LESSON 13 September
19–25
UPNA SUNGAH KALSUAN
Sabbath Nitak
Tukaal sung sim ding: Phil. 2:5–11; Matt. 4:18–20; Sawl. 9:3–6, 10–20; John 21:15–19; 1 John 3:16–18.
KAMNGAH: “Khrih Jesuh sungah a om lungsim note sungah om ta hen. Amah in Pasian lim leh meel tawh dimin a om napi-in, Pasian tawh kizakim theih nadingin thatang hat thu a suang kei hi. Amah kiniamkhiat tawm zaw a, nasem lim a hong pua zaw hi. Mihing-in hong kibawl a, mihing teekteek mah a hong sun hi” (Philippians 2:5–7).
Eite a hong hotkhiat nadingin Jesuh in hong piak a nunna in genzawh hi lo hi. Pasian Gam sung om ding a mangthang mite zonna-ah, Ama thupiak zui-in Ama hong makaihna bangin sem-in Amah tawh nasep khopna-ah eimal deihna nial-in kipiakkhiatna kisam hi. Eite kipiakkhiatna leh Ama hong kipiakna tehtheih hi kei taleh, Ama adingin i sepna khempeuh in upna tawh kalsuanna ahi hi. Nopsakna pan-in a hamsa lampi-ah kalsuanna hi. Khat veivei ciangin Topa in kipiakkhiatna hong kal a, ahi zongin a hong khap nuamna in i thuak hamsatnate sangin lian zaw hi.
SUNDAY September 20
AMA NUNNA HONG PIA JESUH HONG ITNA
Sawltak Paul in Khrih lungsim puakzia a nei dingin thu-um mite hong hanthawn hi. Hih in dotnophuai hong neisak hi. Khirh lungsim puak in koi bang hiam? Bang in a lungsim ngaihsutzia makaih hiam? A ngaihsut thu laigil in bang hiam?
Philippians 2:5–11
sim in. Koi bangin Khrih lungsim puak pulaak hiam? Bang in a nunzia makaih-in
bang lampi tawn hiam?
__________________________________________________________________
_____________________________________________________________
Jesuh in a tawntungin
Pasian tawh kikim hi. Paul in hih thuman hih bangin pulaak hi: “Jesuh in Pasian
taktak (pianngei, lim le meel) hi napi Pasian tawh kikimna let tentan dingin
ngaihsun lo hi’ (Phil. 2:6). “Pasian lim le mel cih kammal in Greek ‘morphe’
tawh kigelh hi. Na khempeuh kipatkhiatna, a phungpi cihna hi. Manphatna,
thupitna kibang pulaak kammal hi. SDA Bible Commentary in hih bangin pulaak hi:
“Khrih in Pa tawh kikim hi; Amah in na
khempeuh tungah ukna nei hi. Khrih in Amah leh amah hong kiniamkhiat a thukzia
Paul in hong hilh hi. Volume 7, p. 154.
Khrih in a tawntung a om ahihna Ellen G. White in hih bangin genbeh hi:
“Khrih sung pan nuntakna khempeuh hong kipankhia-in, Ama nuntakna in kuama
tungah kinga lo hi.” The Desire of Ages,
p. 530.
Jesuh in a tawntungin
Pasian tawh kikim hi; Amah leh amah in kiliansak lo hi’ (Phil. 2:7). Greek tawh
kigelhnate-ah Jesuh in Pasian tawh kikim ahihna Amah leh Amah in awngsak a,
mihingin hong nungta-in sila dinmun tawh hong nungta hi, ci hi. Sila ahihna
tawh vantung itna thukham hong kilangsak hi. A tawpkhakna-ah singlamteh tungah
tua itna hong lak hi. Eite in a nungta tawntung ding leh a hong hotkhiat nadingin
Ama nunna hong pia hi.
Jesuh nuntakna khempeuh
in nuntakna pia itna panin hong luangkhia hi. Jesuh nungzui cih in Jesuh in mi
a it bangin midangte a itding, Jesuh in mi ading na asep bangin nasem a sem mi
hi ding hi. Jesuh in hotkhiatna thu a hilh bangin mi tungah hotkhiatna thu hilh
ding cihna hi. Jesuh in Kha Siangtho tungtawnin nangma angsung huaihamna
hemkhia dingin na kiphal ciangin, na piak ding kisam hi. Jesuh in na khempeuh nusia-in hong nungta hi.
