LESSON 9 November 20–26
AMAUTE
LUNGSIM KIKHEL
Sabbath Nitak
Tu Kaal sung sim ding: Thkna.22–29; 4:25–31; 30:1–10; Matt.
3:1–8; Mark 1:15; Sawl. 2:37, 38.
KAMNGAH: “ ‘But from there you will seek the LORD your God, and you will find Him if you seek Him with all your heart and with all your soul’ ” (Deuteronomy 4:29, NKJV)
Eite in mawhna tawh kidim mite ihi hi; mawhna pen i pianpih hi. Mihing siatna a gensiam phadiakte in hong gen uh ciangin tua zah liangin mihing in kisia hiam cihnophuai phial hi. Ahi zongin nisim thupiang i muh, i zakte, leitung thupiangte en lehang Khristiante pomzia – mihing in siatna tawh kidim hi, cih pen nial ding om lo hi.
Ahih
keileh tua sangin a ol zaw khat in limlang mai-ah ki-et bangin i lunsim sung a
om khempeuh a pualam pan kimukhia thei hi leh, siatna vive kimu ding hi.
Hih in Rom. 3: 9-23 sungah “Mi khempeuh
mawh hi; Pasian vangliatna tawh a kigamla khin zo hi” cih pen (Rom. 3:23, NKJV).
Ahi
zongin mihing in lamet bei ahi kei hi. Khrih Jesuh sungah hotkhiatna tungtawnin
Ama hong hehpihna tawh diktanna a hong pia-khong hi” (Rom. 3:24). Hih lungdamna thu tawh kisai a thupi mahmah in
kisikna hi: i mawhna thei-in, kisik a, Pasian mawhmai-sakna ngen ding leh a
tawpna-ah tua mawhna panin kihemkhia ding hi. Bang hang hiam cihleh eite in
mawhna tawh kidim mite ihi hi. Mawh kisikna pen Khristian thu zuihna-a a bulpi
khat hi. Tu kaal sung Thuhilhkikna
sunga mawh kisikna thute i kikum ding hi.
SUNDAY November 21
Mi-Yitten
Hebrews
mite lai a gelh uh ciangin pau zatdan (idiom) tuamtuam nei uh hi. Hih pau
zatdante in khiatna tuam nei hi. Thukhun Lui sunga pau zatdan khat in “Mi-yitten.”
“Mi” a khiatna in kua hiam cih dotna
hi-in, “yitten” a khiatna in pia ding
cihna hi. Hih dangin Mi-yitten a khiatna
pulaak ding hi lehang, kua in pia ding hiam, hi ding hi.
Ahi
zongin Thuciam Lui sungah hih pau zatdan in ‘kua in pia ding hiam, cihna hi
lo-in, mi khat in tua a thuak siatna sangin a dang siatna khat a thuak ding a
lunggulhzawkna a pulaak kammal hi. Gentehna-in Israelte in Egypt panin a
suahtak khit ciangin sehnel gamah hamsatna tampi a thuak uhteh “ Egypt gamah
Topa khut tawh a si khin hi zaw leng maw! (Pai. 16:3). Hih munah ‘mi-yitten’
tawh kigelh hi.
David
in a genna-ah Late 14:7 Israel-te a’ ding hotkhiatna Zion panin hong tunna ding
thu ka ngenngen hi. Topa in ama mite
tungah nopsakna a piakkik ciangin, ama mi Israel-te
kipak mahmah ding uh hi. Hih munah zong
‘mi-yitten’ kipulaak ih.
Job
6:8 Ka ngetna ngah thei hi leng a, Pasian in ka deihna hong pia ding hileh! Hih
munah zong “mi-yitten” kizangkik hi.
Thkna.
5:22–29, sim in. Hih munah zong “mi-yitten” kizatna kimu thei hi
Topa
– Piangsak Pasian, Amah in mun, hun leh nate a bawlpa hi; Ama thupiakna tawh
leitung a piang hi; Amah in Adam sungah nunna guan hi; mihing in thaneemna leh
ciangtanna tawh nungta hi.
Pasian
in mihing tungah suakta takin deihtel theihna ahong pia hi. Sia leh pha kidona sungah Pasian in Ama sep
ding ciangtan hi.
“Mi-yitten”
cih kam zatdan in, Pasian in mihing deihtel theihna lakkhiasak thei lo hi; tua
bangin mihing deihtel theihna lakkhiasak hi leh, mihing in suakta takin
teeltheihna a nei nawn kei ding hi, cih hong lak hi.
