LESSON
10 MAY 27-JUNE 2
A
NUNUNG BEL SATAN HONG KHEMNATE
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Mang.12:9; Mang.16:13, 14; 1 Thess.
4:16, 17; Ezek. 8:16; Ezek. 20:1–20;Mang.18:4, 5.
KAMNGAH: “Nangma thuman hilhna tawh amaute a siangtho nangma zat dingin na bawl in” (John 17:17).
Chicago
khuapi sungah September kha zingsang khatin a piang ngeilo thupiang khat hangin
khua sung khempeuh in buai-na thuak hi. Michigan Buai tungah ni hong tangin
Kennedy le Eisenhower kim lampi in mawtaw tawh kidimin om hi. Naupangte in
sangkah dingin pai ngeingai uh a, zingsang khua vot mahmahin om a, Chicago khua
sung mite in tha khat thu-in lau-na tawh kidim uh hi. Mi tampi in cina-in om uh
hi. Kim khat in Tylenol zatang a nek khit uh a sawt lo-in sihna thuak uh hi. Hih
thu bang hang hi ding hiam ci-in hong kantel uh a, a lauhuai mahmah guu khat
thuak kha uh ahihlam kimu thei hi. Mi tampi in zatui zaha tawh kibawl uh a, mi
tampi mah in a nutnakna beilawh uh hi. Tu ni dongin kua bawl a hih bangin sihna
thuak uh hi ding hiam, cih kithei nai lo hi.
I
pulaaksa om bangin Mangmuhna bu in “Leitungah hong tung ding lauhuai-na hong
vauhilhkhol hi. Leitung mite in “Babylon lenggahzu kham ding uh hi” cih thu
hong hilhkholhna kimu thei hi. Upna le thuhilhna man lo thute in a tawpna-ah
sihna hong tunpih ding ahihna kimu thei hi. Ahi zongin leitung in tua bang
sihna tawh kipelh theih nading lampi hong kipia lo hi lo hi. Tua bang
lauhuai-na panin kidal nading, a lauhuai tawntung sihna hong tun thei guu panin
hong dal ding thu in: vantungmi thumte thupuak hi.
Tu
kaal sung i thu sin ding thu in Babylon hong khemna pan suahtak nading thu bek
tham lo-in, Jesuh hong geelsak tawntung nunna thute i kikum ding hi.
SUNDAY
May
28
Mihingte
Mai-Ah A Man Lampi
Leitung
bei ciangin thupiang dingte siksanin Jesuh in a lian mahmah hilhkholhna thu
hong pia hi: “Bang hang hiam cih leh Khrih kineihkhemte le kamsang kineihkhemte
hong piang ding a, ahih zawhleh, a teelsa mite nangawn a khem nadingun lim le
na lamdangte hong bawl ding uh hi” (Mark 13:22). Kua in a teelsa mite hi ding
hiam? A nung ciangin Jesuh genna-ah, “ ‘Nakpi takin peengkul hong ging ding a,
leitung mun khempeuhah a vantung mite hong paisakin, leimong khat pan mong khat
dongin, a teelsa mite a kaikhawmsak ding hi” (Matt. 24:31). Lauhuai thu hi lo
hiam? Leitung bei ciangin a lian mahmah khemna hong tung ding a, Topan a teelsa
mite nangawnin in khemna a thuak ding uh hi. Tua zuau thu in bangzahin lauhuai
ding hiam? Mang. 12:9 sim in. Kua in Satan khemna thuak hiam? Koi bangin tua
thute tel thei ding i hiam?
______________________________________________________________
___________________________________________________________
A
khang a khangin Topa in Ama tungah a citak mi tawmno a neih bangin leitung bei
ciangin zong Topa in mi citak a nei ding hi, cih thu kimu thei hi. Ahi zongin
Lai Siangtho hong hilh bangin Satan zuau khemna in leitung mun khempeuhah kizel
khinin lauhuai mahmah ahihna thu hong hilh hi. Pau.14:12 sim in. A lian mahmah
vauhilhkholhna bang thu kigelh hiam?
