MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, June 22, 2023

LESSON 2 *July 1 – 7 Khrih Bulphuh in Pasian Geelna

LESSON 2 *July 1 – 7

Khrih Bulphuh in Pasian Geelna

 

SABBATH NITAAK

 

Tukaalsung Simding: Efe. 1:3–14; 2:6; 3:10; Kol. 1:13, 14; Thkna. 9:29

 

Kamngah: “Khrih tawh eite i kipawlna hangin vantung gam panin kha tawh kisai letsong namkim hong pia ahih manin eite’ Topa Zeisu Khrih’ Pa ahi Pasian tungah i lungdamna ko ciat ni.” (Efesa 1:3)

 

Mihingte in “khapi” tung a tun zawh kum 25 k hit ciangin Neil Armstrong in a naseppihte tungah lungdamkohna lai khak khat a gelh hi. Tua bangin khapi tung a tun theihna in mihingte adingin a lian mahmah lawhcinna khat hong suak hi. “Leitung mite gualzawhna lianpenpen khatin a kiciamteh hong suak hi. Amstrong in tua bangin “EMU Gang” nasemte tungah lungdam a kohna thu in tua muna nasemte in citakna le hanciamna tawh mapang ahih manun tua bangin zawhna kingah thei ahihna thu a pulaak hi. Tua bangin lungdam a kohna in a lian mahmah lungdamna kiciangtan zo lo-in manpha hi. Paul in Efesa pawlpi a laikhak thupatna-ah Pasian tung pan a ngah thuphate hangin lungdam kohna kimu thei hi. Tua thuphate in thu-um mite nuntakna-ah mannei-in, khapi tungah a kah mite in a lawm dangte tungah lungdam a koh tawh kibangin mannei mahmah hi. Pasian in leitung a piakma-in zong hotkhiatna sem dingin geelkhol khin ahihna Paul in zong pulaak hi.” (Efe. 1:4) hih thu hangin Paul in a khangkhanga om thu-um mite aitangin Pasian min phatna nei hi. Paul in Efesa pawlpi a laikhak thupatna-ah Pasian phatna in manpha mahmah ahihna thu hong hilh hi; Ama hong piak thuphate hangin Topa tungah lungdamkohna in manpha hi. *July 8, Sabbath a ding kiginkholhna in tukaal lesson sim in.  

 

SUNDAY                    July 2

Khrih sungah Teeltuam Ngah

 

Ama’ Mite Tua bangin Topa tungah lungdamkohnate sungah Pasian hong piakkhong thuphate i ngahna zong kihel hi. Paul in tua bangin Pasian hong piakkhong thuphate a gualhna- Efe.1:3–14 kimu thei hi. Tua thuphate in hotkhiat lungdamna kizelh nadingin a hong kipia ahihna thu zong a pulaak hi. Paul in Khrih sungah thupha namcin ngah khin ahih manin Topa min a phat hi (Efe. 1:3). Tua thuphate in upna thu tawh kipawl thupha (Greek: pneumatikos) hi-in Kha Siangtho (pneuma) tungtawnin hong kipia ahihna zong hong hilh hi. Paul in tua thuphate a pulaakna thukhupna-ah thu-um mite nuntakna-ah Kha Siangtho hong kilang hi, ci-in zong a pulaak hi. (Efe. 1:13, 14). Efesa 1:3–6 sungah Pasian in Khrih sungah a hong muhzia kipulaak hi. Leitung pianma-in Pa Pasian in Khrih sungah eite dinmun ding hong geelkholhsak khin zo ahihna i mu thei hi. Tua dinmun in paubanna nei-in a siangtho-in nungta dingin hong geelsak hi (Efe. 1:4 le Efe. 5:27 tawh enkak in) Khrih sungah piansakna le hotkhiatna hangin Pasian tapa tanu i suak thei hi. Ni in khuavak tang dingin hong kidawk a, Pasian hong itna pomin Ama tawh innkuan khat i suah theih nading lampi a hong bawl kholhsak hi (Efe. 3 1:6). A tomin pulaak lehang, Pasian in eite khempeuh a hong honkhia nuam hi. Eima deihtelna tawh hotkhiatna i tan thei hi; mawhna sungah i nuntakleh Topa hong hotkhiatna tawh a kigamla-in a mangthang mi i suak thei hi. Efesa sunga “Vantung munte” in bang khiatna nei hi ding hiam? Thukhun Thak sungah hih mun bek in pulaak hi (Efe. 1:3, 20; 2:6; 3:10; 6:12) sunga thute le “Vantunga om nate” cih enkak in (Efe. 3:15; 4:10; 6:9).

