LESSON 4 APRIL 18 – 24
Tu Kaal Sung Sim Ding: Mk.
7:1-13; Rom. 2:4; 1Jn. 2: 15- 17; 2Kor. 10: 5, 6; Jn. 5: 46, 47; 7:38.
KAMNGAH: “Amaute in Thukhamte leh Tecipanna bangin a gen kei uhleh
amaute sungah khua vak om lo hi”(Isaiah 8:20).
Ngei-na, nuntak khua-sakzia leh i
tuahkhak thute in i ngaihsutna, i lungsim hong huzaap mahmah hi. A sia leh a
pha khentel theihna, ngaihsutna i nei ciat hi. Lai Siangtho i sim ciat a, i
simna tungtawnin Pasian leh Ama deihna i thei thei hi.
Pupa ngei-na, tuahkhak thute, tualsung
ngei-na, ngaihsutna leh Lai Siangtho thunga siksanin ahih keileh gawmkhawm a,
koi in Lai Siangtho thu telkhehna-ah thu nei pen ding hiam? Koi bangin hih thu
nga in kizopna nei hiam? Hih thu nga lak pan i masak zawk bel a thupi pen a
kikoihin a dangte sangin ultungsak zawk in Lai Siangtho thu thuk i kankhiat
huzaap hi.
SUNDAY APRIL 19
PUPA
NGEI-NA
Pupa ngei-na in a sia hi pah lo hi.
Nisim nuntak khua-sakzia ah pupa ngei-nate hong kidawk zelzel hi. Pupa ngei-na
in i mihing hihna khat hi. Tua hi-in pupa ngei-na in biakna-ah a thupi dinmun nei hi. Ahi zongin pupa
ngei-na sungah a lauhuai thu zong om hi.
Mk. 7: 1-13 in Jesuh in Ama
hunlai-a mite ngei-na koi bangin mu-in pulaak hiam?
___________________________________________________________________________________________________________________________
Jew minam tawh kisai thute,
thuhilhsia-te in nungzui-te tungah a hilh uh ngei-nate Jesuh in a hoih lo –te langdo
mahmah hi. Tua hunlai mite in pupa ngei-na leh Lai Siangtho a thupitna a
kikim-in koih uh hi. Pupa ngei-na khang khat khit khang khat hong kizom toto
hi-in, a tam zaw in Pasian Kammal siksan hi lo-in, Ama geelna zong hi lo hi.
Jew biakna makaite, upa-te in ngei-na thupi takin a koih uh hangin (Mk. 7: 3,
5), Pasian thukham tawh a thupi-na kikim lo hi (Mk. 7:8, 9). A tawpna-ah Pasian
kammal in mihing ngei-na puahpha zo nawn lo hi (Mk. 7: 13).
1Kor.11:2; 2Thess. 3:6 sim in. Koi
bangin Pasian Kammal leh pupa ngei-na khentel ding i hiam?
________________________________________________________________ ___________________________________________________________
A nungta Pasian Kammal in cihtakna,
thumanna, Pasian zahtakna hong guan thei hi. Cihtakna in ngei-na hong suak hi.
Ahi zongin eite cihtakna in Lai Siangtho, Pasian deihna a pulaak Ama Kammal
kigelh tungah cihtakna hi ding hi. Tua ahih manin Lai Siangtho in pupa ngei-na
tungah thupitna nei hi. Bangbangin ngei-na khat in hoih mahmah taleh Lai Siangtho
in dinmun sang zaw hi. Tua hi-in Pasian tawh kizopna, kituahkhakna pan a
khangkhia ngei-na khat peuh Lai Siangtho tawh sittel tawntung ding kisam hi.
Pawlpi in a neih ngei ngei sepna
bawlna khat peuh “ngei-na” khatin a kikoih thei ding hiam? Bang hangin tua bang
ngei-na khat in Lai Siangtho hong hilhna tawh kibang lo ahihna khentel ding thupi
hiam? Na lawmte tawh kikum in.
