LESSON 7 November 7–13
PILSINNA-AH BIAKPIAKNA
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Daniel 3;Mang. 14:6–12; Late 78:1–17;
John 4:7– 26; 1Khang. 16:1–36; Mark 7:1–13.
KAMNGAH: “Ama minthanna tawh kituakin Topa minthangsak un.
Biakna khat kengin ama mai hong zuan un; ama siantho-na, a thupi-na tawh
kituakin Topa bia un” (1 Khangtangthu 16:29).
Mawhna in mihing pianpih, mihing hihna khat hi. Mihing in Pasian
piansak ahih mah bangin lungsim utna tawh Pasian bia hi. Bang hang hiam cileh
eite in Pasian it a, Amah theitelin biak dingin kilawm hi, ci-in theihna nei
ihihleh, leitungah mawhna, siatna, sihna a omma mihing in Pasian tawh maitang a
kimuh theihlai-un Pasian a biaknopna lungsim uh bangzahin lian ding hiam? Tuni
tuhunin mihing in mawhna tawh kidim hi mah taleh biaknopna lungsim in mihing
pianpih hi. Tua hi-in a man lo biakna khat zuih khak ding hamsa lo hi. Pasian
bia kici napi-in Ama deihna tawh kituak lo-in a bia bia ihi kha thei hi. (Mark
7:1–13; Jer. 7:4). Tua ahih manin biakpiakna in Khristian thuzuihna-ah a bulpi
khat ahi hi. Khristian pilsinna tawh zong a kipelh lo thu guipi khat hi. Tu
kaal sungin hih thu i kikum ding hi.
SUNDAY November
8
BIAKNA TAWH KIKHEN THEI LO MIHINGTE
Pasian in mihing a bawl a kipan mihing sung pan a phul khia
lungsim, mawhna in susia khin taleh, tua lungsim in biaknopna lungsim nei hi. A
kipatcilin mihing in Topa leh Piangsakpa bek bia uh hi. Ahi zongin mawhna a
hong om khit ciangin na khempeuh in kikhel hi. Mihing in biaktheih, biakmawh
bia hi. Mihing tangthu in biakna thu tawh kipelh lo hi. Nidang Egyptte in
pharaoh bia uh hi; mun khatkhatte-ah nga-sa lim, lutang tampi nei pasiante, a
dang tuamtuam bia uh hi. Mi kimkhat in ni, kha, aksi bia uh hi. Tuni tuhunin mi
kimkhat in uiphuk lim bia nuam nawn lo uh hi taleh, Mary milim, sum, thuneihna,
numei pasal zual tatna, gam makaite, mi minthang tuamtuamte in leitung mi
tampite adingin pasian hong suak hi. Na khat peuhpeuh it pen a nei-in, na khat
peuhpeuh tungah i lungsim khempeuh pia, nuntak bulpi khatin i koih khakte in
mihing aa dingin pasian hong suak hi; tuate mah a bia kisuak hi. Laigelh
minthang David Foster Wallace in a vauhilhna-ah “a man lo, biak loh ding khat
na piak leh, tua in a hinglai pi mahin hong ne tum ding hi.”
Daniel tuahkhak thute in biakna man bang hong hilh hiam? Jew
khangno thumte in Pasian thupiak om bangin Thukham nihna deihloh biakna man lo
nial uh hi (Pai. 20:4-6). Hih thupiak in Thukham Sawm sungah khat ahih mah
bangin mi thahna, guktakna cihte zong pelh ding cihna hi. Khrih nihvei hong pai
kikma, hun nunung ciangin biakna man in mi tampite buai-na bulpi hong suak ding
hi. Tua hi-in Khristian pilsinna sungah biakna in bang hi a, koi bangin biakna
pia ding, bang hangin biakna in thupi, kua bia ding cihte a hel ding kisam hi.
Mang.14:6–12 sim in. Koibangin biakna in Khrih hong kumkik
madeuhin buai-na lianpi suak ding hiam, ci-in hong hilh hiam?
