37
LESSON 6 Oct 31–Nov 6
A LIANPEN LAIHILHSIA TUNG PAN KA SIN DINGTE
Sabbbath
Nitak
Tu
Kaal sung sim ding: Pian. 3:1–11;Rom. 5:11–19; Pian.
28:10–17, John 1:1–14, Matt. 15:21–28, Mark 10:46–13 52.
KAMNGAH: “
Tua ciangin Jesuh in, “ Na ciah thei ta ding hi; na upna in nang hong damsakzo
hi,” a cihkhit phetin amah in khua mukik theipah a, tua a pai-na lampi-ah Jesuh
nung a zui hi.” Mark 10: 52.
A
maizum ngei lo i om hiam? Mi hong theih ding na deihloh nangma khialhna nangmah
in gimna na thuak a om ngei hiam? Mi a tam zaw in tua bang i tuakkha zel hi.
Adam leh Eve in nek dingin kiphal lo singgah a nek uhteh bang thu ngaihsunin na
um hiam?
Ahihkeileh Jacob in a u pa ngah ding thupha a deih manin a pa khembawl-in, a sanggampa kiang pan kihemkhia-in taimang hi. Koi bangin zan khuamial sungah ihmu hiam? A mawh laitakin kaihkhiat thuak numei nu lungsimah bang a om diam? (John 8:4). David in zong tua bang khialhna sung tung ngei hi. A lunggimna leh mawhmai a lunggulhna Late 32 sung thu in a dinmun ngaihsut in. Khrih hong sihna leh hotkhiat lungdamna thu in mi khempeuh aa ding hi. Mi khempeuh in bangbangin kilamdanna nei ciat hi mah taleh mi khempeuh i kibatna khat in mawhna nei vive ihi hi. Tua hi-in Khristian pilsinna mantakin mawhna panin suahtakna lampi a hong hilh tawntung hi. A Lianpen Laihilhsia, Topa bek in mawhna sung pan suahtakna hi, cih tu kaal sung thusinna hi ding hi.
SUNDAY November
1
BUCIP
LO ZAW
Pian.
3:1–11 sim in. Bang hangin Pasian in Adam tungah “Koi-ah om na hiam” ci-in dong
hi ding hiam?
_______________________________________________________
________________________________________________________
Mawhna
kipatna tangthu a gen kimkhat in tua singgah in apple hi, ci uh hi. Ahi zongin
Lai Siangtho singgah min pulaak lo hi (Pian. 3:3). Bangbang singgah hi taleh
tua in a thupi hi lo-hi. Nekloh ding singgah nekna in khiatna nei hi. Pasian
leh a thupiak langpanna hi-in tua in: “Kei le kei nungta thei ning. Kei le kei
mah in Pasian hi-in, Pasian Kammal tungah thuneihna ka nei hi,” cih limcing hi.
Adam leh Eve in “Gulpi’ sawl bangin tua singgah a nek uhteh amau nunzia a ngei
bang nawn lo hi. Amaute lam zuan in Pasian a hong pai takteh Adam leh Eve in
huansung singkungte lakah bucip uh hi (Pian. 3:8)
Pasian
in Adam aw “ koi ah om na hiam” ci-in a dot pen tuampiak hi. Pasian in Adam
omna mun thei hi. Adam leh Eve in nek loh ding a kikoih singgah a nekna hangun
tu-in a dinmun a phawk nading deihna-in thudong hi.
Romans
5:11–19 sim in. Paul in Adam thupalsatna leh singlamteh tungah Jesuh a hong
sihna in a thu kizom ahihna bangzah vei pulaak kikkik hiam? Jesuh in Adam
thuman lohna a beisak dingin a hong pai ahihlam bang hong hilh hiam?
______________________________________________________
_______________________________________________________
Pasian
hotkhiatna in mimawh Adam leh Eve suahtakna hong suak hi. Amaute mawhna hangin
Pasian mai-ah a zumsel nadingun bucip uh a, Pasian in amaute zumna pan-in
honkhia hi. Eima deihna zui-in kalsuan ciangin Pasian tawh kigamla hi lo i
hiam?Amah tawh a nungta khawm dingin Jesuh in tua mawhna sung pan eite a hong
honkhia hi. Koi-ah om na hi uh hiam, cih dotna in mimal khat tungah zong a hong
kidong dotna khat hi. Mawhna, maizumna sung pan a hong hotkhiat nading, Amah
tawh kizop nadingin Jesuh in bang sem hiam?
Bang
hangin Khristian pilsinna khempeuh in Pasian tawh kigamla-in, Amah kiang
zuatkikna lampi Jesuh a hong hilh siksan ding kisam hiam?
MONDAY November
PASIAN
KIANG PAN TAIKHIA
Pian.