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Efesa sungah “Vantunga om” cih kammal le “Vantungah” cih thu in vantung lam hong makaih thute hi; Pasian omna mun ahihna thu hong hilh hi (Efe. 1:3; 6:9); mit tawh a kimu thei lo vangliatna nei vantungmite, Topa Pasian omna mun hi (Efe. 1:10, 20, 21; 3:10, 15; 6:12), le Khrih in Pa Pasian taklamah pahtawi-na a ngah hi (Efe. 1:20). Thu-ummite in “Vantunga om Pa Pasian tawh a dal om lo-in kizopna i nei thei hi. Khrih tungtawnin vantung thuphate a hong kipia hi (Efe. 1:3; 2:6). Vantung in thu-um mite teen nading mun hi mah taleh tua mun panin mawhna, Pasian langpanna hong kipan hi (Efe. 3:10; 6:12). Efesa’s 1:4 in hong hilh thu om bangin Khrih sungah eite nungta-in, “Leitung kipiansakma nangawnin eite a hong teel tuam ahi hi. Hih bangin i gen ciangin a khiatna in bang hi ding ahi hiam? Koi bangin Pasian in a itna hong lakin, koi bangin eite hong hotkhiatna nopna hong lak hi.

 

MONDAY         July 3

A Mantam mahmah Hotkhiatna

 

A Kicing mahmah Mawhmai-na Mawhna in i nuntakna-ah khuamial sahpi hong tun hi. Thu-um mite nuntakna hong tuamcip hi. Paul in a pulaakna-ah mihing in khuamial ahi keileh mawhna sungah a nungta hi. “Siatna sungah nuntakna, mawhna sungah khuasakna” (Efe. 2:1) ci-in pulaak hi. Tua bang nunzia in Satan ukna nuai-ah nuntak khuasakna hi (Efe. 2:1–3). Mawhna le Satan sila suakin mawhna sung pan eima tha tawh suahtak theih nading a-om kei hi. Mihing in mawhna sung pan a honkhia ding khat kisam hi. Pasian in mihingte hong hehpih mahmah ahih manin Khrih sungah mawhna sung pan suahtakna ding a hong bawlsak hi. Paul in Pasian hong hehpihna hangin thu pha namnihte hangin lungdamna lian mahmah ahihna thu apulaak hi. Tua in hotkhiatna le mawhmai-sakna hi. Simin Efesa 1:7, 8. “Hotkhiatna” cih kammal in Thukhun Thak sungah a kizang mahmah kammal khat hi. Kol. 1:13, 14; Titu 2:13, 14; le Heb 9:15 pulaak thute tawh enkak in. A kibang bang thute kipulaak hiam? Greek tawh kigelhna-ah “apolutrosis” tawh kigelh hi. A khiatna in hotkhiatna hi; sila khat in a tote ukna panin suahtakna a pulaak kammal hi. Tua bangin a tote ukna pan a suahtak nadingin kitan maw, sumpia maw, cih khat tawh lo-in silate in suahtakna a ngah theih nading lampi omlo hi. Tote in a silate uh a zuakna awging tuamtuamte a kiim-le-paam a om miten a za thei uh hi. Tua bangin sila khat in a suahtak zawh nadingin man tampi piak kul hi. Tua bang mahin mawhnei mi in “Zeisu sungah suahtakna a ngah nadingin Zeisu in a nuntakna hong pia khia hi (Efe. 1:7). Pasian in a hong piakkhong Ama hehpihna hangin mawhna ukna sung panin suahtakna i ngah thei hi. Pasian in manneihna le pahtawi-na a hong tangsak hi. Tua hi-in eite in mawhna sila ihi nawn kei hi. “Suahtakna ngahin mihing man neihna bangin kimu ding thupi hi. Tua hilo-in van le nate bangin kingiahsut khak loh ding kisam hi. Vantung gam mi hihna a-nei ihih lamtak kipawkin mawhna sila-in i nuntak ding hilo hi. Alister E. McGrath, What Was God Doing on the Cross? (Grand Rapids, MI: Zondervan, 1992), p. 78. Tuma kum tul khat hunlai-in thu-um miten mawhnei mi in Satan ukna sung pan suahtakna a ngah nadingin Pasian in Satan tungah man pia hi, ci-in um uh hi; hih bang ngaihsutna in Lai Siangtho tawh kituaklo hi. Mawhnei mi a suahtak nadingin Pasian in kuama tungah piak neilo hi. Satan tungah zong piakneilo hi. Singlamteh tung pan hong pai thuphate lakah thukham palsatna hangin mawhna khempeuh “mawhmai-na” kingah hi (Efe. 1:7). Singlamteh tungah Khrih in eite mawhna thaman Amah mah in hong puaksak hi. A beisa mawhna hi taleh tu laitaka i mawhnate hi taleh, hong pai ding hun sung mawhna khempeuh zong a hong maisak hi. “Mihingte tungah a hong kimawhsakna khempeuh Topa in hong lakkhiatsak hi; Thukham in hong khal thu khempeuh Khrih sungah a hong kicingsak khin hi (Kol. 2:14). Tua bangin Khrih tungtawnin hotkhiatna le mawhmaisakna i ngah thei hi; i Pa Pasian in Ama hehpihna kicing sungah hong koihin Ama sianthona, Ama nunna a hong pia hi (Efe. 1:7, 8). Khrih hong sihna hangin hotkhiatna i ngah hibek thamlo-in mawhmai-na a hongpia hi, cihthu in a khiatna bang hiding hiam? Pasian hong hotkhiatna ngah dingin kilawm lo na kisak ciangin Singlamteh tunga thupiang ngaihsun in.

