MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, September 21, 2022

LESSON 10 | Nov 26 – Dec 2 Hell Meikuang

 

LESSON 10    Nov 26 – Dec 2

HELL MEIKUANG

Sabbath Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding: Mark 9:42–48; Mal. 4:1; Jude 7; 1 Tim. 2:5; Sawl. 2:29, 34, 35; 1 John 5:3–12.

KAMNGAH: “Thu khempeuh entel pha unla, a hoihte kem in” (1 Thessalonians 5:21).

Italian mi lakam gelh mi minthang Dante Alighieri (1265–1321) gelh laibu “Divine Comedy” in min thang mahmah hi. Hih laibu in sih khit nunga khualzinna thute pulaak hi. Mi khat a sih ciangin leinuai a sa mahmah mei phualpi sung tungsuk ahih kei leh hell no mun (purgatory) tung hi. Hih mun panin amah le amah in kisiansuahna nei-in tua khit ciangin a siangtho[1]in vantung gam sung lut thei pan hi, ci hi. Phuahtawm thu hi mah taleh Dante kammalte in Khristian Lai Siangtho thu sinna-ah tampi huzaap nei hi; a diakdiakin Roman Catholic tungah huzaap lianpi nei hi. Pumpi sih khit ciangin a nungtalai nunna in hell ah ahih keileh purgatory (Tawlkhat sung gim thuakna mun) ahih keileh Paradise ah va tung hi cih upna in Khristian upna sungah a bulpi lian upna khat hi. Lai Siangtho gen bangin a um tinten Protestant pawlpi tampi in pumpi sih khit ciangin a si thei lo nunna khat in Paradise ahih keileh hell sung tung hi, cih upna nei hi. A taktakin mihing in tua bangin asi thei lo nunna khat nei hileh mun khat teitei a tunkul ding hi.

A tomin pulaak lehang hih bangin upna in up khialhna tampi sung hong tunpih hi. Hih bang thute in Lai Siangtho tawh kituak lo hi. Mihing a sih khit ciangin misi omzia Lai Siangtho hong hilh thute i kikum ding hi.

 

 

SUNDAY        November 27

A Si Thei Lo Lungnote

 

Mark 9:42–48 le Isaiah 66:24 enkak in. Koi bangin “amauti lungno in si lo hi” cih thu na theitel hiam? (Mark 9:48)?

 

___________________________________________________________

 

Mi kimkhat in “lungno” (Mark 9:48) in “kha” ahih keileh mi gilote sih khit ciangin amau omzia, hell sungah a nuntakna a pulaak kammal hi, ci uh hi. Tua munah amaute nungta tawntungin gim thuak uh hi, ci hi. Ahi zongin hih bangin a khiatna pulaak in man lo hi. Lai Siangtho hong hilh thu tawh kituak lo hi. Lai Siangtho hong hilhna-ah mihing a sih ciangin bangmah khuaphawkna nei thei nawn lo hi, ci-in hong hilh hi. Mark 9:48 in Thukhun Lui siksanin hong hilh ahi hi. ‘Lungno” cih kammal in “lungno khempeuh apulaak kammalin kizang hi. Hih thu in pumpi a sih ciangin lung in ne-in lung an kisuak hi.” Robert G. Bratcher and Eugene A. Nida, A Translator’s Handbook on the Gospel of Mark (London: United Bible Societies, 1961), p. 304. Mark 9:48 sunga thu in Jesuh in Isaiah 66:24 siksanin a pulaak ahi hi. “Amaute a ciah uh ciangin kei hong lehdo mite’ luanghawmte en ding uh hi. Bang hang hiam cih leh amau a ne thante si ngei loin, amau a kihalna mei mit ngei lo ding a, amaute pen mi khempeuh’ kih hi ding hi,” a ci hi. Hih in a lipkhaphuai lauhuai thu a pulaak hi. Tua thu in Pasian a langpangte thuakna pulaakna hi. AMaute pumpi mei in susia zo lo hi.

