MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, March 30, 2022

LESSON 6 APRIL 30-MAY 6 ABRAHAM KHANKHIATNA ZUNGTE

 

LESSON 6                APRIL 30-MAY 6

ABRAHAM KHANKHIATNA ZUNGTE

SABBATH NITAK

 

Tu Kaal Sung Sim Ding: Pian. 12; Isa. 48:20; Isa. 36:6, 9; Jer. 2:18; Pian. 13; 14; Heb. 7:1-10.

 

KAMNGAH: “Abraham in upna hangin amah teek lua ta-in Sara mahmah lah tasel hi napi ama tunga thu a ciampa muanuai a sak manin amah pa khat asuah theihna kipia hi. (Hebrews 11:8).

Tu-in Piancil Bu thukhupna lam i tungta hi. Pian.12-22 sungah Abraham khualzinna thute kipulaak hi. Amasa-in Pasian sap a ngahna “ lekh lekha” pai in (Pian. 12:1), cih sawlna-ah Abraham in a beisa hunte nusia- dinga sapna hi. A nihvei-na sapna-ah “lekh lekha,” pai in (Pian. 22:2), cihna-ah Abraam in mailamah a ngah ding hamphatnate ( ta upa ) nusia dingin sawlna hi. Tua hangin Abraham in tatsat lo-in a zin kawikawi hi; tatsat lo-in mun khat panin mun khatah kituah kawikawi hi. Tua hangin amah pen khualmi ci-in kiciamteh hi (Pian. 17:8).

A khualzinna-ah Abraham in a beisa hunte nusia-in mailam hun ading zong bangmah mukhol lo hi. A beisa hunte paisanin mailam hun zong bangmah muhkholna nei lo-in a khualzinna-ah Abraham in upna tawh a kalsuan hi. Abraham in Pasian sapna a za hi. Tua sapna in: “‘Lau kei in “ (Pian. 15:1). Hih kammalte in Abrahm khualzinna khen thumin pulaak hi.  HIh thute in Lesson 6, 7, le 8 ah i sin ding hi.

Upna tawh nuntakna-ah Abraham etteh ding ahi hi. (Pian. 17:6); amah pen Lai Siangtho in upna nei pa ci-in pulaak hi (Neh. 9:7, 8).  Thukhun Thak sungah Thukhun Lui mite a pulaakna-ah Abraham thu a kipulaak tam pen hi. Bang hang hi ding hiam cih thu tu kaal sung thusinna-ah i kikum ding hi.

 

SUNDAY                                    May 1

Abraham PAIKHIATNA

 

Pian. 12:1-9 sim in. Bang hangin Abram in a pianna leitang, a beh a phung nusia dingin Pasian in sawl hi ding hiam? Koi bangin Abram in tua sawlna dawng hiam?

___________________________________________________________
          Lai Siangtho sung akiciamteh Pasian in mihingte a hopih a nunung pen in Noah a hopihna hi; Tuicin tun khit ciangin leitung tawh thuciamna khat ka bawl a, Tuicin tung kik nawn lo ding hi,  ci hi(Pian. 9:15-17). Pasian kammal thak hong tungkikin tu-in Abram tungah tua thuciam a kipulaakkik hi. leitung minam khempeuh in Abraham tungtawnin thupha a ngah ding uh hi. Hih genkholhna a tangtun nadingin Abram in a nunna beisa khempeuh a nusiat kul hi; Abram in a pianna leitang, beh le phung a innkuanpih khempeuh le ama deihna khempeuh zong a paisan hi.

Pai khia dingin a kisawlna in bangzahin thupi hi ding hiam, cih thu “pai” cih kammal tam veipi kimu kikkik hi. Amasa-in Abram in a pianna leitang Chaldean mite teena Ur khua a nusia hi; hih gam in Babaylon gamah a om hi. ( Pian.11:31, Isa.13:19). Hih sapna in Babylon panin paiikhiatna in kamsangte tangkoko thu ahi hi (Isa. 48:20, Mang.18:4). Abram paikhiatna hangin a innkuanpihte lunghimawhna tampi nei hi.  Abram in a gamh luah ding khempeuh a nusia hi; a neih a lam khempeuh,a pilna, mi tungah huzaap neihna khempeuh a nusiat kul hi ta hi. Pasian sapna in tuate sangin thuk zaw, tangzai zaw tham hi. Hebrew tawh
kigelhna-ah “lekh lekha,” a khiatna in “pai,” cihna hi-in “nang le nang kipia inla pai khia in” cihna ahi hi.  Babylon panin Abram paikhiatna in a kim a paam  nusia-in paikhiatna bek tham lo-in   a beisa a nunna khempeuh nusia ding banah mailamah a ngah ding hamphatnate zong nusia dingin sapna ngah ahi hi. Hebrew tawh kigelhna-ah Abram in ama deihna nusia dingin sapna ngah hi, cih pulaak hi.

