Tawlngak Hun
Nei Lo-in Nasemte
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Gen. 2:1–3, Jer.45:1–5, Exod.
20:11, 2 Sam. 7:12, Mark 6:30–32, Gen. 4:1–17.
KAMNGAH: “Ke’n ka lunggulh mahmah hi. Topa’ huangsung ka lunggulh mahmah a, ka lungsim le ka pumpi a nungta Pasian’ tungah lungdam mahmahin la a sa hi”(Late 84:2).
Tit
tok, tit tok, tit tok. Kawm tunga naipi in gim leh tawl cih om lo-in mantakin paipai
hi. Sabbath ni hong tun ding nai nih bek kisamlai, Mary in a inn sungteng amuhteh khuisa hi. Leengla
tutna munteng in naupangte kimawlna vanzatteng sual tungah teek nee-nua hi;
anhuan buk sung niin mahmah hi. a tanu tom pen uh Sarah in cina-n lupna tungah lumlai hi. Mary in Sabbath ni-in biakinn ah leengla
muak dingin kisawl hi. Hun kipatma minutes 30 bang biakinn a tunkholh uh kisam hi. Sabbath ni pen buai tengtung sangin tawldam hithiat ding lunggulh hi.
Tua kawmkalah
khua kim panin Mary pasal
Josh in inn sung van kisam tuamtuamte
valei-a pai hong tung thei lo hi. Lampi kikhak cip; pai nading mun awng lo hi. A kuama peuh vanlei hun kituak ngeingai hiam,
cihnop phialin om hi. Josh in tawlngak hun kisam ing; hih
bang tawh buai tengtung nuam keng, ci-in
ngaihsun hi. Ahi zongin nuntakna
i cih in hihte sangin
lian zaw hi. I manlah tawntung
hi; kinawh hi den mai! Mi tawh kiho-na, vai tuamtuam
tawh vak suk vaktohna, nasepna tawh kibuai den hi. Nisim nuntak khuasakna, nasep kuan leh ciahnate-ah, lampi lamdungah
i muh, i tuah thute hangin i
nuntakna-ah
bang in thupi pen hiam, cih i phawk kha nawn kei hi.
Koi bangin
manlahna leh buai-na
lakah tawldamna i mu thei ding hiam?
SUNDAY June 27
A Gim leh A Vul Nuntakna
Pian. 2:1–3
sim in. Bang hangin Pasian
in i gim leh i tawl ma-in tawlngak
ni ding bawl hi ding hiam?
Mihing
in amah leh amah lungkham sinkham kiguanin a nuntak ma-in i nuntakna-ah i phawk
ding Pasian in ciaptehna khat na bawl khin hi. Hih ni hong tun ciangin khawl hun hi ding a, nuamna tawh kidim ni hi dingin
Pasian in tuamkoih hi. Hih ni hong tun ciangin bangmah
sem lo-in tawlngak
ni ding hi; hih ni in Pasian
hong piakkhong singkung lopa, huih, tui, mihing hong piansakna leh a thupi penah na khempeuh Piangsak
Pa tungah lungdamko dingin hong deih hi.
Adam leh Eve in Eden panin
hawlkhiat thuak a kipan tuni
dongin Sabbath sittelna a kizomsuak hi-in Sabbath in nuntakna khempeuh
tawh kizom hi. Ni
sagih a cinsialin Piansakna hangin
Topa tungah lungdamko dingin
a kisam phapha hi.
Tuhun
ciangin nasepna-ah van zat tuamtuamte hangin tuma kum zanih hunte laisangin a
tawldam zaw dingin kingaihsun hi. Ahi zongin tu-in tua bangin tawldamna tawm
mahmah hi. Nasep loh sung nangawngin zong tawlnga hithiat cih om thei lo hi.
Bangzahin nasep zo-in matun hi mah taleng, i mai-ah masuan tampi om hi; tuate a
nung delhdelh i suak hi. Ihmut hun ding hun tam ngah lo mi tampi in caffeine
tungah kinga uh hi. Mi tampi in cell phone hoih mahmah zangin, computer manlang
mahmahte zang, internet hat mahmah kizang hi taleh manlah hi den uh hi. Hih a
nuai-a Lai Siangtho munte in bang hangin tawlngakna in thupi hi, cih hong hilh
uh hiam? Mark 6:31, Late 4:8, Pai. 23:12, Thkna. 5:14, and Matthew 11:28.
