MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, December 11, 2019

LESSON 8 February 15- 21 TUIHUALPI PANIN VANTUNG MEIILOM TUNGAH


LESSON 8     February 15- 21
TUIHUALPI PANIN  VANTUNG MEIILOM TUNGAH



Sabbath Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding: Dan. 7; 2Thess. 2: 1- 12; Rom. 8:1; Mk. 13: 26; Lk. 9: 26; 12:8; 1Tim. 2:5

KAMNGAH: “Hih leitung kumpi gam, vangliatna, leh liatna khempeuh a Lianpen Pasian’ mite tungah a kipia ding hi. Amau’kumpi za cikmah hunin bei ngei lo ding a, leitung ukna a nei khempeuhte in a thu uh mangin amaute’ na a sem ding uh hi,” hong ci hi (Daniel 7: 27).


     Tu kaal sung i sin ding Daniel 7 in Daniel 2 tawh kibatna nei hi.  Daniel 2 sung a thute a kicingin Daniel 7 pulaak  hi.  Tua mangmatte leh huihpi li in tuipi tuihual piangsak hi. Khuamial leh tui in piansak thu hong phawk kiksak hi. Ahi zongin hih munah piansak nate kisiatna, meelsiatna pulaak hi.Nihna-ah  tua mang sung a ganhingte in sa siang lo, nam tuamtuam kigawm (kahbia) ganhingte hi-in piansak nate omzia tawh kilehbulh hi.  Thumna-ah  tua ganhingte in ukna, vangliatna limcing uh hi.  Pasian in Eden huan a Adam tungah a piak nate tungah ukna in kisia khin ahihna pulaak uh hi. Li-na, Mihing Tapa a hong pai-na in,  Pasian in Ama vangliatna tawh a bawlsa na khempeuh a kisia khempeuh bawl pha ding hi, cih hong hilh hi. Adam in Eden huan pan a sup nuntakna ngah kik dingin Mihing Tapa in vantung thukhenna nei hi.
     Lai Siangtho in hih thute limcinna tuamtuamte tawh hong hilh hi. Vantungmi in tua mangmuhna, limcinnate a khiatna hilh uh hi. Tua hangin eite in a lamdang genkholhna thute i theithei hi.


SUNDAY           February  16
GANHING LI-TE

     Daniel 7 sim in. Daniel tungah a kilak thu laigil in bang hi a, bang tawh kisai mangmu hiam?

____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
     Daniel tungah kilangh ganhing khat ciat in Nebuchadnezzar milimpi’ thu pawl khat hong hilh kik hi. Ahi zongin Daniel 7 sungah tua kumpite thu a kicing zaw-in hong hilh hi.  A siangtho lo ganhingte in lamdangin milim bia (pagan) gam leh kumpipte limcing uh hi.  Ganhing li-na simloh Daniel pulaak tua ganhingte in a kithei ganhing vive hi. Tua hi-in tua ganhingte in pianpih tatzia khat ciat nei uh a,tuate in kumpi tuamtuamte limcing uh hi.

     Humpi: Babylon kumpi limcing dingin humpi mah kilawm pen hi. Kha nei humpi in kumpi inn kizem, Babylon gam sung khutsiamna tuamtuamte limcing hi. Tua kha nei humpi in a kha-te pulhkhia-in mihing bangin kampau-in mihing lungsim nei hi. Hih humpi in Babylon kumpi leh ama khit a gam-uk kumpite limcing hi.

     Vompi:  Vompi in Medo-Persia limcing hi. Tua humpi in a khe khat bek tawh ding a, Medes tung Persia thuneihna limcing hi. Vompi kam sung a guh thumte in Lydia, Babylon leh Egypt limcing hi.

     Kamkei: A leng thei kamkei in Alexander the Great makaih Greek limcing hi. Tua kha li-te in kamkei hatsak semsem hi. Alexander in kum tawmno sungin leitung gam khempeuh ama ukna nuai-ah koih zo hi.

     Kihtakhuai ganhing: I gensa ganhingte in sapi tuamtuamte tawh kisuun, kibang uh hi. Hih a kahtakhuai ganhing in ahihleh kibatpih bang mah nei lo hi. Kii tampi nei hih ganhing in a kipulaaksa ganhingte bang lo-in, lauhuai, kihtakhuai mahmah ganhing khat hi. Hih ganhing in pagan Rome limcing hi. Hih a kihtakhuai ganhing khe in sik khe nei-in, leitung kumpi khempeuh tuancilin a khe nuai-ah koih hi.

     Kum tul tampi a huam genkholhnate khat khit khat in tangtung khinzo hi. Leitung siatna lakah Pasian in na khempeuh uk hi, cih thu in lungmuanna hong guan hiam? Lai Siangtho a muanhuai-na hong hilh hi lo hiam?