Lung in zong ne zo lo hi. Hih thu in pumpi le nuntakna huu in hell sung tung hi, cihna hi lo hi. Ahi zongin a si thei lo lungno cih thu in bang pulaak hi ding hiam? Hih kammalte in Isai. 66: 24 sunga kammalte in (Mark 9:48) ah kipulaakkik a, tua lungnote in a si thei lo lungno hi lo hi, cih kimu thei hi (A si thei lo lungno cih om lo hi). Lungnote in a kisia thei lo mun nusia uh hi, cih thu pulaak hi. Lam khat panin tua lungnote in migilote luang a om laisiah tua luangte tawh kivaak uh hi. Hih tawh kibang lo-in Pasian tate cihtakna tawh anungta mi in nuamna le lungdamna tawh a kidim dinga; amaute in “vanthak le leithak ah a nungta ding uh a, Pasian a bia mite hi ding uh hi (Isa. 66:22, 23). Hih bang tawh kibang lo mite nunna ngaihsun lehang, Jesuh genna-a Pasian gam sung a lut theih nadingin a khut, a khe pumpi nate khat peuh in dal ahihleh, khut nei lo, khe nei lo-in Pasian gam na lut ding hoih zaw hi, ci-in hong hilh hi (Mark 9:42–48). Pumpi nate in muatin lungnote an a suak lel ding hi. A tawpna-ah a mangthang ding mi maw, tawntung nunna sung a tung ding mi, a lailak lampi om lo hi. Sihna ahih keileh nunna khat zawzaw a zui ihi hi.Tuni-in bang deihtelna, khensatna na nei hiam? Tua in tawntung sihna maw tawntung hinna hong tunpih ding hiam? Koi bangin tawntung sihna le tawntungnunna thu in nangma deihtelna le khensatna hong huzaap hiam?

 

MONDAY                            November 28

Hell Mei Phualpi

 

Naupang laibu kigelh khat “The Sight of Hell” (Hell muhna cih laibu) sunga thute in mikang Roman Catholic siampi John Furniss (1809–1865) in tawntung gimna a thuakte gim thuakzia ding a pulaakna laibu khat hi. Tua meikuangpi sung pan meikuang lianpipi om hi, ci-in pulaak hi. Tua meikuang in leitung sangin lian zaw hi, ci-in pulaak hi. “ Vasa khat in kum mak zalom tampi khit ciangin khat vei hong pai-in, a kha tung a peem bilbel khat pua-in hong pai hi. Laigelhpa in mawhneite in hell sungah a tawntungin kuangkuangin gimna thuak uh hi. Tua vasa in a kha tawh tua meikuangpi vasu kha zelzel hi, ci hi. A dahhuai thu khat in Protestants pawlpi tampi in tuni dongin tua bang upna tawh kibang upna nei uh hi. Malachi 4:1 le Jude 7 sim in. Koi bangin hih thute theitel thei ding i hiam? Koi bangin “ Tawntung meikuang” cih thu na tel hiam? Jesuh pulaak bangin a mangthangte in “tawntung meikuang” sungah gim thuak ding uh hiam? (Matt. 18:8) ahih keileh “Tua meikuang in mit ngei lo hiam? (Mark 9:43).

 

___________________________________________________________

 

