LESSON
11 JUNE 4-10
JOSEPH,
A LAMDANG MANGMANPA
SABBATH NITAK
Tu Kaal
Sung Sim Ding: Pian. 37; Matt. 20:26, 27; Sawl. 7:9; Pian.
38; Pian. 39;Pian. 40:1-41:36.
KAMNGAH: “Tua ciangin amaute khat le khat kiho uh a, “ En un
huatengah mangmanpa hong pai hi, “
a kici uh hi.” (Pian. 37:19).
Joseph tangthu in (Pian. 37-50) sung tengin Joseph tangthu vive hi.Piancil 37 sungah Cannaan gama Joseph mangmat masak le Egyptah a sihna thu Pian. 50 sungah kigelh hi. Piancil Bu sunga kigelh a tam zaw thute in Joseph tangthu hi. Abraham, Isaac cihte thu sangin ama thu tam kigelh zaw hi. Joseph in Jacob tate lakah khatin kihel hi mah taleh Piancil Bu sungah amah in upna pupite sungah khatin kihel ahihna kimu thei hi. Ama nunzia in Lai Siangtho thuthuk a thupi mahmah thunih pulaak hi: amasa-in Pasian in a kamciam pelh ngei lo hi. Nihna-ah Pasian in siatna khat pen thu hoihin akhel thei hi.
Tu kaal sung i thusin ding thu in Joseph
khangno hun sung thute hi. Amah pen Jacob maipha piak a ngah khangno khat
hi. A minneu pen “ba‘al” “hakhalomot,” mangmanpa cihna hi (Pian. 37:19), cihnopna-ah
mangmanpa cih ciangin amah pen mang
tawh kisai thu thuk pulaak pa cihna
hi. A min bangmahin mangkiat siamna a neitakpipah hi. Mang khiatna
pulaak bek tham lo-in tua mangte a
tangtungsakpa zong hi. Ama nunzia in Pasian vangliatna pulaak phapha hi.
Siatna, gitlohna bangzahin tam phial
hi mah taleh Pasian vangliatna kilang khia thei veve hi.
SUNDAY
June 5
INNKUAN BUAI-NATE
Jacob in inn le lo tawh nuamtakin teeng
hithiat hi. Isaac in ahihleh khual mi khat bangin mun khat pan mun khatah zin
kawikawi-in a om hi. Lai Siangtho hong hilh bangin Jacob in gam nuam ah a teng
hi. (Pian. 37:1). Tua ciangin Jacob in
gam nuamah a teeng hi mah taleh a innkuan sung panin buai-na a thuak hi. Leitang vai-in buai-na sangin a thubulpi in Pasian tawh a kizopna uah buai-na om hi zaw hi.
Pian.37:1-11 sim in. Joseph sanggamte in
amah a muhdahna liang dingin innkuan sungah bang thu om hi.
A kipat a kipan Joseph pen Jacob in a teek nungah
a neih tapa khat hi, cih i thei hi (Pian. 37:3). Hih thu hang mahin
Joseph in Jacob tawh a tuam vilvel kizopna
khat a nei hi. A pa in zong a ta dangte sangin zong it pha diak mah hi ( Pian. 37:4). A pa in Joseph silh
dingin puan hoih nono a bawlsak hi
(Pian. 37:3), kumpipa tapa puan bangin a bawlsak hi (2 Sam. 13:18),
Rachel tawh a neih masak tapa
ahih bang mahin ta upa dinmunah koihnuam hi, cih kimu hi. Mailam hunah
Jacob in ama deihna tangtungsak nuam hi. Bang
hang hiam cihleh Joseph in a pa gamh
luah ding hi, cih a mu khol hi (1
Khang.. 5:2). Hih thu hangin a sanggamte
in Joseph muhdah mahmah uh hi, cih pen a lamdang hi lo hi; nuamtakin
zong hopih hiathiat thei lo uh hi (Pian.
37:4). Tua banah Joseph in a sanggamte tatsiatnate a pa tungah na puakpah
sawnsawn hi (Pian. 37:2). Tua bangin thu
puakte a deih kuamah om lo hi. Tua hi-in Joseph in a mangmat a pulaak
ciangin Pasian in amah liansak ding
ahihna thu a sanggamte in a thei uh hi; a muhdahna uh a lian zaw semsem hi.