MONDAY           February 17                                        
TUA KII NEU

     Dan. 7: 7, 8, 19 – 25 sim  in.  Sapi li-na sung panin a hong khang khia tua kii-neu in kua limcing hi ding hiam?

______________________________________________________________________     _____________________________________________________________________

     A kihtakhuai ganhing in kii sawm nei-a, gitlohna tawh leitung a uk pagan Rome limcing hi. Tu-in tua kii-neu leh ama limcin i pulaak ding hi.  A kilaakkhiat bangin a li-na sapi in kii sawm nei hi. Tua lak panin kii neu a hong khankhiat theih nadingin kii thum kibotkhia hi. Hih kii neu in mihing bangin mit nei-in zahko-na kampau  hi (Dan. 7: 8). Kii neu in a kihtak mel pua ganhing limcing pagan Rome panin hong khangkhia hi. Tua hi-in kii neu ama khankhiatna pagan Rome tawh kisuutna honkhat nei hi. Pagan Rome in a neih vangliatna kii neu in lawhsuk hi. Hih kii neu in Pasian mi siangthote tawh kido hi. Kii neu in Pasian thukham tawh kilehbulh thu thum hong sem ding hi, ci-in vantungmi in Daniel tungah hilhkhol hi.

(1)  Sangpen Pa langpanna kampau ding hi
(2). Sangpen Pa’ mi siangtho-te bawlsia ding hi  
(3). Thukhem leh hun khel ding hi. Tua hi-in mi siangtho-te in kii neu khut sungah bawlsiatna thuak uh hi. Tua banah vantungmi in kii neu thu neih hun sawttan ding – hun nih, hun khat leh hun lang sung thu nei ding hi, ci-in hilh hi.  Hihte in genkholhna kammal vive hi-in hun cih in kum khat limcing hi. Tua hi-in hun nih, hun khat leh hun lang, cih kammal in kum thum leh a lang limcing hi. Genkholhna ni khatteh kum khat, kum thum leh a lang genkholhna in kum 1260 sung huamkha hi. Kum 1260 sungin kii neu in Pasian langpanin, mi siangthote bawlsia-in, Pasian thukham khel hi.
    
     2Thess. 2: 1-12 sim in.  Thukham nei lo ‘mipa’ leh kii neu in bang kibatpih nei hiam?  Thukham nei lo mipa’ vangliatna in bang hi ding a, bang hangin tua bangin vangliatna nei hi ding hiam? Pagan Rome panin khangkhia-in vangliatna a nei suak, tua vangliatna in Rome tawh kipawlin leitung a bei dongin vangliatna a nei ding kii neu in bang limcing hi ding hiam?


Tuesday                   February 18
THUKHEN DING KIPAN

     Sapi li-te leh kii neu gamtatnate a hong pulaak khit ciangin Daniel  in vantung a thukhennate pulaak hi ( Dan. 7:9, 10, 13, 14).  Tua thukhenna-ah kumpi tokhomte kikoihin Tangtuan Pasian (Ancient of Days) in tua tokhom tungah a tu hi.  Vantung thukhenna innpi kihonkhia-in, simzawh loh ding vantungmite in Pa Pasian min a phat uh hi. Thukhenna kipan a, laibupite kileem hi. Hih thukhen  in kum 1260 khit ciangin kipan ding hi. Kii neu in a thuneih hun sung (AD 538 – 1798) hi. Hih kii neu vangliatna in  vangliatna dim Pasian gam a hong kiphut ma-in a hong tung ding ukna nei hi.  Tua mang sungah hih thu thum, (1). Kii neu hun; (2). vantung Pasian thukhenna leh tawntung Pasian Gam hong hilh hi. (3). Tawntung Pasian Gam thu pulaak hi.

     Dan. 7: 13, 14, 21, 22, 26, 27 sim in. Bangci bangin vantung thukhenna hangin Pasian mite in bang ngah uh hiam?
________________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
Thuciam Lui in biakbuk leh meihal biakna mun pan thukhenna tuamtuamte pulaak hi. Ahi zongin Daniel sunga a kigen thukhenna  ahihleh a tuam thukhenna khat hi. Hih thukhen in na khempeuh huamin thukhenna hi-in, kii neu bek tham lo-in, vangliatna dim Gam sung om ding Sangpen Pasian’ mi siangthote tungah zong thukhenna hi.  Hih thukhen in kii neu in Pasian leh a mite bawlsiatna hang a Pasian’ thukhenna hi. Na khempeuh tungah  Pasian thukhenna hi.
     Daniel 8, 9 in hih thukhenna kipat hun leh Mawhsuut Thukhen Ni  (Day of Atonement) tawh kipawl, vantung biakbuk siansuahna tawh kizopna nei thukhenna ahihlam hong hilh hi. Tu laitak Khrih hong pai ma-a thukhenna in Pasian mite lamah pangin thukhenna hi.
    
