Lungnuam
Ngeilo Kamsangpa
Sabbath Nitak:
Tu Kaal Sung Sim Ding: Jonah 1–4, Jer. 25:5, Ezek. 14:6, Mang. 2:5, Luke 9:51–56,
Jude 1–25.
KAMNGAH: “ Tua ahihleh keimah in ganhing tampi tham lo, a taklam khut leh a veilam khut nangawn a khenthei nailo naupang tul za le tul sawmnih sangin a tamzawte’ tenna a lian mahmah Nineveh khuapi pammaihsa lo ding ka hi hiam? ci-in a dawngkik hi.” (Jonah 4:11).
Lai
Siangtho
sungah
a lamdang
mahmah thu kigelh khat in Jonah thu hi ding hi. Amah pen Pasian kamsang,
Pasian sapna ngah khat hi. Tua hi napi- in Pasian sapna
panin taikhia hi. Tua ciangin
a lungsim kikhel nading leh Topa sawlna bangin a sep nadingin a lamdangtakin Pasian in nasem
a, amah zong kikhel hi; ahi zongin bang ngaihsun hiam? Mawh kisikna
thu genin a zakna bangun kisik takpi uh a, siatna tawh a kipelh uh ciangin Jonah lungkim lo hi. Lunggimna,
lungkim thei lo mi khat in, “ Tua ahih
ciangin Topa aw, ka nuntakna
hong lakkhiatsak mai in; bang hang
hiam cihleh ka nuntak ding sangin si zaw leng kei adingin hoih zaw ding hi, ci-in thu a ngen hi (Jon. 4:3).
Jesuh mahmah
in zong Jonah
thu a gen in “Jonah
in amaute kiangah
thu a hilh ciangin a mawhna panun kisikkik uh ahih manin thukhen ni
ciangin Nineveh khuamite in note mawhsakna thu hong gen ding uh hi. Note kiangah
kong geninah: tu mahmahin note kiangah Jonah sangin a lianzaw khat a om hi”
(Matt. 12:41). Hi mah hi, Jesuh in Jonah sangin
lian zaw hi. Tua bang hi
keileh Jesuh in eite Honpa hi thei lo ding hi.
Tu kaal sungin Jonah in lunggimna tawh kidimin lungnopna a neihloh theihlohna thute i pulaak ding hi.
SUNDAY September 12
Pai Loh Nading Mun Manawh
Jonah
in a lawhcing Pasian nasem khat hi. Ahi zongin amah in Pasian na sem nuam pak lo hi. Jonah in bangbang
sem taleh Pasian
in Ama nasem dingin samkhia veve hi. Jonah in
Pasian van zangin Ama hakkol in zong
puaknuam hi napi kisuan nuam lo-in (Matt. 11:30), amah mah in tawlnga dingin
zongtawm a, Pasian sawlna nungheisan hi.
Jonah
in koi mun panin tawldamna leh lungnopna ngah dingin lamen hiam? Ama lametna
bangin a ngah takpi hiam? Jonah 1 sim in.
Jonah in Pasian sawlna
mun nungngatin lehtai
hi. Pasian in Ama kamtai dingin kamsangte a sawl ciangin amaute
in Pasian tungah
a thu a la dongkik uh hi; ahi zongin tua bang hi
lo-in Jonah in Pasian tungah dot ding zong ngaihsun lo hi (Pai. 4:13).
A taktakin
hun khatlai-in Pasian in ama thupuak gen dingin Jonah sawl
ngei khin hi ( 2 Kum.14:2). Tua hunlai-in Topa sawl bangin Jonah in sem hi.
Ahi zongin tu-in Topa in Nineveh ah
pai dingin asawl ciangin bang hangin Jonah in thumang
lo hi ding hiam?
Tangthu-kan
mipilte muhkhiatna-ah Jonah hunlai BC kum zalom giat sungin Neo-Assyriante in thahatin Near
East khempeuh ukcip
uh hi. Kum 75 khit ciangin
Neo-Assyrian kumpi Sennacherib in Judah do hi. Israel leh Samaria in tua-ma kum
20 lai-in gallel khin uh hi; kumpi Hezekiah in zong Assyrian do khin hi.
