LESSON
4 *OCTOBER 15–21
THUKHUN
LUI PANIN LAMETNA
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sungin Sim Ding: Job 19:25–27; 1 Tim. 6:16; Late 49;
71; Isa. 26:14, 19; Daniel 12.
KAMNGAH: “Pasian in Abraham a ze-et laitakin Abraham in a upna hang mah tawh Pasian biak nadingin a tapa Isaac na pia ngam hi. Pasian mah in Abraham tungah tapa ka hong pia ding ci-in a ciam hinapi-in, Pasian’ ciamna bangin a neih tua a tapa neihsun mah, Pasian biak nadingin Abraham in pia dingin na kithawi hi. Pasian in a sisa nangawn hingkiksak thei ding hi, ci-in Abraham in a up mah bangin Abraham in a sisa a tapa Isaac a limin a ngahkik ahi hi. (Hebrews 11:17, 19).
Thukhun
Lui-a lametna in Greekte upna tungah kinga hi lo hi. Greekte in mihing in a sih
ciangin a si thei lo nunna khat nei hi, cih upna a nei uh hi. Lai Siangtho hong
hilhna-ah misite thawhkik hun a hong tun mateng a si mite in bangmah khuaphawk
theihna nei lo uh hi. Nuntakna a nei lai khat kivui-in vut le vai suak thei
hiam? Lampi dangdang tawh vui-in hunk hat ciangin nunna nei khat hong suakkik
thei ding hiam? Kum tul tampi a cingkhin misi khat in koi bangin nuntakna
nei-in hong nungtakik thei ding hiam? Hih dotnate in nuntakna in kuama tel zawh
loh thu thuk ahihna hong theisak hi. Pasianin nisimin hehpihna hong pia ahih
manin eite in lungnuamin a nungta thei ihi hi. Hih thu theihlohna hangin
nuntakna in Pasian kiang pan hong pai ahihlam hong mangngilhsak hi. Nuntakna
nei lo leivui panin mihingte hong bawlin nuntakna hong guan Pasian hi, ci-in a
vanglian Lai Siangtho hong hilhna tungtawnin i theithei hi (Pian. 1; Late 33:6,
9). Tua hi-in a kipatcilin Pasian in leivui panin mihing hong bawl ahihleh
(bangmah aom lo panin nate piangsak: ex nihilo), ahih manin bang hangin Pasian
in mawhna nei lo nunna ah mihingte hong bawlpha kik thei ahihlam muangmawh ding
i hiam?
Tu
kaal sung i sin ding thute in Thukhun Lui sunga thawhkikna thu a pulaak thute i
sintoto ding hi. A diakdiakinah Job, late sung pawl khat, kamsang Isaiah le
Daniel gen thute i sin ding hi.
SUNDAY
October 16
“Topa
Ka Mu Ding Hi”
Job
19:25–27 sim inla, John 1:18 le 1 Timothy 6:16 tawh enkak in. Bang hun le bang
dinmun panin Pasian mu dingin lametna a nei hiam?
___________________________________________________________
Nuntakna
sungah thuman lohna tampi i mu hi. Hih lametna in a tuam vilvel lametna hi-in,
gim thuakna sungah “thu hoih” muh theihna le “mi gilote cihtheihnate in tua hun
ciangin thaman a sang ding uh hi (Late 73:12–17, Mal. 3:14–18). Gentehna-in Job
in “paubaang lo, adiktat mi khat hi; Pasian kihta-in siatna a pelh hi” (Job
1:1) Tua hi-in Satan in lampi tuamtuam tawh gim a pia hi; hih thu in Pasian
phalna hang mah tawh Satan in nasem hi. A pumpi taksa-in natna le gimna lian a
thuak hi (Job 2:1–8). A neihsa khempeuh beimang khin hi (Job 1:13–17). A inn
kuan sungah nasemte, a tate zong si mangkhin uh hi (Job 1:16, 18). Dahna lianpi
tawh kidimin a nungta hi. A lawmte hong pai-in hehneem sangsikin na mawhna
thaman a thuak hiteh ci-in a mawhsak niloh uh hi (Job 4:1–5:27, Job 8:1–22, Job
11:1–20) A zi mahmah in zong hih bangin pulaak hi: “ Thumanna lenkip tentan
vevelai ding na hi hiam? Na Pasian samsia inla si lecin nang ading hoih zaw hi”
ci hi (Job 2:9). Job in vankhuanuai-a Khrih le Satan kidona sungah mitsuan a
bulpen ahihkhaklam a phawk kha kei hi. Tua bangin genthei lungkhamna tawh
kidimin nuntak ahih manin Job in mihingin a piankhak a kisikna a pulaak hi;
suak kei vet leng pha ding hi, ci-in pulaak hi (Job 3:1–26). Tua hi mah taleh
Topa tungah a citakna in nate tungah kinga lo-in, bang bang thuak taleh tua
