LESSON 3 October 9–15
TAWNTUNG
THUCIAM
Sabbath Nitak
Tu kaal sung sim ding: Pian. 12:1–3, Rom. 4:1–5,Pai. 2:24, Thkna.
5:1–21, 26:16–19, 8:5, Matt. 28:10.
KAMNGAH: “Nang le nang’ khit cianga na suanlekhakte tungah Pasian hihna ding tawntung thuciam nadingin kei le nang’ khit cianga na suanlekhakte’ tungah amau’ khang tawntungin ka thuciamna ka kipsak ding hi” (Piancilna 17:7).
Vantungmi
khat in vankimlai-ah a leeng ka mu hi. Tua vantungmi in leitungah a teeng minam
khempeuh, pau-nam khempeuh, mi khempeuh tungah tawntung lungdamna thu a tangko
hi” (Mang. 14:6). “Tawntung lungdamna
thu” cih ciamteh in. Na khempeuhte pianma-in Khrih Jesuh sungah hong kipia
kamciam ngaihsun in (Titus 1:2).
Tua
hi-in khat veivei ciangin Lai Siangtho in ‘tawntung thuciam’ ci-in a pulaak
ciangin (Pian. 17:7, Isa. 24:5, Ezek. 16:60, Heb. 13:20), lungdamna thu laigil
in thuciam hi, cih lamdangsak ding hi lo hi. Pasian in Ama hehpihna leh itna in
hong honkhia hi-in, hotkhiatna ngah dingin a kilawm ihi kei hi; mihing thalawh
theih hi lo hi; tua hi-in Amah i itna-ah “lungsim khempeuh, hatna khempeuh leh
nuntakna khempeuh tawh Amah it ding kisam hi” (Mark 12:30); tua itna in Ama
thukhamte zuihna tungtawnin a kimu thei hi. Amah i it ciangin Ama thukhamte i
zui hi (1 John 5:3).
Tukaal
sung thusinna-ah Thuhilhkikna sung thuciamna leh thuciamna a pulaak thute i
kikum ding hi.
SUNDAY October 10
Thuciam leh Lungdamna Thu
Lai
Siangtho buppi in thuciam leh lungdamna thu in tonkhawm ahihna hong hilh hi.
Thuciam in Israel minamte pianma-in om
khin hi taleh (Gentehna-in Noah tunga thuciam), thuciamna tawh kipawl kamciam
in Israelte tungah kipia thuciam hi. Tua thuciam in Pasian in A mite tawh a
kizopna tungtawnin kilang a, amasa-in a pate uh leh a pupite uh tungah kilang
hi.
A kipat a kipan thuciamna a guipi in lungdamna
thu hi: upna bek tawh hotkhiatna kingah hi, cih hi.
Pian.12:1–3,
15:5–18, leh Romans 4:1–5 sim in. Abram (anung ciangin Abraham) tungah bang
thuciam kipia hiam? Bangci bangin tua kamciam tawh kipawl thuciam
sungah lungdamna thu kilangh hiam?
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Abraham
in Pasian um hi; Pasian in ama tungah a piak kamciamte a um hi, tua h-in amah
in Pasian mai-ah dik kisakna a ngah hi. Ahi zongin tua bangin diktanna a ngah
theihna in hehpihna kingah khin ahih manin si le sa deihna zui veve thei (a
tawmman hehpihna) hi lo hi: Abraham in thuciam panin lampial lo-in thuciam
lenkip hi; tua bang thumanna in Pian. 22, Moriah Mualah kilang hi. A tawpna-ah
“ama upna in midik a tangsak hi” (Rom. 4:5). Tua hangin kum za lom tampi khit
ciangin Paul in Pasian thuciam bangin a nungta mi etteh dingin a pulaakna-ah
Abraham etteh dingin hong hilh hi (Rom. 4:5).
