LESSON
6 OCT 29–NOV 4
AMAH
IN EITE ADING HONG SI HI
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Mang. 13:8; Matt. 17:22, 23; Mark
9:30–32; John 19:1–30; Rom. 6:23; 1Kor. 1:18–24.
KAMNGAH:‘Moses in gamlak khuam tungah sumngo gul a khai mah bangin Mihing Tapa zong hong kikhai ding hi a, amah a um mi khempeuh nungta tawntung ding hi.Pasian in leitung mite hong it mahmah ahih manin ama Tapa a um mi khempeuh si nawn loin a hin tawntung theih nadingun a Tapa neihsun a hong piak dongin a hong itna a hong lak hi” (John 3:14, 15).
Mihingte
in sihna le siahpiakna i pelh thei kei hi, ci-in kigen hi. Hih pen man khin tak
lo hi. Siah piak bel kipelh thei na ven, ahi zongin sihna bel kuaman a pelh
thei kei hi. Zatui zatang tawh kibawl cina mi kimkhat kum 3, kum 4 a nungtata
zong om mah hi; ahi zongin a tawpna-ah sihna mah kituak veve hi. Bang hang hiam
cihleh midik hi taleh mi gilote hi taleh mihing khempeuh a si ding ihihlam i
theitel hi. Midik ahi a migilo ahi zongin a si khempeuh thawhkikna om ding hi,
cih i lametna hi (1 Kor. 15:18), Khrih sunga a site in Pasian kiangah ompah
ding cih thu hilhna in a man lo thu hi. Tua hi-a, Khrih thawhkikna in i upna
thu bulpi hi. Bang hang hiam cihleh thawhkikna in Ama thawhkikna tungah kingah
hi. Jesuh thokik ahih manin misite hong thokik pelmawh ding hi, cih khamuanna i
nei thei hi. Tua hi-in Gethsemane huanin Ama gimthuakna-ah, hih bangin Jesuh in
thu a ngen hi: “Tu-in lunggimna le lungkhamna ka thuak hi. Bang pulaak nawn
ding ka hiam? Pa aw, hih gimna panin hong honkhia in. Ahi zongin keima deihna
hi kei henla, nangma deihna bang hi zaw ta hen. Hih gimna a thauk dingin
leitungah kong pai hi” (John 12:27). A nuntakna pia dingin a hong pai ahi hi.
Tu
kaal sung i sin ding thuin Khrih hong sihna le tawntung nunna ahong kamciam
thute i sin ding hi.
SUNDAY
October 30
Leitung
Piakcil A Kipan
Mang.
13:8, Sawl. 2:23, le 1 Peter 1:19, 20 sim in. Koi bangin Khristian khat in
Khrih in leitung piancil a kipan thahna thuak hi, kici thei hiam?
___________________________________________________________
“Tua
ahih manin a kigo Tuuno laibu sungah a nungta ding mite’ min, leitung pianma
pekin a kikhumna-ah a kihel lo leitung mi khempeuh in tua ganhing bia ding uh
hi” (Mang. 13:8). Hih in a thupi mahmah thu – leipiancilma-in thahna hong
thuak” cih thu hi.” Hih in limciinna kammal tawh hong hilh ahihna i theithei hi.
( Mangmuhna Bu sungah limciinna tamipi kimu thei hi. Bang hang hiam cihleh
Khrih in leitung kipiansak khit kum tulnih mateng Khrih in thahna a hong thuak
nai kei hi. Lei piancila thahna thuak cih thu in bang hog hilh nuam hi ding
hiam? Hih thu-ah Jesuh – Pasian Tuuno in sihna ahong thuakna hi. Titus 1:2 sim
in. Hih in hotkhiatna kisep nading bang tan hunsawt hi ding hiam?
___________________________________________________________
“Mawhna
hong om ciang, Adam le Eve in mawhna sung hong tun uh ciangin hotkhiatna thu
kigeeltuam hi lo hi. . .Hotkhiat ding geelna in Pasian tokhom panin hong kipan
ahi hi.”Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 22. Hotkhiatna geelna thu
Amasa-in Adam le Eve tungah kilang hi (Pian. 3:15, 21). Hih hotkhiatna in
ganhing tawh biakpiakna in pulaak hi. Thukhun Lui sungah ganhing tawh
biakpiakna thu tampi kigen hi. Gehtehna[1]in
Abraham upna sittelna a thuak laitakin Pasian Isaac sih ding tangin tuutal
kipia hi (Pian. 22:11–13). Isaac sih tangin a si tuuno in Khrih in mawhneite
adingin singlamteh tungah kithahna athuak ding limcinkhol hi. Tua hi-in
hotkhiatna thu-ah mawhneite adingin Jesuh in a nuntakna hong pia ding ahihna,
kum tul tampi sung ganhing biaknate in hong hilh kholkhol hi. Tua bangin
ganhing tawh biakpiakna khat ciat in singlamteh gunga Khrih hong sihna
limcingkhol hi; Pasian Tuuno in leitung mawhna a puakhia hi” (John 1:29).
