MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, December 11, 2019

LESSON 7 Feb 8-14 HUMPI KUA PANIN VANTUNGMI OMNA-AH


LESSON 7  Feb 8-14
HUMPI KUA PANIN VANTUNGMI OMNA-AH



Sabbath Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding: Dan. 6; 1Sam. 18: 6-9; Matt. 6:6; Sawl. 5: 27- 32; Mk. 6: 14 – 29; Heb. 11: 35 – 38.

KAMNGAH: “Tua ahih ciangin vaihawmpi dangte leh gam ukpite in Daniel’ nasepna encikin a mawhna zon ding a hanciam uh hi. Ahih hangin Daniel pen a thuman le a citak khat ahih manin a mawhna leh a simtatna a muzo kei uh hi. Daniel 6: 4.


     Medo-Persia  in Babylon uk a, Mede kumpi Darius in Daniel in pilna nei khat hi, cih thei-in a gam uk dingin sam hi. Daniel in teekin guai khin hi napi a sepna khempeuhah citak thuman mi ahih manin, kumpi thak Medo- Persia  hunah zong gam makai khatin koih uh hi. Ahi zongin Daniel in a naseppih makaite hazatna thuak hi. Hazatna in mawhna kipatna bulpi hi. Daniel in a nasepna khempeuh leh a biak Pasian tungah thumanin citak hi. Pasian tungah a citak thumanna in a nasepna, a mipihte tungah huzaapin, citak thuman hi.
Daniel in a thuak langpan  bawlsiatnate in hun nunung a Pasian mite thuak ding limcing khol hi. Pasian mite in gimna, hamsatnate tawh kipelh lo hi. Ahi zongin a kician mahmah thu in siatna leh dikna kido-na lakah, dikna in gualzo ding a, Pasian in a mite dikna pulaak ding hi.


Sunday                  February        9
MI HAZA-TE

     Kicinna tawh kidim vantung in zong hazatna tawh kipelh lo hi. “Lucifer in Khrih vangliatna haza-in deihgawh hi. Hi taleh vantungmi khempeuh in Jesuh mai-ah kun uh a, Ama ukna, vangliatna, na khempeuh tungah om hi, ci-in bia uh hi. Ahi zongin Lucifer lungsim in hazatna leh deihgawhna tawh kidim hi.”Ellen G. White, The Story of Redemption, 14. Tua lungsim siannate in mi thahna, guktakna bangin pelh ding Thukham Sawm in hong hilh hi (Pai. 20:17).

     Dan.6: 1-5;Pian. 37:11; 1Sam. 18: 6-9 sim in. Koi bangin hazatna in nasem hiam?
     ______________________________________________________________     ______________________________________________________________

     Daniel pilna leh siamnate in kumpipa maipha a ngahna suak hi. Ahi zongin a nasepte in mite’ hazatna piangsak hi. Tua ahih manin khialna bawl lo napi, Daniel mawhna zongzong uh a,a khialhna, a mawhmat ding uh mu tuan lo uh hi. “Tua ahih ciangin vaihawmpi dangte leh gam ukpite in Daniel nasepna encikin a mawhna zon ding a hanciam uh hi. Ahih hangin Daniel pen a thuman le a citak khat ahih manin a mawhna leh a simtatna a muzo kei uh hi” (Dan. 6:4).
     Aramaic laimalah “citak” cih a kizang kammal in “mi muanhuai” cih khiatna nei hi.  Daniel in paubaang lo hi. Gam makaite in a khialhna khat zong mu lo uh hi. Ahi zongin Daniel in a biak Pasian tungah citakin, Ama thukham zui mi khat hi,cih mu uh hi. A sawt lo-in Daniel’ mawhna a muh nadingun, Pasian thupiak zui zaw ding maw, ahih keileh kumpipa thupiak zui zaw ding pulaak uh hi. A naseppih makaite in Daniel in kumpipa thupiak nialin, a biak Pasian mah bia ding hi, cih mukhol khin uh hi. Daniel cihtakna in Pasian adingin teci khat hong suak hi.

     Hazatna bang na tuak hiam? Bangci bangin mi hong hazatna na zo hiam? Bang hangin hazatna in upna zawngkhalsakin, siatna lianpi hong tunthei hiam?



Monday                   February 10
Daniel Langpan Ding Geelsimna

     Dan. 6: 6-9 sim in.  Bang thu hangin  tua thupiak om hiam?  Bangci bangin kumpipa cimawhna kilangh hiam?

