LESSON 4 Jan 18- 24
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Daniel 3; Mang. 13: 11- 18; Pai. 20:
3-6; Thkna. 6:4; 1Kor. 15: 12- 26; Heb. 11.
KAMNGAH: “Mei phualpi sung panin a hong honkhia
thei pasian a omleh ka biak ka Pasian uh hi ding a, na khut sung panin a hong
honkhia ding hi. Daniel 3:17.
“Daniel
leh a lawmte in Kha Siangtho tawh kidim uh a, amau biak Pasian bek mah in a
nungta Pasian leh a maan Pasian hi, ci-in Babylon mi khempeuh theih dingin a
upna uh lau lo-in a pulaak uh hi. Tua bangin Daniel leh a lawmte in a pulaak
uh amau upna in amaute kingakna thuman
pulaak hi. Babylon mite in a nungta Pasian vangliatna, a thupitna a muh
nadingun Daniel leh a lawmte in Pasian a zahtakna uh selcip theih hi lo hi. A
nuntakna uh beilawh ding hi mah taleh milim bia lo-in Pasian bek bia-in, Amah
bek mah pahtawi-in biak ding ahihlam kilangsak hamtang uh hi. Hih in hun
nunungah a nungta mite adingin thuhilhna lianpi khat hi.” Ellen G. White, In
Heavenly Places, 149.
Biakpiakna
tawh kisai thupiakte hangin sihna thuak ding cih thupiak in nidanglai hun adingin pilna tawh kidim tuhun
tawh kituak nawn lo hi phial mahleh leitung khangto hun nunung ciangin
leitungbup huam a tua bang sittelna hong tung kik ding hi, ci-in Lai Siangtho
in genkhol khin hi. Lai Siangtho siksanin a beisa thute enkik lehang Pasian
tungah a citak mite nawktan ding thute tu kaal sungin i kikum ding hi.
SUNDAY Jan 19
KHAM MILIM
Dan.
3: 1-7 sim in. Milim bawl dingin bang thu in kumpipa tawsawn hi ding hiam?
________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Kumpipa
in a mangmat leh milim a bawl kikaal kum 12 bang kihal ding hi. Tua hun sung
kumpipa in a mangmat mangngilh lo hi. Babylon in namdangte khut sungah kisia
ding hi ta hi. Kumpipa mangmat milim lutang in Babylon limcing ahih manin, mi
khempeuh in kumpipa liatna thei-in Babylon liatna in bei ngei lo ding hi cih lametna tawh kumpipa
in milim buppi kham tawh bawlsak hi. Hih
bang kiliatsakna in Babel Tausang a lam mite lungsim pulaak hi. Tua bangin
kiliatsakna Pasian langpan hi. Nebuchadnezzar zong tua bangin kiliansak hi.
Nebuchadnezzar in Babylon a uk sungin na lianpi sem hi. Ama liatna bei thei
dingin ngaihsun lo hi. Amah le amah kiliansak mahmah hi. Gam mite in kumpipa liatna a zahtak nadingun kham
milim khat bawl a, a gam mite in ama tungah citak leh citak lo sittelna dingin
milim bia dingin sawl hi. Tua milim in kumpipa ahih keileh pasian, koi limcing
kicianlo hi. Tua hunlai-in biakna leh kumpi vai helhzau uh hi.
Nebuchadnezzar
in a maan Pasian a theihtel nadingin hun pha nih vei ngah hi. A masa-in kumpipa
in Daniel leh a lawmte sittelin, amaute in Babylon mipilte sangin a zah sawmin
pil zaw uh hi, cih mu hi. Babylon mipilte lak panin kumpipa mangmat leh a
khiatna a gen thei kuamah om lo hi. A
tawpna-ah Nebuchadnezzar in Daniel biak Pasian in vangliatna tawh kidim Pasian
hi, cih mu hi. A beisa hun a thupiangte phawk lo-in Nebuchadnezzar in milim bia
kik veve hi. Bang hang hi ding hiam? Kiphatsakna hang mah hi ding hi.
Mawhna
tawh kidim mihing in hauhna liatna,
theihna siamnate in a sawt lo-in beimang ding a,a mawkna ahihlam thei lo
hi. Eite zong khat veivei ciangin Nebuchadnezzar mah bangin gualzawhna,
lawhcinnate hangin kiliansakin tawntung
nuntakna adingin kimanna nei lo ahihlam i mangngilh kha zel hi.