Ganhing tawh biakpiakna in mulkim huaihuai mahma hi; sisan naisan tawh kidimin
biakpiakna hi. Bang hangin tua bangin biakpiakna kisam hi ding hiam?Eite munah
Khrih mahmah in hong thuak ahihna hong hilh hi; mawhna thaman in bangzahin lian
hi, cih hong hilhna hi.
MONDAY October 31
Singlamteh
Hong Hilh Thu Masate
Nungzuite
in Jesuh in Ama thuak ding gimna le sihna thu Nungzuite in bangci ngaihsut uh
hiam? Amaute in Lai Siangtho hong hilhkholhna thute a thei khial uh hi lo hiam?
Matt.16:21–23
___________________________________________________________
Matt.
17:22, 23; Mark 9:30–32; Luke 9:44, 45
___________________________________________________________
Luke18:31–34
___________________________________________________________
Jesuh
in sihna thuak dingin mihingin hong piang hi. Amah in a si dingin hong nungta
hi. Ama nuntak kalsuanna khempeuh, a kalsuanna khat khit khat in Singlamteh
tungah a hong sih nading tawh kinai semsem hi. A nasep ding theikhol sinsenin
Amah in tua sih ding tawh kipelh thei ding lampi a zong peuhmah kei hi;
mawhneite a adingin anuntakna a hon gpiak ding a dal thei thu le la khempeuh a
hemkhia hi. A takin “Ama nuntakna khempeuh in singlamteh tunga a hong sih ding
a kigingkhol khol ahi hi.” Ellen G. White, Fundamentals of Christian Education,
p. 382. A nuntakna masa lamah Jesuh in a Nungzuite tungah a thuak ding sihna
thu a hilhkholhna tampi kimu thei hi. Ahi zongin a Nungzuite in Jesuh pulaak
thute a theithei zo kei uh hi. Messiah nasep ding theihkhialhna tawh kidim uha,
a nunung penah Jesuh in Messiah ahihna a pulaak hi. Amaute thu telkhialhna in
Messiah in tua bangin gimna le sihna a thuak ding kisam lo hi, ci-in a ngaihsun
uh hi. Jesuh in Nicodemus tungah a pulaak thu in “Moses in gamlak gullia khai
bangin Mihing Tapa in zong khailupna a thuak ding hi. Amah a um mi khempeuh in
kisia lo-in tawntung nunna a ngah ding uh hi” (John 3:14, 15). Caesarea
Philippi-ah a om sungin Jesuh in a Nungzuite tungah “ Amah in Jerusalem ah
pai-in siampi, biakna makaite khut sungah gimna tampi thuak dinga sihna thuakin
nit hum khit ciangin nungta kik ding ahihna thu a hilh khol hi (Matt. 16:21)
Amah guak in Galilee nawkin kantanin a om ciangin (Mark 9:30–32) le Jerusalem
ah a nung bel a pai-na ah (Luke 18:31–34), Jesuh in a Nungzuite tungah a sihna
ding le sihna pan a thawhkikna thute a pulaak khol hi;Jesuh gen thute in amaute
zaknop thute hi lo ahih manin a thugen a ngai nuam kei uh hi.
Eite
zong tua bangmah hi lo i hiam? Pasian teltuam mite in Messiah hong pai-na tawh
kisai lamet khialhna nei uh hi. Tua bangin a lametkhialhna uh bang thute hiam?
Nihvei-na ahong pai ding tawh kisai-in zong mi tampi in bangci bangin lamet
khialhna tawh kidim hiam?
TUESDAY November
1
“Kizo
Zo Hi”
John
19:1–30 sim in. Jesuh in “Kizo zo hi” ci-in a thulaak ciangin bang thute hong
hilh hiam?