 

TUESDAY          July 4

Khrih Bulphuh Pasian Geelna Lianpi

 

Ahun a cin ciangin Pasian in bang geel hiam? Tua-in bang ciang dong huamkha hiam?

 

Efe. 1:9, 10.

______________________________________________________________

 

Paul in Pasian geelna khen thumin pulaak hi. Tua in (1) “Kuama tel zawloh Pasian ngimna” (2) “Pasian mungtuup” (3) “A huncin ciangin a geelna hi. A nunung bel Pasian geelna in bang hiding hiam? Zeisu sungah na khempeuh kikhat ding geelna hi ding hiam? Tua bangin Pasian geelnate Paul in a pulaakna-ah a zat kammal in (Greek tawh kigelhna-ah, “anakEfealaiōsasthai) akhiatna in Zeisu sugnah na khempeuh uk nading ahih keileh gawmkhop nading cihna hi. Nidanglai-in sum ngahna sumzatna a pulaak uh ciangin a nuai lampan a tunglamah gawpto zaw uh hi. A tung nung penah a vekpi gawm koih uh hi. Leitung hun bei ding ciang a geelkholhna-ah Zeisu in Pasian geelnate makaih hi. Hih geelkholhna in leitung pianma nangawnin geelkholhsa-in akikoih hi (Efe. 1:4) tua hi-am Pasian geelkholhna in tangzai mahmahin a huam khak loh hun bangmah om lo hi(“a hun a cin ciangin”) mun khempeuh (“vantung leitung a om na khempeuh a huamkhak loh om lo hi.” Paul in Khrih sungah vankhuanuai khempeuh kigawpkhin ding ahihna a pulaak khol hi. Pasian geelkholhna hong tun ciangin cih thu tawh kisai thu (Efe. 1:10), Paul in Efesa pawlpi a laikhakna sungah a pat pan a tawp dongin kimu thei hi. Pasian in na khempeuh pum khat suah dingin a geelkholhna Amah in hongpan hi; Zeisu in sihna pan a thawhkikna, van a kahtohna, le minthan a ngahna in Pasian geelna a tangtunna hi, ci-in kimu thei hi (Efe. 1:15–2:10) pawlpi hong piangsak in pawl sungah Jew le Gentile pumkhat hong suaksak hi (Efe. 2:11–3:13). Tua bangin pawlpi in Pasian geelkholhna tang tung takpi ding hi, ci-in dawi ginote tungah a hilhkhol hi; khuamial ukna nei khempeuh in bei mang ding a, amau vangliatna in amawkna suak ding hi. Tua ciangin Pasian ukna in vankhuanuai khempeuhah hong kizel ding hi (Efe. 3:10). Lai Siangtho hogn hilh bang mahin “Tua ahih manin vantungte le tuate sungah a teng mi khempeuh aw, lungdam un! Ahi zongin vantung panin Dawimangpa hong kilawnkhia suk a, hun tomno bek a neilai ahihlam thei ahih manin leitung le tui tungah a omte a dingin lauhuai mahmah ding hi,” hong ci hi (Mang. 12:12). Paul laikhak a lang phial bang in upna sungah kikhat ding sapna pulaak hi (Efe. 4:1–16); tham lo-in tua kikhatna a susia thei gamtat zia le tong peuhmah pelh ding zong hong hilh hi. Upna thu-ah kipumkhatna a kipsak ding thu, gamtat luheekte pom zaw dingin hong hanthawn hi (Efe. 4:17–6:9). Paul in a thukhupna-ah pawlpi in galdo dingin a kuankhia galkap bang hi, ci-in gentehna tawh a hong hilh hi. Tua bangin gal a do-na-ah Khrih min suangin daihna, kilemna ngah nadingin galdo ding hi (Efe. 6:10–20). Koi bangin Khrih Zeisu sungah hotkhiatna hangin lungdam kipaakin kalsuan thei ding na hiam? Pasian geelna om bangin Khrih sungah na khempeuh kikhat ding sungah koi bangin kalsuan na hiam?

