LESSON
3
APRIL
9-15
CAIN LE A SUAN LE KHAK
SABBATH NITAK
Tu Kaal Sung Sim Ding: Pian.4; Heb. 11:4, Mic. 6:7, Isa. 1:11, 1
Cor. 10:13,1 John 3:12, Pian. 5. Pian. 6
KAMNGAH: ‘Mantakin sem lecin nang hong kisang lo ding ahi hiam?
Ahi hangin a maanin na hih kei leh na kongbiangah mawhna in hong buk khinkhian
hi; nang zawh hong sawm hi, a hi hangin nang na zawhgawp ding ahi hi, aci hi.”
(Pian. 4:7).
Piancil Bu sungah mawhna hong lut khit phetleh Adam le Eve
in Eden huan panin hawlkhiat thuak uh hi, cih hong hilh hi. Tua khit ciangin ta
neihna le sihnate in kimu toto hi. HIhte in Pian 3 sunga genkholhnate a
tangtunna hi, cih kimu thei hi. Pian. 3 le 4 sunga thute in thu mungtup le
kammal a kibang tampi kimu thei hi. Mawhna kipulaakna (Gen. 3:6-8 le Pian. 4:8
enkak in), leitang (adamah) panin samsiatnate (Pian. 3:17 le Pian. 4:11 enkak
in), le hawlkhiat a thuakna uh (Pian.
3:24 le Pian. 4:12,16 enkak in).
Hih thute in genkholhna a tangtunna hong hilh hi. Mawhna
hangin Pasian in a genkholh thute tangtung hi, cih kimu thei hi. Eden Huan
panin Adam in hawlkhiat a thuak khit ciangin amah in lametna tawh kidim hi.
Tapa khat nei-in Eve in Pian. 3: 15 kigen bangin Messiah kamciam a tangtun
nadingin a ngaihsunpah hi. Ama tapa pen Messiah hi dingin a lamen hi.Hih
thupiang khit ciangin Cain mawhna in
zomto hi; Lamech siatna, mihing nuntak tomna mihingte siatna a hong khan
semsemna, cihte in Pian 3 sunga genkholhna a tangtunna hi, cih pulaak hi.Tua
bang hi mah taleh leitung in lamet bei ahi kei hi.
SUNDAY April 10
Cain le Abel
Pian. 4:1, 2 sim in. Tapa nihte suahna panin nuntakpih ding bang thu na mu thei hiam?
___________________________________________________________
Eden Huan panin Adam a
kihawlkhiat khit ciangin thupiang kiciamteh in nausuahna thu hi. Hebrew tawh
kigelhna-ah Pian. 4:1, “Topa (YHWH) kammal in cih thu le mipa tunga a pulaak
thute in kizopna nei hi, cih hong hilh
hi. ‘Kei in mipa (Topa) ka ngah hi.” ci hi.” Keimah in tapa - Topa ka
ngah hi.”
Hih thu in Eve in Messiah hong khangkhia ding genkholhna
(Pian. 3: 15) phawkkik ahihlam kilang hi.
Amah in tapa khat a neih ciangin tua tapa in Honpa hi dingin a um hi.
Honpa hong pai ding Eden huan panin genkholhna omkhin hi. Adam le Eve in tua
kamciam a zak uh a kipan tua genkholhna tangtung mengmeng dingin a ngaklah uh
hi. Ta a neih masak pen hong suah ciangin
Honpa hi dingin a lamen uh hi.” Ellen G. White, The Desire of Ages, p.
31.
Pian. 4 sungah Cain thu bek kigelh hi mai hi. Amah bek
tapa upa masa pen hi lo hi. A nu le pa in bia dektak uh hi. Pian. 4 sungah zong
ama thu bek mah kigen hi. Eve in Cain a neih ciangin a lungdamna pulaak a, Abel
suah ciangin bangmah pulaak lo hi. Piancil Bu gelhpa in Eve in naupaai kik hi,
ci-in pulaak hi (Pian. 4:2).