__________________________________________________________
A
tawpna-ah Jesuh in a thupi mahmah mihing khempeuhte le vankhuanuai khempeuh
adingin sihna a hong thuak ding hun hong tung hi. Gimna lianpi thuakin khuamial
vangliatna a do hi. Jesuh in damdamin Gethsemane huan lam zuanin kalsuanin
thuman lo takin thusitna thuakin Kalvary mual tungah kahto hi. Vantungmi gilote
kimkhat in Jesuh do-in zawh ding a hanciam uh hi. Jesuh in singlamteh tungah
kithahna a thuak laitakin siampi liante, lai theite, biakna makaite in zahpihin
“Amah in midangte honkhia thei hi napi Amah le amah a kihonkhia zo kei hi,” a
ci uh hi. Amah in Israel Kumpi taktak ahihleh, tu-in hong tuaksukin Amah le
amah hong kihonkhia hen. Tua hi leh Amah ka um ding uh hi” ci-in Jesuh zahpihin
kampau uh hi.” (Matt. 27:42). Khrih in singlamteh tung panin kumsukin Amah le
amah kihonkhia nuam hi leh kihonkhia thei lua hi. Amah le amah kihonkhia thei
dingin Amah in vangliatna khempeuh tawh a kidim hi. Amah a zahpih mite a kipan
mi khempeuh a hong itna in ciangtan nei lo itna hi. A taktak in “Jesuh a
zahpihte ahonkhia dingin Jesuh hongsi ahi hi. Singlamteh tung pan hong kumsukin
Amah le amah kihonkhia thei lua hi. Bang hang hiam cihleh singlamteh tungah
Jesuh a kilh in siktukilhte hi lo hi. Ahi zongin Amah in mihingte a hong
tatkhiat nopna hang hi zaw hi.” Alfred Plummer, An Exegetical Commentary on the
Gospel According to Smalay. Matthew (London: Elliot Stock, 1910), p. 397. Hih
munah Khrih thuak sihna in Satan vangliatna tungah zawhna a ngahna ahi hi.
Satan makaihna tawh singlamtehah sihna thuak hi mah taleh, Judah lehheekna tawh
a si hi mah tale Khrih in tuate tungah zawhna a ngahna hi, ci-in i thei hi
(John 6:70; John 13:2, 27). “Pasian thuhilh kimkhat in Jesuh sihna in Satan
gamtatna hangin sihna thuak hi, ci-in a hilh loh hangin, Ama sihna in Satan
tungah zawhna hi, cih kimu thei hi.” George E. Ladd, A Theology of the New
Testament, rev. ed. (Cambridge, UK: Lutterworth Press, 1994), p. 192.
Singlamteh tung panin “Kizo zo hi”cihna aw ging in (John 19:30), Khrih in hih
leitungah zawhna bek hi lo-in vankhuanuai-adingin Satan le a pawlte tungah
zawhna hi, ci-in a pulaak ahi hi. Gimna sihna a bei ding hita a, vankhua-nuai-a
Satan le Khrih kido-na a bei ding hi ta hi, cih pulaak hi. “Vantung khempeuh in
Honpa zawhna hangin kipaak uh hi. Satan in a guallel hong suak hi. Ama ukna bei
ding ahihlam zong a thei hi.”Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 758. Hih a
lamdang mahmah thu i tel zo kei hi. Pasian Tapa in hong kiniamkhiatin Satan in
eite ading le vankhuanuai khempeuh tungah a lian mamah zawhna a ngah hi. Mawhna
a sian nading Khrih in sihna a hong thuakna thu in mawhna in bangzahin lauhuai
hiam cih thu ngaihsun in.
Hih
thu in gamtatna phate Pasian mai-ah midik khatin om dinng hanciamna in a mawkna
ahihlam hong hilh hi lo hiam? A tawpkhakna-ah Khrih in a nuntakna hong piakna
hangin Ama tungah bang i sem thei hiam? Na lawmte tawh kikum in.
WESNESDAY
November 2
Mah
In Eite Adingin Hong Si Hi
John
3:14–18 le Romans 6:23 sim in. Hihte in Khrih sihna in eite adingin bang zawhna
piangsak hi, ci-in hong hilh hiam?
___________________________________________________________
Jesuh
in kituiphum dingin Jordan Gunah hong tun ciangin, John in “ En un, leitung
mawhna a puakhia Pasian Tuuno ci-in a tangko hi “ (John 1:29). Hih thu puak in
Khrih in Pasian Tuuno , kamsangte genkholhnate le ganhing tawh biakpiaknate
limcinnate tangtung ahihna a pulaak hi. Ahi zongin ganhing biakpiakna kia bek
in mawhna maisak thei lo hi (Heb. 10:4). Tuate in Khrih sihna tungah kinga-in
mawhmai-na a ngen mi tungah mawhmaisak thei ahihlam i thei hi. “I mawhnate
kisikin thuum lehang, Amah in thuman citak ahih manin i mawhnate a hong
maisakin kihhuai nate sung panin a hong siangthosak hi (1 John 1:9). John 3:16,
17 sim in. Mawhna khialhna lianpi hangin thukhenna thuak dingin na om laitakin
lametna lianpi bang hong hilh hiam?
