Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Gal. 6:14; Rom. 6:23; John 5:11, 13; Rom. 4:1-7; Siam. 7:18; 17:1-4; Rom. 5:1.
Kamngah: “Midik in upna tawh a nungta ding hi, ci-in Lai Siangtho sungah kigelh manin thukham zuihna tawh kuamah in Pasian mai-ah diktansakna ngah lo hi, cih teltakin a kimu hi.” (Galatians 3:11).
Khrih hong suahma kum zalom za sagih lai-in lakam gelh mi minthang Homer in Odyssey thulu tawh lakam khat gelh hi. Hih lakam in Odysseus tangthu hi. Amah pen galhang mahmah khat hi; Troy khuapi do- in a zawh khit ciangin, a pianna gam Ithacaa-ah ciahkik dingin hong dingkhiat zawh kum 10 bang cingkhin hi. A ciahna lampi-ah tembaw kisiatna, huihpi, tuipi dawite leh a dang hamsatna tuamtuamte hangin tua tanvei sawt hi. A tawpna-ah pasiante in Odysseus a thuaknate hangin hehpih uh a inn tungsak thei-pan uh hi. A khialhna hangin a thuak gimna tawh kicing hi, ci-in kithukim uh hi.
Lamkhat panin eite zong Odysseus tawh kibangin inn zuanin a ciah khualzin mite ihi hi. Ahi zongin Odysseus bang lo-in i kilamdanna lianpi khat in inn i tun nadingin bangmah i thuak zawh ding a om kei hi. I mawhnate in vantung tawh hong khenkham a, vantung leh leitung kikal kizop kik nading mihing in i zom kik theihna om lo hi. Inn i tunleh inn i tuntheihna ahang in Pasian hong hehpihna bek mah tawh a tung ihi ding hi.
Tu kaal thusin a huampi-in etna: Bang hangin hotkhiatna in piakkhong ahihkul hiam? Bang hangin Pasian tawh kikim PA bek in i nuntakna hong honkhia thei hiam? Bang in Abraham upna etteh thamcingsak hiam? Diktansakna a hong kipia hi; dikin hong kisimsak hi, cih a khiatna in bang hi ding hiam? Koi bangin Singlamteh hong piak kamciamte leh lametna nang adingin na pom hiam?
SUNDAY June 13
Calvary Thu Etkikna
Thuciam Lui pulaak Moses thuciam sung a hotkhiatna lampi in Thuciam Thak pulaak hotkhiatna lampi in a kibang thu hi. Thuciam Lui sung hi taleh Thuciam Thak sung hi taleh hotkhiatna ngahna lampi in upna hi. Upna tawh hi lo-in gamtatpha tawh hotkhiatna kingah hileh Piangsakpa in mihingte tungah a loh ding leiba nei Pasian hi ding hi. Mawhna siatna a tel lo mite in Pasian in mihingte tungah leiba nei hi, ci-in ngaihsun uh hi. Ahi zongin thukham palsatna hangin leiba i nei hi. Tua leiba a loh zo ding ihi kei hi. Ahi zongin tua leiba Jesuh in hong lohsak zo hi.
“Amah mah in eite dinmunah hong omin i thuak ding mawhna thaman amah mah in a hong thuakna thu theitel hi lehang hotkhiatna thu a tawisang ihi ding hi; tua ciangin Calvary thu ngaihsunsun hi lehang Christian lungtang sungah itna, sianthona leh lawpna a hong tawhkuang ding hi. Tua hileh eite in Pasian leh Tuuno phatna tawh i kidim ding hi. Kiphatsakna leh kihihsakna in i sungah mun mu lo ding a, i lungsimah Calvary- a Khrih thuakna a thaksuah tawntung ding hi. Leitung hauhna khempeuh in a mangthang ding mi khat a honkhia thei kei hi. A mangthang leitung ading leh mawhna thaman singkhuam tungah sihna hong thuak Khrih hong itna kua in bang tawh teh thei ding hiam? Hih itna in tehpih om lo itna hi; mong nei lo itna hi.