_____________________________________________________________
___________________________________________________________
Mi
tampi in amau ngaihsutna zui-in sia le pha khen uh hi. Tua bangin amau ngaihsut
bangin kalsuan uh hi. Ahi zongin Lai Siangtho in mihing khempeuh in mi mawh hi;
siatna tawh kidim mihing ihi hi, ci-in hong hilh hi (Jer. 17:9, Rom. 3:9–18);
tua ahih manin i ngaihsutna siksanin kalsuanna in siatna sung hong tunpih
hamtang ding hi, ci-in kimu khol thei hi. Amau ngaihsutna-ah a hoih thu-in
ngaihsun uh hi mah talehtua thu in siatna sung a tunpih veve hi; siatna a thuak
mi tampi om hi. Bang hang hiam cihleh tau bang mite in amau hoihsak thu bek zui
uh hi. Ahi zongin eite in ihih leh Pasian Kammal sungah nungta-in Ama hong gen
thute ngai-in Kha Siangtho hong makaihna nuai-ah kalsuanin hi lehang, a man lo
thute panin a man thute-ah, siatna sung panin a hoih thute-ah a hong tunpih hi.
I ngaihsutnate tungah kingakna in Satan hong khemna sung hong tunpih baih
mahmah hi. Amau ngaihsutna siksanin a nungta mite, amau hoihsak khat tung tawh
a nungta mite nunzia ngaihsun in. Pasian deihna hi, ci-in ngaihsun kha phial uh
hi taleh a tawpna-ah a tuahkhak uh kisiatna panin bang thu na mu thei hiam?
MONDAY
May
29
Eden
Panin Lo Ding Ci-In Khemna
Mang.
16:13, 14 le Mang. 18:2, 23 sim in. Dawi tawh kipawl thu bang kimu thei hiam?
_________________________________________________________
___________________________________________________________
“Dawi
gilote omna” ahih keileh le “dawi-aisiamnate” in dawi tawh kipawl nasepna vive
hi. Hun nunung ciangin hih bang nasepnate le sih khit ciangin a phawk thei
nuntakna khat om veve hi, cih upna hong hat semsem ding hi (Ellen G. White, The
Great Controversy, p. 588). Tuhun ciangin hih bang nasepna tampi kimu mu khin
hi. Khristian lakah zong mihing in a si thei lo nunna khat nei hi, cih upna a
nei mi tampi om hi. Khristians tampi in sih ciangin tawntung nunna sung a tung
ding mite in vantungah patio pah uh hi, ci-in um uh hi. Siatna sung a tung ding
mite in ahihleh Hell sungah tung pah uh hi, ci-in sang uh hi. Hih bang thute
Pasian thugen mi min thang mahmah tampi in gen uh hi: “ Billy Graham si hi;
tu-in amah in vantungah nungta hi; Jesuh angsungah nuamtakin om hi, ci-in gen
uh hi. Hih bang thute i zak mun mahamh thu vive hi. Hih bang thute in biakinn
sung pulpit panin a gen mi tampi om hi; sihvui-na hun zatnate-ah zong a kiza
mun mahmah thute hi. Thuhilhsias 9:5; Job 19:25–27; 1 Thessalonians 4:16, 17;
le Mang. 14:13 sim in. Pasian in A mite tungah kitel takin bang thu hong hilh
hiam? Sih khit nungah thawhkikna a om lo ding hileh koi lai panin lametna mu
thei ding i hiam?