Cain min in Hebrew kammal “qanah” hi-in a khiatna in “
ngah” neih le lam ngahbeh” “na manpha khat ngahna cihna hi. A dang khatin
pulaak ding hi leng, Hebrew min “Hebel” Abel, a khiatna in “tuihu” (Late
62:9),ahih keileh “huu”” (Late 144:4) cihna hi. Cihnopna-ah bangmah hihlohna, a
mawkna nunna gil neih lohna cihna suak
hi. Hebel (Abel) kammal in Thuhilhsia Bu sungah zong tam veipi kizang hi. Solomon in “a mawknapi” ci-in pulaak hi. Lai Siangtho hong hilhna val i gen nuam kei
a, Adam le Eve in a lametna uh Cain tung bekah nga uh hi; Cain a suahin kamciam
Messiah hi kha ding hi, cih lametna anei uh hi.
I nuntakna sung bangte in “hebel” a mawkna taktak hiam?
Bang hangin bangte in thupi-in bangte in thupi lo hi, cih khentel ding thupi
hiam?
MONDAY April 11
Biakna NIHTE
Cain le Abel nunzia in kibang lo hi. A nunzia bek uh
kibang lo hi lo-in amin mahmah uh zong kibang lo hi. A nasep uh zong kibang lo
hi. Cain in lokho mi hi-in, (Pian. 4:2),
khua-ul kai-in nasem hi. Abel in ahihleh
tuucing hi (Pian. 4:2); Tuucing nasep pen mi nunneem le hehpihna lungsim
kisam hi.
Cain in khaigah kaikhawm mipa hi. Abel in tuucing hi. Hih
nasep nihte in a kibang lo biakpiaknate pulaak hi (Cain in khaigah tawh
biakpiakna nei-in, Abel in tuu tawh biakpiakna a nei hi). Hih biakpiaknate in a kibang lo lungsim
puakzia ngaihsutnate zong pulaak hi. Cain in a khawhsa lak panin khaigah
kaikhawm kawikawi a, Abel in a khawi ganhingte lak pan tuu tawh biakpiakna a
nei hi.
Pian. 4:1-5 le Hebrews 11:4 sim in. Bang hangin Pasian in
Abel biakpiakna sangin Cain biakpiakna nial hi ding hiam? Hih biakpiakna nihte
koi bangin telthei ding i hiam?
___________________________________________________________
“Sisan luanna om lo-in mawhmai
thei lo hi. Cain le Abel in Khrih sisan um mah uh hi. Meihal biakpiaknate
limciinna tungtawnin mawhmai-na kingah hi, cih a thei uh hi. Hihte banah
leitang panin khaigah masa penin Topa tungah lungdamkohna-in AMa mai-ah paipih
ding ahi hi.” Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 71.
Abel in ahihleh Pasian lamhilhnate zui-in sisan tawh
biakpiakna a piak khit ciangin khaigah tawh biakpiakna a nei hi. Cain in tua bangin a piak ding awlmawh lo hi;
Cain in sisan tawh biakpiakna pia lo hi.Leitang panin khaigah bek tawh
biakpiakna a nei hi. Tua bangin a gamtatna pen thuman lohna ahi hi; a sanggampa
tawh kibang lo hi. Sisan kihel lo biakpiakna pen upna tawh hotkhiatna kingah hi,
cih thu ete phat dingin hong phawksak hi. (Abel biapiakna le sisan tawh
biakpiakna) Cain le khaigah tawh biakpiakna tawh kilehbulh hi, kibang lo hi;
Cain biakpiakna in gamtatna tawh dikna ngah ding hanciamna hi. Hih biakpiakna
nihte in Pasian tawh kizopna-ah thupi mahmah hi mah taleh sisan ahi a, khaiga a
ahi zongin tua nate in vangliatna nei ahi kei hi. Tua nate in limciinna khat
nei uh hi.
Micah 6:7 le Isaiah 1:11 sim in. Koi bangin a hong hilh
thute nuntakpih thei ding i hiam? Biakpiaknate-ah bangci
TUESDAY April 12
KITHAHNA
Pian. 4:3-8 sim in. Cain in a sanggampa a thahna-ah bang
thu in tawsawn hi ding hiam? 1 John 3:12.8
___________________________________________________________
Cain in Abel tawh a kizopna-ah
thu nih nei hi. “Cain a hehsuak hi; a hehna a maitang in lak hi. (Pian.4:5).