Abram in amah mah kinial ding a, Babylon nunna nusia ding hi. Tua bangin a nusiatna-ah a luah ding gam Pasian in a lak   ding hi. Tua kammal mah Moriah Mual tungah Isaac a piakkhiatna-ah kizangkik hi (Pan. 22:2) hih munah meihal biakpiakna dingin Isaac kipiakna munah Jeresalem biakinnpi kilam hi. (2 Khang 3:1). Pasian in leitang bek pia dingin kamciam lo hi; ahi zongin leitung minam khempeuh in hotkhiatna a ngah nadingun kamciam hong pia hi. Hih thu mah minam khempeuhte tungah thupha a piak ding kamciam sungah kihel hi (Pian. 12:2, 3).  Sepna lak kammal “barakh,” a khiatna in “thupha pia” cihna hi-in Pian. 12 sungah nga vei bang kimu thei hi. Abram suan le khak tungtawnin minam khempeuh in thupha a ngah ding uh hi.Pian. 22:18; 26:4; 28:14).  Hih kamciam in a tawpna-ah Jesuh Khrih sungah hong tangtung hi. (Sawk. 3:25).

 

Pasian sapna na zak nadingin bangteng nusia ding na hi hiam?


 

MONDAY                        MAY 2
EGYPT PAN ZIA-ETNATE

 

Pian. 12:10-20 sim in. Bang hangin Abram in Khapsa Gam zuan dingin Egypt ah pai dingin kisawl hi ding hiam? Koi bangin Pharah in Abram tawh tehkakna in gamtang hiam?

_____________________________________________________
          Abram in Khapsa Leitang a tungkhin lian hi mah taleh Eygpt zuan dingin sawlna a ngah hi. Bang hang hiam cihleh tua munah kial a tung hi. (Pian.12:10). Canaan panin Egypt zuanin a pai mi om ahihna Egyptian laigelhte in na ciamteh uh hi. Egyptte thuhilhna Merikare sungah Middle Kingdom (2060-1700), hun sungin Canaan panin “miserable Asiatic” (aamu) a kici mite in Egypt gam vazuan uh hi, ci-in kiciamteh hi. “Genthei cimawh tui om lohna munah kuama teenlohna mun, gilkial dangtakna mun hi” Miriam Lichtheim, Ancient Egyptian Literature, Volume I: The Old and Middle Kingdoms (Berkeley, CA: University of California Press, 1973), pp. 103, 104.

Egypt gam a zia-etna in nidang Isrealte adingin buai-na lianpi khat suak hi (Gam. 14:3, Jer. 2:18). Tua hi-in Egypt in Pasian muanna sangin mihing muanna limcing hi. (2 Kum.18:21; Isa. 36:6, 9).  Egyptah tui tamin, nisim kitangsapna khempeuh kicing a, upna kisam lo hi. Khapsa leitang mitmuh theihin ompah hi. Kial tunna gam le Egypt nopna tehkak lehangin, Pasian kamciamte om hi mah taleh Egypt in nopna mun hi.

Tu-in Abram in Canaan a nusia ding hi ta hi. Ur panin a paikhiat hun tawh kitehkak thei hi. Nidangin Abram in upna nei mi, Ur gam panin Pasian sapna a dawng mipa hi. Tu-in Abram in Khapsa Gam panin paikhia ding sawlna a ngah ciangin ama ngaihsutna tawh zong kituak lo hi.

A beisa hunin Abram in Pasian tungah kinga hi.Tu-in Abram in ukna nei makai gilo khat, ukna nei makai khat bangin gamtang hi. Kuamah muan nei lo-in amah le amah a kimuang makai khat bangin a gamtang hi.  “Abram in Egypt ah a om sungin Abraham in mihing thaneemna tuamtuam le kicinlohna tawh kipelh lo hi. Sarah pen ka zi hi, ci-in a pulaak ding hi napi, imcip ahih manin Pasian kepna a muanlahna khat hong suak hi. Upna le hangsanna nei lo mi khat bangin hong kampau hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 130.