MONDAY APRIL
20
TUAHKHAK
THUTE
Rom. 2:4; Titus 3: 4, 5 sim in. Koi
bangin Pasian hoihna, a lungduai-na, mawhmai-sakna, a hong hehpihna cihte na
tuak hiam? Bang hangin a thu bekin thei hi lo-in, nuntakpih ding thupi hiam?
Thu khat panin i tuah thute in Lai Siangtho tawh kituak lo banah upna pan lam
hong pial pih thei ding hi lo hiam?
___________________________________________________________________________________________________________________________
Mihing in tuahkhak tampi i nei hi. I
tuahkhakte in i ngaihsutna, i lungsim puak hong huzaap mahmah hi. I tuahkhak
tungtawnin Pasian tawh kizopna a nei thei dingin a hong bawl i hi hi. Mihingte khat le khat kizop a hoihna, music a
hoihna, leh siamna (art) hang a nuamna, kimlepam nate a lamdang hoihnate,hotkhiatna
hangin nuamna leh a vanglian Ama kamciamte a mu thei ding, a nuntakpih thei
dingin Pasian in hong deih hi. Biakna leh upna thute in a thu bek hi lo hi;
mihing khentatna mawk hi lo hi. I tuahkhak thute in Pasian tungah i lungsim
puakzia, Ama kammal i telzia cihte tung huzaap lianpi nei hi. Ahi zongin mihing
tuahkhak thute in ciangtan nei-in, Pasian’ deihna theihtel nadingin kicing zo
lo hi.
2Kor. 11: 1-3 sungah a lauhuai
vau-hilhkholhna bang kigelh hiam? I phutkhak thute tungah kingakna in ciangtan
nei ahihna bang hong hilh hiam?
______________________________________________________________________________________________________________________
I
tuahkhak thute in zuau thu hi thei hi. Lai Siangtho tawh kizui-in gen lehang
mihing tuahkhak thute in bang dinmun cih i theih ding kisam hi. I tuahkhak
thute in Lai Siangtho makaihna leh zuunna kisam a, i phutkhak thute Lai
Siangtho mah tawh sittel tangh tangh ding kisam hi. Khat veivei ciangin Lai
Siangtho leh Pasian deihna tawh kituak lo i tuah hun om thei hi. Tua bang i
tuah ciangin i deihna sangin Pasian Kammal mah i muan tinten ding kisam hi.
Pasian Kammal tawh kituak lo a nuntak kalsuan khak ding kidop kuk a, Lai
Siangtho tawh kituak lo peuhmah i pelh ding kisam hi.
Pasian it a midangte zong a upna in
a lian penpen thukham hi (Mk. 12: 28 – 31). Tua upna bangin nuntakna in thupi
mahmah hi. Tua kawm mahin bang hangin i tuah thute Pasian Kammal tawh sittel
tawntung ding thupi hiam?
TUESDAY APRIL 21
NGEI-NA
(culture)
Ngei-na tawh a nungta mite i hi hi.
Ngei-na in hong huzaap hi; ngei-na zui-in kinungta hi. Kuamah in ngei-na tawh
kipelh lo hi. Thuciam Lui sungah nidang Israelte tangthu en lehang amaute
kimlepaam a om mite ngei-na in huzaap mahmah hi, cih kimu hi. Tuhun zong tua
bang mahin kimlepaam ngei-na in hong huzaap hi lo hiam?
Pasian Kammal in ngei-na khat
tungtawnin hong luangkhia hi mah taleh tua ngei-na khat in Pasian Kammal
ciangtan lo hi. Ngei-na in Lai Siangtho i telzia hong huzaap mahmah hi zongin,
Lai Siangtho in mi nam, kumpi thuneihna leh liatna khempeuh sangin vanglian
zaw, amaute tungah om hi, cih i phawk ding kisam hi. Tua hangin Lai Siangtho in
ngei-na khempeuh tungah om a, a hoih lo ngei-nate a hoih a puahpha ding
vangliatna tawh kidim hi.