Mihing
in mawhna a bawl ding suakta takin a khensat mah bangin, mihing in suahta takin
Topa zui ding, Amah kimakaihsak ding, Kha Siangtho lamlahna zui ding, mawhna
kisik a Amah zui dingin a khensat thei
hi. A tawpna-ah mihing in ama ut bangbang zui ding deihtel theihna a nei hi.
Tua hi-in nisim, naisim deihtelna zui-in a nungta mite ihi hi.
Zanni,
tuni, dendeuh mahin bang na teel hiam? Topa makaihna na ngah nadingin koi
bangin na khensatnate utna lungsimte Topa ap ding na hiam?
MONDAY November
22
Kei Hong Zong unla Hong Mu Un
Lai
Siangtho buppi-ah Pasian in na khempeuh theihkholhna nei hi, cih kimu thei hi.
Amah in a piang nai lo thu a om nai lo thute thei khol, mu khol hi. Leitung
ukpite (Dan.7) khat khit khat hong khankhiat ding a kipan mimal nuntak
kalsuanzia ding, denmah ciangin a piang ding thute zong thei khol hi. “Ken a
mantakpi kong genin ah tuzan ak a khuan ma-in thum vei nong nial ding hi”
(Matt. 26:34), Topa in a pat pan a mongdong thei khol hi. Ama theihkholhna in
mihingte deihtel theihna, khensatnate nawngkai-sak lo-in susia lo hi. Tua hi-in Topa in kamciam leitungah Israel
mite a teen uh ciangin amaute sep ding khempeuh zong a theikhol hi.
Thkna.
4:25–28 sim in. Kamciam leitang tungah a teen uh ciangin amaute in bang sem
dingin Topa in gen hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Thkna.
4:25–28 ma-a thute sim lehang Topa in Israelte tungah milim bawl lo ding, milim
bia lo ding ahilhna kimu hi (Thkna. 4:15–20). Ahi zongin tua bangin hilh khin
hi mah taleh milim bawlna leh milim biak ding amaute in hamsa ngaihsut lo uh
hi, cih kilang hi. Vauhilhkholhna kipia khin hi taleh amaute in a kihilh bangin
gamta lo-in a lehtat teitei uh hi.
Thkna.4:25
gen thute ngaihsun in. Tua thute in thakhat thu-in a tung hi pah lo hi. Amau
tuahkhak thute in milim biakna sung thakhat thu-in tunpihpah lo hi. Tua thute
in thakhatin piangpah lo ding hi, cih pen Moses in genkhol hi. Ahi zongin hun
hong bei toto-in amau khangsawnte in Topa nasepnate, Ama thuhilhnate leh Moses
thuhilhnate phawkkha nawn lo uh hi (Thkna. 4:9); a kihilh thute tawh
kilehbulhin a gamta uh hi.
Thkna.4:29–31
sim in. Topa in amaute adingin bang sem ding pulaak hiam?
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Pasian
hehpihna in lamdang hi. Amaute in a lipkhaphuai milim biakna sung tungkhinin,
amau mawhna thaman thuak khin uh hi mah taleh, amaute in Topa vazuan uh hileh,
Amah in amau mawhna khempeuh maisakin amaute a puahpha kik ding hi. A tomin gen
lehang amaute in mawhna kisik ding teel uh hi leh, Topa in amau kisikna a sang
ding hi. Thkna.4:30 sungah “kihei” cih
kammal in kisikna pulaak kammal hi; Topa kiang vazuankik, lampialna panin
kilehkikin Topa kiang vazuan kik cihna hi. Hebrew kammin kigelhna-ah ‘teshuvah’
kizangin, hih kammal bulpi in ‘kilehkik” cihna hi; a khiatna in kisik cihna hi.
Tua
hi-in a thu guipi in kisikna hi; i mawhnate in Amah tawh a hong kikhensak hi;
mawhna kisikna in Amah tawh
kizopkikna hi.