Ahi zongin Lai Siangtho in Ama nunzia hih bangin pulaak hi: “Tua ahih manin
Pasian Amah a sang pen munah lamto-in min khempeuh sangin a thupi zaw min a pia
hi” (Phil. 2:9)
MONDAY September 21
KIPUMPIAK DINGIN A HONG SAPNA
Matthew 4:18–20 sim
in. Bang hangin Peter leh John in Khrih nungzui dingin tua bangin kipia ngam uh
hi ding hiam? Jesuh in bang thu siksanin nga-mat sangin a thupi zaw na sem
dingin amaute samkhia hiam?
_______________________________________________________________
______________________________________________________________
Lungdamna thupuak John
gen in a genna-ah Peter leh John in Jesuh thu a zak uh kum khat val khin hi.
Ahi zongin Khrih nungzui dingin bangmah khentatna leh kipiakna nei lo uh hi.
Khrih in Ama nungzui dingin hih Galilee ngabeng mi nihte a sap ciangin, amaute
in Pasian sapna hi, ci-in Khrih melpuak, a kampau, a gamtat khempeuh tungtawnin
theitel pah uh hi. Pasian sapna ngah cih kitel uh ahih manun gunkuang, a nisim
nasep uh, leh a neihsa khempeuh uh nusia ngam uh hi. A lamdang na a sem dingin
sapna ahihlam thei uh hi. Pasian in tu-a
na nasep a nusia dingin hong sawl lo khol ken teh. Ahizongin a lamdang na a sem dingin hong sam
hi. Tua nasep in Ama hong itna mite theisak ding leh Ama minthan nadingin
thuman thutak teci hi dingin hong sam hi.
Jesuh in siahdong
Matthew a sap ngaihsun in (Matt. 9:9). A
lamdang thu bang na mu hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Roman uk sung a
siahdongte in kumpi tungah piakzah ding sangin a tamzaw-in siahkai uh hi.
Mipite genthei-sak uh hi. Tua hangin
siahdongte in gam mite muhdahna, nawlkhiinna lianpi thuak uh hi. Khrih in
Matthew tungah “Ka nung hong zui in,” ci-in a sapteh, Matthew in Jesuh thu
zakna nei khin hi; a nungzui dingin lunggulhna lianpi nei hi; Ama nungzui
dingin a na kigingkhol khin hi, cih kimu hi. Jesuh in Ama nungzui ding khatin
tua bangin a sap ciangin Matthew in lamdangsa hi. Mihing in a leitung nuntakna
sangin a manpha zaw khat lunggulh hi. A thupi, a mannei ngimna tawh i nungta
nuam hi.Tua hi-in Ama nungzui dingin Khrih in Matthew a sap bangin eite hong
sam hi.
Jesuh nung zuihna-ah i nusiat ding bang na ngaihsun hiam? Bang hangin a tawpkhakna-ah tuate in nusiat thamcing hiam?
TUESDAY September
22
PAUL: PASIAN TEELTUAM MIZAT
Sawl. 9:3–6, 10–20
sim in. Koi bangin Jesuh in Paul nasep ding geelkhol hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Jesuh in Ama minthan
nadingin kuama ngaihsut khak ngei loh mite mah zangh hi. Dawilut mite,
Samaritan numei, a pumpi zuak numei, siahdong, Galilee ngabeengte banah tu-in
Khristiante a bawlsia Paul teel hi. Amaute in vantung hehpihna hangin a kikhel
mi, Khrih in amau nuntakna sungah a sep thute genkhia dingin a kisawl mite hi.
Amaute in Jesuh thu gen ding cimtak ngei lo uh hi. Khrih in amaute adingin a
sep lamdang lua mahmah ahih manin gen lo, pulaak lo-in om thei lo uh hi.
Sawl. 28:28–31 leh 2
Timothy 4:5–8 enkak in. Paul in a masuan
khempeuhah lungkia- lo nunghei ngei
lo-in a nuntakna bulpi-in Khrih ading a sepzia bang hong hilh uh hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
A nununglam ciangin Paul
in Rome khua panin paikhiat ding kiphal nawn lo hi. “Gentile mite tungah
hotkhiatna thu kihilh ta hi. Amaute in um ding uh hi,” ci hi (Sawl. 28: 28).
Ama kiangah a hawh mi khempeuh tungah Paul in hotkhiatna thu gen hi (Sawl.