 

WEDNESDAY            July 5

Pasian Vaangliatna sungah Phatna tawh Nungta

 

“Na khempeuh, Pasian’ ngaihsutna le a geelsa bangin a piang hi. A cil pek a kipanin a ngaihsutsa thu tawh kizui-in Khrih tawh i kipawlna hangin Pasian’ tate ihih nadingin Pasian mah in a hong sehsa ihi hi. Tua ahih manin Khrih a muang masa eite in Pasian phatin a minthanna kilangsak ni” (Efe. 1:11, 12). Efesa khua-a thu-um mite in Khrih ahihlam uh a kiphawk nawn kei uh hi; a Khristian upna uh a mangthangsak uh hi (Efe. 3:13). A masa lama kigen thute bangin (Efe. 1:3–5), Paul in a hilh thu in Khristian ahihna uh phawkkika thu upna tawh kizui-in a nuntak ding uh hi. Thu-um mite in gimna satna langpanna tuamtuam a nawkkha kei uh hi. Amaute in Pasian tanu tapa hi (Efe. 1:5); tua hi-in amaute in Pasian sehsa om bangin Khrih tungtawnin vantung thupha khempeuh a ngah thei uh hi. Tua in Pasian geelna, lamlahna le deihna hi (Efe. 1:11). Khrih sungah na khempeuh kipumkhat dingin Pasian in a geelkhol khin hi (Efe. 1:10). Amaute in Pasian mai-ah kiling ngei lo lungmuanna a nei thei uh hi. Ama piak thute Topa deihna bangin a zeek a zangkhia thei uh hi. Amaute nunzia in Efesa’s 1:3–14 sunga thute a tangko ko hi. Pa Pasian le i Topa Zeisu Khrih in thupha ngah ta hen. Simin Efesa 1:11, 14, 18 sungah gamh luah ding thu bang hong hilh hiam? Bang hangin hih thu in Paul adingin thupi hi ding hiam?

