LESSON
5 Jan 25 -31
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Dan. 4: 1-33; 4: 34 – 37; Pau. 14:31;
2Kum. 20: 2-5; Jonah 3:10; Phil. 2: 1- 11.
KAMNGAH: “Pasian in hong lah na lamdangte,
bangzahin lian ahi hiam? A bawl na lamdangte, bangzahin vanglian ahi hiam? A tawntungin
Pasian kumpi hi ding a, amah in a tawntungin a uk paisuak ding hi” (Daniel 4:
3).
Kiliatsakna
in mawhna kipatna hi. Tua in vantung tokhom kim a om vantungmi Lucifer sung
panin hong kipan hi. Pasian in Ezekiel tungah “Na melhoihna na kisaktheihpih
kha a, na minthanna in nang hong haitatsak hi. Leilak ka hong denna a, kumpi
dangte hilhkholhna-in nang ka hong koih hi (Eze. 28: 17), ci hi . Kiliatsakna in Lucifer siatna piangsak hi.
Tu-in zong kiliatsakna in mi tampi siatna sung tunpih hi. Eite khempeuh in
mawhnei mi ihi hi. I nuntakna in Pasian tungah kinga hi. Tua hi-a bang hangin
kiliansak, kipha-sak, gitlo ngam i hiam?
A taktakin i hihna khempeuh in kiniamkhiatna tawh kidim ding hi lo hiam?
Nebuchadnezar
in kiniamkhiat a thupitna a theih nadingin hun sawtpi kisam hi. Mei phualpi
sungah a li-na MIPA a muh hangin kumpipa in a nunzia khel tuan lo hi. Pasian in
Nebuchadnezar a kumpi gam a lakkhiatsakin ganhing lungsim nei-in gamlak
ganhingte tawh a nuntak ciangin a nunzia kikhel thei pan hi.
SUNDAY January
26
HIH IN A LIAN BABYLON HI LO HIAM?
Dan.
4: 1-33 sim in. Kumpipa tungah bang thu piang hiam? Bang hang hiam?
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Pasian in Nebuchadnezar a nihvei-na
mang pia hi. Kumpipa in a nihna a mangmat genkik thei hi. Ahi zongin kumpipa a
kipan Babylon mipilte in a khiatna genthei lo uh hi. Kumpipa in a mangmat
khiatna gen dingin Daniel samsak hi. Kumpipa in vantung a banto singkung lianpi
khat mangman hi. Tua singkung puk ding thupiak ngah hi. Daitui nuai lakah
singzung leh a bulsum bek om lai hi. A mang sungah vantungmi gen,”Amah in
mihing lungsim nei nawn lo-in, kum sagih sung ganhing lungsim a nei ding hi”
cih thu in kumpipa patau-sak hi.
Hih
mangmat in thupi mahmah hi, cih thei ahihmanin
Daniel in kumpi dang khat ii mangmat hi zaw leh ci-in deihsak hi. Ahi
zongin Daniel in ahi bangin, tua mangmat in Nebuchadnezar kumpipa limcing
ahihna pulaak hi. Lai Siangtho sungah
singkung in kumpite, gam tuamtuam, ukna lian (empires) limcing hi (Eze. 17: 31;
Hosea 14; Zech. 11: 1, 2; Lk. 23:31).
Singkung lianpi in a kiliatsak kumpi limcing hi. Pasian in Nebuchadnezar tungah ukna, vangliatna
pia hi. Ahi zongin kumpipa in a neih khempeuh Pasian piak ahihlam phawk lo hi.
Dan.
4:30 sim in. Kumpipa in Topa vauhilh kholhna a awlmawhlohzia bang kigelh hiam?
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Kiliatsakna in mihing a kipan na khempeuh in
Pasian tungah kinga hi, cih mangngilhsak ahih manin lauhuai hi. Pasian a mangngilh mi a nuntakna lauhuai hi.
Lawhcinna
bang na nei hiam? Kiliansak, kipha-sak lo-in na angtang thei hiam? Koi bangin
tua bangin na om ding hiam?
MONDAY January 27
KAMSANG IN VAUHILHKHOL
Dan.
4: 27 sim in. Vaukholhna a gen banah kumpipa in bang sem dingin Daniel in
genbeh hiam? Bang hang hi ding hiam? Pau. 14: 31.
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Daniel in kumpipa mangmat a khiatna a
pulaak banah Nebuchadnezar in siatna pan a suahtak theih nading lampi zong hilh
hi: “Tua ahih ciangin kumpipa aw kong thuhilhna hong mang in. Mawhna bawl nawn
kei inla, diktakin gamta in. Mizawngte hehpih leteh, tua in a sia-a na
gamtatnasate hong puahsak ding a, na nuamsa toto ding hi,” a ci hi (Dan. 4:
27).
