LESSON
9 Feb 22- 28
Sababth Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Dan. 8; 2: 28; Pian. 11: 4; Siam. 16;
Heb. 9: 23- 28.
KAMNGAH: “Amah in, “Zingsang le nitak biakpiakna
tulnih le zathum vei a cin khit ciangin biakinnpi kipuahkik ding hi,” a ci hi”
(Daniel 8: 14).
Daniel
8 sung a mangmatte in BC 548/547 kum a Daniel tungah a kipia thute hi. Daniel 8
in Daniel 7 sung a thukhenna tawh kisai thute hilhcianna hi. Daniel 2, 7 sunga mangmuhnate bang lo-in Daniel 8 in
Babylon leh Medo- Persia pulaak nawn lo hi. Bang hang hiam cihleh hih hun in
Babylon in a gallelh hun, Persia in Babylon dinmun la ding hi ta hi. Daniel 7
leh 8 in kibatna tampi nei hi. Ahizongin Daniel 8 sung a kammal zatte leh
limciinna kizangte kikhel hi. Bang hang hiam cihleh Mawhsuutpi Ni in vantung
biakbuk siansuahna in kizopna khat nei hi.
Tua hi-in Daniel 8 in vantung biakbuk kisiansuahna hong hilh hi.
Daniel
7 in vantung thukhenna, Mihing Tapa in Pasian Gam a luahna, vantung biakbuk
kisiansuahnate pulaak hi. Tua hi-in vantung biakbuk siansuahna leh Daniel 8
sunga mihing kido-nate in Tua hi-in
Daniel 7 leh Daniel 8 in tonkhawm hi; vantung biakbuk siansuahna ( Daniel 8) in
Pasian thukhenna (Dan. 7) in kizopna nei hi.
SUNDAY February 23
TUUTAL LEH KEELTAL
Dan.
8 sim in. Bang tawh kisai mangmuhna hiam? Koi bangin Daniel 2 tawh kibatna nei
hiam?
________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Daniel
2 leh 7 bangin Daniel 8 in, limcinna dang khat tawh, leitung kumpite
khankhiatna leh a kisiatna uh genkhol hi. Hih limcinnate in Pasian biakbuk
siansuahna tawh kizopna nei hi. Bang hang hiam cihleh tuutal leh tuu in, Israel
mi honpite tawh kisai thukhen ni, Mawhsut Ni a biakpiakna dingin a kizang
ganhingte hi. Tuutal leh tuu in biakbuk a meihal biakna-ah kizang ganhingte hi.
Ahi zongin Mawhsuut Ni biakpiakna-ah tuutal leh tuu kizangkhawm hi. Tua hi-in
hih ganhing nihte in, Mawhsuut Ni tawh kisai limcinna khat nei hi.
Daniel 8 in Mawhsuut Ni tawh kisai hi.
Daniel
pulaak bangin tuutal in a kii tawh mun thum – nitumna,saklam, leh khanglam si
kawikawi hi (Dan. 8:4). Hih in mun
tuamtuamah thuneihna limcing hi. Tuutal in “ama ut bangin kiphasakin gamta ahih
manin amah a khozo ding leh a thahatna pan a suakta zo ding ganhing khat beek a
om kei hi” (Dan. 8:4) Vantungmi in a hilhcian bangin kii nih nei tuutal in
Medo-Persia limcing hi (Dan. 8:20). A kii tawh mun thum si kawikawi in tuutal in a zawh leitung kumpi thumte limcing
hi.
Tua
khit ciangin kii lianpi nei a lian mahmah keeltal khat hong dawk hi. Hih
keeltal in Alexander the Great makaih Greek limcing hi (Dan. 8: 21). Hih
keeltal in hat lua mahmah ahih manin a khe in leitang sik kha lo hi (Dan. 8:5);
a manlannna limcing hi. Hih in Alexander the Great in hun tawmno sungin a
galzawhna limcing hi. Hih thu mah Daniel 7 in kha nei kamkei (gialbeem) tawh
genteh hi. Genkholhna bangin keeltal in
hat semsem a, kii li a hong po nadingin a kii gol pen kitan hi (Dan. 8:8). Hih
limcinna tangtung hi. Alexander in a pian kum 33 cingkhin, a galkuanna Babylon
ah June, 323 BC in si ahih manin, a sih
khitteh a galkapmangte in gam khat ciat uk uh hi.
Dan.