Tu-in Assyriante tawh kimuh ding hun hong tung hi. 2 Kum. 18, Isaiah
36 sung a bangin,
Assyrian tawh kisai tangthute leh Nineveh khuapi-a Sennacherib
kumpi innsung kawmtungte-a lim
leh lai kigelhte in Lachish kisiatna thute pulaak hi. Lachish pen Hezekiah
hunlai-in khanglam tawh kigamgi-in a om
khuapi muanhuai mahmah khat hi. Tua lai kigelhte khat in a pulaakna-ah
Sennacherib in khuapi
muanhuai mahmah 46 susia-in mihing 200000 bang sal dingin kai hi, ci hi. Assyrian
kumpipa in Lachish zogawp a, mi tul
tampi salin man hi; Kumpi Hezekiah tawh mapangkhawmte a hingtangun vun
hawkkhiatsak hi; Tua lo a dangte Assyria
ah saltang dingin
kaikhia hi.
Assyriante gilo thei mahmah uh hi; amau bangin
a gilo kuamah om lo hi.
Tua bangin gitlohna tawh kidim
khuapi-ah vapai dingin
Pasian in Jonah sawl
hi lo hiam? Jonah in Nineveh khuapi-ah a pai noploh ding mah hi lo hiam?
Pasian kiang
pan taikhia cih thu ngaihsun
in. Pasian kiang
pan na taikhia ngei hiam? Tuaci ngei khin na hihleh na mazang hiam?
Tua bang lampialna in bang hong hilh hiam?
MONDAY September 13
Ni Thum Tawlnga
Jonah in Pasian sawlna
pan taikhia-in a omteh buai-na
tawh kipelh lo hi.
Tomno sung tawldam takin a om hithiat laitak Pasian in lamdangtakin huihpi sawl hi. Tuihual sungah sih ding
panin Pasian in Jonah a honkhia dingin ngasa khat sawl hi.
Jonah in nga-pi gil sungah ni thum a om sungin
ama nuntakna in Pasian
tungah kinga hi cih phawk hi. I kitangsap taktak pen leitung
in hong pia thei lo hi; i
kisap taktak hong pia thei Jesuh bek hi, ci-in i theih nadingin khat veivei ciangin
gentheih hamsatna i thuak kha thei hi.
Nga-pi gil sung panin Jonah thungetna Jonah 2:1–9 sim in. Jonah in bang ngen hiam?
Jonah in lauhuai-na mun tuipi tawngdong
bek tham lo-in nga-pi gil sungah a om hangin biakbuk thu pulaak hi.
Amah in “Topa biakbuk siangtho a
lunggulhna thu pulaak hi. Hih munah bang thu om hiam?
Hih thu-ah
Jonah in biakbuk
bulphuhin thungen hi. Eite in zong biakbuk bulphuhin
thungen ding kisam hi. Thukhun Lui hunlai-in Pasian a kimuh theihna mun khat bek om a, tua in biakbuk hi; Pasian in biakbukah om hi (Pai. 15:17, 25:8).
Thungetna leh Pasian
tawh i kizopna-ah biakbuk in a bulpi
hi.
Jonah
in a thungetna-ah a bulphuh biakbuk in Jerusalem biakbuk hi lo hi; vantung
biakbuk bulphuh hi (Jonah 2:7). Tua munah lametna nei hi; bang hang hiam cihleh vantung
biakbuk in Pasian
omna mun leh Ama hotkhiatna hong pai-na mun hi.
A tawpna-ah Jonah in a thupi thuman
a phawk thak thu khat om hi. Amah
in Pasian hehpihna sungah nungta ahihlam phawk hi. Amah in hotkhiatna ngahta hi. Nga-pi in Jonah lua khia hi; Pasian
sawlna pan a taikhia kamsang Jonah in Pasian itna thei taktak
ta hi. Thu-um mi khat adingin bitna lampi,
tua hi-in tu-in Pasian sawlna
leh ama suan sem dingin
khensat hi. Tu-in Jonah in siatna tawh kidim,
kamsangte a langpan den Nineveh lam
zuanin vapai hi.
