“Ka Kiangah Hong Pai Un ”
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung
Sim Ding: Matt. 11:20–30, Matt. 5:5, Thkna.
18:15, Gal. 5:1, Pai. 18:13–22, Gal. 6:2.
Kamngah: “Na
semin vangik pua-in a gim mite khempeuh aw, ka
kiangah hong pai ta un. Note tungah lungsim tawldamna ka hong pia ding hi” Matthew 11: 28.
“Na semin vangik pua-in a gim
mite khempeuh aw, ka kiangah hong pai ta un. Note tungah
lungsim tawldamna ka hong pia ding hi” cih kamciam in Jesuh hong piak manpha mahmah kamciam hi. Vangik
pua lo kua om hiam? Gimna thuak lo kua om hiam? Mihau milian i cihte in
zong buai-na tawh kipelh uh hiam? Nuntakna mahmah in gimna tawh kidim hi lo hiam?
Jesuh in i thuaknate, i vangik puak thei
ahih manin, tua vangikte Amah vasuan lehang Amah in tawldamna hong pia ding hi.
Tua bangin a hong genkhit ciangin
“ Ka hakkol nuamin ka van a zang
hi” ci hi “ (Matt.
11:30). Cihnopna-ah eima van eimah
in pua lo- in suahkhia-a, Ama van zang a pua dingin hong sawl hi. Koi
bangin Jesuh hong hilh tawldamna nei ding na hiam? A tawpna-ah mawhna tawh kidim leitungah i nungta hi. Topa in Adam tungah ‘Khua-ul kai- in an na ne ding hi” ci-in gen hi (Pian.
3: 19). Tua hi-in hamsatna
leh gimna tawh a nungta ihih manin i van puak gik hi; ei mah kia bek in
puak hamsa hi.
SUNDAY July
25
“ Keimah in
tawldamna kong pia ding hi”
Matthew 11:20–28
sim in. Jesuh
in ,”Na semin vangik pua-in
a gim mite khempeuh aw, ka kiangah hong pai ta un. Note tungah lungsim
tawldamna ka hong pia ding hi,” ci-in a genna-ah a nung a ma bang thu om hiam? Koi bangin Jesuh in tawldamna hong pia hiam?
Eite mah bangin Jesuh
in a nung a ma thu om lo-in thugen ngei lo hi. A
thugente i tel nadingin bang siksanin gen a, a nung a ma thupiang
ding bang thu hiam cihte i theih ding kisam hi.Tua
hileh ama gen thute telkhialhna om lo ding hi.
Matthew 11 in Matthew 1- 10 leh nungsiahteng kilamdanna a lak khawkpi khat hi. Galilee khuapite mawhsakna thu
Jesuh in khauhtakin a pulaak i muhmasak hong suak hi. Jesuh in kuama pahtakna
ngah nadingin gamta lo hi; a gim mite tawh gimkhawm hi; mi hoih lote tawh kikhawl hi (Matt. 9:9– 13); mawhna
a maisak ciangin
biakna makaite in zahpih uh hi (Matt.
9:1–8). Jesuh in mawhna thu a gen ciangin khauhtakin gen hi. Siatna thu a gen ciangin siatna mun Sodom siatna
tawh tehkak hi. ‘Tua ahih manin thukhen ni ciangin
note’ thuakna sangin Sodom khuamite’
thuakna baihzaw lai ding
ahihna thu
phawk ta un,” ci hi (Matt. 11:24).
Buai-na
tampi sung mah panin Jesuh in mite kalsuan kilamdang dingin tawldamna mantak
kong pia ding hi, ci-in pulaak hi. Jesuh in na khempeuh sem thei hi;bang hang hiam
cihleh Amah in, “Ka Pa in kei tungah na khempeuh hong pia khin hi. Pa simloh Tapa a thei kuamah
om lo a, Tapa le
Tapa in a theihsaknop mite simloh, pa
a thei kuamah om lo hi,” ci hi (Matt. 11:27). Jesuh in tawldamna hong
piaktheihna pen Amah in Pasian ahihna leh Pa tawh pumkhat ahihna
tungah kinga hi.