2: 38 leh Dan. 8: 20, 21 kikal a kumpi li lak pan in kumpi thum a min hong
kihilh hi. Koi bangin hih in genkholhna a muanhuai-na thu hong hilh hiam?
Monday February 24
Kii Neu A Hong
Khankhiatna
Dan.
8: 8-12 sim in. Kii neu in koi lam manawh hiam? Bang hangin hih thu i theih
ding thupi hiam?
_________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tua keeltal kii li-te in van huih li-te
kawkin a hong khankhiat khit ciangin kii neu khat hong khangkhia hi. Hih kii
neu hong khankhiatna i tel mahmah ding kisam hi. Zanni-a i pulaak bangin, kii
neu in Alexander khitteh a khangkhia gam li-te limcing kii li lak pan hong
khangkhia maw, ahih keileh van huih lite lak pan hong khang khia hi ding hiam?
Kii neu in van huih li lak pan hong khangkhia hi. Grecian Empire a khiat khit, Grecian Empire mah phungpi-in
nei-in a hong khangkhia gam li khitteh kii neu in hong khangkhia hi. “Kii neu
in pagan Rome khitteh papal Rome hi. Daniel in pagan Rome mu masa-in, Jew mite
leh Khristian masate langpang bawlsia-in, pagan Rome khitteh tuni dongin
vangliatna nei banah mailam hunah zong vangliatna a nei suak ding papal Rome
limcing hi.” The SDA Bible Commentary, vol. 4., 841.
Kii
neu in a masa-in leitaw-lamah zawhna ngah a, tua khit ciangin, nisuahna-lam leh
Vanglian Gam dongah a khangliatna in khang semsem hi (Dan. 8:9). Leitaw, nisuahna leh Vanglian Gam
cihte in pagan Rome ukna nuai-a om gamte tawh kizopna nei hi. Daniel
mangmuhna-ah kii neu in a bulpi khat ahih bangin leitaw, nisuahna, Vanglian gam cihte in
thupiang thupi limcing uh hi.Daniel 7 sung a kii leh kii neu etkak theihna hih
bangin kimu hi.
(1). Kii nihte in a kipatin neu uh hi
(Dan. 7:8; 8: 9).
(2). A nihun lian semsem uh hi (Dan.7:
20; 8:9).
(3). A nihun bawlsiat hatna nei uh hi
(Dan. 7:21, 25; 8: 10, 24).
(4). A nihun kiliansak uh a, Pasian
langpangin kampau uh hi (Dan.7:8, 20,25;Dan.8:10,11,25).
(5).
A nihun Pasian mite do uh hi (Dan. 7: 25; 8: 24)
(6).
A nihun a thuneihna un genkholhna bangin ciangtan nei uh hi
(Dan. 7:25; 8: 13, 14)
(7). A nihun leitung hun bei dong
vangliatna nei ding uh hi
(Dan.
7: 25, 26; 8: 17, 19).
(8). A nihun Pasian vangliatna in
beimangsak ding hi (Dan. 7:11, 26; 8:25).
(9).
Daniel 7 pulaak kii neu in papacy limcing hi a, Daniel 8 sung a kii neu in zong papacy
limcing hi.
Tua
hi-in Dan. 2 leh Daniel 7 in a pulaak bangin tudongin pagan leh papal Rome
vangliatna kiplai hi.
Tuesday February 25
BIAKBUK NASEP LANGPANNA
Dan.
8: 10-12 sim in. Kii neu gamtatna bang
pulaak hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Daniel 8: 10, kii neu in thu zuihna-ah Babel tausang nungzui kik hi
(Pian. 11:4). Lai Siangtho Lui sungah “aksi” “ mi honpi” cihte in Pasian mite
limcing hi. Israel in Topa galkap/mi honpi hi (Pai. 12:41). Daniel in zong
Pasian mi honpi in aksi bangin taang uh hi, ci-in pulaak hi (Dan. 12: 3).
Kii
neu in vantung a om mite va do gawp cih hi lo zaw-in, Pasian mite, vantung gam
mite a bawlsiat pulaak hi (Phil 3: 20).
Khristian tul tampi in pagan kumpite thahna thuak uh hi taleh Daniel 8
in tu-in kii neu nasep in vantung langpanna limgen zaw hi. Tua hi-in kii neu nasep genkholhnate in papal Rome leh
khang khat khit khang khat sung a om Pasian mite a bawlsiat pulaak hi.