“Tawntung” cih kammal in Hebrew tawh kigelhna-ah ‘olam” hi-in Greek tawh kigelhna-ah “aion, aionios” tawh kigelha a khiatna in a thu nung, a thu ma- thute tungah kinga hi. Gentehna-in Pasian tawh kizopna-ah (Thkna. 33:27 “tawntung” cih kammal in Pa Pasian vangliatna a pulaak kammal hi; tawntung ahihna a pulaak kammal hi.Mihing tawh kizopna-ah (Pai. 21:6 sungah “a tawntung”, cih kammal in nuntak buppi hun tomno khat sung bek ahihna a pulaak kammalin kizang hi. Meikuang tawh kizomin a pulaakna-ah (Matt. 18:8, Matt. 25:41, “tawntung”)cih kammal in a kat ding na khempeuh a bei mateng a kuangkuang mei cihna hi-in, kat ding khempeuh a kattum khit ciangin a mit lel hi, cih a pulaak kammal hi. Cih nopna-ah “tawntung meikuang” cih kammal in a kuang ding khempeuh a kattum mateng kang mangkhin cihna hi. “A kang lo singhiang, singkung” na khat peuh om nawn lo hi, cih a pulaak kammal hi (Mal. 4:1) Migilote in tawntung mei tawh kangtum ding cih thu in akitel khial mahmah thu khat hi. Migilote in a tawntungin kuangkuang ding uh hi leh siatna, mawna bei hun om thei lo ding suak hi. Tua hi-in mihing nuntakna khempeuh in Pasian kiang panin hong pai hi, cih kimu thei hi. (Thkna. 32:39, Late 36:9), Migilote sihna-ah kua lungkim lo hiam?” (Ezek. 33:11). Tua ahih leh bang hangin Amah in migilote in a mit ngei lo mei kuang sungah gim thuak dingin phal hi ding hiam? Amaute in beisiang hi zaw leh Pasian deihna tawh kituak zaw lo ding hiam? Migilote in “amau gamtatna bangin gim thuak uh hi (Mang. 20:12), tua hi-in bang hangin mihing nuntakna hun in tomno khat sung bek ahih manin khawl hun om lo-in gim thuak ding uh hiam? Lai Siangtho sungah “tawntung meikuang’ cih thu in kum tul khat khit cianga a hong tung ding “meilipi” hi ci-in pulaak uh hi (Mang. 20) Hih tawh kisai Leson 13na en in. Tua hi-in a mei ngei lo meikuang in tawntung a kuang mei hi lo ahih na hong hilh hi. Tu-in hih mei a kuangkuang hi lo hi. Hell sung tung mite bangmahin tawntung meikuang in hell thu le Pasian hong itna hong pulaak hiam? Tawntunga bawlsiatna tawh kibang lo ahihna ngaihsun in.

 

 

TUESDAY                        November 29

Purgatory Sunga Mi Siangthote

 

Roman Catholic Pawlpi upna-ah hell sungah gimthuak ding kilawm lo mite, ahi zongin Paradise a tung thei ding kicinna lah a nei lo mite adingin amaute mawhna a sian nadingin “tawmvei sung gimthuakna” (purgatory) kisam uh hi, ci hi. Tua panin kisiansuahna a neih khit uh ciangin Paradise sung tung dingin kilawm thei pan uh hi, ci hi. Purgatory ah amaute gim thuakna a kiam nadingin a sangte, thu-um mite thungetna le pumpi kigawtna kisam hi, ci uh hi. “Catholic Pawlpi Thu upna-ah purgatory tawh kisai kitel takin pulaak uh hi: “Pasian hehpihna le Amah tawh kilawmtatnna a nei mi khempeuh in a sih ciangin mi kicing suak thein ai lo uh ahih manin tawntung hotkhiatna kamciam a ngah uh hi. Ahi zongin a sih khit ciangin amaute in siansuahna nei uh hi. Siantho-na in vantung nopna sungah nuntak nadingin a kisam thu ahi hi.”Catechism of the Catholic Church (New York: Doubleday, 1995), p. 291. Hih upna in amaute thuak gimna in mite thungetsakna hangin amaute thuak dim hun kikhiap sak hi, ci-in um uh hi. A si khin mite adingin tua bangin thungetsakna in man nei hi; bang hang hiam cihleh amau thuak gim hun kitomsak hi, ci-in upna nei uh hi. “Roman Catholic Pawlpi in tua bangin citpiakna, thungetsaknate bawlsak uh hi. Catechism of the Catholic Church, p. 291. Thuhilhsia 9:10, Eze. 18:20–22, le Heb. 9:27. Koi bangin hihte in tawm vei sung gimthuakna mun (purgatory) in upna man lo ahihlam hong hilh hiam?