I vangik puak suahkhiatma-in i theih ding a kisam thu in ei le ei tha tawh
vanpua ihi kei hi. Ei mahmah in i
dinmun i theih mateng Jesuh hong sapna aw i za kei ding hi. Jesuh in eite kitangsapna tungtawnin hong sam hi zaw hi. Matthew
11:28 sunga Ama hong
sapna-ah sawlna kammal
“ hong pai un” cih kammal tawh kipan hi. Hih kammal – hong pai un, cih sawlna in teel theihna tungah
kinga lo hi. Tawldamna
tak a ngah nuam mite in a tua sawlna a zuih pelmawh ding kisam hi. Ama kiangah vapai cih ciangin sit nei lo-in Ama
tungah kipumpiak ding hong hilh hi. I nuntakna-ah mihing khutnuai-a om na tampi om hi; gentehna-in smartphone
tawh na tampi i uk thei hi. Mi khempeuh in Jesuh kiang vazuan
lo hi; mihing pianpih hi lo hi. Christian tampi in Jesuh tungah kipumpiak
ding pen a hamsa penpen suak thei hi. Pasian
in Khrih tungtawnin a hong sepkhiat
thute i it hi; i pulaak-nuam hi.
Bang
hang hiam cihleh ei le ei in a kihonkhia thei ihi kei hi. A tawpna-ah Jesuh
kiangah vapai dingin khensat theihna i nei hi; i nuntakna khempeuh Ama tungah ki-ap thei ihi hi. Hih munah deihtel theihna hong kilang a, Khristian nuntakna-ah deihtelna in a bulpi
khat hi, cih kimu thei hi.
Bang vangik
na pua hiam? Ama nunna a hong piak dongin
a hong kipia Jesuh tungah koi bangin na vangik puak vasuan ding a, Ama
hong piak tawldamna ngah ding na hiam?
MONDAY July 26
“Ka Hakkol Kisuan Un”
Matthew 11:29, 30 sim in. Jesuh in i vangik puak Amah suanin tawldamna mantak ngah dingin a hong sap khit ciangin bang hangin Ama hakkol pua dingin thu hong pia hi ding hiam?
“Hong pai un,” ci-in
sawlna hong piak khit ciangin
(Matt. 11:28) “sawlna thupiak nih kizompah hi (Matthew 11:29). “ Kisuan un,” “ Kisin un” cih sawlna
in Jesuh thugen a ngai mite limtakin
ngaihsutna guan hi. Eite in Ama hakkol kisuanin Ama vangik puak kisin dingin
hong sam hi.
Matt. 11: 25 – 27 sungah Pa leh Tapa kizopna
in a kikhen thei lo kizopna
hi, cih hong hilh hi. Hih kizopna
in Jesuh pulaak
hakkol hong hilh hi. Pa leh
Tapa in pumkhatin hotkhiat nasem uh
hi. Hakkol in kipiakna limcing hi (Jeremiah
27); tua banah kipumkhatin ngimna khatah kalsuanna
zong hong lak hi. Ama hakkol kisuan dingin
kipiak kul a, Ama hong sawl bangin
i kim a om mite tungah thupha bawl ding ihi hi. Ama hakkol a pua ding
ihi kei hi; i hakkol Amah tungah a suan ding ihi zaw hi. Bang hang hiam cihleh
Ama hakkol in puaknuam hi; Ama vanpuak in zang hi” (Matt. 11:30).
Sawlna
nihna in “ Hong kisin un” ci hi. Greek tawh kigelhna-ah “kisin” cih kammal in “nungzui” cih khiatna nei hi.
Jesuh tung pan kisin hi lehang Ama nungzui taktak
ihi ding hi. Ama hong sawl bangbang manna leh ki-apna in nungzui i hihna taktak hi.
