MUC

Print Friendly and PDF

Sunday, March 8, 2020

2Q2020 "Laisiangtho Bangci Khiatding" leh Lesson 1


LAI SIANGTHO BANGCI KHIAT DING
         
                   Protestant sungah ei Seventh-day Adventist pawlpi in thu-upna leh thuzuihna-ah Lai Siangtho bek mah a siksan Khristian i hi hi. Hih in hun nunung adingin thupi mahmah hi. Ellen G. White in, “Hun nunungah thu-upna, thuzuihna leh kipuahphatna khempeuh Lai Siangtho tungah kinga-in Lai Siangtho bek a zui Pasian mi tawmno khat nei ding hi,” ci hi. The Great Controversy, 595.

           Protestant in Lai Siangtho bek siksan hi i ci-ta zongin piansak ni 7 ni masa Sunday tawlnga, mihing a sihteh a si thei lo nunna cih upna, a mit ngei lo hell, laktohsim cihte a um tampi om hi. Adventist tua bang upna i nei kei hi. Lai Siangtho bek siksan cih thu in thupi mahmah hi taleh tua bang um napi upna man lo, Lai Siangtho tawh kituakl lo upna hong piang ahih manin, Lai Siangtho hong hilh thute limtak i tel nadingin Lai Siangtho a khiatna theih ding hong kisam mahmah hi. Tua hi-in tu quarter sungin Lai Siangtho khiatna kantelzia ding” cih thu i kikum ding hi.
          Lai Siangtho in Pasian kammal hi; Ama deihna hong lak hi; mihing nunzia ding hong hilh hi. Upna sittelzia ding hong gen hi. Pasian nasepna khempeuh in muanhuai ahihna, thu-upna tungah thu nei pen hi. Seventh-day Adventist Believe, 2005, 11.  A tom-in gen lehang Lai Siangtho in i up, i pulaak thuman thuman phungpi hi. “Bang hang hiam cihleh Pasian humop ahi Lai Siangtho thu khempeuh in kithuhilhna, mawhna lahna, thuman leh manlo theihna ding leh dikna thute sinna dingin kicing hi (2Tim. 3:16). Piancil pan Mangmuhna dong a sung a om thu khempeuh i deih loh a om phial zongin, miten a um kei zongin, Lai Siangtho in Pasian kammal hi.
          Lai Siangtho mah in Lai Siangtho sung a thu-te telkhehzia ding hong hilh hi. Leitung pilna, theihna, tangthu tuamtuamte in manpha hi mah taleh tua-te tungah kinga lo-in Lai Siangtho in a hong hilh thute siksan ding ahi hi. Pasian pulaak thute mi siangtho-te in Kha Siangtho makaihna tawh gelhkhia uh hi (2Pet. 1:21). Pasian mi siangtho-te hong gen thute in Pasian kammal i theihtel nadingin hong huh hi. Gentehna-in Paul leh sawltak dangte in Thuciam Lui sung a thute bangci bangin a khiatna pulaak uh hiam? Pasian makaihna tawh a gelh uh ahihleh a khiatna a pulaak zia uh, a sim zia uh cihte in tuhun adingin Lai Siangtho thuman i theih nadingin thu bulpi hi.
          Koi bangin Jesuh mahmah in Lai Siangtho sim a, a khiatna pulaak hiam? Jesuh sim loh eite etteh dingin a hoih zaw om lo hi. Tua tawh kizom-in i laimal zatte, i ngei-nate, i ngaihsutna cihte in Pasian Kammal i sim zia, i tel zia huzaap mahmah ahihlam i phawk ding kisam hi.
          Genkholhnate, la kamte, paunakte, thupiangte, thuhilhnate phatna late, mang cihte koi bangin a khiatna pulaak ding i hiam?  Hih thute leh upna tuamtuamte - mit ngei lo hell, Sunday siantho-sakna cihte in Lai Siangtho kantel ding kisam ahihna hong hilh hi. Lai Siangtho um cih bek hi lo-in koi bangin Lai Siangtho khia ding cih thupi mahmah hi.