 ___________________________________________________________

 

Gawtmun upna le milim biate upna in kibatna tampi nei hi. Milim biate in zong a si mite hell sung panin a suahtak baih theih nadingun thungetsak uh hi. Hih bang upna in Lai Siangtho hong hilh thu tawh kituak lo hi. Bang hang hiam cihleh (1) a site in khuaphawkna bangmah nei nawn lo uh hi; hansungah bangmah theihna nei lo-in a om uh hi (Thna. 9:10); (2) a si midikte in zong vantungmi-ah kikhelna nei tuan lo uh hi (Ezek. 18:20–22); (3) I Palai in Jesuh Khrih bek hi (1Tim. 2:5); (4) sihna khitteh thukhenna in zompah hi; sih khit ciangin mawh kisik theih om nawn lo hi (Heb. 9:27). Sih khit ciangin gawtmunah gim kithuak phot hi, cih upna in Pasian zia le tong a langdo-na khat suak hi. A taktakin “Mawhna om a kipan Satan nasep in Pa Pasian zia le tong i telkhialh ding ngimna lianpi nei hi. Tua hi-in Satan in sih khit ciangin mihing in khuaphawk theihna khat nei lai hi, ci-in up ding hong hilh denden hi. A Tawntung meikuang cih upna in Satan kiang pan hong pai upna hi. Hih bangin thuhilhna man lo hilhna in Pasian zia le tong hong mutelkhialasak hi.Amah in hehna tawh kidim hi den dinghin hong hilh hi.

Mawhmaisak lo, khialhna khat thukhenpah, a lungtom khialhna thukthuk pah hi, ci-in hon g ngaihsunsak hi.” Ellen G. White, Manuscript 51 (Dec. 10), 1890. Khrih hong pai kik ding ngakin ihmu cih sangin tawlkhat sung gawtmunah gim thuak phot hi, cih upna hong guan hi. Hih bangin upna man lo gawtmunah misite vatung phot hi, cih thu in upna man tak int thupi ahihna hong hilh hiam? Upna a thupi banah kua om cih thupi mahmah hi lo hiam?

 

WEDNESDAY             November 30

Paradise-A Om Pumpi Nei Lo Khate

 

Protestant pawl tampi in gawtmun upna nial uh hi mah taleh mi khat a sih khit hangin khuaphawkna nei khat omlai veve hi, cih upna uh hi. Midik a site in Paradise munah vatungto pah uh a, Pasian tawh nungta khawmpah hi, ci uh hi. Mi kimkhatte upna-ah misi kimkhat in a si thei lo kha suak uh hi, ci-in um uh hi. Kim khat leuleu in tua misite in vangliatna tawh kidim pumpi neipah uh hi, ci uh hi. Misite tawh kisai bangbang upna nei uh hi mah taleh tua bang upnate in Lai Siangtho hong hilh misite omzia le thukhenna thute tawh kituak lo hi. Midik a site in Paradise va tungpah uh hi mawkleh bang hangin thawhkikna le thukhenna om ding hiam? (Mang. 20:12–14) Sawl. 2:29, 34, 35 le 1 Kor. 15:16–18 sim in. Koi bangin hihte in misite omzia le amaute in thawhkikna ngakin om ahihna thu hong hilh hiam?

 

 ___________________________________________________________

 

Lai Siangtho hong hilhna-ah si lo-a a hing tangin vantung a tung khin khempeuh Enoch (Pian. 5:24) le Elijah (2 Kum.2:9–11), ahih keileh sihna pan thokikin vantung a tung khin Moses (Jude 9) le Khrih tawh a thokik khawm mi siangthote pulaak hi (Matt. 27:51–53). I gensa bangin gawtmun cih peuhmah om lo hi. Hih vantung a tung khinte in gawtmun vatung phot uh in tua panin Paradise vatung uh hi, ci-in kiciaptehna om peuh mah lo hi, cih i thei hi. I gensa bangin “biakna tau nuai-a kha-te” cih thu in migilote tungah Pasian in thukhen ding ngetna hi, ci-in kipulaak hi (Mang. 6:9–11) Hih thu in thuman a sepna a pulaak kammal hi-in mihing in a si thei lo nunna nei hi, cih a hong hilhna hi lo hi. Tua hi-a tua mite ngah ding thaman a sangsangta uh hi, ci-in kingaihsunkha ding hi. A taktakin hankhuk in a site tawlngakna mun hi; amaute in khuaphawkna bangmah nei nawn lo uh hi; thawhkik ding bek ngakin a om uh hi; tua hun hong tun mateng khuaphawkna a nei kei uh hi. A si mi khempeuh, midik ahi a, mi gilo ahi zongin, amaute in khuaphawkna bangmah nei nawn lo uh hi. A kha uh vantung ah kahto hi, cih zong a om hi lo hi.