HIh thu-ah Pasian mi lian mahmah hi mah taleh khialhna tawh kipelh lo ahihna kimu thei hi. Ahi zongin Pasian in a mite a nusia kei hi. Thukhun Thak in Abraham thu a pulaakna-ah hehpihna tawh hotkhiatna kingah  hi, cih upna thu-ah eite etteh dingin hong hilh hi;  hehpihna om keileh eite in zong lametna nei lo mite ihi hi.

A citak Khristian khatin lampi man panin lampialkha thei ahihna hong hilh hi. Bang hangin thuman lohna in deihtelna hoih hi thei ngei lo hiam?

 

 

TUESDAY                    MAY 3
ABRAM LE LOT

 

Pian. 13:1-18 sim in. HIh thu piangin gamtat zia le tong thupina bang hong hilh hiam?

___________________________________________________________
          Abram in hun khatlai-in amah guak a omna munah hong ciahkik hi. Egypt lam zuanin a pai-na lampi in a huai lo tawh kibang hi. Hotkhiatna tangthu in Abram tawh kipan hi; Khapsa Gam zuanin a pai-na-ah a khawlna mun pan mahin kipankhiakik hi. Abram a khawl masakna mun in Bethel mun hi. (Pian.13:3),tua leitang zuanin a khualzina masakna mun hi (Pian. 12:3-6). Abramin kisikin a kalsuan nading lampi-ah kalsuankik hi. Abram upna nei mipa hi.

Abram in Pasian tawh a kizopna-ah a mite tawh zong kizopna nei khin hi. Lot tawh buai-na hong om ciangin ama deihna sangin midangte deihna a masak zaw mipa hi. Abram in Lot deihna mun teel masa-sak hi (Pian. 13:9, 10); tua hi-in mi tawh a kizopna-ah Abram in a cinghtat mi le hehpih nei mi hi, cih kimu thei hi. Lot in ahihleh a baih lampi le ama adingin a hoihna pen mun mah telin tui tamna mun le lei hoihna mun khat hi (Pian. 13:10, 11); a kim a paam mite siatnate ngaihsun kha lo-in huaihamna le nopsakna bek mitsuankha hi. “Ama aituam ding ngaihsun” mi cih kimu thei hi. HIh bang nunzia in Tuicin ma mite nunzia hi. Amaute in nopsakna lampi bek a tawn uh hi (Pian. 6:2).

Ahi zongin Abraham Lot tawh kibang lo hi. Amah in ahihleh upna tawh a nungta mi khat hi. Abram in leitang hoihna zong masa lo hi; Pasian hehpihna in a piak bangbang sang lel hi. Lot bang lo-in Abram in Pasian thupiakna bangin kalsuan zaw hi. (Pian. 13:14). Abram in Lot kiang panin a paikhiat ciang bekin Pasian in amah a hopih thei pan hi (Pian. 13:14). A taktakin hih in Pasian in Ur khua a om Abram a hopih masakna pen hi, ci-in kiciamteh hi. “Na lu phong to inla khuadak in. Na dinna mun panin khuadak inla, saklam gam, khanglam gam, nisuahna le nitumna gamte en in,” ci-in sawlna a ngah hi. Na muhna khempeuh na luah tawntung dingun nang le na suan le khakte tungah kong pia ding hi.” (Pian. 13:14, 15). Tua ciangin Pasain in Abram tawh lampai khawm dingin a sam hi.  Hih leitang tungah ‘Lampai’ cihna  thu in gamh luan ding leitang hi, cih a pulaak hi. Tho inla kong piak ding leitang a dung a vai khempeuhah pai in” (Pian.13:17). Topa in Abram tungah Pasian in a pia khia Pasian ahihna kician takin pulaak khin hi; tua bangin apiakna a hangin hehpihna hang hi, cih teltakin a hilh hi. Hih piakkhong thupha pen Abram in upna tawh a sang ding hi; hih upna in sawlmanna hong tunpih hi. Pasian in Abram tungah sep dingin a kamciamte in Pasian sep ding ahihna thu a pulaak hi (Pian. 13:14-17).

 

Midangte in i tungah hong cinghtat kei taleh koi bangin amaute tungah cinghtat thei veve ding na hi hiam?

 


 

WEDNESDAY                                   May 4
BABEL AH KIPAWLNA

 

Pian. 14:1-17 sim in. Khapsa Gam piakkhong khit ciangin a piang hih kidona in bang thupina nei hiam? Hih thu piang in Abram thu bang hong hilh hiam?