Hih a man taktak genkholhna pen Pasian
kiang pan hong pai hi, (Pian. 41:32). Tua mangmat hangin Jacob in Joseph tai hi mah
taleh (Pian. 37:10), a lungsimah tua thu a lungngaingai hi; tua mang a tangtun
hun ding a geelgeel
hi (Pian. 37:11). Cihnopna-ah hih Joseph
mangmatte in deihna, khiatna nei khat hi ding hi, ci-in zong ngaihsun hi ding
hi. Jacob ngaihsutna pen man mah hi. Tua hun
laitakin a theih loh hangin mangmat a tangtun khit ciangin a phawkkik thei ding
hi.
Matthew 20:26, 27 sim in. A thupi bang
thu bulpi kipulaak hiam? Koi bangin tua thu bulpi nuntakpih ding hiam?
MONDAY June
6
JOSEPH TUNGAH BAWLSIATNA
Joseph in bawlsiatna a thuak khit ciangin
bang thu thuak ding cih kitelkhol lo hi; ama phutkhak gimnate tel hamsa hi. A sangamte
bawlsiatna thuak hi. A it mahmah a
innkuanpihte’n bawlsia uh hi.
Pian. 37:12-36 sim in.
Bangzahin lauhuai thu le siatna hi phial taleh tuate in a hoih lampi-ah hong puak thei hi, cih bangci
bangin hong hilh hiam?
A sanggamte in Joseph mudah mahmah uh hi. Bang
hang hiam cihleh amaute in Joseph
tunga Pasian maipha piak haza uh hi (Sawl. 7:9), tua hangin a sepna khempeuhah lawhcing mahmah hi. Joseph in a sanggamte
zongin a pai-nading lampi a theih nawn
loh ciangin mi khat in lampi a hilh hi (Pian. 37:15). A sanggamte in Joseph thah ding a
geel uh ciangin Reuben in i thah sangin dum sung khatah khia zaw ni, a ci hi. (Pian. 37:20-22).
Tua bang muhna thute bangci
bangin hong piang thei hiam cih i thei zo kei hi; a diakdiakin innkuan sungah tua bang kimuhdahnate i tel
hamsa hi. Koi bangin hih khangnote in tua bang siat gamtat uh hi ding hiam?
Tua bangin amaute lungsim puak in a pa uh
bangci bangin huzaap hiam? cih ngaihsun in.
A pa tungah a lungsim puakun a pa uh tungah huzaap lianpi nei hi. Bang hang hiam cihleh a pa un Joseph maipha pia diak hi; hih thu hangin a sanggamte
khat le khat kikalah kimuhdahna hong lian semsem hi. Bangzahin siatna in innkuan sung susia hi, cih i mu
thei hi.
“Joseph sanggamte kimkhat in muhdahna tawh
kidim uh hi; thuhkikna-ah lungdam thei tuan lo uh hi. A sawt lo-in khualzin mi kimkhat hong pai a
galmuh uh
hi. Tua khualzin mite in Ishmael minamte hi-in, Jordan gal khat panin hong pai mite ahi uh hi-in Egypt gamlam zuanin khualzin mite hi-in,
spices tuamtuamte le van tuamtuam zuak uh hi.
Judah in tu-in Joseph a sih sangin hih milim bia khualzinte tungah Joseph zuak dingin
a pulaak hi. Tua bangin zuak le-uh ama sihna amaute tungah Pasian in sikkik lo dingin a ngaihsun uh hi.” Ellen
G. White, Patriarchs and Prophets, p.
211.
Dum sung khatah a khiat khit uh ciangin thah
dingin a ngaihsun uh hi. Tua bang laitakin khualzin mite a gal muh uh
ciangin Judah in tua khualzinte tungah Joseph zuak dingin a sanggamte tungah a pulaak hi(Pian. 37:26, 27). Joseph in Midiante tungah zuakna a thuak khit ciangin (Pian.37:28), Midiante in Egypt gamah vazuakkik uh hi (Pian. 37:36), tua panin a lawhcin hong
kipanto hi.
Bang hangin gamtat hoih lo khat zongsat luatma-in ahong khel
dingin Pasian vangliatna
kisam hi ding hiam? Tua bangin Pasian vangliatna in hong khel hileh na ngaihsut khak loh thute mu kha ding hi lo hiam?
TUESDAY June 7
JUDAH LE TAMAR
Tamar tangthu in Joseph tangthu tawh kisai-na bangmah nei lo hi.