___________________________________________________________
Hih
thu in bang hong hilh hi ding hiam, ngaihsun in. Van khuanuai khempeuh a bawl
Jesuh in Amah le amah hong kipia-in mawhna hangin sihna hong thuak hi. I mawhna
khempeuh adingin sihna hong thuak ahih manin eite in mawhna thukhenna tawh a
kipelh thei ihi hi. Hih in a lian mahmah lungdamna kamciam hi lo ahi hiam?
Jesuh Khrih in a pulaakna-ah “Pasian in a Tapa khat bek a neihsun a hong piak
dongin leitung mite a hong itna lian mahmah a hong lak hi. (John 3:16). Tua
hi-in eite aitangin Amah le Amah hong kipiatawm ahihna i phawk tawntung ding
kisam hi (Heb. 9:14). Martin Luther in singlamteh a pulaakna-ah:”meihalna tau
tungah kihalna a thuak Khrih in a sung panin ciangtan nei lo itna meikuang in
kangtumin Pa Pasian mai-ah a nungta, a siangtho-in Ama pumpi le sisan tawh a
namtui meihal biakpiakna, mawhthuumsakna, kahna awging, lunggimna meikhu, dahna
khituite a kahto hi (Heb. 5:7).”—Luther’s Works, vol. 13 (St. Louis, MO:
Concordia Publishing House, 1956), p. 319. Khrih in khat vei a hong sihna in mi
khempeuh adingin akicing sihna hi (Heb. 10:10; 10:12). Bang hang hiam cihleh
Ama sihna in mi khempeuh adingin kicing hi; mawhmaisakna Ama vangliatna in
kicing hi. Tua bangah: “Leitung mi khat beekbeekin hehpihna hanga hotkhiatna
sang ding uh hileh zong Khrih in a thuak gimna, maizumna, kiniamkhiat taak cing
a sa hi.”Ellen G. White, The Ministry of Healing, p. 135. John 3:16 sim in.
Leitung
le a um mi khempeuh cihna munah nangma min koih in. Koi bangin i nuntakna-ah
mawhna in hong zia[1]et
ciangin hih a lamdang kamciam pom ding na hiam?
THURSDAY
November 3
Singlamteh
Thupuak
1
Kor. 1:18–24 sim in. Paul in singlamteh thu bang pulaak hiam? Koi bangin Paul
in leitung pilna tawh tehkakna nei hiam? Bang hangin tuni tuhunin “leitung
nopsakna in” leitung pilna le nuntak khuasakna huzaap ahih manin singlamteh
thupuak in thupi hiam?
___________________________________________________________
Khrih
singlamteh in hotkhiatna thu-ah a thu bulpi lian bel ahi hi. “Kalvary panin a
hong kilang itna thuk cikmah hunin mihing in a tel zo ngei kei ding hi. Tua
singlamteh in Khrih hong itna a hong hilh hi. Singlamteh in Satan angsung
huaihamna a langdo hi.” Stephen N. Haskell, The Cross and Its Shadow (South
Lancaster, MA: Bible Training School, 1914), p. v. Khrih in a Amah mah hong
kiniamkhiatin minamte mawhna hangin sihna a hong thuak hi. Satan kimkot in
angsung huaihamna le gimna tawh akidim hi. Amah in tawntung sihna tungah zawhna
a ngah hi. Amah a um mi khempeuh in kisia lo-in a nungta tawntung ding uh hi;
mihing hanciamna in tawntung nunna sung a hong tunpih thei kei hi. Singlamteh
tawh kisai-in i phawk ding thupi kimkhat a om hi. Amasa-in Singlamteh in mawhna
thukhenna-ah Pasian thutanna ahong hilh hi (Rom. 3:21–26). Nihna-ah, Singlamteh
in mawhnei mite tungah Pasian hong itna hong hilh lian penpen hi (Rom. 5:8).
Thumna-ah singlamteh in mawhna koltanna panin suahtak nading zawhna phungpi hi
(Rom. 6:22, 23; 1 Kor. 1:17–24). Lina-ah singlamteh in tawntung nunna i ngah
nading lametna khat bek hi (Phil. 3:9–11; John 3:14–16; 1 John 5:11, 12).