“Khrih sihna sangin Ama hong itna in hat zaw hi. Mihing a hotkhiatna dingin Amah in nasem khin hi. Amah in khuamial lauhuai-na lianpi tawh kido hi mah taleh Ama itna in hat zaw semsem hi. Amah in a lungsim gimna thuakin “Ka Pasian, ka Pasian aw, bang hangin hong taisan na hi hiam, ci- in otkhiat dongin a Pa maitangsel a nawktan zo hi. Ama khut in hotkhiatna a hong puak hi. Mihingte a hong hotkhiat nadingin Amah in man a pia khin zo hi; a nunung pen ama thuakna panin thupha tawh kidim a pulaak thu in “ Kizo zo hi.” Hih thu in leitung khempeuh a thawn hi.
“Calvary a thupiangte in lungsim ngaihsutna khempeuh hong kal hi. Hih thute lunggulna nei takpi hi lecin mawhsakna tawh na kipelh ding hi. Khrih in hoihna khempeuh tawh kidim, mawhna nei lo hi napi, tua bangin cikziathuai sihna thuakin leitung mawhna a pua hi. I lungsim leh ngaihsutna in tua thu i telzo kei hi. Eite in tua bang itna a zai -na, a sanna, a liatna, a thukna i telzo kei hi. Tehpih om lo Honpa hong itna lungngaingai hi lehang i ngaihsutna, i lungsim gamtat zia le tong, i nunna khempeuh a hong domsang ding hi.” 4 Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 2, pp. 212, 213.
Hih atung-a Ellen G. White gelh limtak ngaihsun in. Hih thu siksanin Galatians 6:14 sim inla, tua ciangin koi bangin nangmah mah in Khrih Singlamteh sungah angtang thei ding na hiam?
MONDAY June 14
Thuciam Leh Mawhmai Nading Biakpiakna
“Na pu
na pate uh nuntakzia, bangmahin a kimanglo nuntakna panin a hong suahtaksakna
dingin Pasian in note’ man dingin a piak pen a man a
kiam thei ngun leh khamte bang hilo hi” (1 Pet. 1:18, 19).
Peter in man tawh
eite hong kitankhia hi, a cih ciangin a khiatna in bang hi ding hiam?
_____________________________________________________________
Peter in mawhmai-na
thu, singkhuam tungah Khrih hong sihna thu a pulaakna-ah hun khatlai-in sila
khat pen a sanggam, a beh a phungte in a tatkhiat uh ciangin tua sila in
suahtakna ngah hi, cih thu siksanin hotkhiatna thu hong hilh hi. Ahi zongin
Khrih hong tatkhiatna in ahihleh mawhna sila hihna leh a mawhna gah sihna panin
a manpha ama sisan, Calvary tungah amah mah kipiakhia-in eite tangdingin hong
si-in suahtakna a hong pia hi. Hih thu tungah thuciam khempeuh kinga hi. Hih
thu lo-in thuciam in a mawkna suakin kimanna nei lo ding hi. Bang hang hiam
cihleh tua thu lo-in Pasian in Ama kamciam tangtungsak lo hi; tua thu lo-in
Amah a um mite in a hong piakkhong tawntung nunna a hong pia thei kei ding hi.
Rom. 6:23, 1 John 5:11 sim in. Akibang thupuak bang thu gen uh hiam?
_____________________________________________________________
Eite in tawntung nunna kamciam i nei hi. Bang hang hiam cihleh mihing in tua tawntung nunna tawh kizopna khau a kitat ciangin, Jesuh in tua tawntung nunna khau a hong pehkik hi. Koi bangin? Piangsakpa dikna leh Ama hong piak man kiseh thei lo a nunna bek in i lohzawh loh thukham palsatna leiba a hong maisak hi; mawhna in thuciam palsatna liansak hi. Ciangtan nei, bei hun nei mihing in ciangtan nei lo Pasian leh a bei lo Ama thukham sawm (moral law) palsatna gah in bangzahin lauhuai hiam? Pasian Mahmah tawh kikim nunna nei Khat, kuama tungah kinga lo-in Amah leh amah in nunna nei, nunna khempeuhte phulpi bek in thukham leiba panin eite a hong suaktasak hi. Tua bangin thuciam tawh kipawl kamciam tangtung hi; tua bangin tu-in zong tawntung nunna kamciam i nei hi; tua bangin mawhna leh sihna panin a hong kihonkhia hi.