TUESDAY November 23
Teshuvah
Thuhilhkikna
buppi sungah kammal bulpi khat in Topa thu mang unla thupha ngah un. Ahi zongin
thu na man kei uhleh thu manlohna thaman na ngah ding uh hi, cih thugil hong
hilh hi. Thukhun Thak sungah zong hih thu kimu hi: “Pasian a kikhemzo dingin
ngaihsunkha kei un. Mi khempeuh in ama vawh nam khaici mah ngahkik ding hi. Mi
khatpeuh in ama leitung pumpi deihna khaici a vawh leh sihna ngah ding a, Kha
Siangtho deihna khaici a vawh leh Kha Siangtho tung panin nuntak tawntungna
ngah ding hi” (Gal. 6: 7,8).
Mawhna
omkhit a kipan siatna bawl ding ol semsem hi; mawhna pen huihdik bangin ngei-na
khat bangin kingaihsun hi. Vauhilhnate leh kamciamte om taleh Topa in “Tuni-a
kong gen hih thupiakna pen note a dingin a haksa lua telzawhloh thu hi lo a, na
zuihlah ding uh zong hi lo hi,” ci hi. (Thkna. 30:11); mi tampi in thudon lo-in
Pasian hilhkholhna om taleh amaute in siatna sung a tung veve uh hi.
Pasian
in amaute a mi dingin lakik nuam hi; amaute in suahta takin Ama kiang zuan kik
dingin khensat thei uh a, a mawhna uh kisikin Ama a zuankik thei uh hi.
Thkna.
30:1–10 sim in. Topa mite in bangbang siatna sung tung khin uh hi taleh, Topa
in a mite adingin bang sem dingin a pulaak hiam? Topa kamciamte in bang thu
tungah kinga hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
A
thupai-zia in thuthuk hi lo, tangtak mahin hong kihilh hi: siatna na bawl leh
na bawlna thaman nang leh na
innkuanpihte in na thuak ding uh hi. Mawhna i bawl leh mawhna thaman in
hong nungzuih ding hi. Ahi zongin tua bangin siatna mawhna tawh kidim hi taleng
mawhna kisik thei-in Topa in nangmah hong sangin thupha hong pia thei hi.
Thuhilhkikna
sungah Hebrew kammin ‘teshuvah’ cih kammal bulpi mun tampi-ah kigelh hi. Thkna.
30:2 sungah Topa note Pasian kiang na zuankik ding uh hi.” Thkna.30:8 “Note in Topa
kiang na zuankik ding uh a, ama thupiaknate khempeuh na zui ding uh hi.” (Thkna.
30:10 na lungsim khempeuh, na nuntakna khempeuh uh tawh Topa note Pasian kiang
na zuankik ding uh hi. Hih in mawh kisikna
pulaak hi.
A
dangkhatin gen lehang amaute tungah bangbang piang taleh, bangbang siatna sung
tung khin uh hi taleh, thuciamna palsat khin uh hi taleh Topa in amaute nusia
lo hi. Amaute in Topa tawh a kizopkik nadingun mawhna kisik ding uh hi.
Israel
minamte tungah thuhilhna mah hi taleh, tuhun leh amau hun in kibat lohna tampi
om phial taleh, tu-in zong Pasian tawh thuciamna i palsatkhaknate hangin mawh
kisikna in thupi mahmah hi, ci-in hong hilh hiam?
WEDNESDAY November 24
Na lungsim khempeuh uh tawh…….
Thkna.
30:1–10 in a nungtolh mite adingin Pasian hoihna leh hehpihna pulaak hi;
mawhnei mite leh a nungtolh mite in a tuam vilvelin Pasian thupha a ngah uh hi.
“Bang hang hiam na cih uhleh eite in Topa i sap hun simin eite kiangah i Pasian
hong nai zahin tua bang pasian a nei minam lia koi-ah om ahi hiam? (Thkna.
4:7). Pasian in amaute adingin na khempeuh sem khin taleh, mawhna bawlin siatna
a bawlna ding thu bangmah om lo hi mah taleh, amaute in mawh veve uh hi. Eite
in zong amau tawh kibang hi lo i hiam? Tua
leh bang piang hiam?
Thkna.