Vangik
puakna (Matt. 11: 28) leh Ama hakkol puakna (Matt. 11: 29) in bang kilamdang
hiam?
Judaism biakna-ah
hakkol in thukham
limcing hi. Sawl. 15:10 in hakkol
in vunat thukham limcing hi. Galatians 5:1 in Jesuh
hong piak suahtakna
leh koltanna hakkol – thukham tawh hotkhiatna ngah ding cih upna
kibatlohna pulaak hi. Jesuh
hakkol puakna in Ama hong sawl bangbang manna leh Ama nasepna-ah a khekap
kiptakin zuihna hi. Jesuh in singlamteh tungah a zawhna tawh a hotkhiatna-ah bangmah
behlap theih dingin
mihing in bangmah
nei lo hi, cih i thei hi. Tua kawm mahin eite in Ama sawltak, Ama aitangin nasemte hi-in i gei-a om mite tungah lungdamna
thu a gen ding ihi hi. Jesuh in thukham
thu a hong hilhciannate Mual tung pan Thuhilhna sungah kimu thei hi (Matt. 5-7). Hih thuhilhnate in Pharisee-te hilhna sangin ngat zaw hi. Jesuh in lungtang
kikhelna leh lungsim ngimnate kikhelna kisam hi, ci-in hong hilh hi. Ama
hakkol in zangin puaknuam hi; Ama vanpuak
in zang hi (Matt. 11:30).
Bangzahin a lamdang kamciam hiam? Nunna tawldamna! Koi bangin tua tawldamna sungah na nungta hiam? Tua tawldamna in bang tawh kibang hiam? Jesuh mitsuanin Ama hong piak thute pom hi lehang, koi bangin tua sungah i tawldam hong kipan thei ding hiam?
TUESDAY
July 27
“Keimah in Nunneemin Ka kiniamkhiat hi”
Tuhunteh
migitna pen thupi kisa lo hi. Kiniamkhiatna pen kizahpih hi. Tulai khuahun
paizia (social media) in ngei-na bangpha lo-in gamtatna, ngongtatna,
kiphatsakna, kiliatsakna cihte thapia-in tua dingin mipi hilh hi. Leitung dinmun
in Pasian in manpha hi, thupi hi, ci-in a hong hilh thute tawh a kituak lo dinmun tampi om hi.
“Thuman
theihtelna in upna, lungsim siantho-na, thuman theihnopna lungsim hoih tungah a kingakna zahin khuakpilna, siamnate
tungah kinga lo hi. Pasian vantungmite in lungsim
takpi leh kiniamkhiatna tawh Pasian makaihna
a zong mite tawh a omkhawm uh hi. Pasian in amaute
a ompih hi. Kha Siangtho in amaute mai-ah a manpha thute a lak
hi.”Ellen G. White, Christ’s Object
Lessons, p. 59.
Matthew
5:5, 1 Peter 3:4, leh Isaiah 57:15 sim in. Koi bangin kiniamkhiatna leh
nunneemna hong hilh hiam?
Paul
in Khrih dikna leh nunneemna hong hilh hi (2 Corinthians 10:1) Nunneemna leh
kiniamkhiatna in olno leh baihtakin a kingah hi lo hi. Ei mahmahin a kingah
tawm thei hi lo hi. Jesuh mahmah in Ama langpangte tawh maitang kituah lo-in amaute
pelh zaw hi. Bang hang hiam
cihleh Amasuan nasep ding sem khin zo nai lo hi (John 4:1–3). Ahi zongin amah a langpan
mite in Amah
maitangtuahin hong pai uhteh Jesuh in amaute
lau lo-in aw neem takin dawngkik hi Singlamteh tungah
sihna a thuakma-in Jesuh in Jerusalem
khua mite adingin
a khitui luang hi; amah a bawlsia
ding mite samsia lo-in khitui luangin amaute thuak ding gimnate a
genkhol hi (Luke 19:41–44).