Nidang na tuamtuamte kikoihna inn khat sunga kikoih Rembrandt lim tungah naupang khat in a ut bangin lawnggawpin tua lim manpha mahmah susia hi. Tua lim in awn khat bang man ding hi; tua naupang nu le pa in a neihsa khempeuh a zuak zongin a loh zo kei ding uh hi. Hih thu in mawhna suksiat na khempeuh a bawlpha kik dingin i cimawhna hong lak hi lo hiam? Topa bek mah in tua i leiba lohzo hi.
TUESDAY June 15
Abraham Neih Upna: Thu Masa
“Amah in Topa muang hi. Tua ahih manin ahi ding bangin Abram gamta hi, ci-in Topa ina ciamteh hi (Pian. 15:6). Hih pen Lai Siangtho buppi sungah thu thuuk lian mahmah khat hi.
Hih in Lai Siangtho bulphuh biakna hong kipatkhiat nadingin huh hi. Upna tawh diktansakna ngah cih thu pen Paul khankhiatma kum zalom tampi laipekin a kitangko khin thu hi. Eden huan a kipan tuciangdong hotkhiat ngahna lampi in kikhel lo hi. Pian. 15:6 a zom limsuk lehang Abram upna in bangzahin lian cih hong hilh hi. Pasian in Abram tungah ta nei dingin a kamciam in mihing muhna panin a tangtung thei lo ding hi taleh, Abram in um veve hi. Tua bang upna in i cimawhna hong phawksak upna hi; tua bang upna in Topa tungah kipumpiakna upna hi; tua bang upna in Pasian sawl bangbang a thupiakte mannopna upna hi. Tua bang upna in Abram upna hi; tua bangin a upna tungtawnin “midikin ciaptehna ngah hi.”
Bang hangin Lai Siangtho in Abram pen midik ci-in “kiciamteh” “diktangsak” hi ding hiam? Pasian a dik bangin Abram zong dik a hiam? Pasian in Abram ka midik hi, ci-in a pulaak khit nungah Abram in bang sem a, ama hihna taktak tawh a kilehbulh hi taleh, tua a sep thu in midik khatin a kisimsakna thu bang hong telsak hiam?
Abram nunna in upna
leh thumanna tawh nunna hi mah taleh, a upna leh a thumanna in pau baang lo hi
lo hi. Upna leh thumanna-ah a thaneem hun om hi (eite zong tua bang mah hi lo i
hiam?) Hihte in a thupi mahmah thu khat hong hilh hi: eite a hong honkhia dikna
pen eima dikna bangin a hong kiciaptehsak hi; tua dikna in a hong kipia dikna
hi (imputed righteousness). A khiatna in mawhna khialhna tawh kidim taleng,
Pasian mai-ah midik hi, ci-in a hong ciamteh hi; eite in dik kei taleng Pasian
in midikin hong mu hi. Hih pen Pasian in Abram tungah a pulaak hi-in, Abram
upna bangin Topa a zuan mi khempeuh Amah in dik hong tangsak ding hi (Rom.
4:16).
Romans 4:1–7 sim in. Paul in bang dinmun siksanin Pian. 15:6 pulaak hi ding hiam? Bang hong hilh hi, ci-in na um a, nangma kammal tawh gelhkhia in.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
WEDNESDAY
June 16
Abraham Neih Upna:
Thu Nihna
Pian. 15:6 sim kik in. Lai Siangtho bu nam tuamtuam in Hebrew laimal ‘hasab’ a khiatna “ciamteh’ “taksanna” “pulaak” ci-in kigelh hi. Hih kammal mah Moses gelh laibu dangte in zong zangciat uh hi. Mihing in ama neih loh thu khat ama neih bangin pulaakna, vanzat khat hoih kei taleh na hoih mah bangin ciaptehnate-ah a kizang kammal hi. Gentehna-in Pian. 31: 15 Jacob tanu tektek Rachel leh Leah in a pa uh pen khualmi bangin “kisimsak” “ciamteh”uh hi. Levite mite tungah kingah sawmah khat in leenggah sukna, ancilna pan kingah sawmah khat bang mahin kiciamteh hi; a taktak in Levite mite sawmah khat in lokhawhna panin kikaikhawm sawmah khat hi lo hi (Gam. 18: 27, 30).
