MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, September 22, 2021

LESSON 11 | December 4–10

 

LESSON 11                   December 4–10

LAI SIANGTHO MUNDANGTE PULAAK THUHILHKIKNA

 

 

Sabbath Nitak

 

Tu kaal sung sim ding: 2 Kum.22, Neh. 9:6, Jer. 7:1–7, Late 148:4, Jer. 29:13, Mic. 6:1–8, Dan. 9:1–19.

 

KAMNGAH: “Ahih hangin tua lai panin Topa na Pasian uh na zong ding uh a, na lungsim khempeuh uh le na nuntakna khempeuh uh tawh na zon uhleh amah na mu ding uh hi” (Thuhilhkikna 4:29).

        Lai Siangtho thute in lamdang thei mahmah hi; a diakdiakin Thukhun Lui a nunglama thute in amasa lamthute mah pulaak kikkik uh hi. Gentehna-in Late 81 in Paikhiatna thu pulaakkik hi. Thukham Sawm a pulaakkik hi-in, Egypt gam panin note a hong lakhia, Topa na Pasian uh ka hi hi” (Late 81:10). 

        Thukhun Lui buppi- a diakdiakin Piancilna in Piansakna thu hong hilh hi. Kamsangpa in hih bangin pulaak hi: “Leitung ka et leh limlemel nei lo a, vantungah zong khuavak om lo hi.” (Jer. 4:23; Pian. 1:2).

        Hi mah hi, Thukhun Lui-a kamsangte in zong Thuhilhkikna Bu mah siksan bulpi-in nei uh hi. Bang hang hiam cihleh Thuhilhkikna Bu in Israel mi masate sungah Pasian thuciamna thu a pulaak hi. Tukaal sungin kamsangte gen Thuhilhkikna bu sunga thute i pulaak ding hi. Kamsangte in bang thu siksan uh a, amaute gen thute in tuhun ading thuhilhna mah ahihna thute i kikum ding hi.

 

 

SUNDAY                                                       December 5

Thukham Laibu

 

 

        Judah Kumpi Josiah in kumpi a kipatin kum 8 pha pan hi; amah in kum 31 sung kumpi sem hi (640 B.C.–609 B.C.), galdo-na sungah si hi. Kumpi a sep a kum 18 kumiin thupiang khat om hi. Tua thu in Pasian mite tangthu kilamdangsak hi.

        2 Kum. 22 sim in. Hih thupiang panin bang thu manpha kimu thei hiam?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

        Lai Siangtho thuthuk thei mipilte in “Thukham Laibu” in Thuhilhkikna bu hi, ci uh hi (2 Kum.22:8); Israelte in hih laibu amuh khak loh uh kum tampi cingkhin hi.

        “Josiah in hih laizial sunga vauhilhkholhnate leh thuhilhnate a zak ciangin a sungah kikhelna lianpi hong piang hi.  Pasian in Israelte mai-ah sihna leh nuntakna, thupha leh hamsiatna lampi koih, Josiah in tua bangin cikmah hunin theikha ngei lo hi (Thkna. 30:19).  Pasian in Amah a muang mite a hotkhiat nopna taktak tua laibu in a pulaak hi. Egypt gam sung saltanna panin a hotkhiat mah bangin Topa in Ama vangliatna tawh Kamciam Gam sung a lutpih hi; Topa in namdangte tungah amaute a koih hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, p. 393.

        2Kum. 23 sungah Josiah in a nuntakna khempeuh tawh Pasian Thukhamte leh Ama teci thute leh Ama thukhunte a zuihnopna pulaak hi (2 Kum. 23:3; Thkna. 4:2; 6:5, 10:12,  11:13). Tua tham loin “Topa’ biakinn sungah siampi Hilkiah in a muh laibu sungah a kigelh thukham kammalte amah in a kipsak theih nadingin Judah gam sung le Jerusalem-a om vankahte, aisante, innsung pasian-te, milimte, le a kihhuai nate khempeuh Josiah in a hemkhia hi” (2 Kum. 23:24).