MONDAY November
9
TUACIANGIN NATATE UH TUNGAH PULAAK UN
Thuciam Lui sung a Late in nidang Israelte biakna-ah a thupi
mahmah khat hi. Tua Late in mihon biakpiakna a neih uh ciangin lotngah-in
genkhia uh a, a tamzaw pen tumging tuamtuam tawh la-in sa uh hi. Tua bangin a
huampi-in biakpiakna nei uh hi. Israelte in a kalsuanna uhah kipawlkhawm,
kilawmkhatin gamta uh a, biakpiakna-ah zong tua bang mahin Pasian bia khawm uh
hi. A bulpi-in Late in la-kam, la- mal vive hi. Hebrew “Tehillim” a
khiatna in phatna late cihna hi. Pasian phatna la i sak ciangin, eite hihna khempeuh
tawh Topa a bia ihi hi.
Late 78:1–17 sim in. Bang thugil kigelh hiam? Koi bangin pilsinna
leh biakna a hong hilh hiam?
_______________________________________________________________
________________________________________________________________
Late 78 in khentatna tawh kipawl thu kimkhat pulaak hi. Aneu 2 ah
Asaph in nidanglai thupiangte khangsawnte tungah a hilhzia ding pulaak hi. “”A
kiselcip” cih in a thupi thu khat pen khang khat pan khang khatah kigen nawn
lo-in damdamin tua thu theihna a kiam tektek cihna hi. A hong hilhnop thu in
Israelte pilsinna-ah Topa in a teeltuam minamte tungah a sepsa thute a tate uh
tungah hilh uh hi.
Late 78:6–17 en in. A tate uh tungah bang thute hilh uh hiam?
Bang ngimna mitsuanin hilh uh hi ding hiam?
_____________________________________________________________
___________________________________________________________
Tua bangin a beisa thute kihilhin, amaute pilsinna mungtup lianbel
in Pasian muanna nei-in Ama thupiakte a nuntakpih ding uh ngimna bulpi-in nei
uh hi. Koi bangin Mang. 14:12 in tuhun pilsinnate-ah zong tua mah mungtup hong
hilh hiam?
TUESDAY November
10
THUMAN THUTAK LEH KHASIANGTHO SUNGAH
Thuciam Thak sungah a lamdang thupi mahmah thupiang khat in Jesuh
in cimawh lamet bei a om tuikhuk a numei tungah nuntakna a hilhzia
hi. John 4:7–26 sim in. Jesuh in numei tungah biakna thu bang pulaak
hiam? A taktakin koi bangin biakna tawh kisai thu a kikup theih
nadingun bang thu tawh kipan hiam?
Numei in Jesuh tungah a gen thu khelin thu dang khat a helh
nadingin biakna thu a gen pen ama gen thumah Jesuh in siksanin biakna leh
biakna sungah kihel thute hilh hi. Tua tawh kisai-in eite adingin a lian mahmah
a hong hilh thu John 4:24 sungah “Pasian in Kha hi. Amah a bia mi khempeuh in
thuman thutak leh Kha tawh bia ding uh hi.”
Mantakin Topa a bia mi in a lungsim khempeuh tawh bia ding hi. Tua
in mimal mahmah in Topa theihtelna panin a hong luangkhia Pasian itna tawh
biakna hi. Pasian kiang pan a hong pai biakna bek mah in Ama kiang a hong
tunpih ding biakna hi. Mantakin Amah na sep theih nadingin Kha Siangtho tawh
suahkikna kisam hi. Hih in lungsim, ngaihsutna hong hahsiang ding a, Pasian
theihtelna thak leh Amah itna thak a hong nei-sak ding hi. Hih in Topa thupiak
khempeuh zuih nopna lungsim a hong guan ding hi. Hih in biakna mantak hi. Hih
in Kha Siangtho nasepna gah hi.” Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 189.
Tua bang mahin biakpiakna in thuman thutak sungah biakna hi ding
hi. Eite in Pasian theihtelna mantak nei-in, Amah in kua hi-a, Amah in eite
tung pan bang hong kal hi, cih thute theih ding kisam hi. Cihnopna in upna thu
bulphuh (doctrines) zong kihel hi. Gentehna-in eite biak Pasian in mihingte
meikuang tawntung sungah hal lo hi, cih thu in thupi hi.