1Jn. 2: 15- 17 sim in. John in
leitung nate it kei un, a cih ciangin bang a cihnopna hi ding hiam? Leitungah
nungta ihih hangin koi bangin leitung lungsimpuak nei lo-in nungta ding i hiam?
___________________________________________________________ ___________________________________________________________
Piansak na dangte bangin ngei-na zong
mawhna in susia hi. Tua hi-in ngei-na in Pasian thukhenna nuai-ah om hi. I
ngei-na kimkhat in i upna tawh zong a kituak om ding hi. Ahi zongin ngei-na leh upna khentel ding kisam hi. Lai
Siangtho upna in ngei-na a sittel ding ahi hi. Ngei-na in Pasian Kammal tungah
a cihtak ding kisam hi. Vantung thuman tungah kinga lo-in Pasian thuman in i
sungah a hong om keileh kimlepaam huzaap in hong vulcip ding hi.
Khrih nungzui-te in leitung mitsuan
lo-in, leitung pai zia-te tawh kikhentuam ding uh a, ahi zongin leitung mite
kiang pan tuam om ding hi lo hi. Honpa in mi tawh kikhawlkhawm hi. Pasian
deihna tawh kituak lo mite thapia hi lo-in, ahi zongin tua bang mite
domsang-in, puahpha hi.” Ellen G. White, Counsels to Parents and Teachers, 323.
Na ngei-na sungah
Lai Siangtho tawh kituak lo a om hiam? A thupi in, i upna hong susia thei
ngei-na tuamtuamte khaktan ding thupi hi lo hiam?
WEDNESDAY APRIL
22
NGAIHSUTNA
2Kor. 10: 5, 6; Pau. 1:7; 9:10 sim
in. Bang hangin Khrih in i lungsim-ah a hong teen ding thupi hiam? Bang hangin
Topa zahtakna in pilna kipatna hi thei hiam?
_______________________________________________________________ ___________________________________________________________
Pasian in mihing tungah
ngaihsuttheihna, sia leh pha khenteltheihna hong guan hi. Mihing in a gamtatna
khempeuh leh a up thu-te in ama ngaihsuttheihna leh tua tungtawnin a
khensattheihna kimu hi. I upna in mittaw sialkhau-let bang ahi kei hi. Kumzalom
18 sungin mihing ngaihsutna liatsakna
(Age of Enlightenment) hong khankhiat manin Nitumna gamte khempeuh tua
ngaihsutna in huzaap hi. Hih hun ma-in mihing thutheihna in ama tuahkhak thute
tungtawnin theihna ngah hi, cih hi-in, ahi zongin, mihing ngaihsutna thupi pen
cih thu a hong khan ciangin ngaihsutna in thutheihna bulpi hi, cih thu hong om
hi. Hih bangin a pom mite in (rationalist), thuman thutak i cih pen mihingte
tuahkhak thute hi kei in, ngaihsutna, lungsim sung pan hong kipan hi; thuman
pen i lungsim ngaihsutna tungah kinga hi; thuman leh thuman lo ngaihsutna in
sittel hi, ci uh hi. Pawlpi thuneihna a kipan Lai Siangtho in mihing ngaihsutna
nuai-ah hong tung hi. Mihing ngaihsutna tawh kituak lo khempeuh a nial uh hi
pah hi. Tua bang thu in Lai Siangtho muhzia huzaap pah hi.