Nga-na, singlamteh in mai lam hunah vankhuanuai-ah Pasian langpanna om nawn loh
nading ahong dal lampi khat bek hi (Mang. 7:13–17, Mang. 22:3). Hih thute
leitung pilna in a thei zo kei hi. Tua hi-in a langkhatah tu-in singlamteh thu
gengenna in leitung mite muhna-ah hai-na thu a suak hi. Leitung in Piangsakpa
om hi, cih a thei thei kei hi. Tua hi[1]in
leitung pilna in singlamteh thu a mukhia zo kei hi (Rom. 1:18–20). Greek tawh
kigelhna-ah “hai-na” cih kammal in Manglai “Moron” (a khiatna in lungsim tha
neem cihna hi) cih kammal tawh kizopna nei hi.” Singlamteh thu in leitung pilna
mai-ah hai-na thu hi. Leitung pilna in Jesuh a theithei kei hi; Singlamteh
tungah a hong sihna in mawhnei mite suahtak nading thu ahilhna leitung pilna in
a um thei kei uh hi.
Leitung
pilna in manpha a sak thute, leitung pilna hong piak theih thute, bang hangin
Jesuh upna in leitung piak theih pilnate in hai-na thu kici thei hi ding hiam?
(1 Kor. 1:21).
FRIDAY
November
4
Ngaihsutbeh
Ding: Ellen G. White, “Gethsemane,” pp. 685–697;
“Calvary,” pp. 741–758, in The Desire of Ages; “Repentance,” p. 27, in Steps to
Christ. “Vantung khempeuh in eite a hong kihotkhiatna thu a thei nuam mahmah uh
hi, cih ka mu hi. Eite zong tua bang ding mah hi lo i hiam? Hotkhiatna ahih
keileh mangthanna thu kin lo-in om ding i hiam? A hong kihotkhiat nadingin Topa
hong sihna thu neuseh theih ding hi lo hi. Mi kimkhat in tua bangin hotkhiatna
thu kin lo uh hi. Amaute in hehpihna thu nial uh hi. Pasian in tua bang mite
tungah maipha a pia kei hi. Pasian Kha Siangtho dahsak tawntung ding hi lo hi.
Kha Siangtho dahsak khakleh Amah in a hong taisan ding hi. Pasian in a hong
hotkhiat nadingin na khempeuh a sem khin hi. Amaute in Khrih hong hehpihna a
awlmawh kei uh leh amauti tungah sihna hong tung ding hi. Singlamteh tunga
Khrih thuakna nial uh ahih manun tawntung nunna sung a tung thei kei ding uh
hi. Tawntung nunna le sih theih loh nunna gamh a luah theihna uh phawkin i
nuntak ding kisam hi. Mawhneite a hong kihotkhiat nadingin alian mahmah a hong
kipiakna thu in mihing manphatna a hong hilh hi. Mihing in tawntung minthanna
tawh a nungta ding hi.” Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 1, p.
124.
KIKUP
DING DOTNATE:
1.
Hebrews 10:4 sungah “ganhing sisan in mawhmai sak thei lo hi. Tua ahihleh
Thukhun Lui a mite adingin hotkhiatna lampi in koi bang hi ding hiam? Koi
bangin “credit card” (leibat theihna tawh vanlei-na) in Thukhun Lui-a
hotkhiatna thu hong theitel sak hiam?
2.
2 Kor. 5:18–21 sim in. Khrih hong sihn ain leitung mi khempeuh adingin sihna
ahiheh bang hangin mi khempeuh in hotkhiatna ngah lo ding hiam? Bang hangin
mimal khensatna in hotkhiatna thu-ah thupi hiam? Kuate in kisiat tawntungna
thuak ding a, kuate in singlamgteh hangin hotkhiatna a ngah thei ding uh hiam?
3.
Leitung pilna bang thute in Pasian mai-ah hai-na thu suak hiam? Leitung nate in
Pasian geelsa bangin a piang hi-in ama thuthu-a hong piang hi lo hi, cih thu
koi bangin na sang hiam? eation? Ahih keileh leitung in bang mah a om lo panin
hong piang hi, cih thute leitung pilna in bangci bangin a pom hiam? A dangdang
pulaak ding a om hiam?
4.Tuesday
ni-a thusinna-a dotna ngaihsun in. Singlamteh hangin hotkhiatna kingah hi-a,
mihingte hanciamna in hotkhiatna hong ngah sak thei lo ahihna, tua bangin
gamtatna pha tawh hotkhiatna kingah hi, cih upna in a mawkna le a man lo upna
ahihna thu, hih thu in Pasian hong hotkhiatna tawh kituak lo ahihlam koi bangin
na mu thei hiam?