Khat
khat ciangin khua phawk thakna, khuamuh thakna nei-in i om nadingin eima
hoihsak thute nusiat hun kisam hi. Jonah thuakna ahihleh a lamdang mahmah
khat hi; nga-pi sung panin suahta
hi; tua bang thu om khol lo
ding hi. Ama thuak bang i phu kha kei zongin nisim i tatngei-te nusia-in a thakin kalsuan
lehang muh thakna,
phawk thakna nei thei ding hi lo i hiam?
TUESDAY September
14
Nasep Matutna
Khua
dangte tawh tehkakna-in Nineveh in khua lian mahmah khat hi. “Nineveh in khuapi lian mahmah
khat hi-in, ni thum sung
bang lampai-khopna khuapi
khat hi (Jonah 3:3).
Jonah
3:1–10 sim in. Kamsangpa tangko-na thu gitlohna tawh kidim Nineveh khua in
bangci dawnkik hiam? Midangte tungah teci-panna-ah thumanpha bang hong hilh
hiam?
Khua sung lampi dungte-ah pai kawikawi-in Jonah in Pasian’
thupuak a tangko hi: “Ni sawmli
khit ciangin Nineveh
in kisia ding
hi” (Jonah 3:4).
Pasian sawl bang lianlian mahin
Jonah in pulaak
hi. A thu om khempeuh
hong kihilh loh hangin tua
thupuak in mite lungsim sukha mahmah hi; Nineveh khua mite in Jonah vaukholhna thu um thei pah uh hi.
Nidang
hunlai mah bangin Nineveh kumpipa in a gam mite lungsim a kikhel dingin thupia pah hi. Mi khempeuh ganhing
a kipan bangmah
ne lo uh hi; dahna tawh kidim uh hi (ganhingte bangci bangin uh hi, cih hong kihilh
lo hi ). Kumpipa
in a kumpi tokhom nusia-in
leivui lakah tu hi. Kisik takpi hi, cih
kilang hi.
Jonah 3:6–9 sim inla, Jeremiah 25:5, Ezekiel 14:6, leh Mang. 2:5 tawh enkak in. Kumpipa pulaak thute sungah bang thute kihel a, kisikna mantak theitel ahihna bang pulaak hiam?
Jonah
thugen sau lo hi; a deihna kiciansak hi; kisikna man thuthuk pulaak hi. Jonah
thu gen a zak uh ciangin Kha Siangtho in Ninevite khua mite sungah nasem hi.
Ninevite khua mite in Israelte bangin Pasian makaihna
mu kha ngei lo uh hi; ahi zongin amaute
in mawh kisik nading thu a zakphetun kisik pah uh hi. A zak uh thute hangin amaute in
Pasian hehpihna sungah ki-ap uh hi; hoihna tawh Pasian maipha kingah thei lo
hi; Ama hoihna leh hehpihna tungah kipumpiak uh hi.”
Ahi
zongin Jonah in Pasian hehpihna sungah nungta hi napi, Pasian hehpihna pen mi
khempeuh ngah dingin ngaihsun lo hi; mi hoih kimkhatte ngah ding bekin ngaihsun
hi.
Bang
hangin Christian nunna-ah kisikna in thupi hiam? Mawh mun mahmah i hihteh,
mawhnate kisik cih ciangin a khiatna in bang hi ding hiam?
WEDNESDAY September
15
A Heh, A Lunggim Den Missionary
Jonah
thu in Jonah 3 sunga teng bek hi lo hi.
Jonah 4:1–11 sim in. Jonah in bang khialhna nei hiam? Ama zia le tong hoih lohna panin bang thute pelh thei ding na hiam?
Jonah 4 in Pasian
tungah Jonah hehna tawh kipan hi. Bang hang hiam cihleh Jonah in Nineveh khua mite
kisikna hangin a hehsuak hi; a taktakin ama asep lawhcing
hi zaw hi. Mite muhna-ah
Jonah in zuauphuak kamsang bangin a ngaihsut
khak ding uh patau
hi. Pasian in lungduai takin
kamsangpa hopih a, Jonah in naupang bangmah thei nai lo khat bangin
gamta ahihna kilang hi.