cihtakna a nusia kei hi; a pulaakna-ah ‘Topa in ka nuntakna hong laksak hangin Amah
ka muang veve ding hi” ci hi. (Job 13:15). A sawt lo[1]in a nuntakna bei
ding ahihlam a thei hi. Lungnuam takin si ding ahihlam lungmuang mahmah hi. A
nuntakna a bei ding patau het lo hi; bang hang hiam cihleh ama Honpa mahmah in
ama lamah pangin thu khen hun hong tung ding hi, cih a um hi; hih ka pumpi
mahmah tawh nangmah kong mu ding hi, ci-in a khamuanna a pulaak thei hi (Job
19:25–27). “Hih thu in sihna pan thawhkikna thu ahihna” hong hilh hi. The SDA
Bible Commentary, vol. 3, p. 549. Gimna lianpi lak panin vangliatna tawh kidim
lametna in a hong kilang khia hi. Natna le gimna in tuamcipin sum le paai
hamsatnate le mihingte khat le khat kizopna khempeuh in buai-na tawh kidim hi;
lungkhamna le maikhiinna tawh a kidim uh hi. Job in sihna pan a thawhkik ni
ding le a Honpa maitang mu dingin lamenin a nungta hi. A taktakin Job in
thawhkikna thu khamuanna tak tawh a pulaak hi. Kum zalom tampi khit ciangin
Martha in Jesuh tungah “Ni khat ni ciangin Lazarus hong thokik ding hi, cih ka
um hi” (John 11:24) ci-in a pulaak hi. Job bangmahin Marth in hih kamciam upna
tawh a pom hi.
Amah
in Job a hih hangin Marthan in a sawt lo-in a upna mu taktak ding ahihlam a
phawk hi. Koi bangin gimna lakah Pasian muang thei i hiam?
MONDAY
October 17
Hankhuk
Vangliatna Sung Panin
Late
49. David in thawhkikna nunung a lametna a pulaak hi (Late 49:15) Hih thu in
lametna nei lo-in a si mite tawh kilamdang hi lo hiam? (Late 49:6–14)?
___________________________________________________________
Late
49 in a man lo lametna thu a pulaak hi; tua bangin a nungta mite in “Hauhna
tungah kinga uh hi; neih le lamh hauhna hangin kiphatsakna nei mite ahi uh hi
(Late 49:6), amau leitangte in amau min vawh uh hi (Late 49:11), amau le amau
nopsakna sungah nungta uh hi. (Late 49:18). Amau inn, van le nate hauhnate
hangin a tawntungin minphatna tawh a nungta dingin kilamen uh hi (Late 49:11,
17). Ahi zongin Mihai in tua bang van le nate in tom vei sungin a mangthang
thei, beimang thei ahihlam a phawkkha kei uh hi; ganhing bangin a kisia ding
ahihlam aphawk kei uh hi. (Late 49:12). “Sihna thuak ding tuuno bangin amaute
in sihna a thuak ding uh hi.Amaute hoihna in a mangthang ding hi (Late 49:14,).
Job pulaak bangin “Ka nu suul sung panin guaktangin ka suak khia[1]a
guaktang mah tawh han khuk ka zuankik ding hi.” (Job 1:21; 1 Tim. 6:7). David
in mihai le mipil kilamdannna om lo-in amau hauhna tawh hankhuk a tung uh hi.”
(Late 49:10). Mihai le mipil in kiamdanna lianpi nei uh hi. Lamkhat panin
mihaite in amaute neihsa van le nate, lawhcinate tawh lungmuanna nei dingin a
hanciam uh hi. A langkhatah mipilte in ahihleh leitung gimna, natna le sihnate
galah a ngah ding uh nopnate le minthanna vangliatna dim nuntakna lamenin
kalsuan uh hi. Amaute ngah ding thaman ding Pasian in koihkholhsa[1]in
a nei hi (1 Pet. 1:4). Hih thu siksanin David khamuanna tak tawh hih bangin a
pulaak hi: “Ahi zongin Topa Pasian in sihina hankhuk sung panin hong honkhia-in
Amah in kei a hong sang ding hi” (Late 49:15). Thukhun Lui sunga lametnate tawh
kizui-in David pulaak hih thu in mihing in sih ciangin thakhat in vantung
nopsakna sung vatungpahpah lo hi, cih hong hilh hi. David pulaak thu in a site
in hankhuk sungah a tawntungin a om ding uh hi lo hi, cih hong hilh hi. Topa
Pasian in Ama sungah a site phongkik dingin a hong pai ding hun hong tung ding
a, vantung thukhenna-ah a hong tonpih ding hi, cih kimu thei hi. A si mite
thawhkik ding a hong hilhkik hi; lametna, khamuanna cihte in i nuntakna-ah a
kisam thu ahi hi.
