LESSON
7 MAY 7-13
ABRAHAM
TAWH THUCIAMNA
SABBATH NITAK
Tu Kaal Sung Sim Ding: Pian.15-19:29; Rom. 4:3, 4, 9, 22; Gal.
4:21-31; Rom 4:11; Rom. 9:9; Amos 4:11.
KAMNGAH: “Ahi zongin Abram in a geninah ‘Topa aw’ Bang hong pia idng na hi hiam? Ta
nei lo-in ka om uh hi; ka innluah ding pa pen Damsascus khua mi Eliezer hi ding
hiam? Pian. 15:2.
Pian. 15 kipatna-ah a thupi mahmah thu khat kipulaak hi;
Pasian in Abraham tawh thuciam a bawl hi. HIh Abraham thuciam in a nihvei-na
thuciam hi; Noah tawh khat vei thuciamna om khin hi. Noah tawh a thuciam bangin
Abraham tawh thuciamna sungah zong namdangte zong a kihel uh hi. Abraham tawh
thuciam in tawntung thuciam hi-in, minam khempeuh ahong sapna ahi hi (Pian.
17:7, Heb. 13:20).
Abraham nunna in lau-na le nuihna tawh a kidim hi. Abram
in a lau hi. (Pian. 15:1), tua laitak mahin Sarah (Pina.18:15) le Hagar (Gen.
21:17 zong a lau uh hi. Abram nui hi (Pian.17:17); Sarah Pian. 18:12), le
Ishmael zong a nui uh hi. (Pian. 21:9). Hih thu in mihing khuaphawk theihna
ngaihsut theihna le itna thute hong hilh
hi. Abram in Sodom khua mite
kihotkhiatna dingin vei mahmah hi. Amah
in Sarah, Hagar, le Lot a it pha diak hi. Abraham in gamdang mi thumte tungah a
cinghtat mahmah hi. (Pian. 18:6). Hih thu-ah Abram cih min in thupina le
zahtakkai-na gawmkhawm hi. Ama min kikhelna Abraham a khiatna in minam tampite
pa cihna hi (Pian.17:5). Tua hi-in
Pasian in leitung mihing khempeuh tungah a bawl nop thu pulaak hi bek tham
lo-in Abraham tungtawnin a sep ding thute a pulaak hi.
SUNDAY MAY 8
ABRAHAM NEIH UPNA
Pian 15:1-21 le Romans 4:3, 4, 9, 22 sim in. Koi bangin
Abram in upna tawh nuntakna cih hong hilh hi lo hiam? Pasian in Abram sep
ding asawl thu in bang thupina nei hiam?
___________________________________________________________
Abram tawh thuciamna tawh
kisai-in Pasian dawn masak bel in gamh luah ding vai hi (Pian.1-3) Abram in
tapa khat nei ding a, tua in gamh luah hi ding hi. (Pian.15:4). HIh kammal mah kamsang Nathan in Messiah hong
pai ding a ulaakna-ah kimu thei hi (2 Sam. 7:12). Abram tungah kigenpha kikkik
hi. amah in TOpa a um hi. (Pian.15:6), bang hang hiam cihleh amah in Pasian
kamciam in ama hoihna tungtawnin a tangtung ding hi lo hik, cih a thei hi. Ahi
zongin Pasian dikna tungah kinga-in a tangtung ding ahihna a thei hi (Pian.15:6;
le Rom. 4:5, 6 enkak in).
Abraham thuciam in tua hun lai-in zong alamdang phadiak
khat hi. Nidang Egypt mite in zong nusian Maat gamtatna siksanin mi dik le mi
dik lo a khen uh hi. Nusian in hehpihna thei, amaute honkhia thei hi, cih upna
a nei uh hi.A thu bulpi-ah i mawhnate hangin Khrih hong sihna hi. Mihing in hehpihna tawh hotkhiatna a ngah hi;
dikna in Pasian hong piakkhong ahi hi. Tua in meihal biakpiakna tawh kipulaak
hi. Hih meihal biakpiakna in Abram tungah a tuam thupuak nei hi. Meihalna tau
tunga sa kikoihte vasate in a nek loh nadingun Abram in tua vasate a hawlkhia
hi (Pian. 15:9-11); a khiatna in Abram suan le khakte in kum zali sung saltang
ding uh hi. (Pian.15:13), ahih kei leh khangli sunga bang saltangin a om ding
uh (Pian. 5:16). Tua ciangin a khang li-na sung panin Abram in suan le khk nei
ding a, a suan le khakte khat in inn hong ciah pih kik ding hi. (Pian. 15:16).