Tua hi-in biakpiakna tawh kisai-in thu nih kilangh hi. Pasian
theihtelna leh Ama thu zuihna pan tuahkhak thute leh Pasian in Ama thu a hong
lahkhiat thuman thute hi. Kha Siangtho lo-in a man thute in eima hoihsak bangin
thuzuihna (sentimentalism), buhtu kuang bangin lawpna (fickle emotion) piangsak
hi. A langkhat leuleu-ah Kha Siangtho kihel lo lawpna, lungsim kihel lo thuman
zuihna in nunna nei lo biakna hi. Tua hi-in thuman leh lungsim tak tawh biakna
kisam hi.
Koi bangin mi khat tungah thuman leh Kha Siangtho sungah biakna na
hilh ding hiam? Mun khatkhatte ah thuman sungah biakna maw, ahih keileh Kha
Siangtho sungah biakna, ama kisap zawk deuh a om khak hiam?
WEDNESDAY November
11
TOPASIANTHO-NATAWH KITUAKIN BIAKNA
1Khang.16:1–36 sim in. A thupiang ngaihsun in. Zahtakkaai-in na
mu hiam, lauhuai ahihkeileh pawi, nuamna tawh kidim-in na mu hiam?
Koi bangin a nihin tokhom thei veve ding hiam? Tua thupiang pan-in biakpiakna
thu bang hong hilh a, biakpiakzia ding leh tatzia ding bang a hong hilh hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Biakpiakna mun in biakbuk hi. Nidangin Pasian in Israelte tawh
akimuhkhopna mun in biakbuk hi. Biakbuk panin amaute tungah hotkhiatna thu
kipulaak hi. Tua hi-in biakpiakna leh biakpiak pilsinna-ah Jesuh leh hotkhiatna
thu in a bulpi pen hi. Biakbuk nasepna khempeuh in tua thu khempeuh limcingkhol
hi. Pasian in ei aa dingin a sepsa khempeuh hangin Amah phattaak, biaktaak ahi
hi. Pasian in ei aa ding a nunna hong pia-in, singlamteh tungah eite thuak ding
tawntung sihna a hong thuak lo hileh mihing in tawntung nunnna lamet nei lo
ding hi. Mun khempeuhah Israel Pasian tatkhiatna thupuak kizel ding ahihna na
phawk hiam?
1Khang.16:29 ah “Ama minthanna tawh kituakin Topa minthangsak un.
Biakna khat kengin ama mai hong zuan un; ama siantho-na, a thupi-na tawh kituakin
Topa bia un.” “Ama siantho-na tawh kituakin Topa bia un,” cih in a khiatna bang
hi ding hiam?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Mawhna a siatzia, na khempeuh a suksiatna, na khempeuh a
niamkhiatsakna cihte ngaihsun in. Israelte kimlepaam minamte biakpiakna-ah
naupang tawh meihal biakna cihte a kipan a thaanghuai-na, sia-in, ngongtatna
tawh kidim biakna hi. Hih bangte in piakna pia mite nunzia pulaak hi. Ahi
zongin Israelte in ahihleh a siangtho minam, a kim a paam mite biakna zui lo
ding uh hi. Amaute lungsim ngaihsutna in a siangtho ding ahi hi. Tua ciangin
amau biakna in Pasian mai-ah mannei, a siangtho, a santhamcing biakna hi thei
hi. Thuciam Lui kamsangte in Pasian bia napi-in Amah tawh kigamla-in, a lungsim
un siatna tawh kidim mite langah thuhilh tawntung uh hi.
THURSDAY November
12
PILSINNA-AH MILIM BIAKNA
Nidang Israelte kimlepaam in pasian tuamtuam bia-in a tate uh
meihal biakna-in pia uh hi. Tua in amau pasian tungah a kipiakna uh hi; hi mah
lo hiam? Tua hi-in kimlepaam namdangte biakna tuamtuam leh milim biakna pan
Hebrew mite a dal dingin a man biakna, a nungta Pasian biakna in thupi mahmah
hi. Tam veipi vauhilh-in kithuhilh hilh taleh Hebrew mite in milim biakna
zui-in a kihilh thute panin lampial uh hi. Tuni tuhunin nang leh kei in ee leh?