______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
    
Darious in a thukhun a pulaak khit a sawt lo-in khel kik nuam ding ahihlam thei lo hi. Kumpipa in a khut nuai-a om makaite thangsiahna sungah awk hi.  A sawt nai lo hunlai-in a kiphut kumpi gam thupisim lo tawh kibang hi. Darius in gamke tuamtuam uk ding makai 120 bang koih ahih manin a gam sung ki-ukna in limtakin nasem thei hi. Ahi zongin tua bangin makai-te tungah ukna a piakna hangin a sawt ciangin ama adingin lauhuai dinmun hong suak hi. Huzaap nei makai khat in amah a pawlpih ding mi olno takin mi ngah thei-a oltakin kumpi langdo-in kumpi gam kiphelsuah ding hamsa lo hi.
     Tua hi-in  ni 30 hun pia-in hih in  kumpipa tungah cihtakna nei leh nei lo sittelna suak hi; kumpipa thupiak zui uh hileh gam kisiat dalna hi ding a,  gam kithapkhapna dal ding hi, ci-in ngaihsun uh hi.   Ahi zongin makaite in kumpipa khem uh hi. Bang hang hiam cihleh gam makaite, ukna nei uliante, mi thudotpite, gam thu lamlakte in kikaikhawm khin hi, a cih uh hangin amau lakah Daniel kihel lo hi. Tua banah pasian bangin kumpipa bia uh a, hih in kumpipa lungkimsak mahmah hi.
     Persia kumpite in Pasian bangin vangliatna nei-in biak ding thu pia ngei lo uh hi. Tua bang hi mah taleh kumpipa in ni 30 sung hun pia-in pasiante dinmunah om ahihna pulaak hi; kumpipa tungtawnin pasian tungah thungen ding hi, ci uh hi. Hih bangin a khutnuai makaite in a vaihawm uhteh bang thusim ngimna nei uh hi ding hiam, ci-in kumpipa in kantel lo hi. Tua ahih manin gam makaite in Daniel a suk nop manun, tua bang thukhun bawltawm uh ahihlam  kumpipa in thei kha lo hi.
     Gam makaite thukhun in thu nih hong ngaihsunsak hi. (1). Thukhun a palsat mi in humpi kikhumna sungah khiat thuak ding hi. Hih bang gam thukhun kikoih lo ahih manin Daniel a langpangte bawl tawm thukhun ahihlam kidawk hi. Nidangin kumpite in gualnopna-ah kizang ding humpi khawi uh hi. Tua hi-in deih hunhunin kumpipa thupiak a palsat peuh in gimpiakna-ah zat dingin humpi ngah ding hamsa lo hi.  (2). Hih thupiak kikhel thei lo hi. Persia leh Medes kumpi thupiak kikhel thei lo ahihna Esther 1:9; 8:8 in zong pulaak hi.Greek tangthukan Diodorus Siculus in a genna-ah Darious III  in khialhna nei lo mi khat sihdaan thuak dingin thukhen a piak a lungsim a khiel hangin a thukhenna dawk kik thei nawn lo hi,” ci-in pulaak hi.


Tuesday          February 11                                      
DANIEL THUNGET

     “Ahi zongin thu na nget uh ciangin na inn sung uhah tumin kong khak unla, na muh theih loh uh na Pa uh kiangah na ngen un. Tua hileh kuama muh lohin na gamtatna uh a hong mu na Pa un note tungah  thaman hong pia ding hi” Matt. 6:6.

     Dan. 6: 10 sim in. Bang hangin Daniel in kuama muhlohna mun khatah thungen lo hiam?

______________________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
Daniel in gam uk ulian khat hi. Tua sangin a thupi zaw Daniel in Pasian nasem (sila) khat hi. Kumpi nasemte lak pan kumpipa in tua bangin a thupiak a deihna, bang deihna tawh tua bang thukhun om hi, cih amah bek in thei hi. Darius adingin tua bang thukhun in gam sung kipum khat nading, gam a bit nading hi. Ahi zongin Daniel a langpan mite adingin kumpipa thupiak in Daniel kisuksiat nading suak hi.
     Milim bia dingin kumpipa thupiak a tawnsawn taktak in Pasian leh dawi gilote kido-na hi pipen hi. Tua hunlai-in  (BC 539) Daniel 7 sung thute Daniel in ngah khin hi ( 553 leh 551 BC). Tua hi-in Daniel in tua kumpipa thupiak in gam thukhun mawkmawk thupiak hi lo-in na  khempeuh a uk Pasian langdo-na hi, cih tel mahmah hi. Tua a mangmuh sungah Mihing Tapa in Sangpen Pa Pasian mite tungah Vantung gam thu pulaakin, Pasian mite thuak ding gimnate a zawh nadingun  tua mang a khiatna Daniel tungah a (Dan. 7) pulaak vantungmi in thaguan hi. Milim mai-ah kun a bia dingin Nebuchadnezzar in Daniel leh a lawmte’ tuahkhak thute Daniel in ngaihsun kik hi (Dan. 3).
     Tua thu theipi mah Daniel in a thunget khiam tuan lo hi. A neih ngei bangin Jerusalem maingatin ni khat thum vei a thunget tatsat lo hi. Kumpipa simloh mihing tung ahi a, pasian dangte tungah kuamah in thungen thei lo ding hi, cih thupiak om taleh Daniel tua ni 30 sung kisel tuan lo-in ama neih ngei-na om bangin thungen hi.  Gam ulian makaite lakah kumpipa thupiak a nial Daniel bek mah hi. A neih ngei bangin Daniel thunget in Pasian sim loh kuamah dang bia lo a kiptakin  a omna, kumpipa leh a thupiakte tungah pulaak hi.