A nunung pen meihal biakpiakna in thupi mahmah hi.
“Meihalna singkhuah in thuciamna sa
khennihte kikaalah kikoihin akuang kuang hi.” (Pian. 15:17). Hih a
lamdang biakpiakna in Pasian in a thuciamna kamciamte tangtungsak ding ahihna
pulaak uh hi; Abram tungah a kamciam bangin a suan le khakte luah ding leitang
a pia hi (Pian. 15:18).
Khapsa Gam gamgi in ‘Egyptgam gunpi panin gunpi lian
Euphrates’ dong huam hi. (Pian. 15:18) Hih in Eden Huan hong phawksak hi.(Pian.
2:13, 14 tawh enkak in). Hih genkholhna in Paikhiatna Israelte teenna gam
zuanin a pai-na uh gamsangin tangzai zaw hi. Hih genkholhna agalmuh thei uh hi.
Abram suna le khakte in Canaan luahin a omna uh in hun nunung ciangin Pasian
mite kihotkhiatna a hong ngaihsunsak hi. Tua ciangin amaute in Eden Huan zuanin
a hong ciahkik ding hi.
Koi bangin Khrih le Ama dikna in eite kihotkhiatna dingin
i lametna hi thei hiam? I gamtatnate siksanin simtoto hi lehang bang i tung
ding hiam?
MONDAY MAY 9
ABRAHAM MUANMAWHNA
Pian. 16:1-16 sim in. Pasian in Abram tungah na suan le
khakte tampi pha ding hi, ci-in kamciam piakhin hi mah taleh, Abram in Hagar
tawh ta nei dingin a khenna-ah bang thupi om hiam? Hih numei nihte in upna thu-ah bang limcing uh
hiam? (Gal. 4:21-31)
__________________________________________________________
Abram in Pasian kamciam
muanlahna aneih ciangin(Pian 15:2), Pasian in a kamciam bangin tangtungsak ding
ahihna a pulaak phapha hi. Tu-in kum sawm khit ciangin Abram in ta nei lo-in a
om lai hi. Pasian in a genkhit zawh hun sawtpi pai khin a, Abram in tua kamciam
tangtung nawn lo ding hiam ci-in a ngaihsun hi: Sarai tawh ta neih ding piang
thei nawn lo hi ding hi, ci-in a ngaihsun hi. A zi Sarai zong lamet bei-in a om
hi. Tua ciangin Sarai in, tua hunlai mite gamtat zui-in naubu-kawm ding a ngaihsunta hi. Sarai
nasem nu Hagar tawh ta nei dingin a pasal a sawl hi. Abram in Hagar tawh ta
hong nei takpi uh hi. Mihing in hoih a sak bangin a sepnate Pasian kamciam upna
sangin man nei lo zaw veve hi. Sarai le Abram kizopna in Eden Huan a Adam le
Eve hong phawksak hi. A kibatna mun uh zong om hi. Eve bangin Sarai in zong a
gamtang hi. Kammal zat a kibang zong aom hi. (“sawlmang,” “la in” le “pia in”).
Hih bangin gamtatnate Pasian geelna tawh kituak lo hi. Hih tawh kizomin sawltak
Paul in gamtatna le hehpihna a pulaakna-ah hong genkik hi (Gal. 4:23-26).
Anihin kibang ahi hi; agah zong kibang hi:Pasian geelna kihel lo mihing
hanciamna tawh kingah thaman in buai-na a piangsak hi. Tua bangin mihing hanciamnate-ah
Pasian kihel lo hi. Sarai in Pasian thu gen a, Pasian mahmah gen ngei nai lo
hi. Tua bang mahin Pasian in amaute tungah thugen ngei lo hi.Hih thu-ah Pasian
kihellohna ciaptehhuai thu khat hi.
Tua ciangin Pasian in Hagar tungah kilang hi; Abram inn
sungah amah bek omlai hi. Lamet loh thu piang in Pasian ompihna a kilangsak hi.
Mihing in Pasian lo-in bangbangin a hanciam hi mah taleh Pasian in amaute a
ompih hi. “Topa Vantungmi” cih kammal in (Pian. 16:7) Topa(YHWH) mah apulaak
kammal hi(Pian. 18:1, 13, 22). Hih thupiangah Pasian in lampi honsakin Hagar
tungah tapa khat na nei ding hi, ci-in a pulaak hi; tua ciangin Hagar in Ismael
a nei hi; a khiatna in Pasian in hong za
hi, cihna ahi hi. (Pian.16:11). Hih thu tawpna in ‘za’ (shama) cih kammal tawh a
khawl hi. Hih in tangthu kipatna hong phawksak hi. Abram in Sarai gen bangin a
sem (a ngai hi) hi. (Pian. 16:2).
