LESSON 2 October 2–8
MOSES
TANGTHU HONG HILH THUTE
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Thkna. 1–3, Pai. 32:29–32, Gam. 14,
Eph. 3:10, Pian. 15:1–16, John 14:9.
KAMNGAH: “A vekpi-un kha-thu tawh kisai an ne
uh a, a vekpi mahun kha thu tawh kisai tui na dawn uh hi. Bang hang hiam cih
leh amaute a tonpih, kha thu tawh kisai suangpi panin tui na dawn uh a, tua
Suangpi pen Khrih ahi hi” (1 Corinthians 10:3, 4, NKJV).
Thuhilhkikna Bu kipatna-ah hih kammalte in Moses kammalte hi (Thkna. 1:1) ci-in kigelh hi. Moses thupatna, Moab gamah a sihna thu a kipan Thuhilhkikna sungah ama thu tampi kigelh hi mah taleh (Thkna. 34:5), Thuhilhkikna buppi in Topa Jesuh thu vevi a kigelhna laibu hi. Bang hang hiam cihleh Amah in eite a hong Piangsakpa hi (Pian. 1, 2; John 1:1–3), hong kem hi (Kol. 1:15–17, Heb. 1:3), leh hong tankhia hi (Isa. 41:14, Titus 2:14). A huampi-in gen hi leng Thuhilhkikna bu hong hilh thu in hotkhiatna thu-ah Topa in tatsat lo-in piangsakin, kemcingin, honkhia hi.
A
thu bulpi-in Israel mite in Canaan a lut uh ciangiin Moses in a piangsa thute
limtakin hilh a, a beisa hun a Topa in amaute adingin a nasepnate a mangngilh
loh nadingun hilh phapha hi. Hih pen Lai Siangtho buppi sungah kipulaak kikkik
hi.
Israelte
tungah Topa thuhilhna in tuhun eite adingin zong manpha hi. Eite in zong
Kamciam Gam a lut ding ihi. “A beisa hunte ngaihsunkik hi lehang hih ciang
dinmun i tun nadingin kal khat khit kal a suan toto ihihna,… lamdangsakna tawh
ka kidim hi….. a hong makaihpa Khrih sungah muanna i nei hi. A beisa hunin Topa
hong makaihnate leh Ama hong hilh thute a mangngilh ihih kei nakleh mailam hun
sungah bangmah lau ding a om kei hi. us, and His teaching in our past
history.”—Ellen G. White, Life Sketches, p. 196.
SUNDAY October 3
Moses Nasepna
Lai
Siangtho buppi sungah Moses nasepna kiciantakin kiciamteh hi. Pai. 2:2 mateng
ama thu kigelhna om lo hi. Moses in Piancil bu gelh a, Pasian piansak mi
ihihna, mihingin i pianna, bangbangin siatna tam taleh lametna tawh nungta thei
ihihna thute hong hilh hi. Piansakna, Mawhna hong lutna, hotkhiatna kamciam,
Tuicin, Abraham leh lungdamna thu cihte hong kipatna a zung in Piancilna sung
pan hi. Hih thute a gelhpa in kamsangpa Moses hi. Moses in kicinlohna nei hi
mah taleh ama huzaap in Pasian adingin nalian piangsak hi; bang hang hiam
cihleh amah in Topa it a, Ama na bek a sem nuam hi.
Pai.
32:29–32 sim in. Mawhna lian mahmah ahi kham tawh bawng lim a kibawl khit
ciangin Topa leh Moses kiho-na hi. Moses zia le tong bang hong hilh hiam?
kicinlohna tuamtuam nei hi phial taleh banghangin Topa in a lamdang takin Moses
zang veve thei hi ding hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Kham
bawng lim bawlna-ah Moses mawhna kihel lo hi mah taleh, Moses in ama nuntakna
pia khia ngamzahin a mite mawhna mai nadingin mawhthuumsakna nei hi. Pai. 32:
32 sungah Moses in Pasian tungah lamdangtakin a nget thu in “Amaute mawhna na
maisak in,” ci-in ngen hi. Hih munah mawhmaisak cih kammal kizang a khiatna in
“van pua” cihna hi. Tua hi-in Moses in
mawhna suksiatnate leh mawhmai nading lampi a theitel hi. A tawpna-ah tua
bekmah lametna lampi hi; i mawhna khempeuh Amah in a hong puak ciangin
mawhmai-na ngah thei ihi hi.”