Hih
thu guipi in Lai Siangtho buppi sungah kimu hi. Paul in hih thu mah Gal. 3:6 ah
pulaakna nei kik a, hih munah Pian 15:6 siksanin a gen hi; Abraham upna pen
dikna-in kiciaptehsak hi. Abram tungah
kamciam masa pen – minam khempeuh in ama sungah thupha ngah ding uh hi, cih
kamciam siksankik hi (Gal. 3:9). Hih thuciamna kamciam in mi khempeuh- Jew leh
Gentile mite tungah a hong kipia kamciam hi (Gal. 3:7). Tua hi-in thukham sepna tawh hi lo-in upna tawh diktansakna hong kipia hi;
thukham bangin a nungta ding hi mah taleh thuciamna hangin diktansakna ngah uh
h. Jeremiah in thuciam thak a genna-ah thukham siksanin a gen hi: “Ahih hangin
Topa in kong cihin-ah, tua hun hong tun ciangin Israel minamte tawh hih bangin
thuciamna ka bawl ding hi: Amaute’ sungah ka thukham ka koih ding a, amaute’
lungtang tungah ka gelh ding hi. Kei pen amaute’ Pasian ka hi ding a, amaute
pen keima mite ahi ding uh hi” (Jer. 31:33). Hih kammalte in Siampi Laibu sunga
thute pulaakkik hi: “Keimah, note’ lakah omin note’ Pasian ka hi ding a, note,
keima mite na hi ding uh hi” (Siam. 26:12).
Koi
bangin thuciam tawh kipawl thukham leh lungdamna thu in Mangmuhna 14 sunga
vantungmi thumte thupuak –leitung adingin Pasian vauhilhna a nunung pen tawh
limtakin tonkhawm thei hiam?
MONDAY October 11
Thuciam leh Israel Mite
“
‘Na thumanna hang uh ahi a, na lungsim manna hang uh tawh ahi zongin amau’
leitang a luah ding na hi kei uh hi. Topa na Pasian un na mai panun amaute a
hawlkhiatna pen hih minamte’ gitlohna hang le Topa in na pu na pate uh Abraham,
Isaac, le Jakob tungah a thuciamna kammal a kipsak theih nading ahi hi” (Thkna.
9:5, 27). Koi bangin hih sungah thuciamna kamciam kipulaak hiam?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Thkna.
9:5, 27 in thuciam hehpihna pulaak hi; amaute in tatsat lo-in mawhna tawh kidim
uh hi taleh Pasian in a mite tungah hehpihna nei hi (tuhunin zong lungdamna thu
in nasemlai hi). A pate uh tungah kipia kamciamte hangin khangsawn suanlekhakte
tungah Pasian hehpihna a hong tung hi. Moses in a mipihte tungah thuciamna
kamciamte a pulaakna-ah, a pu a pate uh tuangh kipia thuciamna kamciamte a
genkik hi.
Pai.2:24,
6:8 leh Siam. 26:42 sim in. Thuciamna
kamciamte in bangci bangin nasem hi, ci-in hong hilh uh hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Egypt
gam pan Paikhiatna in Pasian hotkhiatna
hehpihna limcing hi; hih hotkhiatna in Topa in a pute uh tungah a kamciam
sisakin amaute a honkhia hi. Cihnopna-ah amaute pianma pekin hih thuciamna om
khin hi; tua kamciam in amaute ai-awhin kibawl hi, cih kilang hi. Tua hi-in
amaute in hih kamciam ngah dingin kilawmna nei lo uh hi; amaute tungah
hotkhiatna kamciam kipia khin hi; Pasian in nalamdang tuamtuamte leh Paikhiatna
tungtawnin A kamciamte a tangtungsak hi.
Hi
mah hi, tua kamciamte in amau suahtakna tawh beimang lo hi. Amaute in Egypt
panin to lamzuanin hong pai uh hiam? Sinai zuanin hong pai uh hi; hih munah thuciam
kipsakna khat nei kik uh hi (Pai.20). Thuciamna-ah a thu bulpi khat in
lungdamna thu leh thukham – Thukham Sawmte hi. Amaute in hih thute a zui dingin
sapna ngah hi uh a, amaute in hotkhiatna ngah khin mite – lungdamna thu ngah
mite hi-in, amaute in Topa tawh a kizopna a kimuhna hi ding hi. Tua hi-in Sinai Mualah a kikipsakkik thuciamna tawh
kipawl thukham bangin a nungta dingin amaute in sapna ngah ahihna uh Thuhilhkikna
sungah kipulaak kikkik hi.