___________________________________________________________
_________________________________________________________
Babylon
thu hilhna man lote khat in sihna thu tawh kisai theihkhialhna hi. Mihing in
pumpi a sih hangin a si thei lo nunna khat nei hi, cih thu upna in mi tampi
tungah huzaap lianpi nei hi. A si khin mite khat tawh kizopna a nei thei lai hi
lehang, Satan hong khemna hi a, hih bang khemna panin bang in hong dal thei
ding hiam? Na innkuanpihte khat in hong nusia-in hong nusia khinsate tawh
kibang khat in hong hopih hileh, khemna a tuak hi lo na hi hiam?A beisa hunin
hih bang kikhemnate om khin a, tu-in zong a om hi bek tham lo-in mailam hunah
zong tampi hong om lai ding ahihna thu theitel in. Hih bang lauhuai thute sung
i tun loh nadingin bang in hong dal thei ding hiam? Jesuh hong pai mateng
misite in khuaphawkna nei lo ding uh ahihna le Jesuh hong kamciamte muanna in
tua bang siatnate panin hong dal thei hi lo hiam? Na kim na paamah ahi zongin
na ngei-nate-ah ahi zongin dawi tawh kipawl nasepna bangte om hiam? Tua bang
thute panin i kidal nading khat bek om a, bang hangin Pasian Kammal Lai
Siangtho hong hilh thu bek mah lenkip ding kisam hiam?
TUESDAY
May
30
Babylon:
Ni Biakna Bulpi
Egypt,
Assyria, Persia, le Babylon miten ni lim biak mahmahuh hi. Ama laigelh “Worship
of Nature,” cihna sungah James G. Frazer in hih bangin pulaakna nei hi: “Nidang
Babylonia in ni bia hi; tawntung pek panin ni biakna hong kipan hi.” Volume 1,
p. 529. Hun khat ciangin Babylonte biakna in Thukhun Lui-a Pasian mite tungah
huzaap lianpi nei hi.Ezekiel 8:16 le 2 Kum.23:5, 11 sim in. Kamsangte in Israel
le Judah sungah ni biakna huzaap thu pulaak uh hiam?( Rom. 1:25).
__________________________________________________________
___________________________________________________________
Kamsangpa
Ezekiel madeuhin kamsang Daniel in zong Pasian mite tuahkhak ngei thute a
pulaakna-ah Pasian kibiakna innpite sungah ni biakna hong tunna thu kipulaak hi.
Piangsak Pa biak ding sangin ni ahih keileh piansak nate bia uh hi. Mang. 17
sungah John in Babylon nuntakpih thu guipite a pulaakna kimu thei hi. Tua thute
lakah ni biakna zong kihel hi. Ni biakna in Khristian pawlpi sugnah zong hong
lutin thuman le thuman lo helhzau-na panin tua bang thute hong lut ahihna kimu
thei hi. Constantine thupiak in kum zalom(4) masa lam sung Roman Ukna huam
sungah nuamna lianpi tung hi. Constantine in ni bia kumpi khat hi. Leitung
tangthu kansiam mi minthang Edward Gibbon in hih bangin gelh hi: “Ni pen biak
taak cing hi. Bang hang hiam cihleh Ni in Constantine kumpi pa cingin kemin
siatna lauhuai-na panin a dal hi, ci hi.”The History of the Decline and Fall of
the Roman Empire, chapter 20. A.D. 321 hong tun ciangin Constantine in a gam
sungah thupiak khat nei hi; hih thupiak in amasa bel “Sunday law” hi, ci-in
kiciamteh hi. Hih thupiak in “Ni biak ni ci-in thupi takin bawl hi. Gam uk
makaite le mipite in nasep khempeuh khawl phot uh a, Sunday ni-in biakpiakna,
Ni biakna nei uh hi.” Edict of Constantine, A.D. 321. Hih thupiak in Sunday ni
siangthosak ding thupiak hi nai lo hi; ahi zongin Roman gam sung mi khempeuhin
Sunday ni thupisakna lungsim hong neito semsem uh hi. Kum sawm lompi honpi khat
khit ciangin gam ukte (emperors) le popes kipawlin gam mi khempeuh in Sunday
ni-in biakpiakna nei dingin thupia uh hi. Tuni dongin Khristian tampi in Sunday
ni nasepna pan tawlnga-in siangthosak hi. Mi tampi in a up hangin a man lo thu
khat in thuman hong suak thei lo hi. Na kim na paamah Sunday siangthosakin
Sunday ni-in biakpiakna nei Khristian tampi om hi lo hiam? Hih thu in Satan in
mi tampi hong khem zo ahihna kimu hilo hiam? Hih thu tawh kibang mahin mi khat
a sih ciangin a si thei lo nunna khat om lai hi, ci-in upna in zong Satan hong
khemna lianpi khat hi. Hih bangin a lauhuai thute panin bang in hong kembit
thei ding hiam?