28:10–17 sim in. Bang thu piang hiam? Mawhna sung a nungta mite adingin Pasian
hehpihna bang hong hilh hiam?
Jacob
in a nu panpihna hangin a innkuanpihte tawh kizopna-ah zuau thu tawh nungta hi.
Tu-in a zuau khemna gah a ne hi ta hi. A sanggampa thaangpai-in a hehna hangin
Jacob in a pu teenna Haran gam zuanin galtai mi khat hong suak hi. Buai-na tawh
kidimin a lauhuai dinmun hong tung hi.
A
khualzinna-ah ni khat gimin tawlin khuamialin khuazan ding hi ta hi. A zuatna
mun tung nai lo-in gam simtham lakah om hi. A lukham ding suangtom khat zangin
ihmu hi. Ihmucip thei lo ahih manin ak ihmu bang hi. A ihmut sungin mangmanin
tua a mang sungah van le lei kikaalah kahlei khat mu hi. Tua kahlei tungah
vantungmite a tuaksuk a kahto mu hi. Tua leh amah a hopih awging khat in “
Keimah in Abraham Pasian, Topa ka hi hi,” za hi. A aw zak in tua kamciamte
pulaak kikkik hi. “ Na suan le khakte in minam lian suak ding uh hi. Amaute in
leitung minamte adingin thupha hi ding uh hi. Nang ka hong ompihna thei in. Na
paipai-na mun khempeuhah nang tawh ka hong omkhawm ding hi. Na tungah ka
kamciamte a tangtun matengin nang ka hong nusia ngei kei ding hi,” ci hi(Pian.
28:15).
Hih
thu Paul pulaak siksanin Ellen G. White in hih bangin hong hilh kik hi:
“Jacob mangmatna sungah kahlei in Khrih limcing hi. Khrih in leitung
leh vantung kizopna hong bawl, ciangtan nei mihingte leh ciangtan nei lo
Pasian kizopna hong bawl hi. Jacob in amah a huh PA tungah Abraham a
kipan kamsangte a kipiak thute a ngaihsut ciangin nuntakna a ngahna Pa
tungah a upna hong hingkik hi. The Acts of the Apostles, p. 512.
Jacob
in a ihmutna pan khanglo hi. Jacob in “ Ken ka theih khak loh hangin Topa in
hih munah om taktak hi,” ci-in amah le amah kiho hi (Pian.
28: 16,
20). Hih munah thupiang in lamdang hi. Jacob in tua mun mangngilh ngei lo-in
tua mun minphuah hi. Tua khit ciangin Pasian tungah a tawntungin citak dingin
kamciam bawl hi.
Mawhna
tawh kidim hi mah taleng Khrih sungah hotkhiatna a hong pia Pasian zia le tong
ngaihsun in. Bang hangin hih thu Khristian pilsinna in siksan bulpi–in koih
ding kisam hiam?
TUESDAY November
RABBI
JESU
Thuciam
Thak sungah John 1:1 “ A kipatcilin Thu a om hi. Thu in Pasian tawh a omkhawm
hi. Tua Thu in Pasian ahi hi” cih thu sangin a kithei kim zaw a dang om lo hi.
Tua ban zomah John in “Thu in mihing hong suak a, eite lakah hong teengin eite
in am minthanna i mu hi. Tua in Pa in khat bek a neih a Tapa a piak minthanna
hi a, hehpihna leh thuman thutak tawh a kidim hi” (John 1:14).
John
1:1–14 sim in. Jesuh in kua hi-in tu-in bang sem hiam cih hong hilh hiam? Jesuh
in laihilhsia khempeuhte etteh thamcing ahihna bang hong hilh hiam?
Eden
huan a Adam leh Eve a hopih Pasian mah in a cimawh galtai Jacob hopih hi. Tu-in
tua Pasian in mihingin hong piang hi. Thuciam Thak sungah Pasian in Jesuhin
hong piang hi, ci hi (God was personified in Jesus) Jesuh tungtawnin Pasian
deihna leh Ama lampi i theithei hi. Banghang hiam cihleh Jesuh in Pasian hi.
Tuiphum John in vanglian takin thuhilh ahih manin Jerusalem pan biakna
makaipite in a lamdang honkhia pa dingin ngaihsun uh hi. Ahi zongin John in kei
sangin a zaw mipa pai nadingin lampi bawlkhol ka hi hi, ci-in dawng hi. Tua
zahin mihonpi in lamdangsa-in amuh uhteh Tuiphum John in Ama khedap khau sutsak
ding nangawn-in zong ka kilawm kei hi,” ci-in pulaak hi (John 1:27). A zingsang
ciangin John in Jesuh hong pai mu-in “ En un Amah in Pasian Tapa hi, ci-in
pulaakin tua ni leh tua ni khit ciangin, “Jesuh in Pasian tuuno hi, ci-in
pulaak hi. Tua banah Tuiphum John nungzui nihte in Jesuh nungzui ding khentat
uh a, Jesuh in amau tungah “ note in kua mu dingin zong na hi uh hiam,” ci-in a
dot ciangin amaute Jesuh pen “Rabbi” ci-in hopih uh hi. Rabbi a khiatna in
Laihilhsia cihna hi (John 1:38).