Tu-in
hehpihna tawh hotkhiatsa mite nunna sungah Pasian thukham in bang dinmun nei
hiam? Bang hangin thukham in Topa tawh i kizopna-ah thupi hi ding hiam?
TUESDAY October
12
Thuciamna Laibu
Thuciamna
(Hebrew kammin berit) in Pasian in A mite tawh a kizopna a pulaak kammalin
kizang hi mah taleh, thuciam cih kammal in Thuhilhna Bu sungah tam veipi kigelh
ahih manin Thuhilhkikna Bu pen Thuciamna Laibu kici hi.
Thuhilhkikna
5:1–21 sim in. Bangci bangin thuciam (berit)
cih kammal in Thuhilhkikna sungah kammal thupi mahmah khat ahihna hong hilh hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Israel
mite in Egypt gam panin hotkhiatna a ngah khit uh ciangin, amaute in Kamciam
Gam sung a lutma-un, Pasian in amaute tawh Sinai Mualah thuciamna khat a bawl
hi. Tua ciangin, kum 40 sung sehnel gam sung a zin kawikawi khit uh Kamciam Gam
a lutma-un, Sinai thuciam in amaute adingin a thupi mahmah kamciam khat hong
suak hi (Pian. 12:7, Pai. 12:25); Moses tungtawnin Topa in amaute tungah
Thukham Sawmte a pia leuleu hi; hih Thukham sawmte in amaute tungah kipia
thuciamna tungah masuan nei ahihlam a thakin a phawksak kikna hi. Hih mah hi,
Topa in amaute tungah thuciamna kamciam a piak bangin a tangtungsak ding
hi. Tu-in amaute in kamciam a tangtun
nadingin masuan nei uh hi mah hi: “Thupiak Sawmte ahi note’ hih dinga hong
thupiak ama thuciamna note’ tungah hong gen a, amah in suangpek nih tungah
tuate a gelh hi” (Thkna. 4:13). Topa in Sinai-ah thuciam pia-in, kamciam gam a
lutma-un a pu a pate uh tungah kum tul tampi lai-in a kamciam, tu-in Moab gamah
thuciam a pia leuleu hi. Hih tawntung thuciam in leitung a pianma-in a om khin
thuciam hi.
“Leitung
a kipiansak ma-in Pa leh Tapa in kipumkhat uh a, a zenzenin Satan in mihingte a
zawh khak leh, amaute hotkhia dingin thuciam na koihkhol khin uh hi. Khrih in a
mangthang mite adingin a nuntakna hong khaam ahih thu hangin amaute in khutte
bengin lungdamna tawh a kidim uh hi.” Ellen G. White, The Desire of Ages, p.
834.
Thuhilhkikna
5:3 sim in. Koi bangin na adingin mannei hiam? ____________________________________________________________________________________________________________________________________
Moses
in amaute tungah bang thu gen hiam?
Moses in amaute tungah a pu a pate uh thute genkik ngel ding hi. Amaute
tungah kipia thuciam in tu-in amaute tung zong a kipia kamciam hi, ci-in hilh
hi ding hi. A pu a pate uh bang lo-in tu khangthakte in thuciam panin lampial
lo dingin hanthawn hi ding hi. Tua kamciamte ( amau a tangtungsak ding ahihna
uh)in amau tungah kipia kamciam hi.
WEDNESDAY October
13
Ama Mi Tuam Vilvelte
Nidang
Israelte in sehnel gam sungah bangci bangin khualzin uh hi ding hiam cih leh
tu-in i telkhin zo kei hi. Leitung ukna nei kumpite khat khit khat in ukin,
amau ukna in beimang a, Israelte bangin pasian tuamtuam a bia minam neute thu
koi bangin theithei ding i hiam?
A
vekpi-in i thei khin zo kei zongin, i theih thu khat in hih minamte in pasian
tuamtuam a bia minamte hi, amaute nunzia in siatna vive tawh kidim uh hi; a
tate uh a hingtangin biakpiakna-in a zang uh hi. Amaute siatnate ngaihsun in;
pasian a biakpiak nadingin a tate uh that uh hi, cih thu amaute lungsim in bang
thu a ngaihsun uh diam, ngaihsun in.