28:30, 31). A sih madeuhin Paul mahmah
in “gal kidona pha ka do zo hi. Tai kidemna-ah a mong dongin ka taizo hi. Upna
ka lencip zo hi, ci-in pulaakkhia-in Timothy in zong hotkhiatna thu gen dingin
vaikhak hi (2 Tim. 4:7). Pasian in Paul sep zawh bangin a sem zo dingin hong
sawl lo hi mah taleh nuntak kilamdangsak ding sepna-ah Amah tawh nasemkhawm
dingin mimal hong sam hi. Paul in a
nasepna khempeuh ah hamsatna thuak taleh Topa sapna nusia ngei lo hi (2 Kor,
11:25–30).Hun khatlai-in Khristian thu-um mite a bawlsia mipa in tu-in hangsan
takin Khristian upna tangko-in huzaap lianpi nei mipa hong suak hi. Jesuh cih
simloh mi khat in Topa nasepna-ah huzaap lianpi a neih nading lampi in Topa
tungah ki-ap, kipiakna ahi hi.
Pasian in bang sem dingin nang a hong sam hiam? A sem takpi mah na hi hiam?
WEDNESDAY September
23
ITNA HONG KALH THUTE
John 21:15–19 sim in.
Jesuh in thumvei Peter bangdong hiam? Peter in bangci dawnkik hiam? Bang hangin Jesuh in thumvei Peter dong hi
ding hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Peter in thumvei Jesuh
nial hi. Tua hi-in Peter in thumvei itna pulaak ding Jesuh in deih hi. Jesuh in Peter mawhna mai-sakin muanna tawh
Ama nasem dingin a sawl thu Nungzui dangte in zong thei kim ding deih hi.
John 21:15–19 sim in.
Peter in Jesuh a it taktak a pulaak koi bangin Jesuh in dawng kik hiam? Tua
bangin a itna manin bang sem dingin Jesuh in sawl hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Pasian hong itna in
semkhia lo-in a om kei hi; khutzep-in en mawkmawk lo hi. Itna man takin khat le khat kideihsakna,
kiholim khawm cihte sangin thuk zaw hi. Itna mantak sungah kipiakkhiatna kihel
hi. Itna in gamtang dingin hong tawsawn hi. Itna mantak in a mangthang mite
tungah hotkhiatna thu gen lo-in hong omsak lo hi. Jesuh in Peter tungah “Ka
Tuute na vak in,” ci-in a sawlna-ah Ama nasem ding thupiakna leh Ama sungah
lungmuanna a pulaak kammal hi.
Peter in itna tawh nasem dingin Topa’n deih hi. Jesuh genkholh bangin Peter in a Topa nial bek tham lo-in Jesuh ka theih takleh Pasian in kei hong dawm kei ta hen, ci-in a kiciam zumhuai taleh Topa in Ama nasem dingin sawl veve hi. Hih in bang hong hilh hiam? Topa na taisan-in na nial kha hiam? Hi phial taleh a lungdamhuai thu in hehpihna kingah lai hi, Pasian in hong nusia nai lo hi. Na kiphal nakleh Topa in Ama nasem dingin nang hong deih veve hi.
Peter mah bangin Topa na nial kha ngei hiam? Nial kha ngei na hihleh Jesuh in Peter tungah a pulaak thute banah na tuah khak thute in bang hong hilh hiam?
THURSDAY September
24
ITNA HANGIN CIHTAKNA
John 21:18, 19 sim in.
Jesuh in Peter tungah nungzui hihna-ah piakkhiatna bang gen hiam? Bang hangin
Jesuh in Peter lamdangsak dingin tua bangin pulaak hi ding hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Khrih in hun khat ciangin
Peter in a Topa adingin singlamteh tungah kithahna a thuak ding genkhol hi. Tua
bangin Peter in a thuak ding a pulaakna-ah Khrih in Peter deih telsak hi.
Lungdamna a lian penpen ahi Pasian gam adingin mi tampi ngah nasem dingin sawl
hi. Peter in Pentecost Ni hong tun ciangin mi tul tampi in Khrih hong zuan mu
hi. Jesuh min tawh na lamdang tampi kilangin mi tul tampi in Pasian min phat uh
hi. Peter in Khrih nasepna sungah tawntung nuamna lianpi nei hi. Ahi zongin tua
bang nuamna ngah nadingin kipiakna kisam hi. Ki-apna kisam hi. Nuntak beilawh
hi. Peter in bang bang gimna thuak taleh
a upna nusia lo hi. Leitungah hotkhiatna thu gen a Jesuh tawh nasem dingin
kipiakna lian lua cih om lo hi.
