MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, June 22, 2023

LESSON 3 *July 8 – 14 Pahtawi Ngahna Zeisu Vaangliatna

LESSON 3    *July 8 – 14

Pahtawi Ngahna Zeisu Vaangliatna

 

SABBATH NITAAK

 

Tukaalsung Simding: Efe. 1:15–23; 3:14–21; 1 Thess. 5:16–18; Thkna. 9:29; 1Kor. 15:20–22; Late 110:1.

 

Kamngah: “Thu um ahi eite sungah na a hong sem vangliatna bangzah takin lian ahi hiam, cih na muhtheih nadingun note’ lungsim mit hong vaksak nadingin thu ka na ngen hi. Eite sungah na a hong sem vangliatna pen sihna panin Khrih hingsakin, vantung gamah zong, ama taklamah a tutsak nadingin a zat vangliatna mah ahi hi.” (Efesa 1:19, 20)

 

Mihingte in a tawntungin vangliatna lunggulh tawntung hi. Gentehna[1]in mawtaw bawl Devel Motorte angtanpih mahmah hi; tua a mawtawte khat Devel Sixteen in 16-cylinder 16, 12.3- litre engine hi-in a hatna 5,000 sakolhatna nei hi. Ahih keileh Peterbilt mawtaw hoih nono Pratt & Whitney in J34–48 jet engine kituah hi. A hatna pen 36,000 horsepower (Sakol hatna) nei-in second 6.5 sungin tai lang phial dektak bang tung zo hi. Manmanin a pai ciangin nai khatin tai 376 val bang tung zo hi; huih lukhu zong nih bang tawh kituah hi. Tua tawh a kibang lo thu in Paul in Efesa pawlpi tungah a laikhakna-ah amaute adingin a thungetna kipulaak hi. Zia-etna tuamtuam thuakin, pasian tuamtuam bia uh a, Kha Siangtho tungtawnin Pasian vangliatna tawh nungta ding uh a, Khrih sungah hauhna khempeuh tawh a nungta thei uh hi. Hih Pasian vangliatna in sakol hatna le mitphial cihte tawh tehpih theih hi lo hi. Vankhuanuai a kikhelsak zo vangliatna thu 4te le hotkhiatna thu kimu thei hi: (1) Zeisu thawhkikna, (2) Pasian in Khrih a pahtawi-na, (3) Na khempeuhte in Khrih ukna nuai-ah a omna, (4) Khrih in Pawlpi tutang dingin a koih hi (Efe. 1:19–23). Hih thu li te ngaihsun lehang thu-um mite in i tel theih ding, i nuntakpih theih ding eite aitangin nasem Pasian vangliatna kimu thei hi. *July 15, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.

 

SUNDAY July 9

Thungetna le Lungdam Kohna

 

Efesa pawlpite in Zeisu tawh kinai zaw-in upna tawh kalsuan uh hi, ci-in a lungdamhuai thute le amaute khat le khat ki-itna nei uh hi. Hih a lungdamhuai thu Tychicus in zong a pulaak hi (Efe. 6:21, 22), Paul in amaute ading thungen ahihna a pulaak hi. Paul thungetna nihte Efesa 1:15–23 le Efesa 3:14–21 sunga thute enkak in. A kibang bang thu bulpi nihte kimu thei hiam?

 ______________________________________________________________

 