Eite
hong bawl Pasian in i pumpi in tawlngak kisam ahihlam thei mahmah hi. Amah in
zan hun leh Sabbath a piangsak hi. Hih hunte in mihing in tawlngak hun a ngah
nading uh ahi hi. Jesuh in eite nuntakna khempeuhah Topa hi, cih thei hi lehang
tawlngakna hun pel lo a zang ding kisam ihihna i tel pha semsem ding hi. A
taktakin Sabbath tawlnga ding hong sawl mawkmawk hi lo hi; thupiak hi. Manlahna
tawh kidim na nunzia ngaihsun in. Pasian hong deihsak pumpi tawlngakna leh Ama
tawh kizopna-ah tawldamna hoih zaw dingin bang na hih thei hiam?
MONDAY June 28
A Hawmpi Nuntakna
Ihmutcim
lohna leh pumpi gimluatnate hamsa hi. Tua sangin a hamsa zaw in lunglen
khua-ngaihna (“emotional empty.” ) hi. Ihmuhcim kei leh lungsim gim leh tawl in
hong behlap thei hi; tua in lungkiatna hong tun thei hi. Baruch, Jeremiah zat
lai-at pa Baruch in Babylonte in Jerusalem a suksiatma, buai-na leh patauhna
tawh a kidimma Jerusalem kisiatnate thuakkha ding hi. Jer. 45:1–5 sim in.
Bangci bangin Baruch in gimthuak hiam?
Pasian
in nang bek in na thuak ding thu hong puak hileh, koi bangin na om diam? Baruch
in Pasian tokhom tung panin tua bang thu ngah hi (Jer. 45:2). Tua bangin Baruch
in Pasian tung pan thu a ngah hun in Jehoiakim in Judah gam a uk zawh a kum
li-na, 605 ahih keileh 604 B.C hi ding hi. Jeremiah 45:3 in mihing in cimawh
dongtuak mite thuakna pulaak hi. Tua hun a Baruch taamlawhnate kineihkhemna hi
lo hi. A lungkiatna leh cihmawhin a omna thu limtak pulaak hi. Siatna tampi
thuakin tampi mah thuaklai ding hi. Koi bangin Pasian in Baruch nat leh gimnate
mu hiam? Jeremiah 45:4, 5 sim in. Pasian in Baruch thuaknate hangin Amah mah in
thuak ahihna ngaihsun lehang Baruch thuakna sangin Pasian thuakna in lian zaw
hi, cih kilang hi. Pasian in Jerusalem a pankhia Pa hi; Amah mah in susia ding
hi ta hi; Amah in leenggahhuan bangin Israel a bawl hi (Isa. 5:1–7); Amah mah
in hih huan zunglot khia ding a, gamdangah saltangin paipih ding hi ta hi. Topa
in a mite tua bangin a nungta dingin deih lo hi. Ahi zongin tua bangin a thuak
ding hun hong tungta hi; bang hang hiam cihleh amaute in Topa a langpan uh hi.
Ahi zongin Baruch adingin gimna khuamial galah khuavak om hi. Kisiatna,
saltanna leh supnate lakah Pasian in Baruch nunna kembit hi. Pasian in Baruch a
makaihnate simkik in. Ei mahmah in a huampi- in i nuntakpih ding bang thupuak
na mu hiam? Cihnopna-ah bangbang dinmun sung i tung zongin a tawpna-ah Pasian
vangliatna bang kipulaak hiam?
TUESDAY
June
29
Thukhun
Lui Hong Hilh Tawlngakna
I
vekpi-in tawlngakna i kisam hi.
Tua hangin Lai Siangtho sung
khempeuhah tawlngakna thu kimu-kim hi. Pasian in nasem dingin hong
bawl hi taleh tawlngak hun zong a kisam khat hi.
Hebrew Lai Siangtho sungah,
gentehna-in nambat in tawlnga limcing
om hi. Piansak ni sagih ni-in Pasian tawlngakna thu a kipulaakna-ah
(Pian. 2: 2,3), “Shabbat” cih kammal kizang hi. Shabbat a khiatna in “nasem
khawl, tawlnga, nasep loh ni cihna
hi. Hih kammal panin Sabbath
cih kammal hong piang hi. Hih kammal
mah Pai. 5:5 kizangin “nasepna
panin tawlngakna” a pulaak
kammal hi. Moses
in a mipihte nasepna pan tawlnga dingin
a thupiak manin pharaoh
hehna piangsak hi.