Tua bang ngaihsutna a nei-te in nalamdangte,
Pasian vangliatna, Jesuh suahna, sihna pan Jesuh thawhkikna, ni guk sungin na
khempeuh kipiangsak cihte up taakcing lo hi, ci uh hi. Mihing thu
ngaihsuttheihna, mihing lungsim mawhna in susia khin ahih manin, tua-te
khempeuh Khrih ki-uksak ding kisam hi. Mihing in khuamial sungah nungta-in,
Pasian tawh kigamla hi (Eph. 4:18). Pasian Kammal in khuavak a hong taan ding
kisam hi. Tua banah Pasian in eite hong
Piangsak Pa hi, cih thu in, mihing leh ama ngaihsutna in Pasian tawh kizopna
nei ahihlam hong hilh hi; Pasian lo-in nungta lo ihihna kilangh hi.
Topa kihtakna in pilna kipatna hi
(Pau. 3:9, 10; 1:7 enkak in). Pasian hong lamlahna Lai Siangtho thuman thutak
tawh i nuntak ciangin, i ngaihsutnate zong Pasian deihna tawh kituak thei bek
ding hi.
Kum zalom tampi
hunlai-in USA president Thomas Jeffersonin ama ngaihsutna tawh kituak lo Lai
Siangtho sung thute balkek hi. Jesuh nalamdang bawlte a kipan sihna pan a
thawhkikna thute beimang dek phial hi. Hih in thuman theihtel nadingin mihing
ngaihsutna in ciangtan nei ahihlam hong phawk pha-sak hi lo hiam?
THURSDAY APRIL 23
LAI
SIANGTHO
Lai Siangtho a gelh kamsangte,
sawltakte a makaih Kha Siangtho in Pasian Kammal tawh kituak lo thu, Pasian
Kammal a langpan thu cihmah hun-in gen lo, pulaak lo hi; Pasian Kammal pan-in
kuamah lampial pih ngei lo hi. Ei Seventh-day Adventist pawlpi in Lai Siangtho
pen tatzia ngei-na, mihing tuahkhak thute, mihing ngaihsutna leh pupa ngei-nate
tungah thunei hi, ci-in a um i hi hi. Na khempeuh in Lai Siangtho tawh sittel
kul hi; i dinmun kalsuan zia khempeuh Lai Siangtho tawh sittel kisam hi, a ci i
hi hi.
Jn. 5: 46, 47; 7: 38 sim in. Jesuh
Khrih in thuman thutak theihtelna kisam ding hiam? Koi bangin Lai Siangtho in Jesuh in Messiah
taktak hi, cih pulaak hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Tuhun ciangin mi kimkhat in Pasian
tung pan “thu” ka ngah hi; Kha Siangtho in hong hilh hi,”ci-in kampau uh hi. Ahi
zongin hih bang thute in Lai Siangtho langpan hi. Tua bang mite in Pasian Kammal, Lai Siangtho
sangin Kha Siangtho in thunei zaw, lian zaw hi, ci-in ngaihsun uh hi. Lai
Siangtho tawh kituak lo thuman kici khempeuh, thugen khempeuh in lauhuai hi.
Tua bang mite pen Kha Siangtho in a makaih mite hi lo uh hi. Lai Siangtho bek
in lauhuai-na pan hong kem hi. Thu-upna leh thuzuihna khempeuh Lai Siangtho bek
in sittel ding hi.
“Lai Siangtho tungtawnin Kha Siangtho
in mihingte hong hopih hi; thuman thutak hong lak hi. Tua hi-in a man lo thute
kilangh khia-sakin, i sung panin tua zuau thute hong hepkhiat-sak hi. Thuman
thutak Kha Siangtho in Pasian Kammal tungtawnin na hong sem hi; tua Kha
Siangtho tungtawnin Khrih in a teel a mite Amah tawh hong nungta khawmsak hi.”
Ellen G. White, The Desire of Ages, 671.