Abram bangin bang hangin khialhkhak ding ol mahmah hiam?
TUESDAY
MAY 10
ABRAHAM TAWH THUCIAMNA LIM
Pian. 17:1-19 le Romans 4:11 sim in. Vunatna in thu
upna-ah bang thupina nei-in bang hong hilhkholhna ahi hiam?
_________________________________________
Abram in Pasian kamciam a muanmawhna thu Pian. 16 sungah
kimu thei hi. HIh thu in Pasian tawh a khualzinna kitatna hong suak hi. Hih hun
sungin Pasian hopihna bangmah om lo hi. Hun sawtpi khit ciangin tu-in Pasian in
Abram a hopih hi. Pasian in Abram tungah a kamciamte a pulaakkik hi. A kamciam
bangin tangtung ding ahihna thu zong a hilh
hi. (Pian. 15:18). Tu-in Pasian in tua thuciamna sungah bang thute kihel
hi, cih a gen hi.
Lai siangtho thuthuk kan mi tampi in vunatna a khiatna
kikupna tampi nei uh hi. Bang hang hiam cihleh vunatna-ah sisan luanna zong
kihel hi (Pai. 4:25); Vunatna in meihal biakna siksanin adeihna i tel thei ding hi. Dikna a hong kipiakna thu hong hilh hi.( Rom. 4:11
tawh simkak in) Tua banah thuciamna a kipsakna zong hi; tua thuciam in Messiah
hong khang khia ding hi, cih genkholhna masa pen hong phawksak hi. (Pian.17:7
le Pian. 3:15 simkak in). Hihte in Abram
tungah kipia kamciam in Jew mi suahna sangin tangzai zaw ahihna hong hilh hi.
Tua thuciamna-ah minam khempeuh hotkhiatna kamciam zong kihel hi. Hih kamciam
in tawntung thuciamna hipah hi. (Pian. 17:7) Hih in Messiah hong khangkhiatna a
pulaak hi. Khrih hong sihna in upna tawh tawntung nunna a hong ngahsak hi.
(Rom. 6:23 le Titus 1:2 tawh simkak in).
Theihhuai thu-ah tawntung kamciamah Abram le Sarai min
kikhelna zong kihel hi. Abram le Sarai in tu-a a nunzia uh pulaak hi-in, Abram
cih in “A kilamdang pa” cihna hi-in Sarai in “ ka kumpi nu” cihna hi. Abraham a
khiatna in “minamte pa” cihna hi-in Sarah in mi khempeuhte kumpinu” cihna hi.
Tua tawh kitonkhawmin Isaac ( Amah a nui ding hi) cihna hi-in Abraham nuihna
hong phawksak hi.(Pian.17:17); tua nuihna in uplahna le lamdangsakna hangin
nuihna hi. Bang hangin nuih hi taleh Abrahm in
Topa a um hi; a upna hangin kamciam a ngah hi. Amah in upna le muanna tawh a
nungta ding hi.
Koi bangin Abraham bangin muanlahna i neih khak ciangin
upna tawh kalsuan veve thei ding i hiam? Muanlahna tampi om phial taleh bang
hangin upna khahsuah loh ding thupi ahi hiam?
WEDNESDAY May 11
KAMCIAM TAPA
Vunatna nunung penah Ishmael bek hi lo-in Abraham tapa
khempeuh zong kihel hi. (Pian. 17:23-27). “Kol” cih akhiatna in “ khempeuh” “
mimal” cihna hi-in Pian. 17 sungah li
vei bang kipulaak hi. (Pian. 17:23, 27).
Hih thu siksanin Abraham in a
ngah ding kamciam tapa Isaac zong vunatna anei hi.
Pian.18:1-15 le Romans 9:9 sim in. Abraham zindo siamna
panin nuntakpih ding bang thu na mu thei hiam? Koi bangin Abraham zindo siamna
Pasian in dawngkik hi.