        Thuhilhkikna bu in Israelte kim a om namdangte biaknate zui lo-in amaute kihhuai, siatnate a zuihkhak loh nadingun vauhilhkholhna hi. Josiah nasepna leh puahphatna tampi bawl a, Samaria panin milim bia siampite zong a hemkhia (2 Kum. 23:20); Israelte tungah muanna tawh kipia thuman panin amaute in lampial khin ahihna kilang hi. Thuman zuihna-ah citak tinten ding sangin amaute in leitung mite tawh a kipawl uh hi; a nungta Pasian bia-in, Topa tawh kizopna ka nei uh hi, kingaihsun uh a, ahi zongin milim biakna sungah kihel uh hi. Bangzahin a lauhuai kikhemna hiam?

         I lungsim khempeuh, i nuntakna khempeuh tawh Topa i zuih nadingin a dongtangsak thei i inn sung, i biakinn panin hepkhiat ding bang a om hiam?

 

 

MONDAY                                                              December 6

A sang pen vantungte

 

 

        Thuhilhkikna sungah thuciam in a thu bulpi khat hi; Israelte tungah a thuciamna bek hi lo-in teeltuam minam ahihna uh a pulaak thuciam hi (Thkna. 7:6, 14:2, 18:5).

        Thkna.10:12–15 sim in.  Thukham leh Israel dinmun – Pasian teeltuam ahihna uh limtak hong hilh hi. Lai Siangtho in a sang pen vantungte cih ciangin bang a pulaak hiam? Moses gennop thu in bang thu hi ding hiam?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

 

         A sang pen vantungte cih kammal in bang pulaak hi ding cih kitel takin i theih loh hangin, thu-nung thu-ma ngaihsun lehang Moses in a sangpen vantungte cih kammal in Pasian vangliatna, minthanna, a thupi-na pulaak hi ding hi, cih kimu thei hi. Vantung banah a sang pen vantung in Pasian ukna nuai-ah om hi, cih hong hilh hi. A sangpen vantungte cih kammal in Pasian in na khempeuh tunga ukna nei hi, cih pulaakna kammal zatdan (idiom) hi ding hi.

        Anuai-a Lai Siangtho munte sim in. A vekin Thuhilhkikna sungah a kigelhsa vive hi. Koi bangin Thuhilhkikna Bu huzaap kimu thei hiam?

1 Kum. 8:27_______________________________________________

Neh. 9:6___________________________________________________

Late 48:4__________________________________________________

       

A diakdiakin Neh. 9 thu bulpi in Pasian in Piangsakpa hi-in Amah bek mah biak ding ahihna hong hilh hi. Amah in na khempeuh a piangsak hi; a sang pen vante zong a piangsak hi (Neh. 9:6). Neh. 9:3 in Josiah hunlai bangmahin, Nehemiah sim laibu in Thukham Laibu hi ding hi. Tua munah Levi mite nasepnate leh Pasian a phatnate kipulaak hi; a sangpen vantungte cih kammal in Thuhilhkikna bu sung a kammal a zatkik ahi hi.

        Pasian in leitung Piangsakpa hi banah a sang pen vantungte zong Piangsakpa hi. Tua Piangsakpa mah in singlamteh tungah sihna a hong thuak hi. Ei adingin a nasepnate hangin bang hangin Amah biakna in kilawm ahi hiam? 

 

       

 

TUESDAY                                                              December 7

 

Jeremiah pulaak Thuhilhkikna

 

 

        Abeisa kum tampi lai-in Pasian a thei kha lo, thuman  a zong kawikawi khangno in khat amuh bangbang thuman sang thei-in hun khatciangin Pa Pasian leh Jesuh um bek tham lo-in Seventh-day Adventist pawlpi thupuak zong sangthei hi.  Lai Siangtho a deih mahmah mun khat in Jeremiah 29:13 hi: “Tua ciangin Kei nong zon uh leh nong mu ding hi; na lungsim khempeuh tawh nong zon ciangin nong mu ding hi). Tawl khit ciangin Thuhilhkikna bu sung a sim ciangin lungsim khempeuh tawh Topa a zong mi in amu ding hi, cih simkha leuleu hi. Jeremiah in Moses pulaaksa siksanin  pulaak hi.