     Bang hangin singlamteh tungah Khrih zawhsa nasep in thupi a, bang hangin thukhen ni ciangin lau lo-a, kha muang thei ding i hiam?  Khrih hong sihna lo a dang bang lamet muanna nei i hiam? Rom. 8:1.


Wednesday                     February 19
MIHING TAPA A HONG PAI-NA

     Dan. 7:13 sim in. MIHING TAPA in kua hiam? Koi bangin Amah na pulaak hiam? Mk. 13: 26; Mtt. 8:20; 9: 6; Lk. 9: 26; 12:8.
     ______________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
Thukhenna innpi sung kihongin a thupi mahmah Mihing Tapa va lut hi. Amah in kua hiam? Amasa-in  Mihing Tapa in vantung panin vangliatna nei khat bangin kipulaak hi. Min in a pulaak bangin Amah in mihing nunna nei hi. Lamkhat panin Amah in thukhenna nei dingin Pasian nunna leh mihing nunna nei hi. Nihna-ah Mihing Tapa in Thuciam Thak sungah kihel mun mahmah kammal om bangin, Amah in vangliatna tawh meii tung tuangin van panin leitungah hong pai ding hi. Daniel 7:13 in Mihing Tapa in tua bangin vantung pan leitungah hong pai dingin pulaak lo-in,  vantung a om Pa Pasian mai-ah mun khat pan mun khatah kileh kawikawi hi, ci hi. Thumna-ah  mei tung tuangin  a hong pai Mihing Tapa in a kimu thei vangliatna nei Topa pulaak hi. Hih limcinnate in Mawhsuutpi Ni-i  Biakbuk Siangtho Bel sungah a va lut siampipa in meihal biakna tau kimah biakbuk siansuahna a neih hong phawksak hi.
     Mihing Tapa in kumpi hihna pulaak hi. Amah in ukna, vangliatna, leh kumpi gam, mi khempeuh, paunam khempeuh in Ama na sem ding uh hi (Dan. 7:14). “Nasem” cih kammal pen ‘biakpiakna pia” ci-in zong  khiatna nei hi. Daniel 1- 7 sungah hih kammal 8 vei om hi (Dan. 3: 12, 14, 17, 18, 28; 6:16, 20; 7: 14, 27); vangliatna nei Pasian biakpiakna pulaak kammal hi. Tua hi-in  Pasian thukham khel ding hanciamna, biakpiakna khel ding nasepnate kii neu in limcing a, tua bang biakpiakna in a man lo biakna hi. Daniel pulaak thukhenna in biakpiakna puahpha hi. Papal makaihna tawh biakpiakna leh a dang tuamtuamte in Pasian leh mihing kikaalah mawhthumsakna  nei palaai dingin mawhna nei mihing mah koih hi. Pasian mai-ah mihingte aitangin palaai sem dingin kicinna a nei Mihing Tapa bek mah om hi, ci-in Daniel in pulaak hi. Lai Siangtho hong hilh bangin “Pasian leh mihingte kikaalah Palaai khat bek om a, tua in Mipa Jesuh Khrih bek hi” (1Tim. 2:5).

     Lai Siangtho in a pulaak Jesuh nunzia leh a nunna i sim khempeuh siksanin bang hangin thukhenna-ah Jesuh in eite adingin hong ding hi, cih thu in lungmuanna hong neisak hiam?



Thursday                 February 20
SANGPEN PA’ MI SIANGTHO-TE

    Dan. 7:18, 21, 22, 25, 27 in Pasian mite tungah thupiang bang pulaak hiam?
    ____________________________________________________________________    ______________________________________________________________