Thukhun Thak sungah Jesuh
in Moses nihna hi, ci-in kigen hi. Jesuh in
mualtung panin Ama gam thukhunpite pulaak hi (Matt.
5:1). Amah in mipite
lamdangtakin an a vak hi. (Matt. 14:13–21). Gam.
12:3 in Moses in mi lungduai
hi, ci-in a gen, Matthew 11:29 in Moses
lungduai-na thu pulaakkik hi. Mi 5,000 in an ne-in khamval
uh a, amaute in hih thu a theih uh ciangin
lamdangsa-in “ Amah in
leitungah hong pai ding Kamsangpa
hi,” ci-in gen kawikawi uh hi (John 6:14).
Kamsang khat hong
pai ding hi, cih
thu Thkna 18:15
in genkholh khin a, Moses nasep in kamsang
nasep ahihna thu pulaak uh hi.
Jesuh
kiniamkhiatna leh a lungduai-na in Moses kiniamkhiatna leh lungduai-na sangin
lian zaw hi. Bang bang hiam cihleh Jesuh in eite Honpa hi.
Moses ahihleh a mipihte honkhia
dingin amah leh amah a kipiakhia mipa hi
(Pai. 32:32); ama sihna in bangmah tangtunna nei lo hi; bang hang hiam
cihleh amah zong mawhnei mi khat hi-in, ama mawhna a pua ding Honpa a kisam hi. Moses leh ama nunzia panin
nuntakpih ding thu manpha tampi om hi taleh,
amah in eite a hong honkhia thei kei hi.
Eite
adingin
palaai,
eite
ading
hong thuumsak ding hi bek lo-in i dinmunah
a hong om ding Honpa i kisam hi. Mi khat adingin
mawhthuumsakna in thupi hi. I mawhna a pua, singlamteh
tungah kikhai-na hong thuak, i mawhna thaman
a pia Pa bek mah in thukham
kalhna panin hong suaktasak thei bek
a, Amah bek mah in diktanna hong pia thei hi. Tua hangin eite ading Khrih sepna khempeuh in Ama sihna
leh sihna pan a thawhkikna lo-in a mawkna hi ding
hi, cih Amah mah in hong lak hi.
WEDNESDAY July 28
“Bang hang hiam cihleh ka Hakkol Nuam Hi”
Hih
munah Matthew in Judaism siksanin hakkol gentehna-in zangin thukham tawh kisai mite theihkhialh thu hong hilhpha hi. Greek tawh kigelhnate-ah “nuam” “baih” cihte in (Matthew 11:30) “ hoih” ‘ deihhuai” “kizang
thei” “ithuai” cih a khiatna nei hi. Mi tampi in Pasian thukham pen
vangik bangin ngaihsun uh a, tuni
tuhun tawh kituak
nawn lo hi, ci-in ngaihsun
uh hi. Koi bangin
thukham deihhuai-na leh thukham
hong Piapa itna nei ding i hiam?
Nu
le pate in tate in lampai a kisincil, kal khat a suan kipat tung uh i phawk kha thei ding hi. Khat vei kalsuan
khitteh a nihvei-na kalsuan dingin hanciamin,
tua panin kal thumna
cih bangin tawmtawm leh damdamin kalsuan
kisin uh hi. Tua bangin naupang in lampai a kisinna-ah tuk zel hi mah taleh thokikin pai kisin zel hi. Khat
veivei ciangin a tukna hangin liamna ngah hi; nasa-in a kap hun uh zong om hi.
Ahi zongin naupang in suakta takin a tukna pan thoto-in lampai kisinkik hi.