Zokam Lesson Translated by
Dr. Mungpi

More Lessons: 
Mai Quarter 2Q2020 Lesson 1-13



LESSON 1                  MARCH 28 –APRIL 3
LAI SIANGTHO A TUAMDIAKNA

SABBATH NITAK

TU KAAL SUNG SIM DING: Thkna. 32: 45 - 47; Pian. 49: 8-15; Isa. 53: 3-7; 1Kor. 15: 3-5, 51- 55; Rom. 12:2.

KAMNGAH: Na thu in lam hong lak dingin meivak hi a, ka pai-na lampi adingin khuavak ahi hi (Late 119: 105).

          Lai Siangtho in a lamdang mahmah khat hi. Bang hang hiam cihleh Asia, Africa leh Europe sung pan mi 40 valte in a gelh uh hi-in a mansiang dong kum 1500 sawt hi. Biakna laibu tua bang laibu om lo hi. Lai Siangtho in Pasian Kammal hi. Khrih khit kum zalom 4 a kipan nidanglai-a a kigelh Thuciam Thak (manuscripts) tuni dongin muh theih ding 24600 val bang om hi. Plato manuscript pen 7 bek om hi. Herodotus manuscript 8, Homer Iliad manuscript 263 om hi. Hih bang thute Thuciam Thak in a muanhuai mahmah ahihna hong hilh hi. Laibu bawlna setzung (printing press) panin a kibawl masa penpen laibu in Lai Siangtho hi. Kampau khat pan kampau khatah lai a kiletkhia masa penpen zong Lai Siangtho bu mah hi. Tuni tuhun leitung a kibawl kihawmkhia laibu a tam penpen in Lai Siangtho bu mah hi. Leitung pau nam khempeuh 95% in Lai Siangtho bu nei kimkhin hi.
          Lai Siangtho sung a pulaak thute a tuamdiakna a hang in Pasian in leitung mite a hong hotkhiatna thu hi. A beisa thute in genkholhna a om bangin tangtung hi. Genkholhna om bangin tawntung Pasian gam hong tangtung ding hi. Lai Siangtho in a nungta Pasian Kammal hi. Bang hang hiam cihleh Kha Siangtho humop, Ama makaihna tawh a kigelhkhia ahi hi. Pasian Kammal i kantelna tungtawnin Kha Siangtho mah in thuman thutakah hong makaih hi (Jn. 14: 16, 17; 15;26; 16:13).

SUNDAY       March 29
A NUNGTA PASIAN’KAMMAL

          Thu khat peuh i gen ciangin i gen nunung thute in a thupi penpen hi thei hi.  Lai Siangtho bulpi Piancil panin Thuhilhkikna bu nga a gelh Moses in a sih madeuhin a mipihte tungah a la-sak – Thkna 31: 30 – 32: 43 hi.

          Thkna. 32: 45 – 47 sim in. Koi bangin Moses in Pasian’ kammal pulaak-in, Khapsa Gam a lut ma uh Hebrew mite nuntakna sungah Pasian’ kammal a vangliatna pulaak hiam?
_____________________________________________________________          ___________________________________________________________

          A nunung pen Moses genkhiat thute in a mipihte a thapiakna hi. Ama tungtawnin Pasian in a piak a kammalte a mipihte in a lungngaih nadingun hilh hi; amaute in a nuntakna khuasakna khempeuh uah Pasian leh Ama deihna a mitsuan ding uh deihsak hi. Tua Pasian kamciam hotkhiatna thute amaute in a ta, a tu-te uh hilhsawn dingin a vaikhak hi. Amau hoihsak, amau deihteng bek hilh ding hi lo-in Pasian thupiak khempeuh a vekin a hilh ding uh ahi hi (Thkna. 32: 46).
          Leitung bei ding ciangin Pasian in Ama tungah a thuman, Lai Siangtho bangin a nungta mi tawmno khat nei ding hi. Tua mite in Pasian’ thukhamte leh Jesuh upna a nei mite hi ding uh hi (Mang. 12:17). Hih mite in Lai Siangtho hong hilh bangin nungta ding uh hi; amaute in leitung nopsakna dingin nungta lo-in Jesuh in a bawlkholhsak tawntung inn mitsuan mite hi ding uh hi (Jn. 14: 1-3).
          Jn. 1: 1-5; 14:6 sim in. Jesuh leh tawntung nunna bang hong hilh hiam? THU in mihingin hong piang cih thu inPasian’ hong lahkhiat thu leh  Kha Siangtho humopna tawh a kigelh Lai Siangtho kizopna  koi bangin pulaak hiam?
_____________________________________________________________
________________________________________________________________