Nebuchadnezar
in inn lianpipi ban-ah huan tuamtuam, tuilakna tuamtuam, biakpiakna mun tampi
leh ama nasepnate in lamdangin leitung kizelin minthang hi. Tua bangin a
nasepnate-ah sila, mizawngte nenniamna zangin tha le ngal tawh a sepsak ahi hi.
Tua banah makai uliante bekin Babylon hauhna nuamsa uh hi. Nebuchadnezar
kiliatsakna in Pasian a theihtel ding khaktan hi; a kiphatsakna in a gam mite
genthei-sak hi. Daniel in kumpipa gamtat siatnate a pulaak ding om hi taleh,
mizawngte huh in ci-in a thuhilh in, Pasian in mizawngte lunghimawh tawntung
hi, cih phawksak hi.
Nebuchadnezar
tungah a kihilh thu in a om ngei nai lo thu thak hi lo hi. Thuciam Lui
kamsangte in Pasian mite in mizawngte
simmawh nengniam loh ding hilh tawntung uh hi. Judah mite a saltanna uh a hang
bulpi zong mizawngte a nenniamna uh kihel hi. Mizawngte hehpihna in Khristian
nunna-ah a thupi pen khat hi. A langkhat panin mizawngte bawlsiatna, simmawhna
in Pasian mahmah langdo-na hi pah hi. Mizawngte i huh takteh na khempeuh in
Pasian neihsa hi, cih a pulaak hi-in, neihlelamhte in eima neihsa hi lo-in,
Pasian neihsa kemte i hi bek hi, cih a phawk i hi hi.
Neihsa
tawh mite huhna tawh Pasian a zahtak, a pahtawi, na khempeuh a uk Topa hi, cih
kilang hi. Na khempeuh in Pasian neihsa hi, cih thu in neihlelamhte manneihna,
zatna ding hong theisak hi. Nebuchadnezar in hih thu thei kha lo hi. I
lawhcinna, i sepna khempeuhah Pasian vangliatna i phawk khak keileh
Nebuchadnezar bangin siatna i thuak ding hi. Hih thu phawkin cimawh, huh
kisamte panpihin huhna tawh Pasian’ vangliatna pulaak ding kisam hi.
TUESDAY January
28
A SANG PEN PA IN UK
A
mawhna kisikin Pasian mawhmaisakna ngen dingin kihilh taleh Nebuchadnezar in
ama kiphatsakna hangin thukhenna thuak hi (Dan. 4: 28 – 33). Kumpipa in a kumpi
huang sung vak kawikawi-in a vangliatnate ngaihsunin amah leh amah kiphat hi.
Kumpipa in lungsim kisiat natna khat ngah a, a kumpi huangah om thei nawnlo-in
kihawlkhia hi. Khuak tawh kisai natna lycanthropy,ahih keileh zoanthropy nei hi
ding hi. Tua bang natna neite in ganhing bangin gamta uh hi. Tuhunteh tua bang
natna “species dysphoria” kici-in, pumpi
sung nate kisiatna panin a piang hi-in, ganhing lungsim guan hi.
2Kum.
20: 2-5; Jonah 3:10; Jer. 18: 7, 8 sim in. Kumpipa in mawhna gimthuakna tawh a
kipelh theih nading lampi bang kigelh hiam?
________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Nebuchadnezar in gimna lianpi a thuak
khit ciangin a nunzia kikhel hi. Kumpi
inn sungah om a, vangliatna tawh kidimin
a omlai-in Pasian tawh kizopna nei lo hi. Ahi zongin a vangliatna
khempeuh bei-in gamlak ganhingte tawh a nuntak ciangin, Pasian in Nebuchadnezar
kikhel a Pasian tungah a nuntakna kinga ahihlam a theih nadingin hun hoih pia
hi. Pasian in a kiphasak kumpipa a hilhnop thu in “ Pasian in na khempeuh uk
hi” (Dan. 4: 26). Pasian geelna sungah kumpipa tungah thukhenna in deihna
lianpi nei hi. Vantung thukhenna in a
pulaak om bangin “ Hih pen a vil, a patau vantungmi’ thukhenna ahi hi. Tua ahih
ciangin mun khempeuhah a om mi khempeuhte in, “ a Lian Pasian in mite’ kumpi
gamah a vaihawm hi, cih a thei ding uh hi. Amah in a teel peuhpeuh a neupente
nangawn kumpi a suaksak thei ding hi,” a ci hi (Dan. 4: 17). Pasian in
Nebuchadnezar a thuhilh in eite zong a
hong hilhna ahi hi. Bang hang hiam cihleh Pasian in mi khempeuh a uk hi.