Tua
hi-in hih munah Pasian mahmah in Jesu sungah mawhna thaman mite thuak ding
tangin hong thuak ahihna Lai Siangtho kipatna mah in hong hilh hi. Pasian in
mihingte a hong hotkhiat nading lampi geelkholhsa-in, a lang khatah Ama kumpi
ki-ukna thu guipite leh itna a lenkip veve hi.
Hi
mah hi, kum za tom tampi khit ciangin Peter in Jesuh thu a gelhna-ah: “Eite,
mawhna lamah misi bangin, thuman lamah nungta-in i gamtat theih nadingin Khrih
mahmah in eite’ mawhna ama pumpi mahmah tawh singlamteh tungah a pua hi” (1
Pet. 2:24).
Tua
kalin, Moses tangthu sung leh a mipihte mawhna hangin mawhthuumsakna in a mite
dingin palaai khat ahihna pulaak hi; tua banah Moses in Jesuh in mawhnei mite
adingin a hong ding na khempeuh hong hilhkholppa hi (Heb. 7:25).
A
mipihte adingin ama nuntakna a sumngam, cih thu in bang hong hilh hiam? Ei le
ei ki-it bangin midangte zong it ding cih i cih in bangcihna taktak hi ding
hiam?
MONDAY October
4
A Tangtungkhin Genkholhna
Leitung
pilna in leitung in ama thu-in thakhatin hong pia hi, nuntakna in bang lo khat
panin a hong khangkhia-tawm hi, ci-in pulaak uh hi taleh, leitung pilna in
Pasian vangliatna lianpipi hong musak thei hi. Piansak nate omzia, khat leh
khat kihual takin a omna, siatna tawh kidim hi taleh piansak nate i kantel zawh
loh ding a lamdang tampi hong lak uh hi. Pasian
in piansak nate omzia ding limtak geelkholhsak ahih manin Amah tawh kizopna-ah
zong limtak kizopna deih hi. Thuhilhkikna kipatna-ah hih thu kimu thei hi.
Thuhilhkikna
1:1–6. Aneu 3-ah a kum sawm li-na cih thu in bang genkholhna thupi-na nei hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Lawpsapna
a tuah khit uhteh Moses in gam en sim dingin Kadesh Barnea panin thu kansim
ding mi pawlkhat sawl hi. Mipi in tua gam valuah ding nial uh hi – bang thu
piang hiam? Mipi in amau lamet Kamciam Gam sung lut nai lo uh hi. Bang tanvei
ngak lai ding hiam cihleh “Na gam vaan sung uh ni phazah tawh kizui-in, ni
sawmli, ni khat ciangin kum khat, note in na mawhna uh kum sawmli sung na thuak
ding uh a, keima lungkim lohna na thei ding uh hi,’ ci hi (Gam.14:34).
Tua
hi-in Thuhilhkikna sungah a kum sawmli-na ci-in Pasian gen bangin tangtung
hi. Cihnopna-ah Pasian in a muanhuai
Pasian ahih mah bangin Ama genkholhna Kammal in zong a muanhuai hi; Thuhilhkikna
sung a kigelh thute in a muanhuai thu hi, cih hong hilh hi. Pasian in a gen
bangin sem takpi a, a sep ding khat peuh genkhol hi.
Hi
mah hi, Pasian gen kholh hih bek a tangtung hi lo hi. A beisa thupiangte
ngaihsun lehang Dan. 9: 24-27 genkholh bangin Jesuh hong suah hun ding Topa
genkholh hun – hun khat, hun nih leh hun lang a cin ciangin Jesuh a hong suak
hi (Dan. 7:25; Mang. 12:6, 14; 13:5); ni 2300 genkholhna zong tangtungkhin hi
(Daniel 8:14).
Kipelhna
khat zong om lo-in genkholhna bangin a hun a ni bang lian mahin tangtung Daniel
2, 7, 8 cih thu in Pasian in mailam hun khempeuh a muhkholhna, a theihkholhnate
in muanhuai-in, hun khempeuh ama ukna nuai-ah om hi, cih kilang hi.