Thukham li-na
sungah Pasian in Ama piansak
nasepna pan tawlnga
hi, cih a pulaakna-ah Hebrew laimal “nuakh”
(Pai. 20:11,
Thkna. 5:14) kizang
hi. Hih kammal
a khiatna in “tawlnga”
cihna hi. Hih kammal
mah Job 3:13 sungah
zong tawlnga ci-in kigelh a, thuciam tawh kisai a kipulaakna-ah “khawl”
cih kammal, Gam. 10: 36 leh 2 Kum. 2:15 ah zong Elijah vangliatna in
Elisha tungah hong khawl
(tawlnga) hi, ci-in kizang hi.
A dang
kammal khat kizang
in “shaqat” a khiatna
in “tawlnga un,” “suakta- sak” “gamdai takin om” cihna hi. “Shaqat” kammal Joshua
11:23 in zangin, Joshua in gal a zawh khit ciangin leitang
in galdona panin
tawlnga hi, cih thu
kipulaak hi. Hih kammal
“shaqat” a khiatna
kilemna ci-in Joshua leh Thukhente
sungah kigelh hi.
“Raga”
cih kammal in tawlngakna a pulaak kammal hi. Thuhilhkikna sungah Pasian
langpan khak loh ding bang hang hiam cihleh tua bangin hi leh saltanna gamah tawldamna om lo ding hi, ci-in kihilhkhol hi (Thkna. 28:65).
Hih kammal mah Jer. 50: 34 ah Topa in tawldamna hong pia thei ahihna thu hong hilh hi.
Thkna.
31:16 leh 2 Samuel 7:12 sim in. Bangci bang tawlngakna thute hong hilh hiam?
“Shakab”
cih a khiatna in “kikhuangin lum” “ihmu” cihna hi. Pasian in David tawh a
thuciamna-ah Pasian in mailam hunah Israel kumpi
ding kamciam pia hi. Tua kamciam in Na nite cingin na pate kiang na zuat
hun hong tung ding a, nangma khit ciangin
na tapa in kumpi tokhom
a luah ding hi (2 Sam. 7:12), ci hi.
I
pulaaksa om bangin Hebrew laimal in tawlnga cih tawh kisai kammal tampi nei hi. Hih kammalte Lai Siangtho sunga kigelh tawlnga
cih kammalte in a dang kammal
khat leh nih tawh ahi zongin kizopna
nei lo hi. Mimal khat kia
ahih keileh mipi-in
kitawlnga hi. Sabbath
ni tawlngakna in Pasian sungah tawlngakna bek tawh ciangtan
nei hi lo-in, pumpi taksa,
mi tawh kizopna leh lungsim puak adingin thupha
hi, cih hong hilh hi.
Sihna in ahihleh mihingte
gal khat hi mah hi; ni khat ni ciangin
hih sihna in beisiang ding hi. Hong nusia khinte
hangin dahnin kapin
om hi mah taleng, amaute in a tawlnga
hi, cih thu tawh kihehnep
ding banghangin thupi
hiam?
WEDNESDAY June 30
Thukhun
Thak Hong Hilh Tawlngakna
Thukhun Thak sungah tawlnga
cih kammal akimu mun mahmah
khat in “anapauô” hi-in
a khiatna in “tawlnga, tawldam,
thaksuahkik” cihna hi. Jesuh thugenna a kithei mahmah “ Vangik pua-in
a gim, a tawl mite aw, ka kiangah
hong pai ta un. Tawldamna kong pia ding hi” (Matt. 26:45). Hih munah zong “anapauo” (tawldamna) kammal kizang hi. Korin pawlpi
tungah a honpihna nunung penin Paul in ama naseppihte hong tung amuh ciangin amah mah in tha thak ngahin a lungdamna pulaak hi;
hih munah zong (thaksuahkikna) “anapauo” kizang hi (1 Kor. 16:18).
Tawlnga cih kammal adingin a kizang a dang khat in
“hçsychazô” hi. Hih kammal in Jesuh in
hankhuk sungah tawlnga-in a om sung mahin a nungzuite in Sabbath ni-a tawlngakna a pulaak kammal
hi (Luke 23:56).
Tua banah “hesychazo” cih kammal in lungnuam takin om hithiata nuntakna
(1 Thess. 4:11) leh mawhsakna thu
tawh kipelhna – dai takin nunna a pulaak kammal hi (Sawl. 11:18).