Nidang
Israelte tangthu buppi in namdangte pasian nungzui lo-in amau pasiante a biakpih
loh nadingun Pasian in tatsat lo-in vauhilhkhol
phapha hi, cih kimu hi. “Na Pasian un note hong piak leitangah na tun uh
ciangin, tua minamte’ gamtatna a kihhuaite zuih ding na kisin kei ding uh hi” (Thkna.
18:9).
Tua
bangin a hilh kholhkholhna a hang in Pasian in a tuam vilvel ngimna khat nei-in
tua dingin a sapkhiat mite ahi uh hi. Pasian tawh thuciamna bawl uh ahih manun
amaute in a teltuam mi hi-in, leitung mite mai-ah Amah bek Pasian ahihna,
leitung leh vantung a bawl Pasian ahihna a pulaak ding uh hi.
Thuhilhkikna
26:16–19 sim in. Koi bangin Pasian leh Israelte kizopna thuciam tomkimcingin
kipulaak hiam? Pasian teltuam mi ahihna uh tawh kituakin a nungta ding ahihna
uh in thuciam tungah cihtakna kisam hi lo hiam? I nuntakpih ding bang thumanpha
na ngah hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Thuhilhkikna
26:16–19 sungah Moses in a thupatna-ah ‘tuni-in’ cih kammal in Topa thupiakte a
phawksakkikna hong suak hi (aneu 17 ah kipulaak kik hi). Amaute in thuciam
bangin a nuntak ding uh kigen kikkik hi. Amaute in thuciam minam ahihna a hang
in tu mahmahin ki-ap ding uh kisam ahihna, tu mahmahin thuciam tungah citak
ding kisam ahihna, siangtho-in, teltuam mite ahihna leh thuciam minam ahihna a
phawkkik ding uh hi. Amaute bek mah in, teltuam minam, a nungta Pasian leh a
man Pasian a thei mite hi; amaute bek mah in Pasian deih nunzia a thei uh hi. A taktakin amaute in ‘tulai thuman’ a thei hi
bek lo-in, Jesuh hong paikik dong tua thuman nuntakpih ding leh, tua Thuman in
Jesuh mah ahihna a kilangsak ding uh hi (John 14:6).
Bang
hangin nidang Israel mite tungah kipulaak ‘tuni’ cih kammal in Ama tungah ki-ap
ding ahihna leh Ama thuciam hong kalh thute in tuni tuhun dongin kipsuaklai
hiam?
THURSDAY October
14
Limciinnate
Lai Siangtho thuthuk a kan mipilte
genna-ah Israelte in Pasian tawh a thuciamna leh kumpi khat leh khat thuciam in
kibatpih nei hi, ci uh hi. Tua bangin kibatnate lamdangsak ding hi lo hi. Topa
in Israel mite tawh thuciam a bawlna-ah amaute theihkhak ngei loh thute
siksanin a bawl thuciam hi lo hi.
Ahi
zongin tua bang thuciamnate in nih kikal kizopna-ah cimtak huai, ahih keileh
thu khun, thupiak tuamtuam, ngei-na bangin ngaihsut ding hi lo hi. Tua thuciam
in Pasian in nungta takpi ahihna, Amah in thukham a Piapa pulaak hi taleh,
Pasian in a mite tawh a kizopna-ah ama deih kizopna tangzai takin a thuk
kizopna khempeuh a huamkhin zo kei hi Tua hi-in Thuhilhkikna sungah limciinnate
tungtawnin Pasian leh Israel mite kikal thuciam in a huam khak thute a hong
hilh hi.
Thkna.
8:5; 14:1; 32:6, 18–20 sim in. Bang limte kizang hiam? Koi bangin Pasian in a
mite tawh bangci bang kizopna deih hi, cih pulaak hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Thkna.