WEDNESDAY
May
31
CITAK
DINGIN SAPNA
Vantungmi
nihna thupuak in (Mang.14) “Babylon a ciim zo hi,a ciim zo hi.” Mang. 17 sunga
numei in upna man lo Babylon limcing hi; tua numei in puan san khat sihlhin
sisan tawh kidim sapi tungah a tuang hi. Amah in a gei-a om mite tungah
lenggahzu pia kawikawi-in lenggahzu khamin khialhna tawh kidim numei hi. Biakna
le gam thu kigawmin a man lo thu hong puangkhia uh hi. A man lo thu hong kizel
khin hi. Dawi mangpa in nalmdang tuamtuam bawlin mhingte hong khem hi. Leitung
in a nunung bel thuman le thuman lo kido-na manawhin a kalsuan ahi hi.Tua thu
hangin Pasian mite in nawlkhinna, langpanna, bawlsiatna a thuak uh hi; ahi
zongin Khrih sungah a nungta mi in Kha Siangtho vangliatna tawh amaute in
thuman sungah kiptakin a nungta thei uh hi; amaute in Khrih tungah a kipiakna
uh a khahsuah kei uh hi. Amaute in Khrih tungah a citakna uh tungtawnin hell
vangliatna khempeuh le siatna khempeuh tungah zawhna a ngah uh hi. Amaute in
Khrih sungah mun kip nei uh hi; Khrih in amaute bukna le amaute thahatna ahi
hi. “Lungkham hun le siatna a tuah uh ciangin Khrih sungah bukna mun bit a ngah
uh hi (Late 46:1). Hun nununga a nungta Pasian mite in Ama Kamamal tungah citak
dingin Pasian sapna a ngah mite ahi uh hi. Jesuh in hih bangin thugen hi:
Nangma Kammal in thuman thutak hi; THuman thutak tawh amaute siangthosak
in.”(John 17:17). Pasian kammal in thuman thutak hi. mihingte hoihsak thu le
ngaihsutna kihel lo hi. Nitak Sol in khualzin mite a makaih bang mahin Pasian
kammal in eite hong makaih hi. Hih munah Dr. Edward T. Hiscox thugen a thupi
mahmah khat om hi. Amah pen The Standard Manuel for Baptist Churches manual a
gelhkhia pa hi.1893 kumin Tuiphum sia kimkhatte tungah a thugenna khatah
“Khristian biakna sungah Sunday sianthosakna hong lutzia a gen ciangin ama
thugen a za a ngai mite in lamdangsa mahmah uh hi. Sunday sianthosakna in dawi
biakna (paganism) tawh kibang hi, cih thu in bangzahin sia huai hiam? Ni pasian
biakna lunggulhna hangin hih bangin papals in Khristian biakna sungah hih dawi
biakna tawha kibang upna pawlpi sung hong lutpih hi; Protestant upna thuman
thuman kisiatna hong suak hi.”Edward Hiscox, before a New York ministers’
conference, Nov. 13, 1893. Ezekiel 20:1–20 sim in. Ezekiel thupuak bulpi in
bang hi ding hiam? Koi bangin Sabbath sianthosakna tawh kizopna nei a, Topa
tungah citak dingin hong sam hiam?