1John 3:16–18 sim in. John adingin itna in muk le kam bek tawh
itna hi lo hi. Koibangin John in itna taktak tawh kipiakna pulaak hiam?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Topa adingin mihing
kipiaknate in tawntung nunna-ah kipiakna cih dingin zong gentaak lo hi. I hun,
thatang, neih leh lamh kipiakna tungtawnin thaman hong kipia kik ding hi. Itna
hangin sepkhiatna, matut dong cihtakna in lungdamna piangsak hi. Khrih ading
teci hihna leh Ama palaai hihna pan hong nungtolhsak thei, hong khenkhia theite
Topa i itna in hong zo sak thei hi. Tua zawhna in nuntak a manphatna leh a lian
penpen nuamna hong suak hi. Jesuh gen bangin “Hih thute thei-in na zuih uhleh
thupha ngah mi na hi ding uh hi” (John 13:17).
I nunzia in Pasian minthanna suakin, Ama hong itna mite theisakin, A
thuman kilangsak mi in a lian penpen nuamna, a bei ngeilo lungdamna nei mi hi.
Mihing in hun tomno sung bek thei ahih manin tawntung hun ngaihsun tel zo lo hi. Leitungah a hoih khempeuh sangin, Jesuh hong kamciam tawntung hoihna, a tawntung nuntakna sungah nungta dingin nusiat ngamlah loh dingin leitung nate iplahhuai bang om hiam?
FRIDAY September 25
NGAIHSUTBEH DING: “Pawlpi makaite khempeuh in
pawlpi mimal khat ciat in Pasian nasepna khat teitei-ah kihelkim thei dingin
makaih ding uh hi. A beisa hunin tua bangin kimakaihna om lo hi. kisem lo hi.
Geelkholhna gina om lo ahih manin Pasian hong piak siamna tuamtuamte kizang lo
hi. Mi tawmmo khat bek in tua bang supna
phawk thei uh hi. Galkaphonpi makaite bangin Pasian nasepna-ah zong thu-um
mimal khat ciat in zong nasem dingin makaite in pantah ding uh hi. Makaite leh pawlpi mite in khut kilen-in na a
sep mateng hokhiatna thu puak kizo lo ding hi.
“Mawhnei mite a hong
kihotkhiatna dingin mimal hanciamna, cihtakna kisam hi. Nuntakna thu puak
dingin va pai inlaa, amaute in nang hong zuan ding ngak kei in. Amaute a domsang ding, asatsuah dingin sem
in. Tawntung gam hong nai mahmah ta hi.
Hun in manpha-in a mawkna-in beisak kei in. Leitung silesa tawh nuntak
hunte in pammaih hi. Kua in Topa zongin Ama nasem dingin Topa tung pan
sepzawhna tha-la a, a mangthang mite tungah hotkhiatna thu citakin gen ding
hiam?
“Pawlpi mite in Topa
nasem dingin siamna nei ciat uh hi. Topa
adingin tua siamnate khangto ding kisam hi. Mipil nasem pa bangin pawlpi
kilamthak nadingin mapangin, Topa ading siamnate uh a zang ding mi kisam hi.”
Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 9, 14 pp. 116, 117.
KIKUP DING DOTNATE
1. A tung a Ellen G. White gelh thu bulpi in bang hi ding hiam? Topa
ading teci hihna leh pawlpi nasepna-ah a hong huzaap hiam?
2. Koi bangin itna mantak kilangh hiam?
Koi bangin itna man lo in nasem a, itna man tawh kizopna nei lo hiam?
3. Topa adingin mi pawlkhatte in nuntak beilawh dongin a kipiakkhiatna
uh na lawmte tawh kikum in. Tua bang thute sung pan bang thu muhthakna na nei
hiam?
4. Sunday ni-a Khrih ading bang kipiakna na nei hiam cih na dawnna ngaihsun in. Na kipiakkhiatna a om
hiam? Bang hangin tua bangin kipia na
hiam? Koi bangin Khristian hi lo mi khat
tungah na kipiakna hilhcian-in bang hangin tua bangin kipia khia cih na pulaak
ding hiam?