Hih munah
kamsangte a kipan Pasian nungzui
taktak ahihna uh kilang
hi. Amaute in zawhna khat khit khat a ngah uh
hi.
“Nineveh
khuapi
siatna
kitheih
mawhbawl
hi lo-in Pasian in Nineveh
khuapi susia nawn lo-in, a
mawhna uh kisikin puanhampi silhin vutlakah kidiah hi. Pasian hehpihna
hangin Nineveh khua
mite kikhelna hangin a lungdam
masa pen ding kimlai, Jonah in hehna tawh kidim zawsop hi. Bang hang
hiam cihleh ama gen
bangin tangtung lo-in
mite muhna-ah kamsang
zuau khatin a kiciapteh ding lunghimawh mahmah
hi. Kamsang hihna
tawisang nuam ahih manin siatna tawh kidim
khuapi sunga mite manphatna mu kha nawn lo hi.” Ellen G. White, Prophets and
Kings, p. 271.
A kamsangpa tungah Pasian
lungduai-na in lamdang hi. Pasian
in Jonah zangnuam ahih manin, Ama sawlna panin kamsangpa a
taikhiat ciangin, Pasian in huihpi
leh ngasa tungtawnin Ama nasem dingin
Jonah a sawlkik
hi. Tu-in Jonah in Pasian geelna
langpan veve lai
ahih manin, Jonah
ngaihsutna in man lo ahih manin amah leh amah
a kisittel dingin Pasian in Jonah hopihkik a, “Na heh nading
thu om ahi hiam,ci-in dong hi (Jon. 4:4, NKJV).
Luke 9:51–56
sim in. Koi bangin Jonah tangthu tawh kibatna nei hiam?
“Bang
hang hiam cihleh Pasian in leitung mite hong it mahmah ahih manin khat bek a neihsun a Tapa a hong pia hi. Tua Tapa a um mi khempeuh
in kisia loa nuntak tawntungna angah
nading ahi hi” (Jn. 3:16).
Jonah 4: 11 ah hih
bangin kigelh hi: “Tua ahihleh
keimah in ganhing
tampi tham lo, a taklam khut le a veilam khut
nangawn a khenthei nai
lo naupang tul za le tul sawmnih
sangin a tamzawte tenna, a lian mahmah Nineveh khuapi pammaih sa lo ding ka hi hiam?”A tawpna-ah Pasian in lungsim
ngaihsutna khempeuh leh ngimna khempeuh tungah Thukhenpa hi, ci-in lungdam
kipak huai mahmah hi lo hiam?
Koi bangin
Pasian hong hehpihna
leh hong khualnate
midangte tungah kilangsak thei
ding na hiam?
THURSDAY September
16
Ciah Leh Kuan
Jonah
in gimna a thuak ciangin ama nuntakna
in a mawkna hi, ci-in ngaihsun hi. Nineveh
in lauhuai khuapi
khat hi. Ahi zongin
Jonah tungtangah Nineveh khua mite in ama ngaihsut
bang lo uh hi. A zak uh thu theitel pah uh a, manlang takin a mawhna uh kisik uh
hi. Hih khua mite sangin Pasian sawltak kamsangpa Jonah in thaneem
zaw hi.
Pasian
in sawlmang lo kamsangpa samkhia teitei hi; bang hang hiam cihleh
Jonah in Nineveh
khua a pai loh phamawh a, tua khua mite in hotkhiatna
thu a zak ding kisam hi.
Jude
sim in. Koi bangin “Pasian hong itna sungah ei mahmah in kip ding i hiam? (Jude
21). A khiatna in bang hi ding hiam?
Thukhun Thak
sungah bu tom penpen
Jude in “Nuntak
tawntungna hong
puak ding i Topa Jesuh Khrih
hehpihna na ngakkawmun Pasian hong itna sungah
na kip un” ci-in hong hilh hi (Jude 21).