Jesuh
in Rabbi hi; Laihilhsia in Amah bangin laihilhsia kuamah om lo hi. Bang hang
hiam cihleh Amah in Pasian hi. A tuamin genleng Pasian in mihingin hong piangin
rabbi a hong om hi. “Leitung in amuh a lian penpen laihilhsia in Jesuh hi”
(Ellen G. Q White Signs of the Times, June 23 10, 1886).
Jesuh
in kua hi, cih ngaihsun kawm-in bang hangin Ama tung pan upna thuhilhsia a hoih
pen kingah thei hi ding hiam? I gen thute in thuman hi a hi ding thupi banah i
sep i bawl, i gamtatna khempeuh in thuman ahi ding thupi ahihna Jesuh in bang
hong hilh hiam?
WEDNESDAY November
4
NUMEI
KHAT IN DAWNGKI
Jesuh
in A Lianpen Laihilhsia hi. Ama nunzia leh Ama thuhilhte in Pasian zia le tong
mantakin hong hilh hi. Tua hi-in a lamdang mahmah hih Hotkhiatna tangthu-ah
hotkhiatna kitaangko thute Jesuh in ngai veve hi.
Tyre
leh Sidon pan a Gentile numei/ Canaan numei leh Jesuh kiho-na thupiang sim in
(Matt. 11 15:21–28; Mark 7:24–30). Jesuh tawh a kituah zaw deuh nungzuite in
tua numei thuak zo nawn lo uh hi. Jesuh hopihzia in Amah mah in zong ningh khin
tawh kibang hi. Bang thu in tua numei maingalsak hi ding hiam? Hih thupiang in
midangte tungah Jesuh in a thuhilhzia bang hong hilh hiam?
Jesuh
in Tyre leh Sidon khua sung lut ding hi ta hi. Hih khua in khualmi tamna khua
hi banah minam kilangneihna hat mahmah hi. Khuata a nasem Jew mite in hih khua
hong tun uhteh Greek kampaute in nengniam uh hi. A sawtnai lo hun khat lai-in
Jesuh khankhiatna Galilee gam uk mangpi Herod in Tuiphum John a awngtanna mun
hi. John thupuak in Jesuh thupuak mah ahih manin John kithahna in Jesuh adingin
zong a lauhuai dinmun hong tung hi. Jesuh a nasepna-ah lauhuai-na nawkkha ding
a kipan hong hi ta hi. Tua bang lauhuai-na thupiang om laitak hi-in, Jesuh in
kuama theih ding ut lo-in tua khua sungah va lut hi (Mark 7:24). Ahi zongin
numei khat in Jesuh na thei kha hi.
Tua
khua mite ngei-na ah numei in thunei lo hi; a lungsim ngaihsutna bangmah pulaak
ding kiphal lo hi. Tham lo-in hih numei in mite nenniam Jew mite mah bangin
hamphatna ngah lo numei khat sawnsawn hi. Hih numei tanu in a cina hi. Huhna
kisam hi. A tanu in damna a ngah mateng huhna ngen ngen hi. Jesuh in “ Tate nek
ding an uite piak ding kilawm lo hi,” ci-in numei kihemkhia dingin sawl hi
(Matt. 20 15:26). Numei in na sa mahmah hi napi tua bang hi lo-in a lamdang thu
khat hong piang hi. Numei in Jew mite bang lo-in innah ui khawi khat hi ding hi
ven, ui omzia thei mahmah hi; “hi mah hi, Topa aw, ahi zongin uite in a topa
sabuai tung pan a khia anneng khia ne buang hi ven,” ci-in dawng kik hi (Matt.
15:27). Hih dawnkikna in na khempeuh kilamdangsak hi.
Jesuh
omkhong thei nawn lo-in a tanu damsak hi. “Na lunggulhna bangin piangta hen”
(Matt. 15:28). Koi bangin hih kammal na tel hiam? Koi bangin eima deihna bangin
nate a hong pianloh ciangin hamsatnate zo thei ding na hiam?
THURSDAY November
5
A
DEIH NGAH SANGNAUPANG
Jesuh
leh a nungzuite in Jerusalem lam manawh-in hong pai uh hi. Herod in Tuiphum
John nopmawh a sak bangin tuin zong Jesuh nasep dongkholhsa hi. A nungzuite a
kipan mizawng genthei mite in gam ki-ukna kikhel ding lamen mahmah uh hi. Jesuh
in zong a lian mahmah lametna thu tangko hi. Ahi zongin kumpi thuneite leh ukna
neite in Jesuh thupuak susia dingin hanciam uh hi, cih Jesuh in mukhol hi.