A
pilte in vangliatna, minthanna a ngah ding uh hi; tawntung thaman a ngah ding
uh hi. Hauhna, zawhna le matutnate in man nei lo ahihna koi bangin mu thei ding
i hiam? Koi bangin Singlamteh in tua bang thu up ding panin hong dal thei hiam?
TUESDAY
October 18
“A
Thuk Penna Mun Panin”
Late
71 sim in. David in “A thuk penna mun panin Topa tung pan hotkhiatna a
ngetna-ah bang deihna nei hi ding hiam? (Late 71:20)
___________________________________________________________
Late
49 in sihna pan thawhkikna lametna om ahihlam hong hilh phapha hi. Hih lametna
in mihaipa’n van le nate tungah khamuang ahihna tawh kilamdang ahihna zong hong
hilh hi. Late 71 in David in a kimkotah a galte umcihna, mawhsak mite
langpannate in “na Pasian in hong nusia khin, ci-in a pulaak uh ciangin David
in Pasian tung panin bitna le lametna zong zaw hi. (Late 71:10, 11). Gimnate
lakah David in nopna le khamuanna a ngah thei veve hi. Amasa-in David in a suah
tung a kipan Pasian kepna le a makaihnate a pulaak hi (Late 71:6). Tua hi-in
David in a neu tung a kipan Pasian ompihna a phawk tawntung hi (Late 71:17).
Pasian in belhtaakcing Suangpi, le siatna pan kidalna kulhpi hi, cih a phawkpha
sansan hi. Tua manin David in Topa huhna a ngen tawntung hi. “Nangmah kong belh
na hi hi; tatsat lo-in nangma sungah bukna mun hong ngahsak in” (Late 71:3).
“Ka teek hun ciangin kei hong nusia kei in; ka thakiam ciangin hong taisan kei in”
(Late 71:9). “Topa Pasian aw, ka kiang panin gamla om kei in. Kei hong huh
dingin hong manlang in (Late 71:12). (Late 71:20). “Lei sung a thukna pen mun
pan” cih kammal in sihna pan pumpi taksa thawhkikna thu a gennopna ahi hi. Ahi
zongin David in a thuak gimna lianpite a pulaakna kammal hi, a cinuam zong hi
thei kha ding hi. Leitung gimnate le lungkiatnate in tuamcipin a nuntakzia
pulaakna zong hi thei hi. (Late 88:6 le Late 130:1 enkak in). Tua hi-in “A thuk
penna mun” cih kammal in limcinna hi ding hi, ci-in i sang hi. Sihna pan pumpi
taksa thawhkikna thu zong hong hilh nopna zong hi, kici thei veve hi; amah mah
in sihna panin a thawhkik ding thu a hong hilhna hi.” Andrews Study Bible, p. 726,
note on Ps. 71:20. A Tawpna-h I phawk ding thu in Pasian in eite hong ompih
tawntung hi. Amah in eite hong hehpih hi; leitungah lamet ding bangmah om lo hi
mah taleh eite lametna in hih leitung hi lo-in, a hong tung ding tawntung nunna
hi.
Khrih
sihna hangin hong paikik ciangin tawntung nunna i ngah ding hi. Lungkiat
theihna lungkhamna tawh a nungta mihingte ihi hi. Ahi zongin koi bangin Topa in
hong ompih tawntungin, mailam hunah zong hong ompih ding ahihna muang thei ding
i hiam?
WEDNESDAY
October 19
“Na
Misi A Nungta Kik Ding Hi”
Isaiah
26:14 le 19 sim in. Tawntungin kisiatna thuakna le tawntung adingin nuntakna
ong hilh thute in a kilehbulh mahmah hi. Tawntung siatna a thuak dingte le
tawntung nunna a ngah dingte enkak in (Isa. 26:19)
___________________________________________________________
Isaiah
Bu sunga Pasian vangliatnate le mihing nunna a tomlam kipulaak hi (Isaiah 40).