Cain in Pasian tung le Abel tungah heh hi.
Pasian tungah a hehna a hang pen hih pen thuman lo hi, ci-in ngaihsun
hi. Cain in a sanggampa Abel tungah heh hi. Bang hang hiam cihleh amah in Abel
tungah hazatna lungsim a nei hi. Bang thu haza hiam? Biakpiakna? Lai Siangtho
in a pulaak loh thu tampi om kha ding hi. Bang thu bang thu om hi phial taleh
Cain pen lungkia hi. Bang hang hiam cihleh ama biakpiakna pen kisang lo hi.
Pian. 4:8 sungah Cain dinmun tawh kizui-in Pasian in dotna
nih nei hi; Pasian in theih loh nei-in
theih nadingin tuabangin dotna nei hi lo hi. Cain in Pasian mawhsakna
thuak lo hi. Adam tungah thudotna a neih bangin Pasian in Cain tungah thudong
hi. Pasian in thei lo ahih manin thu dong hi lo-in Cain in amah le amah
kisittelin a mawhna kisik ding deihna tawh Pasian in thudong hi zaw hi. Mihing
in Topa nusia-in taisan hi mah taleh Topa in a mawh mihingte hong honkhia-nuam
tawntung hi. Tua ciangin Topa in hih bangin Cain lamlak hi: Amasa-in Cain in
limtak sem dingin Pasian in gen hi. Ama thupiak bangin zui hileh ama biakpiakna
zong Pasian in sang ding hi. Cain in a mawhna
kisik a a ngaihsutna a khel ding deihin
Topa in thu dong hi. Pasian in Cain mawhna maisak ding le sangkik dingin a
kamciam hi. Cain bangmah in eite zong Pasian in Ama ta dingin a hong sang hi;
ahi zongin Pasian hong sawlman ding kisam hi; Cain deihna siksanin Pasian in a
sang ding hi lo hi.
Thu khat panin “Nang mah in hoih hih na hih keileh mawhna in hong zo nuamin
kongkhakah hong buksan hi. Nang mah in na zawh ding ahi hi”(Pian.4:7). Pasian
lamlahna in mawhna bulpi pulaak hi. Tua in Cain sungah mahah kimu hi. HIh munah
Pasian in Cain lamhilh hi;ama pai nading lampi Pasian in a hilh hi. Pasian
lamlah nihna in mawhna tawh kisai lungsim puakzia tawh kisai hi. Mawhna in
lungsim kongkhakah omin “na nuntakna hong uk nuam hi.” Pasian lamlahna-ah tua mawhna
na ukzawh ding ahi hi: ‘Nangmah in na zo ding hi.” Hih thu mah James in zong
pulaakkik hi. “Mi khat in zia-etna a thuak ciangin ama deihna a zuihleh mawhna
sung puk ding hi” (James 1:14). Lungdamna thu in mawhmai-na ding hong kamciam
bek tham lo-in mawhna tungah zawhna zong hong kamciam hi. (1 Cor. 10:13.) A
tawpna-ah Cain in kuamah a mawhsak ding om lo hi; amah le amah mah ngawh ding
sim loh kuamah dang om lo hi. Eite khempeuh zong tua mah hi lo i hiam?
Mihing in deihtel theihna nei ahihna thu bang hong hilh
hiam? Pasian in thagum hatna zangin AMa thu mang dingin hong sawl lo hi.
WEDNESDAY April 13
CAIN GIMTHUAKNA
Pian. 4:9-16 sim in. Bang hangin Pasian in “Na sanggampa
Abel koi-ah om ahi hiam? ci-in dong hi ding hiam? Cain mawhna le a mawhna
hangin a vakvai mi khat ahihna koi bangin kizopna nei hiam? (Pian. 4:12)?