Tamar thu khit ciangin Egypt aah Joseph in zuak a thuakna tawh kizomto pah
hi.(Pian.38:1), Joseph in tua bangin zuakna a thuakkhitphetin Judah in zong a
sanggamte pulaak thukimpih lo ahih manin
amaute kiang panin piakhiapah hi kha dng hi. Pian. 38 sunga kammalte le
a thuzuanzia in Pian. 37 sunga kammalte
tawh kibatna tampi nei hi. A hong hilhnop
thu in kibang hi, cih kimu thei hi: siatna khat pen a hoihlamin piang thei hi; siatna panin hotkhiatna thu kimu
thei hi, cih hong hilh hi.
Pian. 38. Judah gamtatzia le Canaan numei
Tamar nunzia enkak in. Kua in diktat zaw hiam, bang hang hi ding hiam?
Judah in Canaan mi khat zi-in nei hi( {Pian.38:2)
Judah in tua nu tawh tapa thum
Er, Onan, le Shelah a nei hi. Khanggui kizop suak nadingin Judah in a ta upa zi
dingin Canaan numei Tamar a pia hi; ahi zongin Er gamtatsiatna hangin Pasian in gim pai-in a nuntakna a beilawh hi. Judah in a
tapa thumna Shelah tungah kamciam
pia-in Tamar tawh a gawm hi.
Tawlkhat khit ciangin Judah in a kamciampiak mangngilh hi. A zi
a sih ciangin Judah in amah le amah kihehnep
dingin mun khatah a pai khia hi.Tamar in tua thu a theih ciangin lampi gei mun
khatah numei kizuak khat bangin na om
hi. Judah in kamciam pia-in Tamar a mawhpih hi. Judah in a piak
ding sum bangmah nei lo ahih manin a tuuhonte lak panin tuu khat pia dingin a kamciam
hi. Judah in a kamciam bangin a sep hun hong tun mateng ci-in Tamar in
Judah tungah om khut zungbulh le a
ciangkhut a ngen hi. Tamar in naupaai-in om a,
numei kizuak bangin a omna thaman ngen dingin a ngaihsun hi. Judah tung
pan a lak zungbulh le ciangkhutte valakin
mawhthuumna nei dingin a ngaihsun hi.
Hih tangthu thukhupna-ah Perez suahna thu kipulaak hi. Perez min
a khiatna in “kantan zo” Jacob bangin tapa
nihna hi mah taleh ta upa dinmun ah om a, hotkhiatna tangthu-ah David hong khankhiatna khanggui hong suak hi. (Ruth
4:18-22); a tawpna-ah Jesuh hong suahna khanggui tawh hong kizomto hi
(Matt. 1:3).
Tamar in ahihleh Rahab tawh kizomin numei lite lakah khatin kihel hi.
(Matt.4 1:5), Ruth (Matt. 1:5, 6), le
Uriah zi ( Matt. 1:6)le Jesuh
hong suahna Mary cihte i mu thei hi (Matt.
1:16).
Hih thupiang panin nuntakpih ding hong hilh
thu khat in Pasian hehpihna in Tamar honkhia hi; siatna panin hoihna-ah
kikhelna a piangsak hi. Tua hi-in Topa Pasian in singlamteh tunga Jesuh hong sihna tawh mihingte hong
honkhia hi, cih thu hong hilh hi. Joseph
tangthu in ahileh ama thuak gimnate hangin Jacob le a tate’n kial tunna panin hotkhiatna a ngahsak hi.
WEDNESDAY June
8
JOSEPH, EGYPT GAMAH SILA
Joseph tangthu kigelhna sungah Tamar tangthu
tawh kikaal helh hi. Joseph in tu-in thonginncingpa sila nasemin a om hi; thong
tawh kisai nasem
ulian khempeuhte tungah ukna a ngah hi. (Pian. 40:3, 4; Pian. 41:10-12).
Pian. 39 sim in. Potiphar
ukna nuai-a nasem Joseph, bang in lawhcinna ngahsak hi ding hiam?
Joseph in a lawhcing mi khatin ciaptehna ngah khat
hi, ci-in i thei hi (Pian. 39:2, 3).
Amah pen a topa tungah hoihtat mahmah hi; ama nasepna khempeuh a topa in muang mahmah hi. A topa in ama
inn sung vai khempeuh a uk dingin
Joseph a koih hi (Pian. 39:4). Ahi zongin Joseph in a lawhcinna hang tawh kisiatna lampi a zui kei hi.