Koi
bangin Nebuchadnezzar siatna dumpi tawh kipelh thei ding i hiam?
MONDAY Jan 20
BIA DINGIN THUPIAKNA
Dan.
3: 8- 15; Mang. 13: 11- 18 sim in. Daniel hun a thupiangte hun nunungah bang
hong piang kik ding hiam?
_________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Dura
zaangkuam a kham milimpi min in Akkadian pau tawh kigelh hi-in, “dalna nei mun”
cih khiatna nei-in, biakbuk kimtengah a umna kikoih hi, cih pulaak hi. Tua
bangin dalna kician om keileh meikuang in biakna tau lawh thei ding hi. Babylon
tumgingte in biakpiakna-ah kihel hi. Tumging nam 7 kipulaak a, milim bia dingin thupiak in thulian mahmah
leh a kisam bangmah om nawn lo, kician mahmah hi, cih kilang hi.
Tu-in
zong Pasian tawh kigamlatna ding, Ama kammal panin lampial theih nading,
leitung kumpite tungah cihtak ding hong zol thu tuamtuam, nuntak khuasakzia tampi
in hong huzaap hi. Leitung hong huzaap lian lua hi. Ahi zongin Piangsak Pasian
tungah cihtak ding, Amah i nunghei loh ding kisam mahmah hi.
Genkholhna
hong hilh mah bangin tuhun in leitung hun nunung hi. Leitung mi khempeuh in
sapi bia dingin thupiak hong tung ding hi (Mang. 13). Mi khempeuh, a hau a
zawng, a lian a neu, nasemte ukna neite in taltung ahih keileh taklam khutah
tua sapi ciaptehna ngah ding uh hi (Mang. 13:16). Sapi ciaptehna a ngah ding
mite, a lian a neu, a hau a zawng,
nasemte leh ukna neite ci-in khen gukin kimu thei hi. Hih mi khen guk in sapi
nambat 666 tawh kizopna nei hi. Kumpi
Nebuchadnezar bawl cubit 60 (pi sawmkua) sangin cibit guk (pi kua) a gol tua milim in hun nunung hong khangkhia Babylon
sep dingte limcing khol hi (Dan. 3: 1). Tua hi-in a hong kihilh khol thute
limtak ngaihsut ding kisam a, leitung thupiangte in Pasian khut sungah om hi,
cih phawk ding kisam hi.
Biakna
in na khat, mi khat mai-ah kunna ahih keileh hihte tungah kiciamna bek in tuate
biakna hi lo hi. Bangci bangin i phawk khak loh, i ngaihsut khak loh kaalin
Topa sim loh na dangdang bia i hiam?
Tuesday Jan 21
MEI TAWH SITTELNA
Hebrew
khangno thumte adingin a kiliansak kumpipa milim biak ding thupiak in,
Jerusalem biakbuk a biakpiaknate a langdo biakna hi. Hih Hebrew tangvalte in
kumpipa nasemte’n ama tungah ciampel lo hi ta mahleh Pasian tungah cihtakna in
mihing tungah cihtakna ciangtan hi. Amaute in kumpipa inn sungah omsuakin
thuman gam makaite hi mah taleh kumpipa biakna-ah kihel lo uh hi.
Pai.
20: 3-6;Thkna. 6:4 sim in. Bang thu in
saltang Hebrew tangval thumte huzaap hi ding hiam?
___________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Kumpipa
thupiak om bangin tumging a kitum ciangin mi khempeuh in milim mai-ah kunin bia
ding uh hi. Shadrach, Meshach leh Abed-Nego bek in kumpipa thupiak nial ngam uh
hi. Tha khatin hih thu Babylon mi kimkhat in kumpipa tungah zasak pah uh hi.
Hebrew tangval thumte a langpan mite in kumpipa heh theihtheih dingin hih
bangin thupuak uh hi.
(1).
Babylon makai dingin hih Hebrew mi thumte a koih kumpipa mah hi
(2).
Hih Jewte in kumpipa biak pasian bia lo uh hi
(3).
Kumpipa in a bawl kham milim bia lo uh hi (Dan. 3:12).
Kumpipa
in heh mahmah taleh Hebrew thumte hun khat pia kik hi. Tumging kitum kik ding
a, Hebrew thumte in milim bia ding uh hi. Milim a biak kei uhleh mei phualpi
sungah khiatna thuak ding uh hi. Nebuchadnezar in heh mahmah na kampau tawh
Hebrew mite tungah khat vei hih bangin gen kik hi: “ keima khut sung panin kua
pasian in hong honkhia zo ding hiam,” (Dan. 3:15), ci-in milim bia dingin sawl
hi.