_________________________________________________________
Abraham in tua khualzinte a
theih ngei mite maw, theih ngeihloh mite hiam cih kitel lo hi. (Heb. 13:2),
amah in tua khualzinte Pasian kihel bangin a ngaihsun hi. Amah in suun nisatna a puan buk mai-ah tu-in
a om hi (Pian. 18:1). Sehnel gamah
khualzin mi tawm hi. Amah in tua khualzinte muak ding a lunggulh hi; Abraham in
tua hunin kum 99 cing khin hi. Amah in tua khualzinte lakah mi khat “Adonai”
ci-in a sam hi (ka Topa) a ci hi (Pian. 18:3); hih min in Pasian min khatin
kizang hi. Amah in a zinte nek ding an manlang takin a bawl hi. (Pian. 18:6,
7). Amaute gei-ah dingin om a, a zinte kitangsap bangbang pia dingin akiging hi (Pian. 18:8).
Tua vantung khualzinte tungah Abraham zia le tongin
zindona-ah etteh thamcing mahmah hi. (Heb. 13:2). A taktakin Abraham lungsim puak in zindo-
siamna ah a thupi khat hi. Zinte zahtakna le limbawlna in gamtat hoih hi bek
tham lo -in Lai Siangtho hong hilhna-ah zindo siamna in biakpiakna khat hi , cih hong hilh hi. (Matt. 25:35-40 simkak
in). Pasian in gilkial dangtakte sangin
khualzinte kitangsapna donzaw ding hong hilh hi.
Lamkhat panin Pasian hehpihna le itna in mihingte hong
kepna le a khualna lian mahmah hi. Hih Pasian hong kilaakna in Khrih hong pai
ding a pulaak hi (Pian. 18:10). Amah in vantung
vangliatna khempeuh nusia-in mihingte sila ding le honkhia dingin
mihingin hong pai hi. (Phil. 2:7, 8). Topa in Abraham nungah Sarah busim a mu
hi (Pian. 18:10) Ama ngaihsutna sung tawng dong amu hi (Pian. 18:12). Topa in
Sarah nui a thei hi. “Nui” cih kammal in a nunung pen kipulaak kammal hi-in,
Topa kamciam a uplahna hangin nui ahi hi.
Gilkial dangtakte sangin khualzin mite kitangsapna a pia
zaw hi, cih thu ngaihsun in. Bang hangin zindo siamna in thupi hiam?
THURSDAY MAY 12
SODOM AH LOT
Pian. 18:16-19:29 sim in. Koi bangin Abraham genkholhna in Lot
tungah a masuan a pulaak hiam?
___________________________________________________________
Abraham tungah tapa pia ding cih Pasian in
kamciam a pia kikkik hi. Hi mah taleh Lungdamna thu zak nopsa uh hi mah taleh Lot thuak ding thute
Pasian tawh a kikum
khawm uh hi. Pasian in Abraham tungah Ama deihna pulaak bek tham lo-in migilote adingin mawhthumna a
nei hi. Hebrew tawh kigelhna-ah “ Topa mai-ah dingin a om hi,”’ cih thu in thungetna nam khat hi
pah hi. (Pian.18:22) Abraham in Pasian to-in Sodom honkhia dingin a kuun hi. Tua khuapi aah Lot a
teng hi.
Midik sawm om hi leh Topa in Sodom khuapi a honkhia ding hi. Ahi
zongin tua khua-ah midik sawm omzo lo hi.
Vantungmi nihte in lauhuaina vauhilhkholhna a nei hi. (Pian 19:1-10); Sodom
mite in siatna le gitlohna tawh kidim uh hi. Sodom in kisiatna tawh
kidim khuapi hi; a kim le paam mite in zong Sodom panin a kisuan khia mite ahi uh hi. (Pian. 15:16).
“Tu-in Sodom kisiat ding hu hong tungta hi.
Sodom khua tungah suksiatna meilompi aom hi. Ahi zongin mihingte in tua nate amu
kei uh hi. Vantungmite in Sodom susia dingin
sawlna ngah ahi uh hi.Mihing in ahihleh gualnopna le nopsakna bek a
mitsuan uh hi. Damdamin khuamial hun hong tunga , ithuaina le bitna tawh kidim khuapi in kisiatna tawh kinai
semsemta hi. Zan khuavot hun hong tungin Sodom khua mite in gualnopna le amau
huaihamna ding bek mitsuanin khua sung lampite-ah paisuk paito-in buai
mahmah uh hi.” Ellen G. White,
Patriarchs and Prophets, pp. 157, 158.