Jesuh thupuak a tangko lo theithei dingin vaihawm uh hi. Jesuh tawh kithuah
sangnaupangte, nungzui sawm le nihte in Jesuh lamah lim pan mahmah uh hi. Tua
bangin Jesuh tawh kikhawl khawl uh hi napi a Siapa uh thupuak theithei lo uh hi
(Mark 8:31–33). A Lianpen Laihilhsia in a sangnaupang in a hamsa thute a tel
dong uh hanciam dingin makaih hi. Jesuh thupuak a thupi ngimna bulpi mu zo lo
uh hi ( Mark 8:37).
Tua
bang kawmkalah mittaw khat in nungzuite muhloh thu mu khia thei hi. Jesuh leh
mittaw khutdawhngen Bartimaeus thu sim in ( Mark 10:46–52.) Jesuh hehpihna in
lian mahmah hi. Mittaw-pa in Jesu in Jerusalem manawhin a pai-na-ah a nungzui
dingin a lunggulh a khentat thu ngaihsun in. Nungzuite leh hih mittaw-pa enkak
in. A Lianpen Laihilhsia nungzuihna in nang adingin bang hi ding hiam?
Bartimaeus
in naupangno a kipan lolai-a buhkungte mu nuam hi. Ahi zongin muhna i cih in
mit tawh muhna sangin thuk zaw hi. Bartimaeus in mit tawh a kimu thei lo thu
leh nate mu hi. Tua thu muhna in a Lianpen Laihilhsia theihtelna hi. Mit tawh
muhna in thupi mah hi. Jesuh in zong thei hi. Ahi zongin Jesuh in mimal khat
ciat adingin nunna thak leh a hoih zaw hong deihsak hi.
Hebrews
5:12–14 sim in. Pilsinna mantak bang pulaak hiam?
FRIDAY November
6
Ngaihsutbeh
Ding: Ellen G. White laibu Khristu Kiang Zuatna
sungah “Nungzuih Sittelna” cih khawk sung sim in.
“Eite
in a Lianpen Laihilhsia hong thuhilh bangin i nuntak ciangin Ama lim le meel a
nei mi, a Kha Siangtho tawh kidimin, Ama deih bangin nasem, na khempeuhah Ama
min phat ihi hi (Ellen G White, Steps to Christ, p. 58). Jesuh Khrih tawh
kikholhkhopna in eite nopsakna hong suak hi (Steps to Christ, p. 59). Matthew
5–7 sung thu, Mualtung Thuhilhna in zong a Lianpen Laihilhsia in a
sangnaupangte a hong hilhnop thu guipite leh Ama gam phut dingin a hong pai-na
thu hong hilh hi.
KIKUP DING DOTNATE
1. Pasian
in Adam le Eve leh Jacob a hilh bangin eite zong hong hilh hi. Jesuh in
Bartimaeus mah bangin eite kitangsapna khempeuh a hong pia nuam hi; kua i hi
hiam, koi lam zuanin nungta i hiam, kisittel dingin hong hilh hi. Hih thute
siksanin tate leh midangte tungah Lai Siangtho thu hilhzia ding bang hong hilh
hiam? Kihilhna gina lo a kikhel ding, nunzia kikhel dingin deihsakna tawh
kihilhna in hong khel hi lo hiam?
2. Na nunzia in mimal aituam ading maw, ahihkeileh hih thu na muan mi khat tawh na kikum hiam? Koi bangin Khrih pumpi Pawlpi in midangte’n Khrih a theih nadingun mi tawh kizopzia a hong hilh thei ding hiam? (1Kor. 12:27)
3. Mittaw
Bartimaeus in mit khuamu bek hi lo-in Khrih muhna nei-in Jerusalem zuan-in
Jesuh nungzui hi. Bartimaeus in hih lampi-ah nisim-in a Lianpen Laihilhsia
pilna thute za den hi. Tu-in Bartimaeus in Jesuh lim le meel nei-in a Kha
Siangtho tawh kidimin Ama deih bangin nungta hi. Khrih Kiang Zuatna Laibu
sungah kigelh mah bangin nunzia dinmun sang a hong hilh Mualtung Thuhilhna
bangin a nuam nuntakna tawh a nungta dingin bang in hong huh ding hiam?
4. Thursday
ni thusin ngaihsun kik in. Koi bangin a sia leh a pha khentel thei i hiam? Koi
bangin bang in thu sia, bang in thu hoih hi, ci-in khentat i hiam? Bang hangin
theihna bek lelsangin theihna nuntak pih in thupi zaw hiam?