______________________________________________________________ ______________________________________________________________

 

Mi khat tung pan gamh luah na ngahkha ngei hiam? Sanggam tanaute khat sih nungah ahi zongin, gamh ahih keileh sumtang na ngah ngei hiam? Paul pulaak na-ah Zeisu hong sihna hagnin Khristiante in Pasian kiang panin gamh ngahte ihi hi (Efe. 1:14); “Pasian adingin gamh suah theihna i ngah hi (Efe. 1:18). Thukhun Lui hunlai Pasian mite Ama “gamh” ahih keileh Ama “go” hi, ci[1]in ciaptehna a ngah uh hi (Thkna. 9:29; 32:9, Zech. 2:12). Pasian ii gamh le go suahtheihna thu Efe. 1:8 sungah limtakin kipulaakkik hi (Topa sungah Ama gamh le go suahna i ngah hi) Khristian thu zui mi khat hihna-ah a thu bulpi khat in Pasian mai-ah a manpha mite ihihna hi. EIte in Pasian kiang panin gamh luah mite hi bek tham lo-in Pasian gamh le go ihi hi (Efe. 1:14, Efe. 3:6 le Efe. 5:5 enkak in) Van le na khat ngah nadingin thalawhna le sep kul lo-in i luah ziau gamh in bang kilamdang hiam? Koi bangin Zeisu sungah a hong kipia thute hih in hong theitel sak hiam?

 

THURSDAY                July 6

Tawntung Kimang ding Kha Siangtho

 

Simin Efesa 1:13, 14. Paul in Efesa thu-um mite kikhelzia bang pulaak hiam? Tua thute sungah bang thute kimu thei hiam?

______________________________________________________________

 

Thu-um mite nuntakna sungah Kha Siangtho kitangsapna le a thupi-na thu a pulaakna-ah Paul in gentehna ahih keileh limciinna nih tawh a pulaak hi. Amasa-in Kha SIangtho in “ciaptehna” bangin kipulaak hi. I kikhel a kipan Kha Siangtho in hong ompih hi. Nidanglai-in ciaptehnate in a tuamtuamin kizang hi: thukhun le thukipna mantak ahihna pulaakna, na khat peuhpeuh a hoihna pulaakna ahih keia hoihna pulaakna-ah kizang hi (Ezek. 28:12), ahih keileh vanlei vanzuakna-ah teci hihna-ah zong ciaptehna kizang hi (Jer. 32:10–14, 44); khat le khat thu kikimnate le laikhakte, sihkhit nungah gamh luah ding khensatnate midang khat ii tate eima ta dingin lakna-ah zong kizang hi (1 Kum. 21). Van le nate tungah nensukin gelhnate-ah zong kizang hi. Ciaptehnate in neihsa lahna le midangte suh loh dingin kidalna dingin zong kizang hi. Thu-um mite nuntakna-ah Kha Siangtho hong teen ciangin eite in Pasian tate ihihna ciaptehna a ngah ihi hi; lauhuai-nate pan hong kem hong dalna suak hi (Efe. 4:30 tawh enkak in). Amaute in kamciam om bangin “Kha Siangtho ciaptehna a ngah uh hi” (Efe. 1:13) “Mi khat in a nuntakna khempeuh Zeisu tungah a kipia-in Amah sungah upna a neih a kipan Kha Siangtho in ciaptehna (Greek tawh kigelhna-ah “sphragizo” kizang hi; a khiatna in hotkhiat ni ading ciaptehna a ngah hi, cihna hi, ci-in Paul in hong hilh hi. A lamdang suahtakna thuman thutak hi lo hiam? Khrih nungzuite tungah Pasian Kha Siangtho in hotkhiatna ciaptehna a pia hi.” Jiří Moskala, Misinterpreted End-Time Issues: Five Myths in Adventism, Journal of the Adventist Theological Society 28, no. 1 (2017), p. 95. A nihna limciinna-ah Paul in Kha Siangtho in hotkhiatna ngah takpi ding ihihna pulaak hi. Kha Siangtho in gamh luah takpi dingin kamciam hong pia hi. Tua hun hong tun ciangin a cingin gamh luah i ngah ding lamenin i ngak hi (2Kor. 1:22; 5:5 tawh enkak in). Kamciam “guarantee” (Hebrew tawh kigelhna-ah “arrabōn kizangin Thukhun Thak sungah zong hih kammal mun tampi-ah kizang hi. A khiatna in “Piak masak” “koih khol,” ahih keileh “pia khin” cihna hi-in, piakkhitsa banah piakbeh cihna hi. Thu-um mite in Pasian tung pan i ngah hi-a; thalawh theih hi lo hi. Thu-um mite nuntakna sungah Kha Siangtho hong teenna in manpha mahmahin, Paul in, Khrih hong paikik ciangin hotkhiatna ngah dingin a gamh luah ding khempeuh a hong piakna hi, ci-in pulaak hi. I masuan in Zeisu sungah a hong kipia thupha khempeuh hangin lungdamin i nuntakna khempeuh Amah i piak ding ahi hi.