          Lai Siangtho thubulpi lian bel leh a pulaak thu in Jesuh hi. Messiah dingin mihingin a hong pianna in Thuciam Lu kamciamte tangtunna hi. Bang hang hiam cihleh Amah mihingin hong nungta-in, hong si-in sihna pan hingkik hi. Lai Siangtho in hih thu hong hilh banah nunna thak tawh a nungta dingin tawntung nunna eite a hong kamciam hi.

          Thkna. 32: 47 sim kik  in. Thuman na nuntakpihna na kitel hiam? Pasian’kammal zui-in na nuntakna in a mawkna ahihlohna thu na thei hiam? Bang hangin Pasian i upna leh Ama Thu i manna in a mawkna suak ngei peuh lo ding hi, ci i hiam?

MONDAY       MARCH 30
KUA IN KOI PAN LAI SIANGTHO GELH?

          Lai Siangtho a gelhte in mi tuamtuam, omna kibang lo, ngei-na nuntak khuasak zia a tuamtek, mun le muan kilamdang ciat hi taleh amaute tungtawnin Pasian in a mite tungah hotkhiatna thu hong hilh hi.
          Pai.2:10; Amos 7:14; Jer. 11: 1-6; Dan. 6: 1-5; Matt. 9:9; Phil. 3:3-6; Mang. 1:9 cihte in Lai Siangtho a gelhte leh amau nuntak khuasak zia bang hong hilh hiam?
_____________________________________________________________________________________________________________________________
         
Lai Siangtho in ngei-na kibang lo mi tuamtuam, mun tuamtuam panin a kigelh ahi hi. Kimkhatte in kumpi inn sung pan a gelh uh hi-in, thonginn sung pan hi taleh saltanna pan a kigelh zong om hi. Pawlkhatte in missionary khualzinna pan a gelh zong om hi.  Lai Siangtho gelhte in amau theihna, pilna a nasep uh zong kibang lo uh hi. Lai Siangtho gelhte lakah Moses bang pen kumpi dingin kikoih hi-a, Daniel zong gam uk makai lianpi khat ahi hi. Tuucing pawlkhat zong kihel hi. Kimkhatte khangno hi-in pawlkhatte ahihleh uham khin zong om hi. Kibatlohna a tuamtek, mun le mual kibang lo hi taleh Lai Siangtho gelh khempeuh in kibatkimna khat nei uh a, tua in Pasian’sapna ngah ciat uh a, A Mite adingin a gen thute in Kha Siangtho tungtawnin a hong pulaak ahi hi. Amau mitmuh a hong gelh khiat uh zong om hi. Pawlkhatte in a omsa, a kigelhsa thute limtak kantel uh a, tua khit ciangin gelh uh hi (Josh. 10:13; Lk. 1: 1-3). Ahi zongin Lai Siangtho buppi in Kha Siangtho’ humopna tawh a kigelh ahi hi (2Tim. 3:16).
          Hih thu hangin eite khempeuh in lametna a nei thei i hi hi (Rom. 15:4). Mihingte kizopna nei thei dingin kampau, laimal hong pia Pasian in, kamsangte tungtawnin a hong hilh thute, amaute in a pulaak khialh khak loh nading, thuman lo a gen khak loh nadingun, Kha Siangtho in amaute makaih ahih manin  amaute gelh thute in thuman-in muanhuai hi.
          Pasian in a thuman a hong hilh dingin Amah mah hong kilaak-in, Ama Kha Siangtho tungtawnin mihing mah hong zang hi. Bang thute pulaak ding a, koi bangin pulaak ding cih pen Pasian in amaute makaih hi. Vantung thu manpha in lei mihing tungtawnin hong luangkhia a, tua hi mah taleh tua thute in Pasian tung pan hong pai thuman hi.” Ellen G. White, 1SM., 26.