Khat veivei ciangin lunghianna tawh thu i ngenkha zel hi; hamsatna khat i tuahkhak ciangin dahna in hong ukcipkha thei hi. Tua bangin Efesa pawlpi adingin a thungetna-ah amau khuatual pau tawh lungdamkohna a nei hi. Pasian hong piak thuphate hangin Ama tungah lungdamkoh ding tampi om hi. Hamsatna khat peuh i tuah khak ciangin Topa hong huh nadingin thu i ngen a, Amah in i hamsatnate panin suahtakna hong pia hi; tua thute hangin zong Topa tungah lungdam i koh tawntung ding kisam hi. I nunziate a hong khelna hangin zong Topa min phatna nei-in lungdam a ko den ding ihi hi (Efe. 1:20–23), Zeisu vangliatna le pahtawi a ngahna hangin zong lungdam a ko den ding ihi hi. A hong piak thupha khempeuhte hangin zong Topa tungah lungdam a ko den dingte ihi hi. Hih munah Paul in kuama theih lohin a thungetna in vangliatna tawh a kidim thungetna hi, ci-in i theithei hi. Thungetna in i kitangsapte pulaakna le lungdamkohna hi. Paul in “Amaute tungah ka lungdamkohna ka khawl kei a, amaute kitaang sap nate pulaak lo-in ka om kei hi,” ci hi (Efe. 1:16; Fili. 1:3, 4; 1Thess. 1:2; le 1Thess. 5:16–18). Tatsat lo-in thungen cih ciangin a khiatna in bang hi ding hiam? (1Thess. 5:17). Khukdinin thungen a genna hi lo hi, cih i thei hi. Tatsat lo-in thungen cih ciangin Kha Siangtho in thupha hong pia-in, pasian vangliatna in a hong ompih nadingin i lungsim kongkhak hongin Ama tungah lungdamko cihna hi. Tatsat lo-in thungen cih ciangin nuntak khuasakna khempeuhah Topa makaihna zongin, Ama hong ompihna phawkna hi; nuntakna buppi hong makaih hi, cih phawkna hi. Tatsatlo-in thungen cih ciangin Pasian kiang panin taikhia lo-in, a tawntungin Amah tawh nungta khawmin Amah hong makaihna ngah nadingin lungsim kongkhak honna hi. Ut hun ciang bekin thungen ding ihi kei hi. Nopsakna tawh i kidim ciangin thungen ding ihi kei hi. Thungetna tawh kisai-in Paul in lampi tuamtuam tawh hong hilh hi. Paul in Efesa pawlpite adingin limtakin thungetsak hi; amaute kitangsapna a ngetsak bang mahin Topa tungah lungdamkohna zong a nei hi (Efe. 1:16 le Efe. 1:3–14 enkak in) amaute ading mawhthumna nei hi (Efe. 1:17–23 le Efe. 3:14–21 simkak in). Paul in a nuntakna-ah thunget in a thupi belin koih hi; Khristian upna-ah a zungpi dingin koih hi. Ama hong hilh thute in thungetna-ah etteh ding ahi hi. I mimal thungetna in Pasian nasepna (prayer ministry) suaksak dingin Paul in hong hanthawn hi. Bang hangin Topa tungah lungdamko tawntung ding thupi hiam? Bang tungah lungdamkoh nading thu bang na nei hiam?

 

MONDAY         July 10

Kha Siangtho kiangpan Lamlahna sungah Nuntakna

 

“Tawlnga lo-in note’ tangin Pasian’ tungah lungdamna ka pulak tawntung hi. Ka thungetna-ah zong note ka hong phawk tawntung a, i Topa Zeisu Khrih’ Pasian ahi, a minthang Pa Pasian in note tungah Kha Siangtho hongpia-in, tua Kha Siangtho in note tungah lungpilna hongpia-in, note in Pasian na theih nadingun note tungah Pasian hong kilatsak nadingin thu ka hong ngetsak niloh hi” (Efe. 1:16, 17). Ama thungetna a pulaakna-ah Paul in a nget bulpi khat Pasian tokhomah a pulaak hi. Kha Siangtho in thu-um mite kikhel ciangin hong teeng hi (Efe. 1:13, 14). Tu-in Paul in Kha Siangtho kiang pan thupha a thakin ngah ding a thungetna kimu thei hi; tua in Zeisu Khrih theihtelna a guan ding hi. “Amah theihtelna a nei ding hi” (Efe. 1:17). Paul in Kha Siangtho piak ding thu thumte a ngah nadingin thungen hi. Efe. 1:17–19.