4:20 leh 32:9 sim in. Bang lim kizang hiam? Koi bangin Pasian in a mite tawh bangci bang kizopna deih hi, cih
pulaak hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Pasian
in a mite tawh a hong kizopna-ah innkuan khat bangin kiptak khotakin kizopna,
ki-itna tawh kidim kizopna, itna kipawlna deih hi. Pasian in a mite tawh tua
bang kizopna deih tawntung hi. Singlamteh tunga Jesuh zumhuai takin nial khin
uh hi mah taleh, Jesuh in sihna pan a thawh khit ciangin Mary tungah “ Galilee
ah om ka sanggamte kiangah va pai in;
amaute in tua munah kei a hong mu ding uh hi, ci-in sawl hi (Matt. 28:10).Sihna pan a thokik Khrih in a
nungzuite pen “Ka sanggamte” ci-in a pulaak in, Ama hehpihna leh itna ngah ding
kilawm lopi mah a hong hehpihna leh a hong itna hong lak hi. Ama hehpihna leh
itna ngah ding kilawm lopi mah, Pasian leh a mite kizopna-ah hehpihna leh itna
kizopna deih hi.
Pasian
tawh na kizopna in bangci bang kizopna ahi hiam? Koi bangin Amah na itna thuk
zaw, leh a kipzaw ding hiam? Tua kawm mahin thuciam om bangin bangci bangin Ama
thukham nuntakpih ding na hiam? Bang hangin Ama thuciamna thukhamte nuntakpihna
leh Ama itna in a kilangdo hi lo-in a kibang, a kikim hi thei hiam?
FRIDAY October
15
Ngaihsutbeh ding: “Saltang lungsim in
mihing tha leh hanciamna tawh thukham kalhna cinsak ding hanciamna leh biakna
thukhun bangin nuntak kalsuanna hi. Abraham tawh kipawl thuciam sungah a nungta
mi ading bekin lametna om hi; tua in thuciam hehpihna tungtawnin upna tawh
Khrih Jesuh sungah nuntakna hi. Abraham tungah kigen lungdamna thu tungtawnin
amah in lametna a nei hi; eite in zong lametna i neih theihna tua lungdamna thu
eite tungah a hong kihilh hi. Abraham in Jesuh mitsuan hi; Amah in eite upna
Bulpi leh eite upna a hong Zawhpihpa ahi hi.” Ellen G. White Comments, The SDA
Bible Commentary, vol. 6, p. 1077.
“Leitung
kipiansakma-in Pa leh Tapa in, mihing in Satan khemna sung a puuk khak uhleh,
leitung mite ahong honkhia dingin
thuciamna-ah kipum khat uh hi. Khrih in a mangthang mite adingin ahong
kiciamna hangin amaute in lungdam kipak uh hi. Hih kiciamna Khrih in a tangtun
hi. Singlamteh tungah Khrih in “A zo zo hi,” ci-in awng a, a Pa tungah thu a
gen hi. Thukimna bangin kisemkhia takpi
hi. Tu-in Khrih in Pa aw, “Ki zo zo hi.” Na deihna bangin ka sem khinzo hi.
Hotkhiatna nasep ka zo zo hi. Na thutanna bangin lungkim takin na kisem khin
ahih manin “Kei tunga na hong piak amaute in ka omna munah Kei tawh hong om
ding uh hi” ( John 19:30; 17:24.”—Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 834.
Kikup Ding Dotnate
1.
Leitung
pianma-in Pa leh Tapa in mihing in mawhna sung a puuk khak leh hotkhia dingin
thuciam khat kithukim hi, cih thu ngaihsun in.
Bang hangin hih thu hangin lametna tawh kidim thu hiam? Pasian in Ama
gam sungah hotkhiatna a ngah dingin bangzahin hong deih ahihlam hong hilh hiam?
2.
Seventh-day
Adventist pawlpi ihihna tawh bangci bangin nidang Israelte tungah kipia a
tangtun loh uh masuan eite in i tangtun ding hiam? Koi bangin amau khialhnate eite
in pelh ding i hiam?
3. Bang hangin lungdamna leh lungdamna thu hong kamciamte in
Thuciam Thak adingin thu bulpi hiam? Khristian dangte pulaak bang hi lo-in
Thukhun Thak sung bang munte siksanin thukham leh thukham hong kalh thute in
Thuciam Thak sungah bei lo ahihna pulaak ding na hiam? Bang hangin Khristian tampi in Thukham Sawmte
bei khin hi; kisam nawn lo hi, ci uh hi ding hiam?