Hebrews
4:4
sungah
ni sagih ni-in piansakna panin Pasian tawlngakna thu
hong hilh hi. Hih munah zong
katapauô, Greek pau tawh kigelh
Thukhun Lui sung a kammal
kizang hi-in a khiatna
in “ a sem nawn lo” “ khawlna” “ tawlnga” cihna hi. A lamdang
veve khatah Thukhun Thak sunga kizang hih kammalte
in Hebrew tawh kigelh Thukhun Lui sungah a om lo khat zong om lo hi.
Mark
6:30–32 sim in. Nasep ding maban tampi omlai hi napi-in, bang hangin Jesuh
in a nungzuite tungah mun khatah pai-in
tawlnga dingin sam hi
ding hiam? Mark 6 sunga thupiangte a huampi-in ngaihsun in.
“Hong pai unla, tawlnga
phot ding un” (Mark 6:31) cih thu in sapna
hi lo hi; amaute zuih dingin thupiak
ahi hi. Jesuh in a nungzuite pumpi taksa gimna
tawlnate lunghimawh hi; amau
lungnopna leh tawldam nading
thupiak hi. Jesuh sawlna bangin
amaute in nihta
nihta-in kuankhia-in, tua panin
Jesuh kiang hong tunkik uh hi (Mark 6:7). Amaute in lungdam kipak takin
hong ciahkik uh hi ( Mark 6:30).
Amaute in lungdamna
tawh kidim uh hi. Lawpsapna
leh lawhcinnate Jesuh tungah a pulaak kal ding hun ngaklah mahmah
uh hi. Ahi zongin Jesuh in
amaute in mun khatah pai-in tawlnga dingin thupia hi. Mark in hih bangin
hilhcianna nei hi: “Tatsat lo-in
mipi hong pai ahih manin annek hun ding om lo hi”( Mark 6:31). Nungzuite in
tawlngak hun ding om man lo-in tatsat
lo-in nasem uh hi. Jesuh in pumpi leh lungsim cidamna kul ahih manin tawlngak
hun kisam hi, ci-in hong hilh hi.
Pawlpi siate leh upate ahih keileh
Pasian nasem mi khat peuh in gimin
tawlin a om loh nadingun
bangci lampi tawh huh thei ding na hiam? Amaute nasepna hangin lungdam pulaakna
leh a tawldam
nadingun bang na huh thei
hiam?
THURSDAY
July 1
Tawldamna Mu Lo A Vakvai Mi
Pian. 4:1–12
sim in. Bang thu in Cain a vakvai mi suaksak
hiam? (Pian.
4:12)
Pasian in Abel biakpiakna thupi-sim a, Cain biakpiakna thupi-sim lohna thu kilang-tangtakin Lai Siangtho in pulaak lo hi (Pian.
4:4, 5). Ahi zongin Pasian in bang hangin Abel biakna sangin
Cain biakna nial hi, cih thu i thei
hi. Cain in Pasian mai-ah hong pai-in meihal biakpiakna tawh kisai ama
lungkimlohna thute leh Pasian kamciam bangin biakpiakna a deihlohnate pulaak
hi. Ama biakpiakna in mawhna hangin kisikna kihel lo hi. Tuhun mi tampi mah bangin Cain in Pasian
geelkholhsak bangin biakpiakna pia dingin thaneem kisa
hi; Honpa tungah kinga-in
hotkhiatna ngah ding cih
pen muang zo taktak lo hi. Cain in mihing
kimuanna lampi tawn dingin khensat
hi. Ama phatna suang hi.”Ellen
G. White, Patriarchs and Prophets, p. 72.
Pasian
in Cain in a vakvai mi khat suak ding hi, ci-in a pulaak ciangin, tua bangin
a nungta dingin
Pasian in a bawl hi lo hi; ahi zongin ama
gamtatna leh a thuman
lohna gah a at kik hi. Cain in Pasian
sungah tawldamna mu lo ahih
manin mundangah zong tawldamna taktak mu zo lo hi.
Hebrew kammal
ah “thupi-sim” a khiatna in “ limtak
en, limtak ngaihsun, kidawmin gamta” cihna hi (Pian.
4:4) Pasian in a thupi-sim, limtakin a et in biakpiakna vanzatte hi lo-in
biakpiakna a pia mite lungsim
puakzia hi. Pasian in Cain biakpiakna a sang loh manin Pasian
in a khel, a gilo Pasian hi, cihna
hi lo hi. Biakpiakna a pia-te lungsim puak, gamtat zia le tong, bang thu
siksanin biakpiakna pia cihte Pasian in limtakin sittel hi. Sittel thukhenna-
ah zong tua bangmah hi.