Kha
Siangtho tawh kidim Hebrew khangnote’n kumpipa dawngkik uh a, “Tua bang
ahihleh, kumpipa aw, kote biak Pasian in mei phualpi sung pan leh kumpipa khut
sung panin hong honkhia zo ding hi. Ahi
zongin a hong honkhia kei phial zongin kote in nangma pasian ka bia kei ding uh
hi. Na bawl kham milim mai-ah zong ka kun kei ding uh hi” (Dan. 3: 17, 18),
ci-in hangtakin nial uh hi.
Pasian
in sih nading pan hong honkhia zo ding hi, ci-in amaute’n Pasian muanna nei uh hi taleh Pasian in mei
phualpi sung panin pello honkhia takpi ding hi, cih theih hi lo hi. Koi panin
tua bang upna ngah ding i hi hiam?
Wednesday January 22
A LI-NA MIPA
Dan.
3: 19- 27 sim in. Bang piang hiam? Mei phualpi sungah tua midang in kua hi ding
hiam?
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Topa
tung a thuman Hebrew tangvalte mei
phualpi sungah lawn khin uh a, Nebuchadnezar in mei phualpi sungah a muh mi
khat hangin a lungmang hi. Ama theihna tawh kizui-in kumpipa in tua a mi muh
pen “Pasian Tapa” hi, ci-in pulaak hi (Dan. 3: 25). Tua banziah a pulaak ding
dang thei lo hi. Mei phualpi sungah a li-na MI kua hi, cih i thei hi. Sodom leh
Gomorrah kisiatma-in Amah in Abraham
tungah kilaak khin hi. Amah in Jabbok luigei-ah Jacob tawh a kilai PA hi. Moses
tungah sawlbaang kuang bangin a kilaak PA hi. Amah in mihingin a hong pianma
Jesuh Khrih mah hi. Amah in a mite gimthuakna a hong thuakpih Pasian hi.
Ellen
G. White in “Topa in A mite mangngilh lo hi. Ama teci dingin a mite in mei
phual sung khiatna thuak uh a, Honpa mah in mihing mel pua-in hong kilangh hi.
Mei phual sungah A mite tawh lampai khawm uh hi. Topa’ mai-ah meisa, khuavot,
mei phualpi in hatna nei nawn lo hi.” Prophets and Kings, 508, 509.
Pasian
in Isaiah sungah a pulaak mah bangin “Tuite na kantan ciangin nang kong ompih
ding a, gunte na kantan caingin tui in hong tuum lo ding hi” (Isa. 43: 2). Hih
bangin thupiangte zaknop hi. Ahi zongin telzawh loh thu tampi om hi. Mi kim
khat in amaute upna hangin bawlsiatna, thahna thuak uh hi. Kumpi gilote thahna
thuak Isaiah, Zechariah hi. Kamsang,
sawltakte a kipan tuhun dongin Khristian citakte in bawlsiat thuak uh hi. Ahi
zongin Babylon gam a Hebrew tangnote bangin a lamdangin kihonkhia lo uh hi.
Lam
khat panin Pasian mi citakte in lamdang takin bang panin hotkhiatna ngah ding
uh hiam? (1Kor. 15: 12 – 26).
Thursday January 23
UPNA A KIPSAK THUSIM
Shadrach,
Meshach leh Abed-Nego in bawlsiatna a thuak uh ngaihsun lehang tua bangin upna
kip a neihtheihna uh thusim in bang hi ding hiam? Bang in milim biak ding
sangin mei phualpi sungah kihaltum ding telsak hi ding hiam? Kumpipa’ thupiak
zui dingin paulap pulaak ding uh hileh
bang paulap nei thei ding uh hiam? Ahizongin nuntak bei lawh ding thei kholpi
mah, a dang mi siangthote mah bangin, amaute in upna khahsuah lo uh hi.
Heb.