Kha Siangtho in cihmah hun-in Pasian
Kammal kul nawn lo hi, ci ngei lo hi. Mihing in Khrih tawh a kinai zaw semsem
dingin Kha Siangtho in Lai Siangtho tawh kituakin nasem khawm hi. Tua hi-in
upna thu khempeuh sittel nadingin Lai Siangtho bek mah om hi. Lai Siangtho in
thu-upna man hong hilh hi (1Tim. 4:6), Pasian Kammal muanhuai-in nial ding om
lo ahihna hong hilh hi. Mihing in Lai Siangtho tungah thunei ding ahi kei
hi. Pasian Kammal in mihing tungah
thunei-in a hong sittel ding hi zaw hi. A tawpna-ah Lai Siangtho in Pasian
mahmah in Ama Kammal a hong gelhkhiat ahi hi.
Bang hangin mihing
ngaihsutna sangin Lai Siangtho in thu-upna leh thu zuihna-ah siatna pan-in hong
kem hong dal hiam? Thu-upna leh thuzuihna-ah Lai Siangtho siksan lo hi lehang
bang dinmun tung ding i hiam? Mimal khat ciat in Pasian in hong hopih hi, hoih
i sak tek bangin kalsuan hi lehang buai-na leh khialhna simloh bang dang om
ding hiam?
FRIDAY APRIL 24
NGAIHSUTBEH DING:
Ellen G. White, “The Scripture a Safeguard,” 593 – 602 in The Great Controversy
sim in.
Pasian Kammal ngaihsutna tungtawnin
pupa ngei-na, tuahkhak thute, gatzia ngei-nate, ngaihsutna leh Lai Siangtho i
mu khia thei hi. Dothuai thu thum in, “hihte lak pan koi in Pasian thuthuk
kantelna-ah thunei pen hi ding hiam? Lai Siangtho nial lo napi a nuntakna bang
mah kilamdanna a nei lo om hi. Ahi zongin Kha Siangtho kimakaihsak-in, tatzia
ngei-na, pupa ngei-na, tuahkhak thute, ngaihsutna khempeuh Lai Siangtho in a
hong puahphat ding a thupi pen ahi hi.
“Hotkhiatna ngah nading a kisam thu
Lai Siangtho in hong hilh hi. Lai Siangtho in a khial lo Pasian deihna a hong
kilaakna ahi hi; Lai Siangtho tungah kuamah in thunei lo ahihna i pom ding
kisam hi. Lai Siangtho in nunzia sittel nading, thu up ding hong lak a gamtat
khua-hek hoih hong hilh hi.” Ellen G. White, The Great Controversy, 19, 20.
KIKUP DING DOTNATE
1. Bang hangin Pasian deihna bangin nuntak
khuasak ding – nuntakna khempeuh, lungsim khempeuh tawh Topa it a, eimah i
ki-it bangin midangte zong it ding sangin pupa ngei-nate bangin nuntak ding
baihzaw mahmah hi ding hiam? (Matt. 22: 37 – 40).
2. Na lawmte tawh Sunday ni a dotna kikum
un. Pawl sungah pupa ngei-na in bang dinmun nei hiam? Pawlpi ngei-na sungah
thupha leh hamsatna bang na mu hiam?
3. Pupa ngei-na in bangbangin hoih taleh koi
bangin Pasian Kammal, Lai Siangtho in thunei pipen hi sak ding na hiam?
4. Mi khat in, “Sunday in ni siangtho ni
ding hi, ci-in Topa in hong hopih hi, a ci khat omleh koi bangin na dawng ding
hiam? Hih thu in mihing tuahkhak thu khempeuh Lai Siangtho tawh sittel ding a
kisapna hong hilh hi lo hiam?
5. Pawl sungah tatzia ngei-na (culture) in a
hong huzaapte ngaihsun in. Koi bangin
ngei-na khat in upna huzaap hiam? Hun khatlai-a pawlpi a huzaap mahmah ngei-na
khat, tu-in tua huzaap in a hoih lo huzaap hi, cih na theihkhak a om hiam? Hih
thuin, tua bang khialhna a hong om kik loh nadingin, tuhun ading bang thu hong
hilh hiam?