     Sawl. 5: 27 – 32 sim in. Kumpite thupiak mang ding ci-in a hong hilh thu kician mahmah hi taleh bang hangin, mihing thukhun langpan hun hong om ciangin Pasian deihna hi zaw hiam? A upna man lo, thuman tawh kidim biakna hi lo napi tua bang upna biakna hangin thahna a thuakte ngaihsun in.


Wednesday         February 12
HUMPI KIKHUMNA SUNGAH

     Dan. 6: 11- 23 sim in.  Daniel tungah kumpipa pulaak thu in Pasian tungah Daniel cihtakzia bang hong hilh hiam?
     __________________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
Daniel a suamlupsawm mite in a sawt lo-in Daniel in thungenin om va mu uh hi. Kumpipa in tua bangin thungetna phal lo hi. Hih thu kumpipa tungah a va pulaakna uah kumpipa in Daniel a muhkhialh nading bekin pulaak uh hi. “Daniel, Judah gam panin saltang mipa” (Dan. 6: 13), ci-in simmawhna tawh kampau uh hi. Tua banah kumpipa in Daniel a muhdah semsem nadingin, “kumpipa aw, Daniel in nang hong zahtak lo hi; na thupiak awlmawh lo hi,” ci-in pulaak uh hiam? Tu-in kumpipa hih thu a zak ciangin a lungmang hi. Ama minthuhin a thupiak bangin sep ding ahihlam phawk kik hi. Daniel a suahtak theih nading lampi hanciamin nitum dong a ngaihsun hi” (Dan. 6: 14).  Ahi zongin kumpipa in a thupiak bangin a sep kul ahih manin Daniel suahtak nading bang mah sem thei nawn lo hi. Medes leh Persia gam thukhun om bangin a sep kul  hi. Tua ahih manin kumpipa in humpi kikoihna sungah Daniel a khiat ding hamsa sa mahmah hi. Ahi zongin kumpipa in tua bang a sep hangin Daniel suahtak ding lametna khat nei giugau ahihna a thunget  in pulaak hi: “ Tatsat lo-in a na nasep na Pasian in hong honkhia ta hen,” (Dan.6: 16), ci hi.
     Lai Siangtho in Daniel in humpite lakah a om sung  bang hih cih pulaak lo hi. Ahi zongin Daniel in thungen hamtang ding hi. Pasian in Daniel’ upna thupha pia hi. Tua manin Daniel a kem a cing dingin Pasian in a vantungmite sawl hi. Zingsang hong tun ciangin Daniel in bangmah liamna nei lo hi; a kumpi nasep zom kik thei dingin humpi gilote panin suahtakna ngah hi.  Hih thu tawh kisai Ellen G. White in hih bangin gen hi: “ Daniel a bawlsia mite in humpi kikhumna sungah Daniel a khiatsuk ding uh Pasian in khaktansak lo hi. Dawi gilote leh migilote in amau ngimna tangtung dingin suakta takin nasem dingin Topa in phal hi.Ahi zongin a lauhuai siatna panin Ama nasemte a suahtaksakna in Daniel nunzia pulaak zaw hi; thuman leh dikna a langpan mite mawhna kicingsak hi.” Prophets and Kings, 543, 544.
  
     Daniel in suahtakna ngah-in ama adingin thu hoih tawh thukhupna ahih hangin bawlsiatna pan hotkhiatna ngah lo mite thuakna (Mk. 6:14 – 29), koi bangin na tel thei hiam?