A vekpi-un thawhkik ni ngak ciat uh hi. Tua banah Paul in hih thu tawh kisai agenna1Kor. 15:18 sungah kimu thei hi. Ama genna-ah thawhkikna om lo ding hi zenzen leh Khrih sunga a site in a mangthang suak ding uh hi.” A site in vantung nopna sung vatungpah uh hileh koi bangin kisiatna ngahkik nawn ding uh hiam? Thukhun Thak sungah a thu bulpi khat le upna guipi khat in Khrih hong pai ciangin a si mite thawhkikna thu hi. Tua hi-in sih ciangin vantung kitungpah hi, cih upna in khiatna nei lo hi. Ahi zongin tua bang upnate sihvui hun bawlnate-ah a kiza mun mahmah thute hi. Mite in a tawlnga a ihmu hithiah hi, ihmu cih ciangin gimna, natna, nuamna thei kha nawn lo ahina uh cih thu in lungdamna thu hi, ci-in mite tel theih dingin hilhcian thei ding na hiam?

 

THURSDAY                          December 1

Lai Siangtho Hong Hilhna

 

1 John 5:3–12 sim in. Bang hangin sawltak John in “ tawntung nunna in” Khrih sungah a site bek ngah ding hi, ci-in ciangtan neisak hi ding hiam?

___________________________________________________________

 

 Lai Siangtho hong hilhna-ah sih theih nawn lohna nunna in siksan nei hi. Hih thu in site in khuaphawk theihna nei veve hi, cih upna tawh kilehbulh mahmah hi. 1 John 5:11, 12 in mite omzia limtakin hong hilh hi. Hih thu i tel theih nadingin a si thei lo nunna pen Pa, Tapa le Kha Siangtho bek in nei ahihna thu i tel ding thupi mahmah hi” (1 Tim. 6:15, 16); nuntakna in Thum gawm Pasian khat tung pan bekin hong pai hi (Late. 36:9, Kol. 1:15–17, Heb. 1:2). Adam le Eve tungtawnin leitungah mawhna hong lut ciangin (Pian. 3), amau suan le khak mi khempeuh in sihna i thuak a, tawntung nunna phiakkong i taan khin hi. Ahi zongin itna tawh kidim Pa Pasian in tawntung sih nading panin i suahtak nading lampi a hong bawlkholhsak khin hi. I taansa tawntung nunna i ngah kik thei hi. Paul in hih bangin gelh hi: “Ama mai-ah eite pen paubaanna a nei lo, mi siangthote ahi ding le Khrih hangin ama mite ahi dingin leitung a pianma pek nangawnin Pasian in a hong teelsa ihi hi” (Eph. 1:4). Mi khat (Adam)mawhna hangin leitungah mawhna hong tung a, ahi zongin mi khat mah ahi (Jesuh) tungtawnin sihna le mawhna tungah zawhna i ngah thei hi, ci-in Paul in hong hilhcian hi. Mihing Tapa a um mi khempeuh in tawntung nunna a ngah thei uh hi (Rom. 5:12–21).