______________________________________________________________

 

Amaute’n vantung thute amuh theih nadingun “Pasian sapna sungah lametna a ngah nadingun Paul in amaute adingin thu a ngetsak hi” (Efe. 1:18), Pasian hotkhiatna amauten ngah khin ahihna thu a phawk nadingun zong thu a ngetsak hi (Efe. 1:3–9, 11–13), tua bek tham lo-in a hong tung ding hunah amaute in minthanna tawh kidim ding uh ahihna Pasian geelkholhnate lametna nei-in a nuntak nadingun zong thu a ngetsak hi (Efe. 1:10, 14). “Mi siangthote in minthanna tawh kidim gamh luah ding ahihna thu” a phawk nadingin Paul in amaute ading a thungetna kimu thei hi” (Efe. 1:18); Paul in Thukhun Lui-a thu-um mite in Pasian gamh luahte ahihna thu zong a pulaak hi (Thkna. 9:29; 32:9, Zech. 2:12 le Efe. 1:11 simkak in). Amaute in Pasian piak gamh luahte ahihna uh thei bek tham lo-in, amaute mahmahin Pasian gamh ahihna uh a theih nadingun a deihsakna a pulaak hi. Amaute in Pasian mai-ah mi manphate ahihna uh a tel ding a hilh hi. Paul in amaute adingin a thungetna-ah “thu um ahi eite sungah na a hong sem vangliatna bangzah takin lian ahi hiam, cih na muhtheih nadingun note’ lungsim mit hong vaksak nadingin thu ka na ngen hi,” ci hi (Efe. 1:19); Kha Siangtho in amaute tungah Pasian vangliatna a thakin a piakna a phawk nadingun zong gentehnate tungtawnin Paul in a pulaak hi. Kha Siangtho in amaute sungah teengin Pasian tawh a kinaizaw nuntakna-ah a kalsuanpih hi. Paul thungetnate in Paul in amauten Zeisu sungah a kipia thute tawh a nuntak zawh nadingun a deihsakna, a thungetna hi, ci-in kimu thei hi. Koi bangin “A um mite sungah Kha Siangtho vangliatna a nei uh hi,” cih thu nang sungah zong hong tung thei ding hiam? Hih in nisim nuntak khuasakna-ah bang a khiatna nei hiam?

 

TUESDAY          July 11

Thawhkikna Vangliatna sungah Nungta

Efesa’s 1:20–23 sungah Paul in a pulaak thu a thumna kimu thei hi; tua thu in Kha Siangtho in thu-um mite sungah hong nungta ding ahihna a lametna thu kipulaak hi; Kha Siangtho in thu-um mite adingin nasem ahihna thu zong hong hilhh hi. Tua bangin a pulaakna-ah a masa-in hotkhiatna tawh kizui-in Kha Siangtho vangliatna thu nih a hong hilh hi (1) Zeisu in sihna pan a thawhkikna (2) vankhuanuai-ah pahtawi a ngahna (Efe. 1:20) cihte kimu thei hi. Koi bangin Pasian vangliatna in Zeisu thawhkikna-ah hong kilang hiam? Efe. 1:20; 1Kor. 15:20–22; Fili. 3:8–11; Heb. 13:20, 21; 1Pet. 1:3.

_________________________________________________________ _________________________________________________________

 