          Lai Siangtho a gelh tampi, ngei-na, omna kibang lo uh hi taleh amaute pulaak thute a pia in Pasian khat bek hi. Hih thu in Pasian’Kammal in thuman tawntung hi, ci-in hong theitelsak hiam?

TUESDAY           MARCH 31     
LAI SIANGTHO GENKHOLHNA

          Lai Siangtho in biakna tuamtuam laibu-te tawh kibang lo hi. Lai Siangtho in a piang ding thute genkhol a, mailam thupiang dingte zong pulaak hi. Genkholhnate leh genkholhna bangin a piang thute in leitung thupiangte muhteltheih nadingin a bulpi  hi; bang hang hiam cihleh tua thupiangte a uk Pasian hi-in Amah in a hong piang ding thute theikhol-in tua thute Ama kamsangte tungah hilh khol hi ( Amos 3:7).  Lai Siangtho in a nungta THU hi bek lo-in mailam thu a genkhol THU hi.

A nuai-a Lai Siangtho in Messiah hong pai-na thu bang pulaak uh hiam?


Pian. 49: 8-12          
______________________________________________


Late22: 12 – 18      
_________________________________________________


Isa. 53: 3-7        
 __________________________________________________


Dan. 9: 2-27     
__________________________________________________


Mic. 5:2     
 _________________________________________________


Mal. 3:1         
_________________________________________________


Zech. 9:9      
________________________________________________


          Thuciam Lui sungah Messiah tawh kisai kitel takin kigenna mun 65 val om hi. Limciinna, gentehna, sisan leh meihal biakna tampi omlai hi. Hihte khempeuh in “tua ciangkhut in Judah tawh kilawi lo ding hi,” (Pian. 49: 10); Messiah in Judah gam Bethlehem ah suak ding hi (Micah 5: 2);  “Amah in bawlsiatna, nawlkhiinna thuak ding hi” (Isa. 53: 3-7); Ama khut leh khe in liam ding a, a puansilh amau in hawm ding uh hi, (Late 22: 12 – 18) cihte in Messiah genkholhna vive hi. Genkholhna kim khat Jesuh hong suahna, a nuntakna, a nasepna leh a hong sihna cihte tangtung khin hi. Jesuh in kua hi a, mite in Amah kua hi, ci uh hiam cihte genkholhna bangin tangtung hi.  Kamsangte genkholh bangin Jesuh mah mah in zong Ama sih ding leh sihna pan a thawhkik ding thu (Lk. 9: 21, 22; Matt. 17: 22, 23); Jerusalem a kisiat ding (Matt. 24: 1,2); Nihvei-na a hong pai kik ding (Jn. 14: 1-3) cihte genkhol hi. Tua hi-in Pasian in mihingin a hong nuntakna, a hong sihna, sihna pan a hinkikna thu, Lai Siangtho in genkhol hi. Lai Siangtho in a gen bangin tangtung hi; Lai Siangtho a muanhuai-na kimu thei hi.

          Jesuh in eite ading a hong sihna bang thu siksanin um thei na hiam?  Bang hangin up loh theih loh thu ahihna bang kimu thei hiam?
  
WEDNESDAY   April 1    
Lai Siangtho Gen Tangthupi

          Biakna dangte lai siangtho-te tawh Lai Siangtho etkak hi lehang Lai Siangtho in tuamdiak hi. Bang hang hiam cihleh Lai Siangtho in leitung thupiangte sungah a hontangthupi kihel hi. Lai Siangtho in biakna makai Confucius, Buddha cihte bangin mihing ngaihsutna panin a hong piangkhia hi lo-in, mungtup masuan khat nei-in a mainawt leitung thupiangte sungah Pasian nasepnate a kiciaptehna hong suak hi.        Tua mungtup a masuan thute in (1). Messiah thu leh (2) Jesuh a hong pai kik ding thu hi. Judeo-Christian upna-ah na khempeuh in a bei-na manawh hi. Ahi zongin nidang Egypt leh leitung biakna tampi in tua bangin um lo uh hi. Amaute’n na khempeuh leh leitung in kikhel hun manawh hi, cih upna nei lo uh hi.
1Kor. 15: 3- 5, 51-55; Rom. 8:11; 1Thess. 4:14 sim in. Jesuh in sihna pan thokik takpi hi, cih hong hilh banah mimal ading bang thu hong hilh uh hiam?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
         