11 sim in. Upna in bang hi, ci-in pulaak hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Tua bang upna i neih nadingin upna in
bang hi, cih i tel masak ding kisam hi. Mi kimkhat in thupha tampi ngahte upna
nei hi, ci uh hi. Pasian tung pan a nget bang bang a ngahte in upna nei mi hi,
ci uh hi. Gentehna-in vanzuakna mun khatah vanlei dingin pai khia uh a, mawtaw
koih nading mun awng khat Topa in vaihawmsak dingin thungen hi. Tua mun a va
tun uhteh mawtaw koih nading mun awng na om takpi a, Pasian in i thunget hong
dawng hi, ci-in upna nei kici uh hi. Ahi zongin tua bangin mun awng na om nawn
keileh Pasian in thungetna a pia-sak zo ding upna nei zo taktak lo hi, ci uh
hi. Hih bang upna in lauhuai hi. Bang hang hiam cihleh tua bang upna in mihing
deih bangin Pasian a gamta dingin ngaihsutna hi gige hi. Tua bang upna in
Pasian in na khempeuh a uk Pasian, na khempeuh a thei Pasian ahihlam ngaihsun
lo hi.
Daniel
leh a lawmte in upna man hong lak uh hi. Upna man in Pasian tawh kizopna kip
nei hi. Tua bangin upna man a nei mi in Pasian sungah muanna nei hi. Upna man
in Pasian deihna in mihing deihna zui dingin ngaihsun lo hi. Upna man in mihing
deihnate Pasian deihna tungah ki-ap zaw hi. Hebrew khangno thumte in amau tuah
khak ding bang mah thei khol lo uh hi; amaute adingin Pasian in bang lampi
bawlkholhsak hi, cih thei lo uh hi. Bang bang tuak ding hi taleh thuman thutak
zui dingin khentat zaw uh hi. Hih in upna picing hi. I tuahkhak thute tel zo
lo-in bang hangin piang hi ding hi, cih i theihloh hangin, Topa muangin Amah in
eite adingin a hoih penpen hong sem hi, ci-in i Ama tungah thu i nget ciangin
upna man pulaak ihi hi.
“Thuneute”
in upna hong khangsak thei a, hamsatnate nawktan zo dingin hong kigingkholsak
thei hi taleh, nisim upna khuah nading lampi in bang lampi hi ding hiam? Bangci
bang lampi leh bang hangin “thuneu” tungah citak ding sittelna in sittelna
thupi pen hi ding hiam?
Friday January
24
Ngaihsutbeh Ding: Dura zangkuam a Hebrew tangvalte tuahkhak
thute panin thuman pha tampi i ngah thei hi. Tuni dongin Pasian nasemte in
siatna bawl lo hi taleh, bawlsiatna, gimna thuak uh hi. Satan in biakna makaite
khutzatin nei-in hazatna, a khengval upna hangin Pasian mite bawlsia uh hi.
Sabbath thukham hangin mite in a hehna uh lian semsem ding a, a tawpna-ah sihna
thuak ding thupiak in leitung hong zel ding hi.
“Bawlsiatna
hong om ciangin Pasian mite in a hoi lo upna tawh kiptak mainawt ding uh kisam
hi. Pasian mite in Pasian bek mah biak
ding hi, ci-in a pulaak uh ciangin, nuntakna bei dongin biakna man lo nial uh
hi. Tawntung Pasian a ngaihsut uh ciangin siatna tawh kipawl kumpipa thupiak,
mihing thuneihna in bangmah mannei lo hi. Thuman zui mi in thongkhiatna, gam mi
hihna pan hawlkhiatna leh sihna thuak dong thuak uh hi.” Ellen G. White,
Prophets and Kings, 512, 513.
Kikup Ding Dotnate
1. 1Pet.
1: 3-9 sim in. Bang hangin bawlsiatna
panin Pasian in mi kimkhat honkhia-in, mi kimkhat honkhia lo hi ding hiam? Ahih
keileh hih bang thudotna in thuman hong tunpih lo hiam? Tua bangin bawlsiatna pan
kihonkhia kei taleh, lungkiat hunteh, bang hangin Pasian hoihna muan ding kisam
hiam?
2. Mei
phualpi sung panin Hebrew khangno kihonkhia lo hileh bang thu nuntakpih ding om veve hiam?
3. Hun
nunung a thupiang dingte i telna tawh kizui-in bang tungtawnin i biakpiakna
kimu thei ding hiam? Hih in bangci bangin Sabbath thupitna hong hilh hiam?
4. Lk.
16:10 sim in. Koi bangin Khrih kammal in upna tawh nuntakzia hong hilh hiam?
5. Dan.
3:15 sim kik in. Nebuchadnezar in “Kua in Pasian khut sung panin note hong
honkhia zo ding hiam,” ci-in a dot koi bangin na dawng ding hiam?