 Hih munah Paul in mawhna hong lutna Adam khialhna hang hi, ci-in pulaak hi. Adam min nei mihing om lo hi leh leitungah mawhna, sihna in khiatna nei lo ding hi. Tua hi-a John in a genbehna-ah “Tu-in Pasian’ teci panna in: Pasian in ama Tapa tungtawnin eite tungah nuntak tawntungna a hong pia hi. Pasian’ Tapa tawh a kipawl peuhmah in nuntak tawntungna nei a, Pasian’ Tapa tawh a kipawl lote in nuntak tawntungna nei lo uh hi, cihna ahi hi” (1 John 5:11, 12). Hih thu khempeuh Jesuh pulaakna tungtawnin kitel mahmah hi: 40Tua ahih manin Tapa mu-in a um mi khempeuh in nuntak tawntungna ngahin, nitawp ni ciangin ka hinsak ding, ka Pa in hong deih ahi hi,” a ci hi. (John 6:40) “Tua ciangin Jesuh in, “Keimah in a sisa mite thosakin a hingsak thei pa ka hi hi. Kei hong um mi peuhmah a sih hangin nungta ding hi. (John 11:25). Tawntung nunna in Khrih tungtawnin Pasian in hong piakkhong hi, cih hong hilh hi. Hih tawntung nunna in tu-in zong i nuntakpih ding hi-a, midikte hong thawhkikna hun hong tung ciangin i nuntakpih ding ahi hi. Thukhupna in telnop hi: Khrih sungah aomte bek tungah tawntung nunna kipia ding ahih manin Ama sungah aom lo mi peuhmah in tawntung nunna a ngah kei ding uh hi (1 John 5:11, 12).

 

FRIDAY                         December 2

Ngaihsutbeh Ding: Ellen G. White, “The First Great Deception,” pp. 531–550; “Can Our Dead Speak to Us?” pp. 551-562, in The Great Controversy. “Upna man lo tampi in misite in khuaphawkna khat neilai veve hi; tawntung meikuang, cihte tungah kinga uh hi. Hih bang upnate in Lai Siangtho, mihing ngaihsutna le khuaphawk theihnate tawh kituak lo upna hi. Mi tampite thu upna khat in tatkhiat ngah mite in a sih uh ciangin vantung tungtopah uh hi, cih upna siksanin khat le khat kihehnem uh hi. Ahi zongin koi bangin a sisate siksanin a nungta laite in lungnopna ngah thei ding hiam? Mawhna siatna tawh a nungta a it mite un tu-in a nusiat uh mite gim thuakna, lungkiatnate thuakpih thei ding hiam? I it i ngaihte in vantung panin khut hong vaan uh hi leh tua in bangci ciang nopna hi ding hiam? Mawhna kisiak a si mite in hell sungah gimna thuak pah uh hileh bangzahin gentheih huai hi ding hiam? Kigingkhol man lo-a a site in tawntung gimna sihna thuak uh hileh bangzahin lungkhamhuai hi ding hiam?!”—Ellen G. White, The Great Controversy, p. 545.

 

KIKUP DING DOTNATE

 

1. Misite omzia- sih ciangin hell tungpah ahih keileh Paradise tung pah hi, cih upna nei Khristian dang khat peuh tungah pulaak hi lecin,sihna thu-ah amau upna bek mah lenkip tinten uh hi. Mawhneite in mei ngei lo tawntung mei kuang sungah kang ding uh hi, ci uh hi. Bang hangin tua bang upna in tawntung meikuang sungah kangtum ding uh hiam?

2. Khrisian tampi in Lai Siangtho tawh kituak lo upna – sih ciangin mihingin khuaphawk theihna khat nei veve lai hi, ci-in um uh hi. Tua bangin a um mite tungah i pawlpi upna thute Lai Siangtho hong hilh misite omzia cihte bangci bangin pulaak ding i hiam?

3. Dante gelh lakam “The Divine Comedy” in a kipuaktawm nuihzak huai thu hi mah taleh sihna tawh kisai up khialhna thu-ah mi tampi huzaap mahmah hi. Khristian Lai Siangtho thukhuk hong hilh thute banah thu dangdangte in zong huzaap lianpi nei ahihna kimu thei hi o hiam? Lai Siangtho tawh kituak lo upna, ngaihsutna in hong huzaap khak loh nadingin koi bangin kidal thei ding i hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<