Khristiante thu-upna-ah Zeisu thawhkikna in a nial thei lo thu khat hi (1Kor. 15:14, 17). Tua pen bang hang hiam cihleh Khrih in thokik hi, cih upna in Ama sunga a si mi khempeuh in Khrih hong paikik ciangin hong thokik ding uh hi, cih lametna hong guan hi (1Kor. 15:20–23). Khrih in thokik ahih manin tu-in eite in Kha Siangtho ompihna a kipan hotkhiatna lungdamna thu hong piak thuphate a ngah thei ihi hi. Limciin’na tawh a kipulaak Pasian in Amah tawh Khrih a mangkhawmsak hi; Ama ziatlamah a tu sak hi (Efe. 1:20), cih thu in Late 110:1 genkholh a tangtung ahi hi. Hih in Thukhun Thak sungah a kipulaak mun penpen khat ahi hi (Thunkhun Lui siksan khempeuh in hih tungah kinga hi) Khrih in pahtawi[1]na a ngahna thu Efesa laikhak sungah a thu bulpi belin kipulaak hi. Thu-um mite in zong Zeisu Khrih tawh a mangkhawm ding uh hi” (Efe. 2:6). Tua bek tham lo-in Paul in Khrih vankahna in na khempeuh le a pawlpi tungah silpiakte a hong piak theih nading ahi hi, ci-in hong hilh hi (Efe. 4:8–11). Efesa 4:8–11 sunga limciinna tawh hong hilh thute in Pa tokhom tunga tu Khrih in Thukhhun Thak sunga thu bulpi lian bel Khrih pahtawi-na a ngahna hangin leitung mun khempeuh in Kha Siangtho vangliatna a kidim nading le Amah in zawhna a ngah Pa ahihna thu panin lampial lo-in i om ding hong vauhilhkholh thu hi, cih kimu thei hi.” F. Bruce, The Epistles to the Colossians, to Filiemon, and to the Efesa’s (Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1984), p. 133. Tua hi-n Paul in Khrih in pahtawi-na minthanna a ngahna a pulaak thu in thu[1]um mite tungah hong kipia vangliatna a pulaak bek tham lo-in tua vangliatna phungpi ahong hilhna hi zaw hi. Na nuntakna-ah bangci bang lampi tawh Khrih vangliatna na mu thei hiam? Koi bangin tua vangliatna sungah na nungta zaw semsem ding hiam? Tua vangliatna tawh na nuntak nadingin bangci bang zia le tongte in hong dallai hiam?

 

WEDNESDAY           July 12

Vangliatna Khempeuh tungah Khrih

 

Paul in Zeisu in pahtawi-na a ngahna tungah a lungdam hi. Tu-in Zeisu in Pa Pasian tawh vankhuanuai khempeuh ukna tokhom tungah a tu khawm uh hi. Khrih in Pa tawh a kizopna thu a pulaakna-ah (“vantung munah Pa tawh a tu khawm hi” Efesa 1:20), tu-in Paul in Zeisu le ukna nei khempeuh tawh a kizopna a pulaak hi. Pa tawh nungta khawm uh a, Zeisu in “Na khempeuhte tungah minphatna a nei hi (Efesa 1:21). Paul pulaak siatnate le khuamial ukna neite Efesa 1:21; 2:2, le 6:12 simkak in. Bang hangin Paul in hih bang vangliatnate thu pulaak hi ding hiam?

_________________________________________________________ _________________________________________________________

 