A tawpna-ah Pasian in Lot, a zi le a tanu
nihte bek a honkhia thei hi. (Pian. 19:15), sawm ii lang dektak hi. A makte in Lot zolna
thusim lo ahih manin khua sungah a om suak uh hi. (Pian.19:14).
A hoih a etlawm khuapi in a kisia hi ta hi. Hebrew tawh
kigelhna-ah “hafakh,” a khiatna in “Kilawntal,”
“ kilumlet” cihna hi. Pian. 19 sungah
hih kammal tam veipi kimu hi. (Pian.
19:21, 25, 29); Sodom in vut le vai suakmang khin hi (Thkna.29:23, Amos 4:11). Cihnopna-ah hih khuapi
in hoihna tawh kidim hi mah taleh
tu-in kiisiatna tawh kidim hi, cih hong hilh hi. Tuicin in leitung piancilna susia-in
na khempeuh in kisiatna tawh a kidimbangin (Pian. 6:7), Sodom kisiatna in zong Eden Huan hoihna kilumlet suak hi.
Sodom kisiatna in hun nunung ciangin leitung in kisia
ding hi, ci-in a hong hilhkholhna khat ahi hi (Jude 7).
FRIDAY May 13
Ngaihsutbeh Ding:
Ellen G. White, “The Law and the Covenants,” pp. 370-373, in Patriarchs and Prophets sung sim in.
Siatna dim Sodom khuapi adingin Abraham in
lungduai takin le kulhkal takin a nget ngitngutna
ettehin migiltote in lamet bei hi taleh amaute adingin thungetna in manpha hi (Pian. 18:22-33).
Tua banah Pasian in Abraham thungetna a
dawng dingin kigingkhol khin hi. Sodom khuapi sungah midik sawm khat om hileh khuapi in
kisiatna a thuak kei ding hi. Hih thu tawh kisai-in Hasel genna-ah: Mihonpi in thuman
langpanna uanglua
uh ahih manin midikte in zong mawhpaihna a thuak kha uh hi. Hih thu in kikhelna thak khat a piangsak thei hi.
Midik a thuman mite omna hangin khuapi in kisiatna panin a suakta thei thuman tawh kidim Yahweh
dikna in gitlohna
dim khuapi mawhna a maisak (tsedaqah) thei hi. Hih thu in Yahweh Sila genkholhna-ah kitel mahmah hi. Amah
in mi tampite suahtak nadingin nasem hi.” Gerhard F. Hasel, The Remnant: The History and Theology
of the Remnant Idea From
Genesis to Isaiah, 3rd edition (Berrien Springs, MI: Andrews University Press, 1980), pp. 150, 151.
“I kim le paam in siatna tawh kidimin mi
tampi in siatna lam manawh uh hi. Amaute in Sodom mite bangin lamet bei-in om uh hi.Nisimin
hehpihna kong kikhak hi. Naisimin hehpihna kisam mi tampi
in a mangthang uh hi. A lauhuai kisiatna pan
taikhia dingin vauhilhna le thuumna tawh amaute a kaikhia ding ihi hi. Sihna
pan a kaikhia ding khutte in
koi-ah om hiam? Kiniamkhiatin upna tawh Topa tungah
thuumna nei ding nasem mite in koi-ah om hiam? Abraham lungsim puak in Khrih lungsim puak hi. Pasian
Tapa in mawhnei mite adingin mawhthuumna nei hi. Mihing khat in hotkhiatna ngah nadingin a man a pia
khia MIPA in mihing manphatna a thei hi.”
Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 140.
KIKUP DING DOTNATE
1. “Sakhituihup le vunatna” bek in thuciamna ciamtehna hi ding
hiam? HIh nihte in kibatna bang nei uh hiam? Bang thute in kibang lo uh
hiam?
2. Pasian sapna ngah hi mah taleh upna tawh nuntakna-ah etteh
dingin Abraham nunzia i etteh ding a om hi. Tua hi napi Abraham in khat
veivei ciangin a upna neu
kha zel hi. Ama tung panin bangte nuntak pih ding hi a, bangte etteh lohding ahi hiam?
3.
Mi kimkhat ngaihsutna-ah Pasian in a mangthang mite gawt
ding hi, cih thu nial
uh hi. Tua bang hileh Pasian in ki-itna hi, cih thu tawh kituak lo hi, ci uh
hi. Pasian in a
mangthang mite gimpia hi, cih koi bangin pom thei ding i hiam? Lam khat panin tua bangin Pasian in
kuamah gimpia lo hi, ci-in dawngkik thei ding i hiam?