Pasian in ei aa ding a sepsa khempeuh ngaihsun-in bang hangin a nungta Pasian
biakna in tuhun milim biakna lakah thupi mahmah hiam?
Mark 7:1–13 sim in. Tuhun Khristian pilsinna, a lauhuai a manlo
laihilhnate in upna susia thei huzaap nei hi lo hiam?
__________________________________________________________
___________________________________________________________
Tuhun leitung pilna thukpite muhna-ah nate in amau thuthu-in piang
hi, cih tungah kinga uh hi. A minthang pilsinna munte-ah zong tua bang upna
vive mah siksanin kihilh uh hi. Tua bang pilnate in Lai Siangtho tawh kituak lo
hi. Tua bang leitung pilnate diksa-in zuihna in upna zong huzaap hi. Mi tampi
in leitung pilna thukpi neite (philosophers, scientists, mathematician) thupi
ngaihsutin pasian khat bangin bia uh hi. Tua bang pilna in Lai Siangtho tawh
kituak lo hi taleh mite in thupi ngaihsut uh a, Khristian pilsinna sungah zong
tua bang pilna hong lut hi. Tua bang pilna a zui mite in leitung pilna tawh
kituak dingin Lai Siangtho hong hilh thute amau deih bangin heikhia uh hi;
FRIDAY November
13
Ngaihsutbeh Ding: “Mihing lungsim in na khempeuhte sangin sia
pha mahmah hi. Lai Siangtho laihilhsiapite kimkhat in amau dinmun Lai Siangtho
tungah kinga hiam cih kisittel ding lungsim nei lo uh a, a lauhuai thu-te
tungah kinga uh hi.Kimkhatte in kum sawtlai pek amau tuahkhak tungah kinga-in
lungsim kisittel a kul ciangin tuhun nisim thute tawh kizui-in bangmah theihna
nei lo uh hi. Theihna in honkhia thei dingin ngaihsun uh hi.
Pasian in a deihloh mawhna khempeuh ukzawh ciangin Jesuh hong
pai-in nang tawh an nekhawm ding hi. Ama tung pan vantung zawhna na ngah ding
a, Amah sungah na khangto ding hi.Amah tawh kibangin zawhna hangin lungdamin
“Jesuh tungtawnin zawhna hong pia Pasian in thupha ngah ta hen,” na ci ding hi.
Sa lah sa lo, vot lah vot lo a om Lai Siangtho laihilhte in Jesuh a thei kha
ngei lo vet uh hileh Topa lungkim zaw ding hi. Amaute in Jesuh nungzui citakte
gimpia uh hi. Thu-um lo mite’n thuman amuh ding uh khaktan uh hi. Kha gilote in
amaute ukcipin, amaute in vantungmi siangthote do-in amau zuau thu tawh hehna
piangsak den uh hi. Tua bang hamsiatna in mun khempeuhah kizel hi. Tua bang
mite in a kam uh tawh Pasian min phat uh a, a lungsim uh Topa tawh kigamla uh
hi.” Ellen G. White, Spiritual 2 Gifts, vol. 2, p. 227.
KIKUP DING DOTNATE
1. Mark 7:1–13 panin biakpiakna man lo pen lungsim panin hong kipan hi, cih hong hilh hi. Lungsim takpi tawh Pasian bia ihih kei leh i kam in bangbang a gen zongin Pasian in thupi sa lo hi. Bang hangin lungdamna thu leh eite tangin sihna thuak Jesuh in i lungsim khempeuh tawh Pasian a it dingin i lungsim hong honsak hi ding hiam?
2. Thuman leh Kha Siangtho sungah Pasian bia cih thu ngaihsun in. Thuman ahih kei leh Kha Siangtho sungah, khat zaw tawh biakpiakna in biakna man ahi thei ding hiam? Ahih keileh biakna man in a nihin kisam ding hiam? Bang hang hi ding hiam?
3. Pasian biakna mantak in lungsim man kisam hi, cih a khiatna bang hi ding hiam? Lungsim mantak neih masa phot a, tua khitteh Pasian biakna in a man biakna hi ding hiam? Ahihkeileh koi bangin biakna man in i lungsim khempeuh hong hahsiang, hong puahpha hiam?