 

        Thkna. 4:23–29 sim in. Bang thu hangin Israel tungah tua kamciam kipia hi ding hiam? Koi bangin tuhun adingin zong a hong kipia kamciam hi, ci ding i hiam?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

 

        I gensa om bangin Thuhilhkikna bu in Kumpi Josiah hun sungin a kimu kik laibu khat hi. Josiah uk sungin Jeremiah in nasep a kipat hun hi. Tua hi-in Thuhilhkikna Bu in Jeremiah laigelhte tungah huzaap nei hi, cih kimu thei hi.

        Jer. 7:1–7 sim in. Jeremiah in mite in bangsem dingin sawl hiam? Koi bangin  Thuhilhkikna Bu sunga kigelhsa thute tawh kizopna nei hiam? __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

 

        Thuhilhkikna Bu sungah a kigelh kikik thu khat in Moses in Canaan gamah Israelte teen theihna limtak a hilhna thu hi; amaute in Topa thu a man kei uhleh Canaan ah teeng suak thei lo ding uh hi; tua hi-in Topa thu a man laisiah amaute teen nadingin Topa in a teelsak-nasa Canaan ah a teeng thei ding uh hi. Jer. 7:4 sunga vauhilhkholhna ngaihsun in; a deihna in, hih in Pasian biakbuk hi, hi mah hi, amaute in teeltuam mite hi; ahi zongin amaute in thu a man kei uhleh tuate khempeuh in a mawkna suak ding hi.

        Topa thupiak a manna uhah khual mite, meigongte, tagahte tungah hehpihna nei-in limtak kizopna nei ding uh hi. Hih bang thuhilhnate in Thuhilhkikna in zong hilh khin hi. Zuih dingin thupiakte tu-in amaute tungah a kigen kikkik hi. “Note in khual mite leh pa nei lote tung pan thuman na heikhiatsak kei ding uh hi; kamkhap nadingin meigongnu puan na laksak kei ding uh hi.” (Thkna. 24:17; 24:21; 10:18, 19;  27:19).

        Jer.4:4 leh Thkna. 30:6 simkak in. Tua hunlai mite adingin bang thupuak kigelh hiam? Tuhun Pasian mite adingin bang thu bulpi kigelh hiam? 

 

       

         

WEDNESDAY                                                       December 8

Topa in Bang Hong Ngen Hiam?

 

 

        Kamsangte laigelhna sungah thuman thutakah cihtak ding limgen mahmah uh hi. A huampi thu-ah cihtakna hi bek lo-in a diakdiakin thuciam tungah cihtakna hi; Canaan gam a lutma-un thuciam tungah cihtak ding kipsak na khat nei kik uh hi. Tua in Thuhilhkikna hi: Pasian in Israelte tawh a thuciam kipsakkikna thu hi. Kum 40 khit tu-in Topa in thuciamna a kamciamte tangtungsak ding hi ta hi; thuciam mungtup in tua mah hi. Tua hi-in Moses in a mipihte in tua thuciam tungah a cihtak ding uh a hilh kik hi; kamsangte laigelh khempeuh zong tua mah hi: thuciam tungah cihtak nading thu mah hong hilh tangtang uh hi.       

        Micah 6:1–8 sim in. Topa in a mite tungah bang hilh hiam? Koi bangin Thuhilhkikna tawh kizopna nei hiam? Amos 5:24 leh Hos. 6:6 zong sim in

___________________________________________________________

___________________________________________________________

 

        Lai Siangtho thuthuk kan mipilte in Micah 6:2 pen Topa in a mite tungah a hong kalh thu, ahih keileh thuciam a palsat A mite tungah thukhen nadingin a thubawlna hi, ci uh hi (covenant lawsuit). Hih munah Micah pulaak thu in Topa in a mite tungah a lungkimlohna pulaak hi, ci hi (Micah 6:2); Micah zat kammal khat ‘riv’hi. Hih kammal a khiatna in thukhen zum a thu kineihna a pulaak kammal hi. Cihnopna-ah Topa in a mite tungah thu bawl (thu kinei) hi, cihna hi. Thukhen zum thugentehna tawh Pasian leh a mite kizopna thuciamna ahong hilh hi. Tua bangin Topa in a mite tungah thu a bawl pen lamdangsak ding hi lo hi; bang hang hiam cihleh thuciam a bulpi-ah thukham om hi.