_________________________________________________________
Cain tungah Pasian thudot in
Adam tunga a dot “Koi-ah om na hi uh hiam? cih hong phawksak hi. Hih dotna in
Eden Huan pan hong kipan mawhna le Cain mawhna kizopna nei hi, hong hilh
hi. Cain mawhna in Adam tawh kisai lo hi
mah taleh Adam mawhna pan hong pai mawhna hi. Cain in amawhna thei lo-in
niallai hi. Adam in a zi ngawh hi taleh amawhlam thei-in nial lo hi. Cain in
ahihleh Pasian maitang nial hi. Pasian in dongkikpahin a thumvei-na dotna-ah “Bang
khial na hi hiam? ci-in dong hi. Cain dawnkik ding ngak lo hi. Bang hang hiam
cihleh amah in na khempeuh a thei hi. Abel sisan in leitang panin thugen hi (Pian.
4:10); Pasian in Abel thatpa thei-a, thuk ding hi, cih limla hi. Abel in lei
suak hi; mawhna hong lutcil pulaakkik hi. Topa in Adam tungah lei-ah na ciahkik
ding hi, cih a gen thu a tangtung hi (Pian. 3:19).
Pian. 4:14 sim in. Cain kampau “ na muhna panin ka maitang
ka sel hi, cih thu in bang thupina nei hiam?
___________________________________________________________
Abel sisan kibua-in tu-in
leitang in samsiatna a thuak hi (Pian. 4:12). Tua hangin Cain in galtai-in
vakvai-in a om hi. Cain in Pasian thukhenna a zak ciangin Pasian ompihna
thupina a theiphasan hi. Tua lo-in a sanggampa a thahna hangin a nuntakna bei
thei ahihlam a phawk phapha hi. Cain in Topa mai panin taikhia hi mah
taleh, Topa in Ama hehpihna a laak veve hi (Pian. 4:16); Topa in
sih theihna dingin panin dalna khat a pia hi.Tua ciamtehna in bang hiam, cih i
thei kei hi (Pian. 4:15) Lai Siangtho in zong hong hilh lo hi. Bang bang hi taleh tua in Pasian hehpihna
angah hi.
“Na mai panin kisel “ (Pian. 4:14) cih thu in bang a cihna
hi ding hiam? Bang lauhuai-na tuak hi ding hiam? Mawh nei mi adingin tua dinmun
tawh kipelh nading lampi in bang hi ding hiam?
THURSDAY April 14
MIHING SIATNA
Pian. 4:17-24 sim in. Cain suan le khak in koi bang hiam?
Caih gitlohna in mihing siatna koi bangin lampi honsak suak hiam?
___________________________________________________________
Cain tupa Lamech in Cain siatna
pen ama siatna bangin a pulaak hi. Cain gitlohna le Lamech gitlohna etkakna in
thu manpha hong hilh hi. Cain in ama mawhna seelcipin a om hi. Lamech in
ahihleh kisak theihpihna-in nei-in la-in
a sa hi (Pian. 4:23, 24). Cain in Pasian hehpihna a ngen hi. Lamech in lah tua
bang a ngetna kipulaak lo hi. Cain tungah Pasian in a zah sagihin thukkik hi.
Lamech in ahihleh sawm sagih mun sagih vei thuhkikna ngah ding hi, cih a um hi.
(Pian. 4:24), ama mawhna kiphawk ahihlam kimu thei hi. Cain in zi khat bek nei hi.
( Pian. 4:17); Lamech in ahihleh zi tampi neih hong pankhia pa hong suak hi. Zi
nih nei hi, cih Lai Siangtho in ciamteh hi. (Pian. 4:19).
Siatna liatna le kiphatsakpihna in khangsawn Cain suan le
khakte tungah hong tung hi. Cain suan le khak in siatna sung a tun uh a kipan
amaute in phutkhakna thak nei uh hi: “Adam in a zi luppih (thei hi)” (Pian.
4:25), tapa Seth a nei uh hi. Hih min in Eve phuaksak hi-in, Pasian in Abel
aitangin a dang tapa khat hong pia hi, cihna hi.
A taktakin Seth pianma-in Abel a piang
hi. Sethmin in Hebrew ’ashit,” panin
hong pai hi-in a khiatna in “ Keimah in ka koih ding hi.”(Pian. 3:15), hih in
Messiah hong pai ding genkhol hi.Messiah in Seth suan le khak sung pan hi ding
hi (Pian. 5:3), Enoch (Pian. 5:24), Methuselah, le Noah tawh tawp hi. Noah
(Pian. 6:8).