Lampai a kisinna-ah tukin, thoto, pai kisin tuk taleh thoto-in lampai kisin
ahih manin a tawpna-ah limtak lampai thei hi. Tua bangin limtakin
lam a pai theih ciangin
lungdam kipakin, “nunu, papa kei
lampai thei ta” ci-in kisial mahmah
ding hi. Jesuh tawh lampaikhopna-
ah zong olno takin lampai-na hi tawntung lo hi; ahi zongin Amah tawh
lampaikhawm tawntung ding hoih a, tua bangin nuntakna in a deihhuai nuntakna
hi. I tuk kha zel mah hi; mawhna sung i kia kha zel mah hi; ahi zongin i tukna, i kiatna mun pan dingto,
thoto-in i mainawt
thei hi.
Paul in, “Khrih in eite hong khahkhiat khitna
hangin mi suaktate
hi khinta ihih manin
tua suahtakna thu-ah kipin om unla, sila va suakkik
nawn kei un,” ci
hi (Galatians 5:1)
A khiatna in bang hi ding hiam? Koi bangin Khrih in hong
suakta-sak hiam? Eite puak ding Jesuh
gen hakkol leh Paul in hong
vauhilhkholh sila hakkol
in bang kilamdang hiam?
Paul
in
sila
hihna
a genna-ah Pasian thukham – Thukham Sawmte zuihna
hi lo hi, cih i thei hi. Ama hong thupiak mangin upna tawh eite a hong hotkhiatna in muanhuai hi; thukham zuihna
tawh hi lo-in Khrih dikna in a hong tuam ciangin eite in tawldamna taktak leh
suahtakna taktak i nei hi.
Bang hangin Pasian thukham
palsatna sangin i nuntakna in tawldamna
ngah zaw i hiam?
THURSDAY July 29
“Ka Van Zaang hi”
Matt.
11:30
sungah
Jesuh
in
vangik
pua
tawh
a thugentehna-ah “Ka hakkol
nuamin ka van zaang hi.” Moses in Israelte in Egypt panin paikhia-in
Tuipi kantan khin uh a, a sungpa Jethro tawh kimu
thei-in lungdam mahmah hi. Pai. 18:13–22 sim in. Hih munah mi khat in a puak vangik puakpih
cih thu na mu thei hiam?
Pai.
18:13 ah, Israelte in amau sunga buai-nate tungah thukhenna nei dingin Moses
kiangah hong pai uh a, amah in zingsang a kipan nitak dong khawl hun ngah man lo hi. Hih bangin Moses in sun tawntung nasep
buai-in om Jethro in amuh ciangin
a nasepzia khat khel dingin a makpa gen hi. Tua
hileh amah in thu nengnengte tawh a hun beisak
lo-in buai-na liante
a zo thei ding hi. Tua bangin Jethro
hilhna thu Moses
in zong mangthei
pah ahih manin a
nasepzia tampi kilamdangsak hi.
Jesuh in ama vangik in zang hi, ci-in a gen ciangin, eite in Ama tungah
kinga dingin hong sapna
ahi hi; Amah in a tawpna-ah Vangik Puapa hi. Moses mah
bangin eite in i vanpuakte midangte
kidawnsak ding kisam hi. 1 Corinthians 12:12–26
sungah Paul in Khrih pumpi thugentehna a pulaak thu in khat le khat van kipuakpih ding
hong hilh hi. Bangbang vangik hi taleh a kipuakpih ciat ding ihi hi. Vangik
khat peuhpeuh i puak zawh nadingin i pumpi
in khut, khe, liangko, satak sagap leh tha le ngal kisam hi.
Galatians
6:2 sim in. Koi bangin khat le khat van kipuakpihna in Khrih thukham kicinsakna
dingin hong huh hiam?
Galatia 6 sunga thupiangte in Paul gen thute i tel nadingin
hong huh thei ding hi. Galatians 6:1, Paul in i
sanggam khat in zia-etna sungah puk hileh
eite in lungneem takin amah a phongto kik ding ihi hi, ci-in hong hilh hi.