        Micah in Thuhilhkikna sunga kammalte a zatkikdan ciamteh in. ‘And now, Israel, what does the LORD your God require of you, but to fear the LORD your God, to walk in all His ways and to love Him, to serve the LORD your God with all your heart and with all your soul, and to keep the commandments of the LORD and His statutes which I command you today for your good?’ ” (Deut. 10:12, 13, NKJV). A kammal bang linlian gelhkik lo-in “thukham laimal” deihna taktak in bang hiam cih hong hilh hi; tua in nuntakpih ding thu guipi in nuntakna-ah thu man ding leh hehpihna nei ding hi, ci hi.

        Ganhing tampi tawh biakpiakna leh biakna hahkat in Pasian tawh kizopna thuciamna taktak hi lo hi, cih hong hilh hi. Hazatna, deihgawhna tawh kidimin buluhna, thu manlohna tawh nungta-in, tua bangpi mah tawh biakna hahkat, biakpiaknate in bang manneihna nei ding hiam? (Mic. 2:2) Israelte in leitung adingin khuavak hi ding uh hi. Tua hileh minamte in “Hi mite in minam lian hi; theihtelna tawh a kidim mite hi, ci-in ciamteh ding uh hi (Thkna. 4:6). Tua hi-in amaute in pilna leh theihtelna tawh gamta ding uh a, mite tawh kizopna-ah thu manna leh hehpihna nei ding uh hi.

       

 

THURSDAY                                                           December 9

Daniel Thungetna

 

 

        Thukhun Lui sung pan mi tampi theih thungetna khat in Daniel 9 hi. Kamsang Jeremiah hunlai Israelte beidonna, kum 70 kipan ding hi, cih a theih ciangin Daniel in thungen hi. Daniel in a thungetna-ah  khitui luangin thungen a, lunggim mahmahna tawh a kidim hi; ama mawhna leh a mipihte mawhna hangin mawhmai-na a ngen hi;  tua bangin gimnate sung mahah Pasian in thuman thutak tawh nasem hi, cih a phawk veve hi.

Daniel 9:1–19 sim in. Thuhilhkikna in a pulaak bang thute kipulaakkik hiam?

___________________________________________________________

___________________________________________________________

        Daniel thungetna in Thuhilhkikna sung a Topa in a mite tungah thuciam pan in lampial uhleh a thuak ding uh gimnate vauhilhkhol a, tua thute mah Daniel in a tomin a pulaakkik hi. Daniel in nihvei ‘Moses thukham” a pulaak hi (Dan. 9:11, 13); Daniel in Thuhilhkikna pulaak thukham mah a pulaakkik hi.

        Thuhilhkikna gen bangin amaute in a teenna uh gam panin kaihkhiat a thuak uh hi (Thkna. 4:27–31; 28) bang hang hiam cihleh amaute  in Moses thugen mang lo uh hi; ama gen banglianin amaute in a thuak uh hi (Thkna. 31:29).

        Israelte kim a teeng namdangte in  “Hih mite in a lian minam, pilna leh thu theihna tawh kidim mite hi, a cih sangsikun (Thkna. 4:6) tu-in Israelte in namdangte thuhilhna a thuak uh hi (Dan. 9:16).       

Daniel in khitui tawh a thuumna leh a ngetna-ah “bang hangin hih bang gimna hong tung hiam, bang hangin hih bangin siatna thuak ka hi uh hiam, ci-in dongngei lo hi. Bang hang hiam cihleh amah in Thuhilhkikna sunga vauhilhkholhnate thei-in, thuciam panin lampialna hangin a gah a atkikna thu a thei hi. Daniel leh kamsang dangte in Israelte in a mawkna-in gim thuak uh hi lo hi; amaute thu manlohna hangin a gah a at kik uh hi, cih a thei uh hi; kihilh hi taleh amaute in hilhkholhna thudon lo uh hi.