___________________________________________________________
          Hih kidona in Lai Siangtho sungah a kiciamteh masa pen kidona hi (Pian. 14:2). Galkap honpi lite Mesopotamia le Persia kipawlin Sodom le Gomorrah kumpite a kipan Canaan galkap honpi ngate tawh a kido uh hi. (Pian 14:8); hih kidona in a lian mahmah kidona hi kha ding hi (Pian. 14:9). Hih kidona a pianna a hang in Canaan mite in Babylon suzerainte a dona uh panin a hong kipan kidona ahi hi (Pian. 14:4, 5). Hih kidona mun khata kidona hi mah taleh kido hun in leitung khempeuh  a huamkha kidona hi.Topa in Abram tungah  a luah ding leitang a pulaak khit phet a piang kidona hi. Hih kidona in leitung ci le sa kidona hi mah taleh  thu upna tawh kisai kidona zong hong hilh pha mahmah hi. Canaan gam sungah minam tampi kihelna in leitung tungah ukna neihna tawh kisai hi. Abram teenna mun in mite mitthukna mun khat hi; bang hang hiam cihleh amah pen leitang a nei taktakpa ahi hi.

HIh kidona-ah Abram in kaingawi-in om hi. Bang hang hiam cihleh Khapsa Leitang in thagum hatna tawh kingah ding hi lo hi; leitung ki-ukna thu siamna le pilna siamna tawh kingah ding ahih lohlam Abram thei khol hi. Abram luah ding leitangin Pasian piakkhong hi ding hi. Galdo-na ah a vakihelna a hang in a sanggampa Lot honkhia ding bekin a nungdelh ahi hi. (Pian. 14:12, 13).

“Abraham in Mamre muna tawsaw nuai khatah a teeng hi. Galphual panin a hong suakta mi khat tung panin Lot thuaknate a za hi. Lot lungdam theihlohnate ngaihsun nawn lo-in amah a itna hangin galte khut sung pan honkhia dingin a hanciampah hi. Amasa-in Pasian lamlahna a ngen hi; tua khit ciangin galdo dingin a kigingkhol hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets,

p. 135.

Ahi zongin Abram in galkap kipawl khempeuh tawh kido hi lo hi. Manlang takin Lot a kem galkapte bek do hi ding hi. Lot in suakta-in, Sodom kumpipa tawh a omkhawm hi. Tua hi-in hih Pasian mi citakpa in  hatna le hangsanna tawh a kidim hi. Ama huzaap in tua mun kimtengah kizel kha ngel ding hi. Tua mite in zong Pasian a um a muang mi nunzia tampi a za ding uh hi.

Midangte tungah bangci bang huzaap na nei hiam? Na gamtatna in na upna bangci bang upna hi, cih a pulaak hiam?

 

THURSDAY                                        MAY 5

MELCHIZEDEK TUNGA SAWMAH KHAT PIAKNA

 

Pian.14:18-24 le Hebrews 71-10 sim in.  Melchizedek in kua hiam? Bang hangin Abram in ama thu tam a kigelh lo Melchizedek tungah sawmah khat pia hi ding hiam?

____________________________________________________________
          Lamdang takin Melchizedek a hong kidawkna in Lai Siangtho tawh kituak lo thu hi lo hi. Canaan kumpi in Abram tungah lungdam a koh khit ciangin tu-in hih siampipa in  lungdam ahihna tawh sawmah khat Melchizedek tungah a pia hi. Melchizedek Salem khuapi panin hong pai hi-in, akhiatna in “ kilemna” cihna hi-in gal kido hun laitak adingin a kilawm kituak mahmah min khat hong suak hi.”Ttsedek” cih akhiatna in “thuman,” cihna hi-in Sodom kumpi tawh kibang lo ahihna kimu thei hi. Bera (“ siatna sungah), le Gomorrah, Birsha (“siattatna sungah)  cih minte in ama gamtat zia le tong a pulaak kammal hi (Pian. 14:2).

Melchizedek min in Canaan kumpite gitlohna, le siatnate tawh kibang lo hi. Pian. 14 sungah ‘siampi” cih kammal kigelh masakna mun hi. (Pian. 14:18). Melchizedek tawh kipawl min in “Sangpen Pa” cih min hi (Pian. 14:18), Abram in keima Pasian ci-in a sam  hi. (Pian.14:22), Abram in Pasian siampi ahihna kipulaak hi. Melchizedek in Khrih tawh kibang hi lo hi. Amah in mite adingin Pasian aitangin nasem ahi hi. (Ellen G. White Comments, The SDA Bible Commentary, vol. 1, pp. 1092, 1093).