Jesuh in lungduai ahihna hong hilh hi (Matt. 11:29). Vangik puakpih cih ciangin mawhna sung a puk mi khat in Pasian
hehpihna amuh nadingin
huh cihna hi. Tua banah gentheih
hamsatna a thuak mi khat vahuhna
zong kihel hi. Greek
lai tawh kigelhna-ah “vangik” cih kammal in “suangtum” ahih
keileh “a gik mahmah” cih khiatna nei hi. Mimal khat ciat in vangik puak
i nei hi. Tua hi-in khat le khat vanpuak kihuh ding a hong hilh hi. Tua bangi
vangik kipuakpihna in Pasian
hong sawl hi-in,
lungneem tak leh hehpihna lungsim tawh kihuh kipanpih dingin
hong deih hi.
Midang khat van na puakpihna hangin hamsatna gimna na thuak hunte
ngaihsun in. Banghangin tua in manpha hiam? Tu-in kua vangik puak pih ding na hiam?
FRIDAY July
30
Ngaihsutbeh Ding: “Khristian
nunna in a sanna lam a kahto ahih manin, nasep
haksa-in, hamsatna, zia-etna
na tuah ciang, zia-etna sungah na om ciang, na thuakna hangin
lungduai zo nawn lo-in na om ciangin
Khrih hakkol a pua hi lo-in na tungah
ukna nei midang
khat hakkol pua na hi hi.” Ellen
G. White, Child Guidance, p. 267.
“Tatsat lo-in vilin
thungetna, hanciamna, itna tawh sepna kisam hi. Hih bangin na kalsuan theih nadingin upna tawh Pasian
vangliatna in tha hong
guan ding hi. Eima tha tawh bang mah i sem zo kei hi; mihing tha tawh Pasian
mai pha ngah nading om lo hi. Ei le ei kimuanna, nasep hoihnate muantakcing lo hi. Mawhna
khialhna ma tawh Khrih zuanin
i pai ciangin Ama itna
sungah tawldamna i ngah ding hi. Kithahna thuak Honpa dikna muangin
Amah muangin a zuan khempeuhte Pasian in a sang hi. Ama sung panin itna hong phul
khia ding hi. Si le sa nopsakna hi lo-in,
buai-na kihel lo muanna
tawh a kidim ding hi. Vangik khempeuh
in zaang hi; banghang hiam cihleh Khrih hakkol in puaknuam hi. Sem dingin
a hong kisawl nate in a hamsa hi
lo hi; kipiakkhiatna in nopsakna tawh kidim hi. I mai-a lampi in khuamial tawh
a kibat hangin Dikna Nitang panin hong taangkhia khuavak i pai-na lampi a hong
taan hi. Khrih pai-na lampi in khuavak ahih man bangin eite pai-na lampi in
khuavak lampi hi ding hi.” Ellen G. White,
Faith and Works, pp. 38, 39.
Kikup Ding Dotnate
1.
A tawpna-ah Khrih tungah ki-ap
a Amah tawh lampai
khawm na hihna
na phawk hiam? Bang hangin Ama tungah pumpiak na hiam, cih thu na lawmte
hawmsawn in.
2. Jesuh thungetna Matthew 11:25–27 limtak ngaihsun inla, hehpihna i ngah theihna thu na lawmte tawh kikum in. Banghangin Pasian in mipil micimte tungah Ama hong hotkhiatna thu hilh lo-in naungekte tungah pulaak hi ding hiam?
3. Mi khat in a vangik puak Jesuh kiang paipihin Ama sungah tawldamna a ngah nadingin bangci
huh thei ding na hiam?
4.
Lungneem
leh kiniamkhat
cih thu
ngaihsun
in. Kiphatsakna in siatna hiam? Lungkia-in amah leh amah kimuanglah den mi khat adingin mi manpha khat ahihna a kiphawk
ding kisam hi lo hiam? Koi
bangin singlamteh in “ kiniamkhiatna leh lungduai-na pulaakin, Jesuh kiniamkhiatna
leh a lungneemna na tel thei hiam?
Singlamteh tungtawnin bang hangin
kiniamkhiatin lungduai-in i om ding kisam hiam?