Pasian hong
itna leh hong
hehpihna i ngah
ciangin tua tawh a khawl ding hi
pah lo hi; Pasian
hong itna sungah
kiptakin nungta i cih ciangin
Ama hong itna midangte
tungah hawmsawn cihna hi. Midangte tungah hehpihna nei-in, meikuang sung panin amaute
a honkhia ding ihi hi.
Jude 20–23 sim in. Jonah thu tawh bang kici zop hiam? Bang hong hilh hiam?
Jonah in Nineveh ah pai dingin
Pasian in sawl
hi. Jonah in Assyrian tawh kizopzia
uh ngaihsut nadingin hun tampi kisam lo hi. Jonah in Assyriante tawh kizopna
deih lo hi. Pasian sawlna
ngah taleh amaute amuhdahna lianlua
ahih manin Pasian sawlna nialpah hi.Jonah in vantungah Ninevite-te tawh
teengkhawm dingin ut lo hi. Pasian in Nineveh khua mite a it bangin
amah in zong a it ding ngaihsun kha lo hi. Jonah in Nineveh ah pai dingin Pasian in sam hi. Bang hang hiam cihleh Pasian
in Ama gam sungah amaute zong nungta dingin deih hi. Pasian in Jonah
zong sam hi. Bang hang hiam cilleh Pasian in Jonah it hi. Pasian in
Ama thu sungah Jonah khangto-in Amah tawh nasem
khawm dingin deih hi. Jonah in tawldamna mantak ngahin Topa tawh kizopna
kip nei-a Ama deih bang sem ding leh midangte
tungah zong upna leh lametna thu puaksawn dingin
Pasian in a sapkhiat ahi hi.
Midangte’n hotkhiatna thu amuh nadingun
na hun bangzah na zangkhia hiam? Koi bangin tua bang nasepna
in Jesuh sungah
tawldamna hong guan hiam?
FRIDAY September
17
Ngaihsutbeh Ding: “Jonah
in na lianpi khat a nasem khia dingin muanna lianpi tawh kisawlkhia hi. Amah a sawlpa in nasep lawhcinna leh matutna a pia ding hi. Pasian sawlna nial sese lo
hileh, Jonah in gimna tuamtuamte thuak kha lo ding hi. Jonah in gimthuakin a om hangin Pasian in amah nusia lo
hi. Gimna hamsatna
tuamtuamte sung pan Pasian hotkhiatna a ngah khit ciangin kamsangpa in Pasian sungah
muanna leh Ama ciangtan nei lo vangliatna muhthakna a ngah hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, p. 266.
“Kiniamkhiatna leh lungsim takpi
tawh nasepna tungtawnin mi tul tampi
in hotkhiatna thu sang thei ding uh hi. Pasian
itna nei mi khat in leitung
pilna sangpipi neite, leitung
minthanna neite itna kampau-na tawh a kikhelsak thei uh hi.”Ellen G. White, Christ’s Object Lessons, p. 232.
Kikup Ding Dotnate
1.
Pasian sapna a sang hotkhiatna ngah mite tungah
Pasian kamsangpa heh hi lo
hiam? Koi bangin Jonah lungsimpuak na tel hiam? Khuavak langpang mi khat tungah Pasian
lungduai-na kimu hi lo hiam?
2. Jonah nunzia in Pasian in lampial mite honkhia hi bek lo-in Amah a zui mite nunzia zong khel hi , cih hong hilh hi. Topa theihna nei khin, tuhun
3. Thuman zong thei khin hi mah taleng, koi bangin “lungsim thak,” “ngaihsutna thak” nei thei ding i hiam? Thuman thei cih thu leh thuman tawh kikhel cih thu in bang kilamdang hiam?
4.
Jude sim in. Bang thupuak om hiam? Bang hangin tuhun pawlpi dinmun tawh kituak mahmah hiam?
5.
Koi bangin midangte tungah hotkhiatna thu pulaakna in ei mahmah adingin
thu hoih hi thei hiam?
6. Jonah in Nineveh khua-ah a pai noplohna a hang thute in ahi thu vive hi phial taleh, Pasian in ama kalsuanna khial ahihlam theisak hi. Jonah bangin midangte tungah bangci bang lungsim puak manlote nei kha thei zel i hiam?