Bang
hangin Sangpen Pa in uk hi, cih thu i tel ding thupi hiam? Koi bangin hih thu
theihtelna in i nuai a om mite tawh
kizopzia hong huzaap ding kilawm hiam?
Wednesday January 29
VANTUNG LAM A ENTO MITTE
Dan.
4: 34 – 37 sim in. Koi bangin, bang hangin kumpipa adingin nate kikhel hiam?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Nebuchadnezar in a lamdang natna thuak
dingin Pasian in phal hi. Ahizongin Pasian in kumpipa cidamna pia kik hi.
Kamsangpa genkholh mah bangin kum sagih a cin khit ciangin kumpipa nunzia
kikhel hi; natna tawh kidim kumpipa in vantung Pasian mitsuan hi (Dan.
4:34). “ Kum sagih tawntung kumpipa khut
nuai om mite in kumpipa nunzia lamdangsa uh hi. Kum sagih tawntung mite mai-ah
kiniamkhiatna sin hi. Kum sagih khit ciangin kumpipa in a thungaihsut theihna
ngah kikin vantung Pasian mai-ah kiniamkhiatin, Pasian thuhilhna thuak ahihlam
amah leh amah kitel hi. A mawh a khialhna kisikin a nuntakna a hoih kiksak
Pasian hehpihna in pulaak hi.” Ellen G.
White, Prophets and Kings, 520.
I
nuntakna-ah Pasian mitsuan lehang kikhelna lianpi piang thei hi. A thutheihna a
ngah kik petin kumpipa in a nunzia kikhel takpi ahihna kilang hi. Nebuchadnezar
in Israel Topa Pasian a theihtel ding hun hoih thum vei khahsuah ngei khin hi.
Pasian in saltang Judah tangvalte tungtawnin a lamdang thuthuk theihna (Dan. 1)
a pulaakte kumpipa adingin a nungta Pasian a theih nadingin Pasian in lampi a
honsak hi. Daniel in kumpipa mangmat leh
a khiatna pulaak hi (Dan. 2). Hebrew
tangval thumte in mei phualpi sung pan suahtakna ngah uh hi (Dan. 3). A
tawpna-ah hih bang thupiangte in kumpipa lungsim khel zo lo ahihleh bang in
khel ding hiam? Kumpipa lungkhuah taleh Pasian in a li vei-na hun hoih khat pia
kik hi. Tua ciangin kumpipa lungsim kikhelin a kumpi inn sungah om thei kik hi
(Dan. 4). Nebuchadnezar nunzia in a hong pulaak bangin Pasian in Nebuchadnezar
tawh kizopna nei thei dingin hun hoih khat khit hun hoih khat pia pia hi. Paul
pulaak bangin kum zalom tampi khit ciangin Topa Pasian in mi khempeuh in
kikhelin, thuman thutak thei-in hotkhiatna ngah dingin lunggulh hi (1Tim. 2:4).
Nebuchadnezar tungtawnin hih thuman kilangh hi.
Topa
in bang lampi tawh nang hong kiniamkhiatsak hiam? Na tuahkhak thute in bang hong hilh hiam? Gim
thuakna tawh Pasian hong khel ding sangin gim thuak lo-in Ama hong khelna
dingin bang kipuahphat ding na nei hiam?
Thursday January 30
A KINIAMKHIAT LEH LUNGDAM MI
A
kisik kumpipa in “A Lianpen Pasian leitung mite bangmahin a sim kei a,
vantungmite leh leitung mite ama khutnuai ahi hi. Ama deihna kuamah in nial
thei lo a,a bawlnate kuamah in a hang a kan thei kei hi,”ci-in pulaak hi (Dan.
4: 35).
A
beisa-in Nebuchadnezar nunzia tawh enkak lehang hih ama pulaak thu in a thupi
thugui bang pulaak hiam? Bang siksanin Nebuchadnezar in a nungta Pasian um
takpi hi, ci thei ding i hiam
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Daniel
4 a gelh pen Nebuchadnezar ahih theihna ding siksan ding thu om hi. A taktakin
hih Daniel 4 pen kumpipa in a gam sung mun khempeuhah a laikhak a hawmkhiat hi
ding hi. Hih laikhak in kumpipa in a
kiphatsakna, ganhing bangin a nuntak khitteh Pasian in a nuntakna a bawlpha
ahihlam phawkin a lungsim kiniamkhiatna thute pulaak hi. Nidang kumpite in hih
bangin amau le amau kiniamsakna pulaak ngei lo uh hi. Amau leh amah kiliatsakna
vive tawh kidim uh hi. Tua hi-in Nebuchadnezar in a kiliatsakna, ganhing bangin
a nuntaknate kiphawkin a nunzia kikhel takpi hi, cih a gam sungtenga a laihawm
in pulaak hi. Tua banah kumpipa in a kikhelna thu, kiniamkhiatin, Pasian
vangliatna pulaakin tua bangin a laihawm takteh Nebuchadnezar in gammial nasem
(missionary) khat hong suak hi. A nungta Pasian tung pan a theih thute leh a
kikhelna thu pulaak lo-in om thei lo hi.