__________________________________________________________
___________________________________________________________
Ezekiel
20 in Israel mite in dawi (Egypt pasiante biakna) biakna nusia-a Piangsak pa
bia dingin sapna hi. Vantungmi thumte thupuak in zong tua bang mahin Piangsak
pa bia dingin hogn sam hi lo hiam?Bang hang hiam cihleh Babylon in kisia zo hi.
I theihsa ciat bangmahin Sabbath tawlngakna le Topa tungah citakna in leitung
hun bei ciangin a thupi mahmah hong suak ding hi lo hiam? Ezekiel 20:1–20 sunga
kigelh thute panin bang thute nuntakpih ding a, bang thute nusia ding i hiam?
(1 Kor. 10:11.)
THURSDAY
June
1
SAWLMAN
NADING HEHPIHNA
Sisan
tawh kidim sapi tungah a tuang numei in sisan puan silh hi. A kim a paam om
mite tungah kham theih zu pia-in aom hi. Leitung in tua lenggahzu tawh kidiahin
zuau thu tawh a nungta hi. Babylon khamtheih zu in bang hi ding hiam? Ellen G.
White in hih tawh kisai a hong hilhna-ah “ Tua khamtheih zu in bang hi ding
hiam? Babylon thuhilhna man lo thute hi. Babylon in leitungah a man lo Sabbath
hong phuangkhia-a, Pasian thukham (4)na thupiak nialin ama phuahtawm Sabbath
hong bawl hi. Satan in Adam le Eve tungah a pulaak “Note in na si takpi kei
ding uh hi,” cih thu hi.” Ellen G. White, Review and Herald, Dec. 6, 1892.Hih
bangin upna man lo thu nihte in mi tul zalom tampi hong khem khin hi. Tua thuhangin
Pasian in Amite tungah a hunung thuumna pia dingin hong sawl hi. Mang. 18:4, 5
sim in. Upna man lo biakna sunga om mite tungah Pasian in bang thuumna nei
hiam?
____________________________________________________________
___________________________________________________________
I
pulaaksa om bangin Pasian mite in biakna le pawlpi tuamtuamte sungah a om mi
tampilai hi. Tua bang biakna le upnate in thuman le mihing ngaihsutnate gawm uh
hi. Tua bang mite in Pasian thuman theihtelna nei lo uh hi; Lai Siangtho thuman
thutak zong theihtelna a nei lo mite hi. Tua bang mite tungah Pasian sapna in
“Ka mite aw, hong pai khia un. Amaute mawhna sungah om kei un. Ama thuak ding
gimnate thuakpih kei un” (Mang. 18:4). 1 John 3:4 le Romans 14:23 enkak in. Koi
bangin Lai Siangtho in mawhna pulaak hiam? Koi bangin hih thu nihte kigawm
khawm thei ding hiam?
__________________________________________________________
___________________________________________________________
Mawhna
i cih in Pasian thukham palsatna hi. Pasian thukham i nuntakpih theih nadingin
lampi khat bek om hi; tua lampi in a nungta Khrih vangliatna sungah upna tawh
nuntakna hi. I tha neem hi; a mawh, a khialbaih, mawhna tawh kidim mihing ihi
hi. Upna tawh Khrih i san ciangin Amah in hong hehpihin a beisa hun a i mawhna
khempeuh hong maisakin, tuni-in Ama sungah nungtak zawhnadingin tha a hong guan
hi. Amah in “hehpihna le sawlman zawhna, Ama sawltak hih zawhna hong guan
hi.(Rom. 1:5). Topa Pasian in pawlpi tuamtuamah a omlai Aam mite in upna tawh
kalsuana Ama Thukhamte nuntakpihdingin a samkhia den hi. Adventist pawlpi
tungah Ama hong thuumna in angsung khualna nialin mihing gamatna phate tawh Ama
maipha zonnate nusia-a, Khrih hong hehpihna le Ama sungah upna tawh Ama sawl
mang dingin hong deih zaw hi. Tua hileh mawhsakna le mawhna ukna sung panin i
suakta thei ding hi. Israel mite in Topa Thukham tungah a citak bangmahun
(Thna. 4:6) Ama tungah i cihtakna in Babylon sunga a omlai Topa mite adingin
khuavak bang ding a, a lian teci ihi thei ding hi.