Gospel Bu 4 leh Paul in Jesuh sihna, han sungah a kikoihna, han sung pan a pumpi-in thokik-in mite lakah kilangh kawikawi thute pulaak uh hi. Han sungah a va koihsuk mite mah in han sungah Jesuh om nawn lo ahihna mu uh hi. Sihna pan a tho kik Jesuh a lawngkha mite in Amah tawh anne khawm uh hi. Mary Magdalence leh Jesuh nu Mary leh numei dangte in zong a thokik Jesuh mu uh hi. Nungzuite in Emmaaus pai-na lampi-ah Jesuh tawh kiho-khawm uh hi. Jesuh in a nungzuite tungah A Thupiak Sawlna Lianpi gen dingin amaute kilang hi. Jesuh tawh a kithuahkhawm mite’ gen thute a nial hi lehang upna, thugen in a mawkna suak ding hi, ci-in Paul in pulaak hi (1Kor. 15:14). Lai Siangtho version REB, NIV cihte in ‘kimanna nei lo” “a hawmpi” “kizatna nei lo” ci-in gen uh hi.  Nungzuite in ‘Jesuh in sihna pan hingkik takpi hi,’ cih pulaak uh hi (Lk. 24: 34).  Hih munte-ah Greek laimal ‘ontos’ kizangin a khiatna in a piangkhin thu khat a pulaak kammal hi. ‘Hi takpi hi,’ ‘mantakpi hi,’ ‘a taktak’ cih pulaak kammal hi.
          Khrih in a si mite lakah gah masa pen ci-in kipulaak hi (1Kor. 15:20). A khiatna in Khrih in sihna pan pumpi in thokik ahih manin Ama sungah a si khempeuh in Amah bangin sihna pan hong thokik takpi ding uh hi, cihna hi. A thuman mi khempeuh in Khrih sungah nunna ngah kik ding uh hi (1Kor.15: 22).  Hih thu in Khrih sungah a om mite, ama tungah a thuman mite in Khrih hong pai kik-a a nunung pen pengkul kimut hun ciangin piansakna a thak om ding ahihna hong hilh hi (1Kor. 15: 23, 52).
          A si mite in a ihmu uh hi, ci-in i gen mah bangin, bang hangin thawhkikna kamciam in upna thu-ah thubul mahmah hiam? Thawhkikna om lo ding hileh bang hangin eite upna in a mawkna hi ding hiam?


THURSDAY                   April 2
Kikhelna Piangsak Lai Siangtho Vangliatna

          2Kum. 22: 3- 20 sim in.  Bang thu hangin Kumpi Josiah in ama puan balkek hiam? Koi bangin tua thu in amah bek hi lo-in Judah gam khempeuh kikhelna suak hiam?

          BC 621 kum-in kum 25 a pha Josiah hun sungin siampi lianpa Hilkiah in thukham laibu mukhia hi; Moses gelh bu nga-te hi kha ding hi; a diakdiakin Thuhilhkikna  hi dingin ki-um mawh hi. Ama pa Amon leh a pu Manasseh gamtatsiatnate hangin, Baal biakna, Asherah leh aksi-te biakna hangin, tua thukham laizial mangthang hi ding hi (2Kum. 21: 3- 9).
          Josiah in thuciam a kimangngilhna thu a ngaihsut khak ciangin lungkham-in a puan balkek hi. Amah leh a mipihte in a nungta Pasian tawh kigamla-in, Amah biakna  panin  lampial khin ahihna uh phawk hi. Manlang takin gam sungah puahphatna hong kipan pah hi. Mualsang tungah biakna tau-te phelkhia-in namdang pasian limte susia hi. Biakna tau khempeuh a suksiat khit ciangin Judah gam-ah biakpiakna mun ding khat bek omlai a, tua in Jerusalem-ah  a Pasian biakinn hi.  Pasian’ Kammal a muhkhiatna uh in a mawhna uh kiphawkin, kisikna, leh kikhelna piangsak hi. Josiah patkhiat hih kikhelna in Judah gam sung khempeuh kikhelna piangsak hi.
          Koi bangin Lai Siangtho in i nun zia hong khel dingin vangliatna nei-in hotkhiatna lampi hong hilh hiam? Jn.16: 13; 17: 17; Heb. 4:12; Rom.12:2
____________________________________________________________
____________________________________________________________