Daupai-na in siatna a tun kei hi.
Potiphar zi in mawhpih dingin sawl
a, Joseph in ahihleh tua mawhzolna
panin akihemkhia hi. Tua mawhna sung a lut ding sangin a nasep
a nusia dingin a khensat hi. Tua “ a lian mahmah mawhna, Pasian tungah mawh sangin a nuntakna a piakhia ngam zaw
hi”(Pian. 39:9). Tua bangin Joseph in a nial ciangin Potiphar a hehsuak
mahmah hi. A nasemte tungah thuman
lopi-in a pulaak hi; Joseph in hong buan dingin kithawi hi, a ci hi.
Tua bangin Potiphar zi in a man lo thu a pulaakna hangin Joseph in thongkiatlawh hi.
Hih thu-ah Joseph thuakna in a man lopi
thugenna hangin gimna a thuak hangin Amah in a upna, Pasian a muanna khaksuah lo
hi. Hih thu hang
mahin zong “ Topa in Joseph a ompih hi (Pian. 39:21).
A tawpna-ah Topa in Joseph adingin nasemin thongcing makai
uliante kimusakin thonginn sungah zong thongcing ulian makai
khatin kikoih vive hi. Amah pen siamna
nei mi khatin kiciamteh hi. Bang bang siatna a phukha zongin, na khat peuhpeuh a
sepna-ah a hoih thei pen dingin a sem khangno khat hi. A tawpna-ah
gualzawhna a pia Pasian hi. Thongcing mangpa
in Joseph ukna nuai-ah zuihkik a kul kei hi. Bang hang hiam cihleh Topa in Joseph a ompih hi. Ama sepna
khempeuh a mapai mahmah hi. (Pian.
39:23). Lawhcinna khat peuh i ngah ciangin tua lawhcinna in koi panin hong pai hiam cih i theih ding bangzahin
thupi ahi hiam?
Pian.
39:7-12. Koi bangin Joseph in mawhzolna a tuak takteh nial hiam? Bang hangin
Joseph in mi tungah mawhna in Pasian tungah mawhna hi, ci-in pulaak hi ding hiam? Bangci bangin Joseph in mawhna le mawhna thu theithei hiam?
THURSDAY June
9
PHARAOH MANGMATTE
Pian. 40:1-41:36 sim in. Koi bangin
Pharaoh mangte le gam uk makaite mangte tawh kizopna nei hiam? Hih mangte thupina in
bang hi ding hiam?
Pasian ompihna le Ama lamlahnate kizom toto hi, cih i mu hi. Hun hong pai toto-in hun khat ciangin
Joseph in thongkiate tungah uktheihna dinmun kipia hi. Tua thongkiate lakah Pharaoh inn sunga nasem Pharaoh anpia pa le inncingpa zong kihel uh hi (Pian. 41:9-11).
Amaute geel in mang man uh a, a khiatna bang hi peuh mah ding hiam, ci-in lungkham mahmah uh hi.
Bang hang hiam cihleh mang khia thei
kuamah om lo hi.” (Pian. 40:8). Tua ciangin Joseph amaute geel mang mat a khiatna a pulaak hi.
Hih mi nihte mang mat in kibatna nei hi.Pharaoh in zong mang
nih man hi; ahi zongin tua mangte a khiatna a pulaak thei
ding kuamah om lo uh hi. Hih mang nihte a khiatna gen thei kuamah a om kei hi (Pian.
41:1-8). Tua hun laitakin Pharoah anpia pa in Joseph a phawkkik hi; Pharaoh tungah
mang khia thei khat om
hi, ci-in Pharoah tungah a pulaak hi. A dangte tawh kibangin tua mangte hangin Pharaoh akipan gam makaite in
lungkhamna tawh a kidim uh hi (Pian. 41:14-24),
tua ciangin Joseph in tua mangte a khiatna a gensak hi. Gam makaipa mangmat bangin Pharaoh mangmat sungah zong
limciinna pawl khat kihel hi; buhvui
le buhvui-hawmpi ankungte ahi hi. Hihte in kum hoih le kum sia a limcing
uh hi. A gawng mahmah bawng sagihte in kum
sia limcing hi-in, bawngthau sagihte
in kum hoih limcing hi. Hih thupuak mah
kipulaak kikik hi-in, hih thu puak in
Pasian kiang panin a hong pai ahi hi.Hih mangte
hong kipatna in Pasian ahi hi
(Pian. 41:32 le Pian. 37:9 enkak in).