Topa
in a genkholhh bangin tangtungsak takpi hi. Hih thu hangin mailam hunah a hong
tung ding thute a genkhol Pa sungah lungmuang takin om ding hong hilh hi lo
hiam?
TUESDAY October 5
Tul Tampi Vei Sangin A Tam Zaw
Sehnel
gam sungah kum tampi sung a khualzinna khit ciangin Topa ading thugen Moses in
(amah pen kamsang hi napi, kamsang sangin lian zaw hi) “En un, note’ mai-ah
leitang ka koihzo hi. Pai unla, Topa in na pate uh Abraham, Isaac, Jakob, le
amau’ nunga a suanlekhakte uh tungah piak dingin a ciam leitang luah un,’ hong
ci hi” (Thkna. 1:8). Hih khit ciangin thupiangte ngaihsun in.
Thuhilhkikna
1:9–11 sim in. Kadesh Barnea ah Topa a langpanna
uh hangin gimthuak khit a thupiang, hih kammalte in bang thupina nei hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Hih
munah Israelte tungah Pasian hehpihnate kimu thei hi. Amaute in sehnel gam
sungah amau mawhna hangin gimthuak uh hi taleh, amaute in thupha ngah mite ahi
uh hi: amaute in bangmah kisapna nei lo uh hi. En un, note’ mai-ah leitang ka
koihzo hi. Pai unla, Topa in na pate uh Abraham, Isaac, Jakob, le amau’ nunga a
suanlekhakte uh tungah piak dingin a ciam leitang luah un,’ hong ci hi (Neh.
9:21).
Tua
leh Moses in a mipihte a itna lakkik hi. A beisa hunah thupha a piaksa mah
bangin, tu-in zong Pasian in amaute phungsak dingin Moses in a ngen hi.
Thuhilhkikna
1:12–17 sim in. Pasian in amaute thupha a piakna tungtawnin bang thupiang hiam,
Moses in bangci bang lampi tawh kalsuan hiam?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Topa
in amaute makaih hi mah taleh, amaute kalsuanna khempeuhah limtak kipawl khopna
kisam hi; a kipia nasep tungah a cihtak ding uh kisam hi. Israel in qahal –
limtakin a kipawl, gamlak a pawlpi hi (Thkna. 31:30); hih in Thukhun Thak sung
a pawlpi kilamzia ding hong hilhkhol hi. Greek kammin ‘ekklesia’ a khiatna in pawlpi cihna hi ( Matt.
16:18). Kikhelna lianpi om khin hi mah
taleh Paul in Jew ngei-na tawh kigamla lo hi. Thuhilhkikna sung a ‘qahal’ bang
mahin pawlpi in zong a masuanah limtakin a mainawt nadingin Kha Siangtho piak
siamnate zui-in makai dingin kiseh hi (1Kor. 12). Tuhun pawlpi in zong thu-um mi ngah siamnate
tawh kizui-in pumpi (pawlpi) adingin mapangkhawm uh hi.
Mi
kimkhat in biakna kipawlna a deih loh uh hangin kipawlna nei lo biakna sangin
limtakin kipawlna mah deihhuai zaw veve hi. Pasian kammal – Thukhun Thak sungah
thu-um mite kipawlkhopna simloh a dang om
lo hi.
WEDNESDAY October 6
Kadesh Barnea
Thuhilhkikna kipatna-ah Kadesh Barnea a langpanna hangin
gimthuakna thute kigelh hi. Hih thupiangte tawh kizomin a piang thute limtakin
kantelhuai ahihna hong musak hi.
Gam.
14. Koi bangin mipi in thu-kansimte thupuak dawngkik uh hiam? Tua bangin mipi
upna lohna in bang thu tuak uh hiam? (Thkna. 1:20–46.)
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Hih
thupiangte sung panin nuntakpih ding thu manpha tampi om hi. A thupi thuhilhna
Gam. 14 sungah zong kimu kikkik hi.
Gam.