          Lai Siangtho vangliatnate lakah mihing nunzia hong khel theihna zong kihel hi. Pasian KAMMAL in mawhna, siatna i nunna hong phawksakin Honpa i kitangsaplam hong phawksak hi.
          A piangkhinsa thute, mailam ah hong pianglai ding thute hong hilh Lai Siangtho in nunzia hong khel thei vangliatna tawh kidim a, Lai Siangtho a khiatna genzia zong a tuamdiak khat hi. Laibu dangte bangin a khiatna kigen lo hi.  Khrih nunzia tungtawnin a nungta Pasian’ Kammal i tel ding kisam a, Ama hong kamciam om bangin Kha Siangtho in thuman khempeuh hong hilh ding hi (Jn.16: 3).  Tua hi-in Lai Siangtho in a hong kilaakkhia Pasian’thuman hi-in, Lai Siangtho khiatzia ding thu guipite zong Lai Siangtho mah in hong hilh hi. Hih thu guipite in Lai Siangtho a kigelhzia kantelna tungtawnin kimu thei a, Lai Siangtho i tel nading Lai Siangtho mah i kimakaihsak ding kisam hi.

FRIDAY              April 3
Ngaihsutbeh Ding: Ellen G. White, “The Scriptures a safeguard,” 593- 602 in The Great Controversy; “Let Not Your Heart be Troubled,” 662 – 680 in The Desire of Ages.
          “Lai Siangtho sungah Pasian in hotkhiatna ngah theih nading a kisam thute hong hilh hi. Lai Siangtho in upna thu-ah thu nei pipen hi. Lai Siangtho in Pasian deihna hong lak hi. Lai Siangtho in khial ngei lo hi. Lai Siangtho in i nuntakna in Pasian deihna tawh kituak leh kituak lo theihtel nading, upna leh thuzuihna sittel nading leh upna hong lak hi.” Ellen. G. White, The Great Controversy, 9.
          Mi tampi in Pasian’ Kammal tungah a cihtakna uh hangin sihna thuak uh hi. Tua bang mite lakah English biakna makai Dr. Rowland Taylor zong kihel hi. Mi that Mary in Hadley England parish huam sungah Catholic biakna a langdo-na hangin thahna thuak hi. Lai Siangtho a zuihna hangin pawl sung pan pawl pua-ah kikoih khit ciangin Winchester bishop tungah thuumna nei-in ahi zongin thong sung den na uh a, thong sungah si hi. 1555 kum a sih madeuh-in hih bangin pulaak hi: Mi hoih makaite! Pasian’ Kammal simloh thu dang ka hong hilh bang mah om lo hi. Ka gen thute in thupha tawh kidim Pasian kammal, Lai Siangtho sung thu vive hi.  Tu-in ka gen thute ka sisan tawh ka kipsak hi.” John Foxe, The New Foxe’s Book of Martyrs, 1997, 193. Dr. Taylor in mei tawh kihallupna a thuakma-in ama zakin Late 51 simkhia uh hi. Tua khit ciangin a nuntakna bei hi.

KIKUP DING DOTNATE

1.       Koi bangin Lai Siangtho a bulpi in Pasian hi, ci-in pulaak ding na hiam? Bangci bangin genkholhna a tangtunnate in i upna hong kipsak thei hiam?

2.       Tuesday ni-a thudotna tawh kizui-in bang hangin Jesuh in Messiah hi, cih thu in muibun hiam?

3.       Jesuh leh Sawltakte in Lai Siangtho a muanhuai-na, Lai Siangtho a thuneihna leh Lai Siangtho a upna uh pulaak uh hi. Gentehna-in Jesuh mahmah in Lai Siangtho siksanin tam veipi thuhilh a, Amah mah in Lai Siangtho tangtung ahihna pulaak hi (Matt. 26: 54; Mk. 14; 49; Lk. 4: 21; Jn. 13:18; 17: 12.

Lesson 1- 13 dong na sim behnop leh Hih nameksak ve Lungdam!

To get the latest update of me and my works

>> <<