I nunna in lopa bangin tomno sungin vulin a keu thei lopa bang hi mah taleh
Topa kammal in a tawntungin a kip hi (Isa. 40:6– 8). Mihing in mawhna siatna
tawh kidim hi mah taleng, Pasian hong hehpihna in mi khempeuh tungah ahong
kipia hi; Gentile mite in zong Ama thuciamna le Sabbath tawlngakna sung a tung
thei uh hi (Isaiah 56). Isaiah bu sungah thawhkik lametna thu a hong hilh hi.
Kamsangte in zong sihna pan thawhkikna thu a hong hilh hi; (Job 19:25–27, Late
49:15, Late 71:20), kamsang Isaiah in ama le a mipihte banah thu-um mi khempeuh
in tua thuciamna sungah a kalsuan thei ihihna a hong hilh hi (Isa. 26:19).
Isaiah 26 in migilote le midikte tehkakna thu a hong hilh hi. Lamkhatah
migilote in si suaklai phot ding uh a, sihna nihna a thuak dingin a hong thokik
ding uh hi (Mang. 21:8). Amaute in kisiacip ding uh hi (Isa. 26:14). Hih thute
in mihing in a sih ciangin khuaphawkna bangmah nei nawn lo ahihna hong hilh hi.
A nunung pen kisiatna a thuak ding uh hi.Topa Pasian in migilote tungah thu
khenna a piak ciangin amaute in tawntungin a kisia maimang ding uh hi; amaute
in a zungpi panin a kisia ding uh hi (Mal. 4:1).
A
lang khatah midikte in sihna pan hong thokik ding uh a, thaman a sang ding uh
hi. Amaute in tawntung nunna sungah a nungta ding uh hi. Isaiah 25 in Topa
Pasian in sihna khempeuh a hemkhia ding ahihna hong hilh hi; “khitui khempeuh a
hong nulkhiatsak ding hi” (Isa. 25:8). Isaiah 26 sungah a nunung kammal in: “Na
misite uh hong thokik ding a, amaute in sihna panin a hong thokik ding uh hi.
Tho inla phatna lasa in. Na teenna leivui panin dingto inla na lu tunga
daituite in damna hong guan ding a, leitung in sihna khempeuh a hemkhia ding
hi” (Isa. 26:19). A si midikte in Topa sungah lungdamin nungta tawntung ding uh
hi (Isa. 25:6). Thawhkikna nunung bel hong tun ciangin a si midik khempeuh in
tawntung nunna ngah dingina hong thokik ding uh hi.
Lametna
nei lo-in khamuanna bangmah a nei lo ding hi lehang na khempeuh in a mawkna
suak khin ding hi. Hih sangin a thusia huai zaw khat in i it i ngaih a hong
nusia khin mi khempeuh in hong thokik ding uh a, lametna nei lo mite in lametna
tawh hong kidim ding uh hi. Lametna nei lo mite le lametna nei mite nunzia
enkak in.
THURSDAY
October
20
Leivui
Asuakkik Mite
Thukhun
Thak in a sihna pan thawhkikna thu lim gen mahmah hi. I gensa bangin a site
thawhkikna thu in Thukhun Lui in zong tampi hong hilh hi. Thukhun Lui-a tua
mite in thawhkikna lametna thu hong hilh hi. Martha in Jesuh hunlai-in lametna
tawh a nungta mi khat hi (John 11:24). Tua hi-in Jewte in, a um lo uh hi bekin,
hun nunung ciangin migilote in suksiatna thuak dingin a thawh kik ding thu a
thei uh hi. (Sawl. 23:8.) Daniel 12 sim in. Thawhkik lamaetna bang thu hong
hilh hiam?
___________________________________________________________
Daniel
12:1 in Michael thu kipulaakin ‘a lian kumpi “ci-in kipulaak hi. Ama thu a
kigelh lo thute tawh kisai muhzia pomzia tuamtuam om hi. Bang hang hiam cihleh
Daniel sungah a lian mahmah mangmuhna thute, Khrih hong pai-na le Ama gam hong
tunna ding thute kipulaak hi. Daniel sungah Vanglian Pasian in vantungmite
Makaipa ahihna hong hilh hi (Dan. 8:11), “kumpite Kumpi” (Dan. 8:25), “Messiah
Kumpi “ (Dan. 9:25), a tawpna-ah “Michael, a lian kumpi” (Dan. 12:1), ci-in
kipulaak hi. Tua hi[1]in
Michael in kuamah dang hi lo-in Khrih mah hi, cih i thei hi. Thukhun Lui mun
tampite-ah zong (Job 19:25–27, Ps. 49:15, Ps. 71:20, Isa. 26:19) midikte thawhkikna
thu kipulaak hi. Ahi zongin Daniel 12 in midikte le migilote thawhkik ding thu
pulaak hi. Michael hong pai ciangin, “A si mi tampite hong thokik ding uh a, mi
kimkhat in tawntung maizumna le zahpihna thuak dingin a hong thokik ding uh hi”
(Dan. 12:2). Mi tampite ngaihsutna-ah hih thawhkikna in mi kimkhatte thawhkikna
hi ding hi; Khrih tungah a citak mite hi taleh a citak lo mite hi taleh, amaute
thawhkikna hi ding hi, ci uh hi. “Hankhukte kihongin a si mi tampite in
khanglo-in mi kimkhat in tawntung nunna sung nungta dingin a hong thokik uh hi;
mi khatte in ahihleh tawntung maizumna thuak dingin a hong thoto uh hi” (Daniel
12:2).
