laitakin vantung a uk van mite in pawlpi’ hangin Pasian’ pilna a nam tuamtuamin a muhtheih nadingun na khempeuh a bawl Pasian in a beisa hunah hih thu khempeuh a imcip hi.” Khrih in singlamteh tungtawnin na khempeuh Ama sungah kipumkhatna a ngah thei hi. Thu-um mite kipumkhatna in leitung hun bei ciangin na khempeuh in Khrih sungah kipum khat ding ahihna apulaak khol uh hi. Na khempeuh in Khrih sungah khat suak ding ahihna thu thu-um mite in Khrih tawh a kizopna tungtawnin a pulaak kholkhol uh ahi hi. Tua hi-in Efesa 2:11–22 gen bangin na k hempeuh in Khrih sungah khat suak ding ahihna i mu thei hi. Tuhun thu-um mite kipum khat ding, minam khat le minam khat in i siksan ding Lai Siangtho thu hi, ci-in i thei hi.

 

Kikupding Dotnate:

 

1.       Minam tuamtuamte kizopzia ding Efesa 2:11–22 bang thu guipi hong hilh hiam? Koi bangin hih in Khrih bulphun a kizopna kitangsam ahihna hong hilhh hiam?

 

2.     Minam khempeuhte adingin Pasian in a geelkholhna Efe. 1:9, 10; 2:11– 22 in hong hilh hi. Koi bangin pawlpi in pawl sung buai-na tuamtuamte, kibat lohnate zo dingin honghilh hiam?

 

3.     Minam khat le minam khat kizopna a buai-sak bang thute na pawl sungah a om hiam? Bangci bangin na pawlpi in singlamteh tung panin Khrih sungah mi khempeuh kikhatna a nei thei hiam? Koi bangin hih kipumkhatna-ah bang na hih thei hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<