Koi bangin meihal
biakna siksanin ciapteh ngahna kipulaak hiam? Siam. 7:18; 17:1–4).
_____________________________________________________________
King James Lai Siangtho sungah ‘hasab’ cih a khiatna ‘kisimsak” (imputed) ci-in kigelh hi. Thunuama meihal biakpiaknate a ni thum ni ciangin a kinek keileh tua biakpiakna in mannei nawn lo hi; tua hi-in tua meihal biakpiakna a pia mi adingin bangmah ciaptehna (Hebrew hasab) om lo ding hi (Siam. 7:18). Hih in biakpiakna a pia mawhnei mi in Pasian mai-ah midikin ciaptehna a ngah hi, ci hi (Siam. 17:1–4 tawh enkak in). Mimal khat ciat pen a taktakin midik hi kei taleh, Pasian in mimawh khat pen midik (righteous) bangin hong sim hi (accounting). I khialhna om taleh Pasian in ama mai-ah midikin hong mu hi, cih a lamdang thu ngaihsun in. Hih a khiatna nangma teldanin gelhkhia in.
Midik hi, ci-in a hong kipulaak-theihna, hih a lian thuman i ngah theihna in gamtatna hangin i ngah hi lo hi; Khrih in ei ading a sep khempeuh i upna hang hi zaw hi. Hih thu in “upna tawh diktansakna ngah” cih thu laigil hi. Ahi zongin upna in midik hong suaksak hi lo hi; upna in a hong kipia-khong diktansakna ngahtheihna khutzat khat hi zaw hi. Hih thu laigil in Christian biakna a hoihna, a minthanna, a lamdanna hi. Thu-um Christian khempeuh in Khrih nungzui suahna-ah upna tawh diktansakna kingah hi, cih thu in a thu zungpi hi. Upna tungtawnin eite in Pasian mai-ah midikin a hong ciamteh hi. Tua khit ciangin Christian nunzia sungah a khangtoto ding ihi hi; thumanna, hehpihna sungah khantohna, sianthona, gamtat hoih semsemna, itna cihte in upna tawh diktansak ngahna panin a hong mengkhia ding uh ahi hi.
Thu-um Christian a suaknuam mi khat in “Kei, siangtho kisa nai kei veng aw” hong ci hileh, koi bangin ama pulaak na dawng ding hiam?
THURSDAY June 17
Kamciamte Sungah Tawldamna
Mi minthang Cardinal Bellarmine in a nuntak sungin a thugen a kigenkik thu khat in dik kisak ngahna lampi in dik hi, ci-in a hong kipulaakna bek hi. A sawt lo-in si ding hi ta ahih manin a sihma-in khamuang thei hen, cih deihna tawh singlamteh tungah Jesuh kikhai lim khat ama kiang kipaipih a, mi siangthote gamtat hoihnate kipulaak a zak ciangin, Bellarmine in “Hemkhia un. Khrih hoihna muanna bek in khamuanna taktak hi zaw hi,” ci-in genkhia hi. Mi tampi in a sihkuan uh ciangin a nunzia, a gamtatnate in Pasian hotkhiatna ngahpih dingin a ngaihsut khak uh ciangin, tuate khempeuh in hotkhiatna ngah nadingin kimanna nei lo, a mawknapi ahihlam phawk uh a, Khrih dikna kitangsam mahmah ahihlam phawk uh hi. Tua hi-in tu-in khamuanna tawh a nungta ding kimlai, sih madeuhin tua bangin hotkhiatna sungah khamuanna ngah phingphing ding i hi kei hi. Thuciam a buppi-in tulaitak adingin a hong kipia Pasian kamciam kipkho tungah kinga hi; tua kamciam in tulaitak i nunzia a hong zuunhoih zaw ding kamciam hi.