Daniel
4: 34 – 37 in kumpipa thungetna leh Pasian min a phatnate in Pasian tawh
kizopna a neih takpi thute pulaak hi. Tu-in kumpipa in mihing in ciangtan nei
ahihlam phawk thak kikin, a deihhuai-nate muh thakna nei hi. Tua bangin Topa tungah
a lungdamna a pulaakkhiat in Daniel biak Pasian vangliatna a pulaak hi-in,
Pasian in mihingte leh leitung nate a simlohna phawk phing hi (Dan. 4:35). Ei
le ei kiliaatsak nadingin mihing in
bangmah i hi kei hi. Tua hi-in Daniel
thukhupnate in kumpipa kiniamkhiatin, Topa tungah lungdamin, Pasian min a
phatnate in eite zong kiliansak lo ding hong hilh hi. Tuni dongin Topa in mihing nunzia hong khel hi. Mihing in bangzahin kiliansakin, siatna tawh
kidim hi taleh, Pasian in hehpihna leh vangliatna tawh kidimin, mawhnei mite
vantung Pasian tate dingin hong khel hi.
Philipians
2: 1-11 sim in. Kiphatsakna hemkhiat ding tawh kisai bang hong hilh hiam?
Friday January 31
Ngaihsutbeh Ding: “Hun khatlai-in a kiliansak mipa in a
kiniamkhiat Pasian tapa hong suak hi. A gilo,
a ngongtat kumpipa in tu-in a pil kumpipa hong suak hi. Israel Pasian a
zahko, a gensia mipa in, tu-in Sangbel Pa vangliatna phawkin, Jehovah Pasian
kihtakna nei ding leh a gam mite lungdam nading nasem hi. Kumpite Kumpi, topate
Topa in a thu hilhna tawh Nebuchadnezar in a tawpna-ah liatna taktakin hoihna
taktak tawh kidim hi, cih thu theitel hi. Hih in ukna nei khempeuh in a theih
ding uh ahi hi. Jehovah in a nungta Pasian hi, ci-in kumpipa in hih bangin
pulaak hi: “Keimah Nebuchadnezar in vantung Pasian ka zahtak hi; Amah liansakin
a min ka phat hi. Ama sepna khempeuh leh a thukhennate in thuman hi. A
kiliansak mi niamsak thei hi.”
Leitungah
a vanglian pen kumpi in Pasian min a phat teh, tu-in Pasian deihna tangtung hi. Lai Siangtho sungah
Nebuchadnezar nunzia a hong hilh nunung pen in
a gam mi khempeuh theih dingin Pasian hehpihna, a hoihna leh a thuneihna
a pulaak hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 521.
Kikup Ding Dotnate
1. Kiliatsakna
in siatna piangsak hi. Kiliatsakna in Pasian langpanna kician mahmah khat hi.
Tua in khengval deuh hi,ci-in na ngaihsun hiam? Tua bangin na ngaihsut leh
ngaihsun pha kik in. Mi khat kiliansak semsem
leh midangte’ kiliansak a deihlohna khang semsem hi. A taktakin a kiliansak mi
na hi hiam, cih nang leh nang na kitheih nopleh, “mite’n hong deih lo-in, hong
hehsak uh ciangin, ahih keileh pahtawi-na ngah ding kimlai hong kipahtawi
keileh na lungsim puak in a kiliansak mi na hih leh hihloh na kithei ding hi.
Kiliatsakna, kiphatsakna in khat le khat kidemna, ki-elna piangsak hi.
Kiliatsakna kampau khat omleh kiliansakna kampau tawh thukkik ding i pianpih
hi. A kiliansak mi nih in kilem thei lo hi.” C.S. Lewis, Mere Christianity (New
York: Touchstone, 1996), 110. Lewis gen
thu in na lungsim kiliansak na hihlam hong thei-sak hi lo hiam?
2. Tu
kaal sung leh a bei-sa i sin thute in na khempeuh tungah Pasian liatna thu i
sin hi. Bang hangin hih thu i teltheih
ding kisam hiam? Hih thu i tel nadingin
Sabbath thuman in bangci bangin hong huh
hiam?