Joseph in mang a khiatna pullaak mah bek hi
mah taleh mailam hunah a hong tung ding thuate a pulaak khia iin kua mah dang hi lo-in
Elohim Pasian in a sep ding
thute a pulaak khol hi (Pian. 41:25, 28). Joseph mang khiatna gente Pharaoh in
a sang thei pah hi; gam sung a vaan ding makai khat seh dingin Jospeh in hih bangin a pulaak hi. Tua
ciangin Pharaoh in hih bangin a pulaak hi: “Pasian in a hong hilh bangin nang pulaak bangin pilna le
theihna nei kuamah a om kei hi. Nangmah in keima gam na uk
ding hi; ka mi khempeuh in nangma thu hong zui ding uh hi, a ci
hi. “(Pian. 41:39, 40).
Joseph in Potipher inn panin thongkiatna
thuak hi taleh thongukna panin Egypt gam
khempeuh a ukpi khat dinmun a ngah theihna in lamdang hi lo hiam? Tua bang dinmun a tun theihna in Pasian makaihna hi,
cih i mu hi. Bangzahin lamet bei dinmun
panin Pasian in a lamdang takin lampi honsak thei hi, cih i mu hi. Koi bangin
Pasian muang thei dingin kisin ding i hiam? Lamet bei-in na om laitakin Topa kamciamte pom ding hi lo na hiam?
FRIDAY June 10
Ngaihsutbeh Ding: Ellen G. White, “Joseph in Egypt,” pp. 213-223, in Patriarchs and Prophets sung sim in.
“A neulai akipan khangno hun
uham dongin Joseph le Danielte in inn tawh a kikhenkhia-in milim bia gamah saltangin
a om uh hi. A diakdiakin Joseph
in nopsakna ding hun tampi a tuakkha hi. A pa innah nuamsa takin om a, Potiphar innah sila
khatin a om hi; sila nasem dangte lakah maipha ngahin mi muan khat a suak hi; pilna nei-in,
theihna tawh kidim ahih manin aman lo-in mawhsakna thuakin om a, suahtak nading
lamet nei lo hi mah taleh gam uk makai lianpi khat a hong suak thei hi. Bang in
tua bang dinmun tunpih
hi ding hiam? “A neutung a kipan Joseph in Pasian it ding le zahtak ding kihilh den hi.A pa inn
sungah a om sungin Syrian
aksite mu-in Bethel munah zan ciangin vantung le leitung kizom kahlei khat a mu hi. Tua kahlei
tungah vantungmite in hong tuaksukin a kahtokik uh hi. Jacob tungah vantung tokhom akilak hi. Jabbok muna mawhna sunga nopsakna
thute le mawhnate kigen a zaza hi; Jacob in gualzopa hong suakin Pasian tapa hihna a ngah hi.
“Tuucing khangno khat ahihna tawh a pa
tuute cingin a om hi. Joseph in sianthona le thuman takin a nungta hi.A pumpi le a
lungsim picingin maipha
ngah khangno khat a suak hi. Piansaknate tungtawnin Pasian tawh kizopna nei hi; a nisim nuntakna panin
vantung thuman thute a theithei hi; a pa gen thuman thutakte sungah a nungta
hi.”
“Hamsatna sungah anuntakna in khangno hun panin Canaan gam a inn panin Egypt gamah saltangin a omna panin
a innpihte a kipan a sanggamte ngai-in a om laitakin Joseph in a pa biak Pasian a phawk hi. A
neulai hunte a phawk kikkik hi. Siatnate
sung panin mi muanhuai khat a suakthei hi; Vantung Kumpi nasem khatin a nungta hi.”
Ellen G. White, Education,
pp. 51, 52.
KIKUP
DING DOTNATE:
1. Daniel, Jesuh le Jesuhte nunzia enkak in.
Bang kibatna na mu hiam? Koi bangin
Joseph le Daniel in Jesuh le Jesuh nasep pulaak uh hiam?
2. Thursday ni-a thusinna enkik in. Joseph phutkhak bangin i
lamet bangin hong pian loh ciangin koi
bangin Topa muang zaw thei ding i hiam?