Anuai-a Lai Siangtho munte sim inla, koi bangin thuciam tawh nang leh Pasian na kizopna hong kipan a, thuciam zuihna leh Amah tawh na kizopna tha hong guan cihte siksanin dawng in.
Late 34:8 (Koi bangin Pasian hoihna na theithei hiam?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Matt. 11:30 (Hakkol puaknuam dingin Khrih in ei ading a sepkhiat thu in bang thu hiam?
________________________________________________________________
______________________________________________________________
Rom 5:1 (Dikna in
lungnopna tawh bang kizopna nei hiam?
Phil. 2:7, 8 (Khrih tuahkhak thute panin meetna bang na ngah hiam? Bang na hamphatpih hiam?
___________________________________________________________
______________________________________________________________
Thungen kawmin na nunzia sittel inla, Topa tawh na kizopna tha hong guan thute leh Topa tawh na kizopna a hong susia thute ngaihsun in. Na kikhel ding bang a om hiam?
FRIDAY
June 18
Ngaihsutbeh Ding: Mawhnei mi in dintakna a ngah theihna lampi khat bek om a, tua in upna hi. Upna tawh Khrih dikna i ngahna tungtawnin Pasian kiang a zuan thei ihi hi. Topa in mawhnei mi dinmunah Tapa thumanna a hong koihsak hi. Mihing mawhna munah Khrih dikna in mun luah hi. Pasian in a kisik mi, mawhthuum mi a mawhna maisakin diktangsak hi. Amah in Pasian um ahih manin Pasian in a midikin sang a, Pasian in a Tapa a it bangin hong itin, a mawh ngei lo mi bangin a hong sang hi. Hih in upna tawh diktansakna ngah kici hi. Ellen G. White, Selected Messages, book 1, p. 367.
Mawhna kisikin upna tawh Khrih i Honpa a i san ciangin Topa in i mawhna hong maisak hi. Amah in mawhna thaman a hong thuak hi. Tua ciangin mawhnei mi in Pasian mai-ah midikin a hong omsak hi. Kha Siangtho tungtawnin Pa leh Tapa tawh hong kipawlsakin Vantung maipha a hong pia hi.
“Tua ciangin i mai-ah tatsat lo-in i masuan ding a hong kilak hi. I nunna in thuman thutak tawh a siangtho ding ahi hi. Hih in upna tawh a kizo ding ahi hi. A siangtho nuntakna tawh i nuntak theihna in Khrih hong hehpihna hang ahi hi. Tua hehpihna zong upna tawh i ngah hi; tua hehpihna in i nunzia a hong khel hi. Ellen G. White, Selected Messages, book 3, p. 191.
Kikup Ding Dotnate
1. Bang in a nungta upna leh a si upna kilamdangsak hiam? (James 2:17, 18). Koi bangin Paul in a nungta upna pulaak hiam? (Rom. 16:26). Bang in a nungta upna pulaak hiam?
2. Khrih dikna bek in eite hong honkhia ahih leh mihing dikna gamtat hoihnate in bang kimanna nei hiam? Bangbangin i nungta zongin pha mawh lo hi, cih thu koi bangin na hilhcian ding hiam?
3.
“Pasian a it Tapa tungtawnin eite a hong sang hi.
Mawhmai nading a Tapa hong sihna hangin mawhmai thei ahi hi. Tapa hong
hotkhiatna-ah mihing in gamtat hoihna ahi a, dikna ahi zongin a behlap theih
ahi kei hi. Mihing in ama hoihna tawh hotkhiat ngah thei lo hi. Ellen G. White,
Selected Messages, book 3, p. 199. Tua ahihleh bang hangin Khristian
nuntakna-ah gamtat hoih in thupi mahmah hiam?
Tomkaihna: Thuciam Lui ,
Thuciam Thak: Jesuh in thukham hong kalh leiba khempeuh pia khin hi. Tua ahih
manin eite in Pasian mai-ah dikna tawh i om thei hi.