Pian. 4:13–17
sim inla, Cain in Pasian
thukhenna amuhzia ngaihsun
in.
Pasian kiang panin taikhia
dingin a hanciam
mi in tawldam ngei lo ding hi. Pasian hehpihna ngah dingin
leitung van le nate, lawm leh gualte, ahih keileh manlahna tawh ngahsawm
dingin i hanciam
hi. Cain in ama minthan nading leh khuapi khat lam kipan hi. Hihte
in minthanna leh zawhna khat hi.
Ahi zongin Pasian kihel lo ahih manin Pasian a langpan minthanna leh khuapi khat hong suak hi. A tawpna-ah bangmah
lo-in beimang hi.
I
mawhna hangin gimthuakna om taleh singlamteh tungtawnin mawhmaisakna thu bangci
bangin na sang thei hiam?
FRIDAY July
2
Ngaihsutbeh Ding: Rabbis
tuamtuamte in biakpiakna manphatna pen
manlahna tungah khensat uh hi. Upna picinna pen pualam hoihna tungah koih uh hi. Tua hangin amaute
in Pasian tawh kigamla uh hi; amau leh amau hoihna tungah kinga uh hi.Tua bang
lauhuai-nate tu-in zong a omlai hi. Mi khat in Pasian ading nasepna-ah manlah
tawntung hileh nasep lawhcing bangin kingaihsun hi. Hih bangte-ah mihing geelna leh lawhcinnate hangin lauhuai-na piangsak thei hi.
Thungetna tawm, upna neu semsem thei hi. Nungzuite mah bangin Pasian tungah
kinga dingin kimangngilh a, a hong honkhia ding i zong kha zel hi. Eite in tatsat
lo-in Jesuh i mitsuan ding kisam
hi; Ama vangliatna in hong zawhpih ding hi, cih i phawk ding kisam hi. A mangthang
mite hotkhiat nasepna-ah hanciam theihzahin hanciamin nasepna-
ah, ei mimal ading thungetna, Pasian Kammal tungah lungngaihna, Lai
Siangtho kantelna hun kisam hi. Thungetna tampi leh Khrih dikna tawh
kisiansuahna in nasep hong zawhpih ding hi; tua mah in a tawpna-ah lungkimna hong pia ding hi.” Ellen G. White,
The Desire of Ages, p. 362.
Kikup Ding Dotnate
1.
Nasep manlahna, maban sep ding
hauhluatna, tatsat lo-in mite ading
hun piakna, mite pahtak dingin hanciamnate in a deihhuai pen hi lo banah
Pasian hong sawl zong hi lo hi; tua bangin gamtatnate in pumpi
taksa, lungsim ngaihsutna leh upna susia
thei hi. Koi bangin na pawlpi
in nasem a gimte adingin
tawldamna, lunggimte lungnop
a ngahna mun hi thei ding hiam?
2.
Tatsat
lo-in Pasian
ading nasepna
leh na
hoih semin kitaklahin hun tawlngak hun a om thei lo ding mah ahi diam?
Jesuh leh a nungzuite thu – Mark 6:30–32 ngaihsun in. Hih thu in
na nunzia ding bang hong hilh hiam? Na lawmte tawh kikum in.
3.
1899 kumin
mawtaw a manlang
penpen nai khat sungin
tai 39.24 tungzo
hi. Tu-in ahihleh
tua sangin mawtawte
in manlang zaw hi. Phone zatte, computer zatte tuma kum 100 laihunte
tawh tehtheih ding hi nawn lo hi. Vanleng zong nidangte sangin manlang zaw vive hi. I gennop thu
in nidanglai vanzatte sangin
tuhun vanzatte in manlang zaw hi. Ahi zongin
tatsat lo-in manlahin, a kisamzah tawlngak hun i nei thei tuan kei hi. Hih
thute in mihing pianzia bang hong hilh a, bang hangin Pasian in a thupiakte sungah
tawlngak hun thupi-in
koih hi ding hiam?
4.
Mawhna a pianma Eden ah Sabbath tawlngakna
om khin cihthu ngaihsun in. Lai Siangtho thuthuk hong hilhnop thu tampi a om banah mawhna om
lohna, kicinna tawh
kidim leitungah zong tawlngak hun in bangzahin thupi hi, cih hong hilh hiam?