Daniel
8:11 in “Kumpipa Tapa” thu pulaak hi. Daniel sung mundangte ah Sathau Kinilh Pa
(Dan. 9: 25), Michael na gam Ukpa (Dan. 10:21), “Gam Uk Pa Michael”(Dan. 12:1),
ci-in kipulaak hi. Hihte in Jesuh longal kuamah dang a gen hi lo hi. Jesuh
Khrih in Kumpi, vantungah eite Siampi Lianpen Pa hi. Tua hi-in papacy leh a kalsuannate khempeuh
in Jesuh’ siampi nasep suankhiat ding hamciam hi.
Daniel
8: 11, nisim meihal biakpiakna in Moses biakbuk a biakpiaknate, meihal biaknate
a kipan mawhthuumsak cihte pulaak hi.
Meihal biakna tungtawnin mawhnei mi in mawhmai-na ngah hi. Hih bangin
Moses biakbuk a biakpiaknate in vantung biakbuk a siampi nasem Jesuh limcing
hi. Genkholhna om bangin papacy in Khrih mawhthuumsakna, mihing siampite
mawhthuumna tawh laihsak hi. Tua bangin a man lo biakpiakna tawh kii neu in
Khrih palaai nasep nawlkhinin, biakbuk a Khrih nasep hemkhia hi.
“Leitungah
thuman lawnsuk hi. A hihna khempeuhah lawhcing daupai hi (Dan. 8:12). Jesuh in
Amah le amah in thuman ka hi (Jn. 14:6); Pasian kammal in thuman thutak hi (Jn.
17:17). A langkhatah papacy in minam pau
tuamtuam tawh Lai Siangtho kiteikhiat ding phal lo hi; Lai Siangtho pen pawlpi
ukna nuai-ah koih hi. Upna tawh kalsuanna-ah Lai Siangtho kimakaih sak lo-in,
ngei-na ki-uksak hi.
Mihingte
ngei-nate sangin Lai Siangtho thuman thutak in manpha, thupi hi, ci-in na tel
hiam?
Wednesday February 26
BIAKBUK SIANSUAHNA
Dan.
8: 14 sim in. Bang thu piang kigelh hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Kii neu in nasia takin a langdo khit
nungah biakbuk kisiansuah ding hi, ci-in kigenkhol hi. Hih thu i telzawh
nadingin Daniel 8:14 sung a bangin biakbuk siansuah ding thu leh Daniel 7: 9-14
in a gen thukhenna tawh kizopna nei hi. Hih thukhen in vantungah thupiang ahih
manin, biakbuk in vantung biakbuk hi pah ding hi. Tua hi-in Daniel 7 in Pasian hotkhiatna
leh thukhenna siksanin mihing khat le mihing khat kizopna a pulaak banah Daniel
8 in vantung biakbuk siksanin tua thupiangte pulaak hi.
Leitung
biakbuk in vantung biakbuk linlian bangin kibawl hi. Biakbuk in hotkhiatna thu
khempeuh limcing hi. Nisimin mawhnei mi khat in biakbukah a biakpiakna ding
tawh va pai hi. Biakbuk in mawhmai ding thuumna mun hi-in, mawhna khempeuh tua
biakbukah kikhol hi. Tua hangin biakbuk in mawhna (niin) tawh kidim hi. Tua hi-in a hun a cinsialin mawhna tawh kidim
biakbuk in siansuah kul hi. Kum khatin khat vei Mawhsuut Ni khat om a, tua ni
in biakbuk siansuah ni hi (Siam. 16).
Bang
hangin vantung biakbuk siansuah kul hiam? Mawhnei mi in a mawhna kisikin
mawhmai-na a nget ciangin ama mawhna in leitung biakbukah a kisuankhiat mah
bangin, a kisik mi a mawhna mai ding a thuum mi in Jesuh Khrih um a, a mawhna
in vantung biakbuk ah kisuankhia hi. Mawhsuut Ni-in ganhing tampi in sihna
thuak uh hi. Hih in Jesuh hong sih ding limcing khol hi. Tua hangin mawhnei mi
in Mawhsuut Ni-in mawhmai-na ngah hi.
Mawhsuut
Ni-in leitung biakbuk a kisiansuah bangin vantung biakbuk kisiansuah ciangin,
koi bangin Khrih in Ama sisan tawh mawhna thukhenna tawh hong kipelhsak hiam?