30:1–10 in mawh kisikna Topa lamzuanin nuntakna (teshuvah) mungtuppi belin nei
hi. Amau zuih ding thute in tu-in eite zong a hong thuhilhna hi lo hiam? Mawhna
kisikna taktakah bang kihel hiam?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
A
tawpna-ah amaute in a lungsim khempeuh uh tawh Topa kiang zuanin Ama thu mang
dingin khensat uh hi. Lamkhat panin Topa deih in amaute lungsim hi. Bang hang
hiam cihleh amau lungsim in Pasian deihna tawh kituak hileh, a gamtatnate
khempeuh un Pasian deihna tawh kituak ding hi; Ama thupiak mang ding uh hi. Tua
hangin amaute in Topa kiang a zuat nak uhleh amaute tungah a lamdang kamciam
in, Topa in amaute sungah nasem ding a, amaute lungtang vun a-at ding uh hi. Amaute
in khensatna kisam hi; a saltanna panun amaute in Topa kiang zuan ding uh a,
Topa in Ama kiangah amaute la ding a, amau leitang a tunkik ding hi. Tua munah
Amah in amaute thupha a pia ding hi. Tua thuphate lakah khat in amaute in Topa
tungah a lungsim khempeuh uh a pia dingin Amah in amaute lungsim a khel ding
hi. Tua ciangin amaute leh a suanlekhakte in “na lungsim khempeuh, na nuntakna
khempeuh uh tawh Topa na Pasian na it ding uh hi,’ cih thupiak tawh a nungta
ding uh hi.
A
tawpna-ah Pasian sapna a dawnna uhah (Sawl. 5:31), amaute in a mawhna uh kisik
takpi uh hi. A thupiang kibang lo hi taleh Ellen G. White in hih bangin a gelh hi: “ Israel
mite in amau mawhna hangin a dah uh hi; bang hang hiam cihleh amau mawhna
hangin gimna lianpi a thuak uh hi. Amau mawh kisikna in amau mawhna in Pasian
tungah khialhna, a siangtho Ama thukham palsatna hangin kisikna hi lo hi. Mawh kisikna man taktak in mawhna hangin
dahna sangin zai zaw hi. Mawh kisikna in siatna panin kilehkikna hi” Ellen G.
White, Patriarchs and Prophets, p. 557. Hih thuman Thkna 30:1–10 sungah kimu thei hi.
Koi
bangin mawhna thaman thuakna hangin dahna leh mawhna mahmah hangin dahna
khentel thei ding i hiam? Bang hangin
hih mawhna kisikna namnihte kibatlohna thupi hiam?
THURSDAY November 25
Kisik inla Kikhel in
Thukhun
Thak in mawh kisikna thu tampi gen hi. Tuiphumpa John in mawh kisikna thu tawh
a nasepna kipan hi.
Matt. 3:1–8 sim in. Koi bangin ‘kilehkik’
(kisikna) pulaak hiam? Cihnopna-ah John in mipite tungah Thuhilhkikna sung pan
bang thu genkik hiam? Bang hangin ama thugente in a diakdiakin Pharisee-te leh Sadducee-te
adingin thupi hiam?
______________________________________________________________
___________________________________________________________
Jesus
in zong mawhna kisikna thu tawh a nasepna kipan
hi.
Mark
1:15 sim in. Jesuh in bang thu pulaak hiam? Bang hangin Jesuh mawhna kisikna
leh lungdamna thu gawmtuah hiam?
__________________________________________________________________
________________________________________________________________
John
in biakna makaite tungah thuhilhna hi taleh Jesuh in Judah minam buppi tungah a
gen hi taleh a thu in a kibang ahi hi. Eite in mi mawh ihi hi. Khrih in mawhnei
mite honkhia dingin hong pai hi mah taleh eite in i mawhna kisik ding kisam
hi. Upna panin lampial ahi a, a citak
thu-um mi khat tuuk kha ahi zongin, a thu-um mi thak khat ahi zongin mawhna
kisik – mawhna lampi nusia ding kisam hi. Eite in mawhna tawh kidim ihihlam
kiphawk kul hi; i mawhna thaman thuakna hang bekin kisikna hi lo ding a, mawhna
mahmah hangin kisikna kimu ding hi. Mawhna nusiat ding cih pen khensatna kisam
a, Jesuh hoihna tungah kipumpiak ding kisam hi. “Topa na Pasian hong hilhna na
zui ding hi” (Thkna. 15:5).