“Pasian tate” cih thu (Pian. 6:2) in Seth
suan le khak pulaak hi. Bang hang hiam cihleh Seth suan le khakte in Pasian lim
le meel a kemcing mite ahi uh hi (Pian. 5:1, 4) Lamkhat panin “mihing tanute
cih” thu in (Pian. 6:1) thu hoih lo thu khat pulaak uh hi. Pasian lim le meel
suun le mihing lim le meel cih thu in a kibang lo thu nih a pulaak hi. “ Mihing
tanute” in Pasian tate cih thu tungah
huzaap hi. Pasian tate in amau deih
bangbang teelin a tenpih uh hi” (Pian. 6:2), mihingte in lampial uh hi, cih
pulaak hi.
Pian.6:1-5 sim in. Mawhna siatna bang pulaak hiam? Bang
hangin Pasian vangliatna in i nuntakna panin mawhna khemkhia zo thei hiam?
FRIDAY
April 15
Ngaihsutbeh Ding: Enoch in Pasian tawh lampai khawm hi” cih
thu in (Pian. 5:22, 24) nisimin Pasian
tawh nisimin kinai takin a tonkhawm hi, cihna hi. Enoch in Pasian tawh kinai
takin nungta khawm hi. Hih kikholhna in a tuam vilvel kizopna hi; tua ciangin
Pasian in amah lato hi. (Pian. 5:24). A nunung penah a kipulaak thu in Adam
suan le khak adingin thupi-in, Pasian tawh a nungta khawmmite in a nung ciangin
Paradise ah Pasian tawh a nungta khawm uh hi. Noah zong Pasian tawh lampai khawm
hi (Pian.6:9) tua ciangin amah in midangte bangmahin sihna a thuak hi. A tuam
vilvel hehpihna a ngahna hang zong kipulaak lo hi. Tua hehpih
theihna ngah theihna kihilh lo hi.
“Enoch in thuman hilhpa hong suak hi, Pasian in ama tungah a pulaak thute a genkhia
pa hong suak hi. Topa a zahtakte in hih mi siangthopa mu dingin a zong kawikawi
uh hi.Amah in thuhilhna le thungena a nei hi. A kim a paam mite tungah thu a
hilh hi. Mun khempeuhah Pasian thupuak a gen kawikawi hi. Amaute in vauhilh
kholhna thu a za thei uh hi. Amah in Seth mite tung bekah nasem ahi kei hi.
Cain in Pasian mai panin taikhia-in, Pasian in a lamdang thu muh theih
tuamtuamte amu sak hi. “ En un, Topa in AMa mi siangtho mak tul za tampi tawh
leitung thukhen dingin a hong pai hi. Pasian zia le tong tawh kituak lo-in a
nungta mite tungah thukhen dingin a hong pai hi.” Jude 15.”—Ellen G. White,
Patriarchs and Prophets, p. 86.
KIKUP DING DOTNATE
1. Bang hangin Cain in a sanggampa that hi ding
hiam? Hih a nuai-a Elie Wiesel pulaak thute sim in: “bang hangin Cain in Abel
that hiam? A pasih khit ciangin amah kia bek nungta nuam hi kha ding hi. Amah
bek mah in Pasian tawh kisuun hi. Cain in Pasian dinmunah om nuam ahih manin a
sanggampa that hi kha ding hi. Pasian dinmun a luahnuam mi in midangte nunna a
that hi.” Elie Wiesel, Messengers of God: Biblical Portraits and Legends (New
York: Random House, 1976), p. 58. Mi that lo hi mah taleng koi bangin Cain
lungsim puak pelh thei ding i hiam?
2. Noah TUicinma mite nuntak sau le Abraham,
Isaac cihte nuntomna enkak in (Pian. 5). Koi bangin mihing nuntakna kiam
semsemna theitelna hiam? Hih thu in
Darwinism upna tawh koi bangin kido hiam?