 

FRIDAY             July 7

Ngaihsutbeh Ding: Efesa 1:3–14 sunga thute in Pasian in mihingte mailam thu ding theikholhna nei ahihna kimu thei hi; mihing in tawntung nunna sung a tung dingin hong sehkhol hi; mi kimkhat in ahih leh tawntung sihna sung a tung dingin sehkholhna gen hiam? Mi tampi in hih bangin um uh hi. Ahi zongin hih thute ngaihsun in: 1. Efesa laikhakna-ah Khrih nasep in kiciantankhin a, Pasian geelsa bangin Khrih tungtawnin Ama tapa tanu dingin hong bawl hi” (Efe. 1:5) ahih keileh “Ama sungah Pasian tapa tanu” suahna i nei hi (Efe. 1:4, 11). Hih thu in Pasian hong telsa mite ihihna le Khrih sungah upna a nei dingin a hong sehkhol ahih manin hotkhiatna a ngah thei ihi hi. Tua hi keileh i suahma nangawnin i nunzia khempeuh a banbanin kisehkhol suak ding hi. Pasian khensatnate i ngaihsut ciangin Khrih sungah upna a nei dingin Topa in geelkhol ahihna kimu thei hi. 2. Efesa 1:3–14 sungah Pasian hong hotkhiatna sungah mihingte in Pasian tawh kizopna kimu thei hi. Pasian in eite Pa hi; eite in Ama tanu tapate ihi hi (Efe. 1:3–5); ciangtan omlo thupha a ngah mite ihi hi (Efe. 1:8). Pasian telna tawh kizui-in a hong hilh thute in, Pasian khensatnate in Pasian tawh kizopna a pulaak kammalte hi, cih kimu thei hi. Pasian in eite tawh kigamla-in om hi lo hi; i nunzia khuasaknate a thu don lo Pasian hilo hi; pa in tate tungah a lungsim khempeuh a-om bangin Pasian in eite khempeuh nunzia a hong lunghimawh tawntung hi (Efe. 3:15). 3. Pasian in mihingte deihtelna thupi simsak ahihna Efesa 1:3–14 sungah kimu thei hi (Efesa 1:13 munah “thuzakna” “Thu upna” cihte in a thupi khatin kingaihsun hi) hih thute mah Efesa laikhak sungah kimu thei hi (Efe. 2:8; 3:17; 4:1–6:20 cihte in deihtelna le upna tawh nuntakna thu pulaak hi); mun dang Thukhun Thak sungah zong kimu thei hi (1 Tim. 2:4, Sawl.17:22–31). Ahih keileh Ellen G. White in zong hih bangin pulaak hi: “Tapa hong piak silpiakin ciangtan, tehpih nei lo hi; Pasian in leitung buppi khempeuh tungah ukna nei hi-in, i dik huihte a kipan na khempeuh in hehpihna taktak hi. Amah a teel mi khempeuh in nuntakna phungpi Khrih Zeisu sungah a khangcing toto semsem ding hi.” Steps to Christ, p. 68.

 

Kikupding Dotnate:

 

1.       Mihingin i pian ma nangawnin Pasian in a mangthang ding le a nungta tawntung ding khensatsa-in neilo hi, cihthu koi bangin pulaak ding i hiam?

 

2.     Kua-in deihtelna zui-in Zeisu sungah hotkhiatna a ngah thei hiam?

 

3.     “Khrih hong sihna hangin eite in suahtakna ngahin, i mawhnate hong kimaisak ahi hi. Tuazah dongin Pasian’ hong hehpihna thu bangzah takin lian ahi hiam? (Efe. 1:7). Koi bangin hih thu in upna bek tawh hotkhiatna kingah hi; gamtat hoihna tawh hi lo hi, ci-in hong hilh hiam?


To get the latest update of me and my works

>> <<