Vantungmi
thumna thupuak umin a sang khinin a site in minthanna tawh a hong thokik ding
uh hi; amaute in Pasian thuciamna ngahin Amah tawh tawntung kizopna a ngahkik
ding uh hi. “Ama pang teipi tawh a sun mite” (Mang. 1:7), Khrih a sih laitak a
zahpih mite, Ama thuman le Ama mite a langpan khempeuh Topa vangliatna mu
dingin a hong thokik ding uh hi; amaute in Khrih in minphatna le pahtawi-na
ngah ahihna amu ding uh hi.” Ellen G. White, The Great Controversy, p. 637.
FRIDAY October
21
Ngaihsutbeh
Ding: Ellen G. White, “Visions of Future Glory,” pp.
722– 733, in Prophets and Kings. Tuhun leitung pilna in na khempeuh in atom
tawh kibawl hi; atom sungah mittang tawh kimu zo lo na tampi tawh kibawl hi-in,
quarks le leptons, cihte tawh kibawl hi. Tua hi-in nate hong piankhiatna bulpi
in quarks le leptons tawh kibawl hi. Pasian in leitung nate a bawlin nate a
kemcing zo kei hi, ci-in pulaak hi. Thawhkikna thu um lo bek tham lo-in a
zahpih mite in, Pasian om lo hi, ci-in a um Bertrand Russell in misa nete
tungah a dot thu in tua mite pumpi in thawhkik hun ciangin bangci bangin hong
thokik ding uh hiam? ci hi. Ahi zongin Topa in quarks le leptons khempeuh a
bawlpa hi-in na khempeuh in Ama ukna sungah a om hi. Amah in i pianzia i
ngaihsutna, i sisan luanzia a kipan i pumpi kilamzia a neng a tawngin a thei
khak loh bangmah om lo hi. Mawh nei lo-in hong bawlpha thei bek tham lo-in
sihna panin a nungta tawntung dingin hong bawlpha thei hi. “Amah in nunna hong
Piapa hi-in, thawhkikna masa sungah kihel dingin A hong leisa mite ihi hi,
zawhna a hong ngahpih ding in Amah mah ahi hi. A nunung pen pengkul kitum
ciangin Khrih sunga a si mite in zawhna ngahin hankhuk panin a hong thokik ding
uh hi. Tua hun hong tun mateng amaute in lei sungah a tawlnga uh hi. Topa in
amaute min thei-in Suangmanpha bangin limtakin a kikemcing hi. Amaute Honpa in
Ama vangliatna tawh ompihin Ama nunna sungah a nungta dingin sihna pan
vangliatna tawh a hong thokik ding uh hi.” Ellen G. White Comments, The SDA
Bible Commentary, vol. 4, p. 1143.
KIKUP
DING DOTNATE
1.
Vantungah aksi lompi awn nih val bang om
ding hi, kici hi. Aksi ahihleh sim zawhding hi lo hi. Leitung in ni a kimkot
bangmahin tua aksi tampite in leitung tuamtuamte a kimvel uh hi. Pasian
vangliatna ngaihsun in. Tuazahin a tam aksite a bawl bek tham lo-in tua aksi
khat ciat minin a thei Pasian hi (Late 147:4). Hih zahin a vanglian Pasian in
misite thosak ahih keileh Pasian nasepna pulaakin, hih zahin a lian Pasian in
bang hang le koi bangin misi thosak ding ahi hiam, cih thu hong hilh lo hi.
Thawhkikna in Ama khut sung ahihlam hong hilh hi lo ahi hiam?
2.
Hebrews 11 in a citak mite upna le
amaute lametna thu hong hilh hi. Koi bangin Heb. 11 in Jesuh thawhkikma-a mite
in lametna thu hong theisak hiam?