Daniel 8:14, biakbuk siansuahna, leitung biakbuk a kisuansuah bangin vantung
biakbuk zong kisuansuah hi. Hih siansuahna thu bulpi in mawhnei mi khat in a
mawhna a mai nadingin Messiah sisan a kitangsam hi; tua hileh mawhna thukhenna
tawh kipelh ding hi.
Heb.
9:23 – 28 sim in. Koi bangin Khrih a hong sihna hangin hotkhiatna i ngahna
pulaak hiam?
Thursday February 27
GENKHOLHNA HUNTE
Dan.
8: 13 sim in. Bang dotna om hiam? Koi bangin tua thute a tel thei dingin hong
huh hiam?
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Nitak
leh zingsang 2300 in bang hun hi ding hiam? Amasa-in i theih dingin Daniel in
tuutal leh keeltal a muh khit ciangin, kii neu gamtat leh a suksiat khempeuh a
pulaak takteh, tua genkholhna in thudotna Daniel 8:13 in pulaak hi. Tua dotna in genkholhna a tun ciangin a piang
ding thu tawh kisai dotna hi. A hun sauvei zah ding dotna hi lo hi. Tua genkholhna-ah
kii neu ngah ding hun a kiciangtan a genna hi lo hi. Hih 2300 genkholhna in
tuutal hun a kipan kii neu ngah hun huam kha hi. Tua hi-in hih 2300 in a taktak kum tampi hun
sung huam hi.
“
Bang tan vei sawt ding hiam? cih dotna (tuutal- Media-Persia; keeltal – Greece
leh kii neu leh a nasep (Rome- pagan leh papal), vantung mi in dawng kik a, “ni
2300 sawt ding a, tua khit ciangin biakbuk kisiansuah ding hi (Dan. 8:14).
Genkholhna ni 2300 in kum 2300 sawt hi. Hih in Medo-Persia Empire hun panin
kipan a, Greek empire khit, pagan leh papal Rome dong huam hi. Lesson khatna-ah i pulaak bangin genkholhna
ni khat in kum khat hi (year-day principle) Nitak leh zingsang 2300 in kum 2300 cihna hi. Tua lo-in hih 2300 in
kum 6 hi bek ding hi. Genkholhnate in kum 6 sung bek hi lo hi. Tua hi-in
genkholhna ni khat in kum ahih kul hi. Daniel in hih bangin a kipat kum pulaak
lo a, ahi zongin a huamkhak a bei hun hong hilh hi.
2300
genkholhna in a sawt penpen genkholhna hi. Kum 2300 cih pen ngaihsun in. Mihing
nuntak hun tawh i tehkak ciangin sawt mahmah hi. Koi bangin hih in Jesuh hong
pai nadingin genkholhnate a tangtung ding i ngakna Pasian a lungduai-na hong
phawksak hiam?
Friday February 28
Ngaihsutbeh Ding: Daniel 2, 7 leh 8 sung a genkholhnate
a nuai-a bangin kimu thei hi. Bangci danin biakbuk siansuahna thu hong hilh uh
hiam?
Dan. 2 Dan. 7 Dan. 8
Babylon Babylon
Media Persia Media
Persia Media
Persia
Greece Greece Greece
Pagan Rome Pagan
Rome Pagan
Rome
Papal Rome Papal
Rome Papal
Rome
------------- Vantung
thukhenna Biakbuk Siansuahna
Nih vei Kumkikna Nih vei
Kumkikna Nih vei Kumkikna
Suangtumpi kikhuk Suangtumpi
kikhuk Suangtumpi
kikhuk
Kikup Ding Dotnate
1. Koi
danin a tunga i pulaak thute in biakbuk siansuahna thu hong hilhtel hiam?
Biakbuk kisiansuah hun in Daniel 7 gen thukhenna tawh kibang hi. Kii neu
thuneih 1260 kum khit, Pasian in tawntung
Ama Gam a hong phut madeuh a thupiang hi.
2. Daniel
8 sung a genkholhnate in siatna, lauhuai vive tawh kidim hi. Ganhing nihte in
gam lianpi nih limcingin, khat le khat kido uh hi (Dan. 8: 8-12). Hih gam nihte khitteh a khangkhia kii neu in
gitlohna leh bawlsiatna tawh kidim hi (Dan. 8: 23 – 25). Lai Siangtho in
leitung siatnate imcip lo hi. A piang bang pulaak hi. Koi danin siatna tawh
kidim leitungah Pasian leh Ama hoihna na muang hiam?