Sawl. 19:11–20 sungah Sceve ta sagihte thu kipulaak hi. Paul hunlai-in Efesa in mitphial lahna phualpi lian khat hi. “Greekte in mitphial tuamtuam tawh kidiah uh hi. Hih bang nunzia in dawi gilote nasepna tawh kipawl hi; hih bang vangliatna neite in mihingte nunzia hong ukcip hi. Mitphial lakte ngimna mungpi in gimna hong pia thei khuamial ukna neite tuamtuamte khentel theih nading hi. Tua bangin mitphial siamna in tua bang vangliatna neite tawh hong kipawlsak hi; kizopna lampi khat hong suak hi. Hih bang theihna in (kampau[1]na, laigelhna tawh ahi zongin zuih ding thukhunte (formulas), dawi ai tuamtuam tawh nasepnate) in kha niin nasepnate hong lunglutsak semsem hi. Dawi thu theihnopna lungsim hong hatsak semsem nasepna hi. Tua bangin thukhunte a zuih ciangun dawite in natna hong guan a, ahih keileh kidemna khat peuhah zawhna hong guan uh hi.” Clinton E. Arnold, Power and Magic: The Concept of Power in Ephesian’s, p. 18. Dawi minte le vangliatna neite minte in Efesa khua mite a ukcip hi (Sawl.19:13), tuhunin zong tua bang mah hi. Paul in Khrih le tua bang vangliatna neite kilamdanna hong hilhtel hi. Pahtawi-na ngah Zeisu in “Ukna nei khempeuhte le ukna nei khempeuhte tungah ukna nei hi” (Efe. 1:21). Zeisu ukna simloh vangliatna nei kuamah dang om lo ahihna thu i theihtel ding deihna tawh Paul in hong hilh hi (Efe. 1:21). Ukna mun panin a uk hun a kipulaakna[1]ah Paul in Zeisu ciangtan om lo pahtawi- a ngahna hong hilh hi. Ama ukna in hih leitung bek hi lo-in a hong tung ding hunah zong ukna nei ding ahihna a pulaak hi (Efe. 1:21). Tuhunin khuamial ukna neite vangliatna koi bangin kilang hiam? Tua bang vangliatna neite ukna sung i tun khak loh nadingin koi bangin kidal kikem thei ding i hiam?

 

THURSDAY      July 13

Zeisu, Na Khempeuh le Ama Pawlpi

 

Khristian masate in Late 110:1 in Zeisu pahtawi-na a ngah ding genkholhna hi, ci- uh hi: “Topa in a to kumpipa tungah, “Na galte nangma khengakna-in ka bawl matengin ka taklamah tu in,” a ci hi. Tua bang mahin Late 8 zong tua bang mahin Zeisu in pahtawi-na a ngah ding genkholhna hi, ci uh hi (Late 8:6), “Mihing Tapa khe-ah na khempeuh khukdin ding uh hi” (Late 8:4). Khuamial ukna neite tungah zawhna le amaute kisiat nading kigenkholh bang mahin Khrih ukna nuai-ah a tung ding uh hi. “Na khempeuh Zeisu ukna nuai-ah kikoih ding hi,” cih thu ngaihsun in. Pa in Tapa le a pawlpi tungah thu khempeuh a koih hi” (Efe. 1:22 “Ama ukna nuai-ah na khempeuh a koih hi, cih thu tawh enkak in). “Na khempeuh in vankhuanuai-a om khempeuh a huam hi-in, “Vangliatna nei khempeuh” cih in Efe. 1:21 sunga a gen na khempeuh a pulaak ahi hi. Na khempeuh sungah vankhuanuai-a om khempeuh, ukna nei khempeuh, khuamial ukna nei khempeuh a kipan thu neihna nei khempeuh in Khrih khenuai-ah a om uh hi. Vankhuainuai khempeuhah pahtawi-na ngahin na khempeuh tungah ukna nei-in vantung leitungah ukna nei hi; a pawlpi tungah na khempeuh hongpia hi, cihthu in bang hamphatna hong guan hiam?

 

Efe. 1:22, 23.

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Khrih in khuamial ukna nei khempeuh tungah zawhna ngah dingin Pasian in a bawl hi. Pawlpi in Khrih tawh pumkhat suakin pawlpi kitangsapna khempeuh Khrih in hong pia hi. A galte tungah zawhna ngah dingin hong kamciam hi. Khrih sihna pan a thawkikna, van akahna le vantungah pahtawi a ngahna in Pasian vangliatna a kilangsak hi. Pawlpi adingin zong tua zawhna hong lak hi. Khrih in pawlpi tungah zawhna hong ngahsak hi. Tua bangin thu[1]um mite pumkhatin a om uh ciangin pawlpi hong piang thei ahi hi. Koi bangin thu-um mite in pahtawi-na ngah Khrih le Pasian vangliatna i theithei hiam? Tua bangin i theih nading lampi Paul in hong hilh lo hi. Ahi zongin Paul in a hong hilhnate ngaihsun lehang, “Thungetna tungtawnin” tua vangliatna kithei thei ahihlam hong hilh hi. Pasian in Paul thungetna sang ding ahihna a thei hi. Pasian vangliatna hangin lungdamna tawh a kidim hi. Khrih sungah a kipulaak bang mahin Pasian ompihna le thu-um mite sungah a hong geeng dingin a hilh hi. Thugetna vangliatna na ngah nei hiam? Cihnopna-ah thungette Pasian in hong dawng cihte bek tham lo-in, ksoi bangin thungetna in Pasian tawh hong kinaisakin Zeisu sungah vangliatna a hong guan hiam?