    Sangpen Pa’ mi siangthote in Pasian mite hi. Amaute in kii neu langpan bawlsiatna thuak uh hi. Bang hang hiam cihleh amaute in Pasian kammal tungah citak uh hi. Amaute in papal uk hun sungin bawlsiatna thuak uh hi. Khristiante in pagan Rome, sapi li-na, a khankhiat hun sungin bawlsiatna thuak uh hi. Ahi zongin Dan. 7: 25 sunga mi siangthote a bawlsia kii neu in pagan Rome khit nungin hong khangkhia hi.
    Ahi zongin Pasian mite in a tawntungin leitung kumpi nengniamna thuak lo uh hi.  Leitung kumpi gam in vangliatna dim Pasian Gam hong suak ding hi. Mihing Tapa tungah ukna, vangliatna, leh kumpi Gam kipia hi (Dan. 7: 14).  Vantungmi in mang khiatna a pulaakin-ah “ mi siangthote” in tawntung gam luah ding uh hi, ci-in gen hi (Dan. 7:18).  Mihing Tapa in Pasian leh mihing tawh kizopna nei-in Ama zawhna in a mite zawhna –in kiciamteh hi.
    Siampi lianpa in Jesuh tungah Messiah, Pasian Tapa na hi takpi mah hiam, ci-in a dot thu in Late 110: 1 leh Dan. 7:13, 14 pulaak hi. “Jesuh in,Vanglian Pasian taklamah Mihing Tapa omin meii lakah a hong pai na mu ding uh hi,” a ci hi. Dan. 14: 26). Jesuh in vantung thukhenna-ah eite aitangin thuumna va nei hi. Amah in khuamial vangliatna zo a, amah kiang a va zuante khempeuh tungah Ama zawhna hong pia hi.  Tua hi-in lau ding bang mah om lo hi. Sawltak Paul in a hong hilh bangin “ Eite a hong itpa’ hangin hih thu khempeuhah a gualzo pente i hi hi. Bang mah in ama hong itna tawh hong kikhensakzo het lo ding hi, ci-in ka thei hi. Sihna, nuntakna, vantung mite, vantung vangliatnate, tuhun nate le a hong tung ding nate, leitung nate, leinuai-a om nate, Pasian’ bawlsa nate khat peuhpeuh in i Topa Khrih Jesuh hangin Pasian in eite hong itna tawh hong khenzo hetlo ding hi” (Rom. 8: 37 – 39).

     A magenkholh kum tul tampi bang hi taleh, Daniel genkholh bangin kumpi khat khit kumpi khat a hong khankhiatzia ngaihsun in.  A tangtung ding Pasian kamciamte in muanhuai mahmah hi, ci-in hong hilh hi lo hiam?


Friday    February 21
Ngaihsutbeh Ding:  Saklam panin Namneute in Roman Empire (Rome ukna) do uh a, Roman Empire  a bei zawh ciangin, Rome bishop in hih hun hoih khahsuah lo-in, AD 538 kumin Rome ah thunei pen-in  amah leh amah hong kikoih tawm hi. Tua bangin a uk nadingin Rome emperor (Rome ukpi) khekhap bawl khat leh Rome gam sung thukhun kimkhat zui hi. Tua bangin papacy (Rome pawlpi) thuneihna hong khangkhia-in, biakna hi taleh gam sung ki-ukna-ah makaipi hi-in, Napoleon in 1798 kumin Rome do-in Rome kumpi hemkhia hi. Ahi zongin Rome in amah a langpang mite a bawlsiat a khawl hi bek a, Rome thuneihna a bei hi lo hi.  Pope in Khrih aitangin ukna nei hi. Lai Siangtho tawh kituak lo upna leh thuzuihna kimkhat pawl sungah hong lutpih hi. Sih khitteh gimthuakna, sumpi piakna tawh mawhmai-na, mipi mai-ah mawhsuutna, Sabbath panin Sunday tawlngakna,  cihte in thukham leh hun khel ding hi, cih  genkholhna tangtung hi.  
    “Mihing in ama tha tawh Satan do zo lo hi. Mihing in a mawhna sisan baang puansilhin Pasian mai-ah ding hi. Ahi zongin Jesuh, eite Palaai, in a mawhna kisik mite leh Topa upna a nei mi khempeuh adingin mawhthumna nei hi. Kalvaryah a hong thuak sihna tawh Jesuh in eite adingin hong thuumsak ciangin hong mawhsak Satan kihemkhia hi. Mawhna nei lo Ama nunzia, Pasian thukham zuihna-ah paubaanna nei lo Jesuh tungah, leitung leh vantunga om vangliatna khempeuh Ama tungah kipia hi. Amah in Pa Pasian tung panin mihingte adingin hehpihna leh mawhmai-na ngen hi. A mite mawhna pulaak tawntung Satan tungah Jesuh in,  Topa in nang hong thuhilh khin hi, Satan aw. Hih mite in ka sisan tawh ka leikhitsa mite hi; meikhuk panin a la khia singkhuah bang hi. Amah a um, a  muang mite tungah “ Na mawhnateng kong paihkhiatsak khin a, tu-in na silh dingin puan thak ka hong pia ding hi,” ci-in lungmuanna guan hi. (Zech. 3: 4). Ellen G White, Prophets and Kings, 586, 587.

Kikup Ding Dotnate

1.  Kii neu a hong khankhiatna sapi li-na Rome kalsuanzia ngaihsun in.  Tu-ma kum zalom tampi a kipan pagan Rome panin a hong khangkhia vangliatna nei, tudong Pasian mite a bawlsia kua dang om ding hiam?

2. Jesuh hong suahma kum 150 hun a hong khangkhia, tu-in vangliatna a nei nawn lo Greek kumpi khat in kii neu ahihlohna tu kaal sung i thusin in hong hilh hi lo hiam?

3. Kii neu in mailamah a hong khangkhia ding a hihlohna kii neu pianzia theihtelna in hong huh hi lo hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<