14:11–20 sim in. Moses in palaai khat hi mah taleh Topa in a mipihte susia lo-in
a om nadingin a thuumsakna-ah a siksan thu in bang thupina nei hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Moses
in Pasian tungah a pulaak thute ngaihsun in. “Kong thupiak bangin nungta hi
lecin Egypt mite leh namdangte hong
muhdan ding ngaihsun in. Hih in thupi hi. Bang hang hiam cihleh Pasian in
Israel mite tungah a bawl thute in amau ading bekin a bawl hi lo hi; leitungmi
khempeuh adingin a bawl ahi hi. Israel minamte in leitung khuavak hi ding uh
hi; a man Pasian hong itna, Ama vangliatna leh Ama sung bekah hotkhiatna om
ahihna teci hi ding uh hi. Tua hi-in pasian leh milim tuamtuamte in kimanna nei
lo hi, ci-in gen ding uh hi. Ahi zongin
Moses in Topa tungah a gen thu in: “
Nangmah in leitung maitang panin amaute
hemkhia leh, bang piang ding hiam? Minamte in “Topa in a kamciam om bangin
amaute Kamciam gam tunpih zo lo-in sehnel gam sungah amaute that khin hi, ci-in
pulaak ding uh hi, ci hi. (Gam.14:16).
Lamkhat panin gen lehang Lai Siangtho buppi in thu
bulpi-in a pulaak thu kimu thei hi: A mite lakah Pasian a kitawisang ding hi –
Ama vangliatna, Ama hoihna, itna leh a minthannate in A pawlpi sungah kilang
ding - A mite tungtawnin Ama nasepna a
hong kilang ding ahi hi. Ahi zongin A mite in tua bangin Pasian in amaute
sungah na a sep theih loh hun zong om hi. Ahi zongin a tawpna-ah leitungah Ama
nasepnate hangin Pasian in pahtawi-na a ngah ding hi.
Ephesians
3:10 sim in. Paul in bang thu gen hiam? Koi bangin tua thu piang hiam? Koi
bangin Pasian pilna in vankhuanuai khempeuhah hong kilang hiam? Mimal khat ciat
in bangci bangin Pasian vanglian pilna a kilangsak thei hiam?
THURSDAY October
7
Amorite Mite Siatnate
Thuhilhkikna
2 leh 3 sungah Moses in Israel mite tangthu pulaakna nei a, bangci bangin
Pasian in amaute thupha a piakna, a
galte uh tungah zawhna a ngah theihnat, amaute in Pasian tungah a cihtak uh
ciangin Pasian in mi thahat mi gol pipite tungah zawhna a
piakna thute a pulaak hi (Thkna. 2:11, 20; 3:13).
Hi
mah hi, Israelte in a galte zo gawpin that khin cih thu in a telhamsa thu khat
hi. Israelte in a galte uh tungah kilem nading thu gen masa uh hi (Thkna.
20:10, 11), ahi zongin amaute in kilemna thu a nial uh ciangin, khat veivei
ciangin Israelte in naupang leh numei a kipan a vekpi-un amaute susia uh hi. “Topa i Pasian in amah hong pia a, amah le a
tapate le a mi khempeuh i zo hi. 34Tua hunin a khuapi khempeuh i la a, a khuapi
khempeuh, papi, nupi, le naupangte i susia maimang a, bangmah i siit kei hi.” (Thkna.
2:33, 34).
Mi
kimkhat in hih bang thupiangte a man hi lo hi, ci uh hi. Ahi zongin eite in ahihleh “Pasian’ na a sem
mite mi cingtaak hi-in, na hoih namkim a septheih nadingun Lai Siangtho pen
Pasian’ lamlahna tawh a hong kipia hi a, thuman thutak hilh nading, a khialte
taii nading, a man lote a manin puah nading, a manin nuntak theih nading
thuhilh nadingin a manpha mahmah ahi hi” (2 Tim. 3:16, Seventh-day Adventist pawlpi in hih thuman i
hemkhia kei hi. Tua hi-in hih thupiangte tawh kizui-in thu hamsa i phu-kha hi.
Pian.