Lai
Siangtho thuthuk a kan mipil kimkhat in mawh kisikna thu a gen uh ciangin
Thuhilhkikna sunga thute a pulaak uh hi. Gentehna-in singlamteh tungah Jesuh a
thah minamte tungah Peter in thuhilhin
amaute in “Peter leh sawltak dangte
kiangah “ Sanggamte aw, bangci gamtat ding ka hi uh hiam, ci-in lungsim
kitamzanin a dong uh hi.” (Sawl.2:37). Amaute in a mawhnate uh kisik hi; a
lungtang uh at – kisik uh hi. Amaute in a langpan uh Pasian tawh kilemkik
nading lampi a thei nuam uh hi. Mawhnei eite in zong Pasian langpanin, Pasian
tawh kilem nading lampi i zon ding hi lo hiam?
Sawl.
2:38. Koi bangin Peter in amaute dotna dawngkik hiam? Koi bangin tua thupiang
in a maan kisikna thu bulpi pulaak hiam?
FRIDAY
November 26
Ngaihsutbehna: “Khristian nuntakna-ah
mawh kisikna a tam semsem ding ahi hi.
Topa tung pan mawhmaisakna a ngah mi, Topa in ka mite ci-in sapna a ngah
mite tungah Amah in, “Na gamtatnasa uh na gitlohnate uh le na hoih lohnate uh na
phawk kik ding uh a, na mawhna uh le na khialhnate uh hangin nomau mahmah na
kimudahtawm ding uh hi”( Eze. 36:31), ci hi. Tua banah Amah in, Nang tawh ka
thuciamna ka bawlpha ding a, tua ciangin Topa ka hihna thu na hong thei ding
hi. Na gamtatnasa khempeuh kong maisak khit ciangin na gamtatnasa khempeuh na
phawkkik ding a, maizum lua-in cih nading mel thei loin na om ding hi, Topa
Pasian in ci hi,” a hong ci hi” (Eze. 16:62, 63). Tua ciangin i gamtat hoihnate
hangin kiphatsakna a bei ding hi. Eite kicinna in Khrih sung bek mah hi, cih i
thei ding hi. Sawltakte mahbangin eite in zong i kisik ding hi. ‘Ka sungah (ka
sa sungah) hoihna khat zong om lo hi, cih ka thei hi (Rom. 7:18). ‘Ahi zongin
keimah in ahihleh, singlamteh tungah i Topa Jesuh a sihna thu bek ka kisialhpih
ding hi. Bang hang hiam cih leh singlamteh tungah ama sihna hangin kei a dingin
leitung thute misi bang a, kei zong, leitung thu-ah misi mah ka bang hi” Gal.
6:14.”—Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, pp. 160, 161.
“Pasian
hoihna in mawh kisikna-ah a hong tunpih hi” (Rom. 2:4). Khamkhau bangin Pasian
hong hehpihna, lainatna leh itna in a lauhuai dinmun a tung mi kimkotah
kikhungin a om hi. Topa in, “Tawntung itna tawh nangmah kong it hi; tua
hi-in keima hehpih itna in nang tawh a omkhawm hi” Jer. 31:3.”—Ellen G. White,
Christ’s Object Lessons, p. 202.
Kikup Ding Dotnate
1.
Mawhna
kisik ding hi mah hi; ahi zongin mawhna kisikna tungtawnin Pasian maipha ngahna
bangin ngaihsut khak loh ding, koi bangin tua bang ngaihsutna pelh ding na
hiam? Pasian maipha ngahna, Pasian tawh kilemkikna lampi khat bek in bang lampi
hi ding hiam?
2.
“Tua
ciangin a lehhek pa Judas in Jesuh a si dingin thu a kikhenna a muh ciangin
kisikkik ahih manin siampi liante le upate kiangah a ngun peek sawmthumte va
paipih kik a, “Mawhna a nei lo mipa a si dingin lehhek kha ka hih manin ka mawh
hi,” a va ci hi. Ahi zongin amaute in, “Kote tawh bang kisai nawn ding ahi
hiam? Nangma tavuan ahi hi,” a na cihsan uh hi. Tua ciangin amah in biakinn
sungah a ngun peekte lawnin paikhia a, amahmah a gui-awk hi”(Matt. 27: 3-5).
Judah in Jesuh tungah a gamtatnate hangin dah
hi( a tawpna-ah amah leh amah kithat hi) Bang hangin ama gamtatnate in a
maan kisikna hi lo hiam?
3.
I
nuntakna in mawhna tawh kidim ahih manin i mawhna in mite mai leh Pasian mai-ah
a hong kiniamkhiatsak hi lo hiam? Bang
hangin singlamteh – Pasian Tapa hong sihna in bangzahin mawhna sia hi, cih hong
lak hiam?