Melchizedek in siampi nasep a sem hi. Amah in “moh le lenggah tui tawh biakpiakna apia hi.Hih biakpiakna-ah lenggahtui thak tawh biakpiakna hi.(Thkna. 7:13, 2Khang. 31:5), hih thu in  sawmah khat piakna tawh kisai a kipulaakna-ah hong kilangkik hi. (Thkna. 14:23). Tua banah Melchizedek in Abram thupha a pia hi. (Pian.14:19). Tua hi-in Abram a neihna khempeuh panin Melchizedek tungah sawm ah khat  apia hi. (Pian. 14:20); tua in Pasian in Piangsak Pasian hi; vantung le leitung in Ama neihsa hi, ih a pulaakna ahi hi. (Pian. 14:19).  HIh thu in Piansakna thu hong hilh hi (Pian. 1:1), “vantungte le leituung “cih kammal in na
khempeuh a huam hi. Tua hi-in sawmah khat in piakna in zong Piangsakpa tungah lungdamkohna ahi hi. Amah in na khempeuh a nei hi (Heb. 7:2-6; le Pian. 28:22 enkak in).

A kibang lo thu khat in sawmah khat piakna in Topa tungah citpiakna hi lo hi; ahi zongin Pasian tung pan a khawnkong a ngah ihihna a pulaak ihi zaw hi. Bang hang hiam cihleh Pasian in na khempeuh a hong pia hi; upna tawh kalsuan hi; upna hanga piakna hi lo hiam?

 

 


FRIDAY          May 6

Ngaihsutheh Ding: Read Ellen G. White, “Abraham in Canaan,” pp. 134-136, in Patriarchs and Prophets sung panin sim in. “Khrih pawlpi in mite adingin thupha hi ding hi; pawlpi mite in midangte tungah thupha a bawlna uh tungtawnin thupha a ngah ding uh hi. Pasian in minamte lak panin Ama neihtuam dingin a sapkhiat hi bek tham lo-in Ama tanu tapa dingin ahong koih hi. Amaute tungtawnin Khrih in vantung khuavak a kilangsak ding hi. Topa in Abraham a tel ciangin Pasian lawm ding bekin a teel hi lo hi. Ahi zongin Topa in minamte tungah a tuam vilvel  hamphatna, a pulaaknop thute a pulaak theih nadingin a tel ahi hi. Amah in khuamial sungah a taang meivak bang ding a, a kim a paam khempeuh a tan ding hi.

“Pasian in a mite tungah khuavak le thuman  tawh thupha  a piak ciangin amaute in tawntung nunna a neih nading uh hi bek tham lo-in  midangte in zong vantung khuavak amuh nading uh ahi hi. “Note in leitung adingin ci na hi uh hi” ci-in a kipulaak ciangin amaute in thuman lenkip ding hi banah midangte in zong thuman a kepcing nading ahi hi. “Pasian biakinnpi sunga a nungta suang bangin na tang hiam? A man biakna i neih keileh, mi tawh kizopna-ah khuavak i neih kei leh  i thuzuihna  in a mawkna suak ding hi. Nisim nuntak khuasakna-ah Pasian zia le tong i neih ding kisam mahmah hi. Eite in i sungah Khrih hehpihna nuntakna hong khel vangliatna i neih ding kisam hi.Angsung huaihamna i kisam kei a, Jesuh i kisana in lian zaw hi.” Ellen G. White, Reflecting Christ, p. 205.

 

KIKUP DING DOTNATE

 

1.       Abraham nunzia siksanin “ Thupha kong pia dinga, midangte adingin thupha na suak ding hi.” (Pian. 12:2, thupha ngah i cih in bang hi ding hiam? Koi bangin Abram biak Pasian abia eite in zong  mi dangte adingin thupha hi thei ding i hiam?

 

2.     Abraham in a zi pen ka sanggamnu hi, ci-in a pulaak in bang khialhna nei hiam? Zuau phuahna maw, thuman lang khat bek gen koi siahuai zaw hiam?  Bang bang hi taleh zuau lang gen zong a zuau mah hi lo hi ding hiam?

 

3.     Pian. 14:21-23 sim in. Abram in Sodom kumpipa piak bangci dawnkik hiam? Bang hangin tua bangin dawngkik hi ding hiam? Hih thu panin nuntakpih ding bang thu na  mu hiam? Sodom kumpipa piak a sang hileh Abram in upna tawh dikna ngah hi, ci-in a kipulaak veve thei diam?

To get the latest update of me and my works

>> <<