15:1–16 sim in. Abram in bang sem dingin Pasian in sawl hiam? Pian.15:16, koi
bangin tel hamsa thute i tel nadingin lampi hong honsak hiam?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
Namdangte
in gitlohna leh ngongtatna tawh kidim uh hi; Pasian in amau gamtatnate hangin
Ama hehna leh gimpiakna a thuak ding uh hi. Pasian in amaute kisik ding
ngakngak hi taleh, amaute in kisik lo uh hi; bangmah kikhelna nei lo uh hi –
naupang leh numei a kipan thahna a thuak khit nangawnun bangmah kikhelna nei lo
uh hi. (Israel mite thahna thuak naupangte sangin Tuicin tawh a si naupang tam
zaw kha ding hi)
Bang
thu hangin Israelte in namdang tampi thah uh hiam, cih a thupiang kicingin i
thei kei hi. Ahi zongin a thupi i phawk ding thu in Pasian hoihna muan ding
kisam hi, cih kilang hi; Ama hoihna in lampi tuamtuam tawh hong kilang hi. Upna
i cih pen nopsak hun sunga Pasian itna bek hi lo hi. I telzawh loh thu tampi om
taleh Amah muanna in upna mah hi.
1
Korinthians 10:1–4 leh John 14:9 sim in.
I tel zawh loh Pasian nasepzia i muh ciangin, koi bangin Pasian hoihna,
a thutanna leh a hoihnate tungah muanna
nei thei dingin hong huh hiam?
FRIDAY October
8
Ngaihsutbehna: Namdangte tungah Israel
mite bawlzia i tel zawh loh thu hamsate thuthuk kan mipilte in hih bangin
pulaak hi:
“Na
khempeuh Piangsakpa leh na khempeuh tungah ukna nei Pa ahih mah bangin, Pasian
in mi khat peuh tungah a sep nop bangbang a sem thei Pasian hi-a, tua bangin a
sep pen thuman kei kici thei lo hi.
“Pasian
nasepziate i tel zawh lohin thuthuk hi.
Mihing in Amah theitel khin lo ihih manin i tel zawh loh thute buaipih lo ding
kisam hi. Isaiah 55:8–9 in hong huh thei ding hi.
“Lai
Siangtho hong hilh mah bangin Canaan mite in gitlohna tawh kidim uh hi. Amaute
sihmangna in amau mawhna tungah Pasian thukhenna a tung hi. Canaan mite sihna
in Pasian in a sep masakna leh a sep nunung pen hi lo ding hi. Canaan mite thuakna leh leitung
minamte thuakna a kibatlohna (Noahte innkuan simloh) Piancilna 6–9 sungah kimu
thei hi.
“Israelte
in namdangte thatmang khin dingin Pasian in geel ngei lo hi;tua bang dingin a
gamta dingin amaute tungah Pasian
thukhun pia lo hi. Tua bangin kithahna a thuak ding mite Thkna. 7:1 in ciangtan
nei hi. Israel mite in Aramaean mite ahih keileh Edom mite ahih keileh Egyptian
mite ahih keileh mi khat tungah Canaan mite tungah bawl bangin bawl lo uh hi (Thkna. 20:10–18).
“Canaan
mite thuak bangin mawhnei mi khempeuh in a thuak ding hi: tua in Pasian thukhenna
hi.
“Pasian
in Canaan mite a hepkhiatna pen hotkhiatna thu-in a kisam nasepna khat hi. “Canaan mi khempeuh in Pasian thukhenna a thuak
uh hi mah taleh, kum 40 sung hilhkholhna a ngah uh hi ( Rahab mawhthuumna Josh.
2:8–11).”Daniel I. Block, The NIV Application Commentary: Deuteronomy (Grand
Rapids, Mich.: Zondervan, 2012), pp. 98, 99.
Kikup Ding Dotnate:
1. Kum tul khat thu i teldan ngaihsun in. Kum tul khat
sungin i telloh i theih loh thu khem peuh a hong kihilh ding hi. Hih thu na
theihna in koi bangin tu-in i tel zawh loh thute tawh nungta hi mah taleng
Pasian sungah muanna nei thei veve ding i hiam?
2. A beisa hunin Pasian in bangci bang lampi tawh hong
makaihin mailam hunah Amah na muang ding hiam?
Bang hangin Pasian in i nuntakna sungah Ama nasepziate mangngilh loh
ding thupi hiam?
3. Sunday ni-a dotna tawh kisai – Moses in a mipihte adingin
ama nuntakna mahmah suplawhngamna thu na lawmte tawh kikum in. Tua bang lungsim puak neihhuai mah hiam?
Midangte hotkhiat nadingin eima nuntakna suplawhhuai mah hi ding hiam?