Thursday                February  13
THUMAN LEH THUMAN LO PULAAK

     Dan. 6: 24 – 28 sim in. Kumpipa in Topa tungah bang teci pulaak hiam?
     ______________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
Darius in Topa phat hi;  Pasian in na khempeuh tungah ukna nei Pasian hi, ci-in thei hi. Hih in a beisa hun a (Dan. 2: 20-23; 3: 28, 29;  4: 1-3; 34 – 37) Pasian’ min a phatna leh Ama vangliatna pulaakna kigawmkhawm hi. Nebuchadnezzar bangin Darius in Daniel suahtakna hangin Pasian min phat hi. Ahi zongin Darius in a pulaak beh khat om a, a beisa-in a thupiak tawh kilamdang mahmah thupia-in,  mi khempeuh in Daniel Pasian zahtak hen, ci-in thu zasak hi (Dan. 6: 26).
     A lamdang takin Daniel in humpi inn sung panin kihonkhia hi. A thumanna hangin pahtawi-na ngah hi. Gitloh nasepna sungah zong Pasian pahtawi-na ngahin, a  khialhlohna kilangh hi.  Hih thu in hun khat ciangin a hong tung ding – Pasian mite kihonkhia-in, mi gilote in gim thuak ding uh a, Topa in thu hong khen ding pulaak hi.

     Dan. 6:24 sim in.  Bang thu in hong buai-sak hiam? Bang hang hiam?

     ______________________________________________________________     ______________________________________________________________
    
I telzawh loh thu khat in khialhna nei lo a zite uh leh a tate un khialhna neite tawh kibangin gim thuakkhawm uh hi. Koi bangin thuman lo nasepna na theitel hiam?  (1).A masa-in Persia thukhun in a khial mi khat in gimna thukhen a thuak leh a innkuanpihte in zong thuak ding hi, cih thukhun nei uh hi. A khial khat a omleh a innkuanpihte in zong tua khialhna thuak pih uh hi. Tua bangin khialhna nei lopi gim a thuak uh pen thuman hi lo hi; ahi zongin Persia gam thukhun in tua bang thukhun nei hi. (2).  Lai Siangtho in a piang thu a pulaak hi bek a, tua bangin kumpipa gamtat in thuman hi, cihna hi lo hi. Lai Siangtho in tua bangin nulepa khialhna hangin tate in sihna thuak cih pen deih lo hi (Thkna. 24: 16).

     Thuman lo nasepna na tuah khak ciangin, koi bangin 1Kor. 4:5 in hong huh hiam? Bang thu hong hilhin bang hangin tua thu in thupi hiam?


Friday             February 14
Ngaihsutbeh Ding: Bawlsiatna pan Daniel suahtakna Heb. 11 sungah zong kigelh hi. Upna in na dang tampi semin humpi kam khakcipsak hi (Heb. 11:33).  Hih in lamdang hi. Upna nei Pasian nasemte in Daniel bangin bawlsiatna panin suakta pahpah lo uh hi. Heb. 11 in hong hilh bangin Pasian nasem mi tampi in a upna uh hangin sihna thuak uh hi. Pasian in mikim khat nuntakna tawh Ama teci dingin nei a, kim khat in a hihleh sihna tawh tecipang ding uh hi. Tua hi-in bawlsiatna pan Daniel suahtakna in upna nei mi peuhmah in bawlsiatna pan suahtakna ngah ding hi, cihna hi lo hi. Bang hang hiam cihleh Jesuh sungah upna kip a nei mi tampi in sihna thuak uh hi. Ahi zongin a lamdangtakin Daniel suahtakna in Pasian in na khempeuh uk hi.  A tawpna-ah mawhna leh sihna sung panin Pasian in a mite honkhia ding hi, cih hong hilh hi.

Kikup Ding Dotnate

1.   French mi Jean Pau Sartre in hih bangin laigelh hi: Mihing nasep ngimna bulpi taktakin a hihna khempeuh, a masuan in Pasian dinmun ngah ding ngimna nei hi,” ci hi (Jean Paul Sartre, Being and Nothingness: A Phenomenological on Ontology, Washington Square Press, 1956), 724. Hih in koi bangin kumpipa ngimna bangin a tangtun lohna hong theitelsak hiam? I phawk khak loh hangin bang hangin tua bang lungsim puak i pelh ding thupi hiam? Bangci bang lampi tawh (Pasian tawh kibang) Pasian dinmunah i om kha zel hiam?

2.  Koi bangin Pasian tung leh A thupiakte-ah cihtakna i nei hiam? Bangci bangin mite  in hong mu ding uh hiam? Nasep suplawh a kipan bang bang piang taleh, upna tawh kalsuan mi hi, ci-in mite  in a hong mu uh hiam?

3. Bang in Pasian adingin Daniel lawhcing daupai-sak hiam? Topa huhna tawh Daniel bangin koi bangin upna, cihtakna nei ding na hiam?

4. Kumpipa thupiakna hangin Daniel in a thungetzia khel nuam hileh bang paulap, bang siksan nei thei hiam? Ahih keileh tua bangin a thunget khel hileh a lauhuai thuman panin lamphialna a hi ding hiam? Hi mah inteh na cihleh bang hang hiam?


To get the latest update of me and my works

>> <<