 

FRIDAY                         July 14

Ngaihsutbeh Ding: Ellen G. White laigelhna panin Khrih in minthanna a ngahna thu nih i en ding hi. “Khrih in vantung kongpi-ah lutin vantungmi honpite pahtawi-na a ngah hi. Hih pahtawi-na pawipi a man khit uh ciangin, Kha Siangtho in Nungzuite tungah huihpi nung bangin hong kumsuk hi. Khrih in vangliatna tawh kidim takpi hi; Amah in tangtawng pek panin Pa tawh pahtawi-na a ngah hi. Pentecostal ni hong tun ciangin vantung in Honpa nasepna kicing khin ahihna a pulaak hi. Ama kamciam bangin A nungzuite tungah Kha Siangtho a hong kumsuk hi. Siampi le kumpi ahihna zui-in Khrih in vantung leitung khempeuhah vangliatna khempeuh, ukna khempeuh a ngah hi; Amah in a Mite adingin sathau nilh a ngah hi.” The Acts of the Apostles, pp. 38, 39. “Pa in Tapa aangkawi hi. Thupiak khat om a, tua in ‘Vantungmi khempeuh aw Khrih bia un” Hebrews 1:6. “A kipulaak theilo nuamna tawh ukna neite, vangliatna neite, thu neihna nei khempeuh in Nuntakna phungpi in na khempeuh tungah ukna nei ahihlam thei un. Vantungmi khempeuh in Ama mai ah a kun uh hi. Nuamna awging in vantung mun khempeuh a thawn hi: ‘Thahna thuak Tuuno in pahtawi-na, ukzawhna, hauhna, pilna, hatna, minthanna, thupha khempeuh ngah dingin na kilawm hi” Mang. 5:12. “Vantungmite in zawhna lasaknate le tumging tuamtuamte tawh minphatna, nuamna tawh a kidim uh hi. Itna in zawhna a ngah hi. A mangthang mi kimukik hi. Vantung in phatna awging tuamtuam tawh kidimin a om hi. ‘Tokhom tunga tu Pa in thupha, minphatna, vangliatna, ukzawhna le thu neihna khempeuh a tawntungin ngah dingin a kilawm hi.’Mang. 5:13.” The Desire of Ages, pp. 834, 835.

 

Kikupding Dotnate:

 

1.       Zeisu in tu-in pahtawi-na a ngahna le mailamah a ngahlai ding pahtawi-nate ngaihsun in. Bangci bangin Zeisu in na khempeuh tungah ukna nei-in, dawi gilo khempeuhte tungah ukna nei hi, ci-in pulaak i hiam? Malam hunah a ngah ding ukzawhna le thuneihnate kicingtakin ngahlai ding ahihna ngaihsun in. (1Kor. 15:24–28)

 

2.     Khrih in na khempeuh tungah ukna nei hi, cih thu siksanin koi bangin na nungta hiam? Ahih keileh khuamial ukna neite ukna nuai-ah a nungta mi na hi hiam? Koi bangin khuamial ukna neite le Khrih ukna na khentel thei hiam? Gual lel khin hi mah taleh khuamial ukna neite in tu-in zong leitungah ukna neilai veve ahih manin amaute tung panin bang thu na mu thei hiam?



To get the latest update of me and my works

>> <<