        Tua sangin a thupi zaw in Daniel thungetna-ah tua bangin gimna a thuak uh hangin, lametna  bei ahihlohna thu a pulaak hi. Pasian in amaute nusia lo hi; amaute in bangbang a thuak uh hangin, Pasian in amaute taisan lo hi. Thuhilhkikna in amaute tatziate a pulaak banah puahphatna kamciam hong tangtung ding hi, cih a hilh hi.

        Daniel 9:24–27 in Jesuh leh singlamteh tungah a hong sih nading genkholhna hi. Israelte saltanna leh saltanna pan ciahkik ding kamciam siksanin bang hangin Jesuh hong sih ding genkholhna Daniel tungah kipulaak hi ding hiam?

 

 

FRIDAY                                                    December 10

Ngaihsutbeh Ding: Micah 6:1–8 in Thukhun Lui sung pan mi tampi theih mun khat hi. Amos 5:24 leh Hos. 6:6 tawh kibangin Micah 6: 1-8 in kum zalom giat kamsangte thupuak a thu bulpi pulaak hi. Israelte in Topa thuciam panin a kihei manun Topa in amaute tungah thu a bawlna- Topa thukhenna a ngai dingun kamsangte hilhna thute kimu thei hi. Mualpi mualneu in thukhen ding uh hi.  Banghang hiam cihleh mualpi mualneute in Topa in Israelte tungah a bawl thute teci a pang ding uh hi.  Israelte tungah thuciam palsatna thu maitangkawkin mawhsakna thu pulaakpah lo-in, Pasian na mawhsak nading uh thu na nei uh hiam, ci-in Israel tungah kidong hi. ‘Na tungah bang hih ka ka hiam? Koi bangin na tungah gimna hong tungsak ka hiam? Thu manlohna tawh kidim amaute lakah mizawngte in na hoih sem ding niing uh hi.’ Mi cithei-te in baihlam takin hauhna a ngah uh ciangin thuciamna thukham zuih ding gimna bangin a ngaihsun uh hi.” Ralph L. Smith, Word Biblical Commentary, Micah-Malachi, (Grand Rapids, MI: Word Books, 1984), vol. 32, p. 50.

        “Kipuahphatna tawh kizomin kumpi Josiah in milim biakna mun thupi a omlaite va-en kawikawi hi. A kim a paam aom namdangte biakna kum tampi sung zui-in sing leh suang pasiante biakna in amaute sungah zungthuk-kha khin ahih manin mai-ah kum sawtpi kidiah khin ahih manun tua bang siatnate mihing tha tawh a kihemkhia zo ding hi nawn lo hi, cih a mu hi. Ahi zongin Josiah in hanciamin citakin gam sung khempeuh panin milim biakna a hemkhia hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, p. 401.

 

 

Kikup Ding Dotnate

 

1. Ei Seventh-day Adventist- te in tulai thuman tangko ding neite ihi hi. Nidang Israelte mah bangin, kim leh paamte’n a zak ding thuman neite ihi hi, ci-in kipulaak hi. Hih in eite hamphatna lianpi hi.  Ahi zongin ‘tulai thuman’ theihna bek tawh kicing hi lo-in a hong piak masuan bangci bangin na nuntakpih hiam?

 

2. Daniel in na gam na lei, biakbuk – biakna mun phualpite milim biate’n a suksiat ngaihsun dingin kibulh in. Thuhilhkikna Bu hilhkholhnate in bangzahin amah leh Jewte tungah upna a kipsak hiam? Bangci bangin Thuhilhkikna Bu in bang hangin Jewte leh a gam in gimna thuak uh hiam, cih a hilh hiam? Lai Siangtho in leitung thupiangte theihtelna hong guan a, Lai Siangtho thei kei lehang, leitung thupiangte in hong lungkiatsak den ding hi lo hiam? Tua hi-in Lai Siangtho in thu upna –ah a bulpi ahihna hong hilh hi lo hiam?

 

3. Daniel 9:24–27 sunga nipi kaal 70 genkholhna na lawmte tawh kikum in. Hih genkholhna-ah thuciam in bang dinmun nei hiam? Bang hangin thuciam in genkholhna leh eite adingin thupi hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<