FRIDAY
June
2
Ngaihsutbeh
Ding: “Mangmuhna bu sungah a lian Babylon sung panin
paikhia dingin a tuam vilvel sapna om hi. Leitung hun bei ciangin pawlpi tampi
in kipum khat ding uh a, Lai SIangtho thuman langpanna hong lian semsem ding
ahihna hong hilh hi… A lian Babylon in papacy, Lai Siangtho panin a lampial
Protestant le dawi tawh kipawlna, hih thumte kipum khatin nasepna
hi.‘Babylon’cih kammal in tua bangin kipawlna tawh nasepna le tua kipawlnaa
makaite hi. A nunung lamah “Tuipi” cih kammal tawh a deihna kibang ahi
hi.(Mang.17:1, 15).” The SDA Bible Commentary, vol. 7, pp. 851, 852.
“Upna
man lo thu nihte – mihing a sih hangin a si lo nunna khat omlai hi, cih upna le
Sunday siangthosakna tawh Satan in ama khemna sungah mi tampi a tunpih ding hi.
Hun khatlai-in Satan in dawi tawh kipawlin nasepna hong phuankhia khin hi; hun
nunung ciangin Rome tawh kikopin na hong sem ding hi.”Ellen G. White, The Great
Controversy, p. 588. Thukhun Lui sungah Babylon mite biakna sungah a si khin
mite kineihin Saan in na lianpi a sepnate kimu hi. Babylon mite biakna-ah a si
khin mite in khuaphawkna neilai uh hi, cih upna nei uh hi. Amau upna-ah mi khat
a sih ciangin vantung nopna sunga vatung thei hi, ci-n upna nei uh hi. Amaute
upnaah mi khat a sih ciangin khuaphawkna si lo-in pumpi a sihhangin khuaphawkna
si thei lo hi, cih upna nei uh hi. Jew mite Encyclopedia sungah tua bang upna
man lo thu hong kipatna kipulaak hi. “Pumpi a sih hangin khuaphawk theihna in
nungta lai hi,cih upna lenkip uh hi. Hih bang up theih nading Lai Siangtho in
hong hilh lo hi. Hih bang upna hong kipatkhiatna in Jew mite le Greek mite
kizopna pan hong pai upna hi. Plato in pumpi a sih hangin a si thei lo nunna
khat omlai hi, ci-in um hi. Orphic le Eleusinian tungtawnin Babuylon upna le
Egypt mite upna kigawmtuahna panin tua bangin a man lo upna hong kizel hi.”
Kaufmann Kohler, The Jewish Encyclopedia, “Immortality of the Soul,” (1906).
KIKUP
DING DOTNATE
1.
Bang hangin sihna theih ding thupi mahmah hi ding hiam? Bang in upna man lo
panin hong dal thei ding hiam? Bang hangin tua thu in lungmuanna hong guan thei
hiam?
2.
Dawimangpa hong khemnate in ihupmawh loh lampi tawh hong khem hi. Koi bangin
tua bang hong khemnate pelh thei ding i hiam?
3.
Sunday ni-a dotna na lawmte tawh kikum in. Pasian hong lamlahna zui mi kici
napi-in Dawi khemna a um mite tungah bangci bangin thuman pulaak khia thei ding
i hiam? TUa bangin hilhna-ah Pasian thukham in bang panmun nei hiam?