LESSON
2 Jan 4-10
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: 2Kum. 21; 10 – 16; Dan. 1; Gal. 2: 19,
20; Matt. 16: 24 – 26; 2Kor. 4:17;James 1:5.
KAMNGAH: “Pasian in tua khangno lite laitheih
siamna leh pilna thukte a pia hi. Daniel pen mangmuhna leh mangkhiat siamna a
pia hi” (Daniel 1: 17).
Lai Siangtho
in mihing thanemna ginatlohnate imcip lo hi. Mihing nunzia in mawhna dim,
siatna tuakna tawh kidim hi. Ahi zongin mi kimkhatte leitung nopna ngah ding uh
hi taleh, tuate nunghei-in, Pasian tungah citak mahmah uh hi. Daniel Bu i sinna-ah
i phawk ding thu in Daniel Bu sungah a
gamtangpi pen in Pasian hi. Daniel leh a lawmte thu pen a kiza mun mahmah khat
hi; amau cihtakna bek mah i ngaihsun a hangtakin Babylon Empire a langdo ngam
Daniel leh a lawmte a makaih, tua bangin thuman thutak adingin a din teltal
zawhna uh tha a guan, a makaih Pasian hi. Gamdang theih ngei loh mun hi kei
taleh, i gam i lei- ah thuman cihtak ding zia-etna thuak-hamsa hi. Zawhna ngah mite in hamsatna taleh Paul
bangin “ Ka up Pa ka thei hi”(2Tim. 1:12) ci-in
Ama sungah lungmuang uh hi.
Sunday Jan
5
Pasian’ Ukna
Lianpi
Daniel
thupatna-ah guallelhna thu kipulaak masa hi. Judah in Nebuchadnezzar ukna nuai-ah
om hi. Jerusalem panin biakbuk vanzatte Shinar gamah kipuakhia hi. Shinar cih
kammal in Pian. 11:2 ah kigelh masa hi. Tua in Babel tausang kilamna mun hi.
Shinar in limciinna nei mun khat hi; Pasian nunghei-in Aman langpanna mun hi.
Babel tausang a lam mite in vantung dong banto ding a ngimna uh tangtun lo hi;
Shinar mun a om Nebuchadnezzar leh a biak pasiante in Pasian tawh thuciam bawl
Israel mite tungah ukna nei uh hi.
Jerusalem
khuapi a zawh uh hangun Babylon kumpi hatna tawh kizo hi, ci-in vangliatna
kipia lo hi. Topa in Nebuchadnezzar khut sungah Judah kumpi Jehoiakim pia hi
zaw hi (Dan. 1 :2) Tua ma-in Topa Pasian in A mite tungah Amah tawh a thuciam
uh mangngilh-a a palsat uh leh namdangte gamah salin a piak ding thu pulaak
khol hi. Tua hi-in Daniel in Babylon galkapte hatna sangin vantung Pasian
vangliatna in leitung kumpite uk hi, ci-in thei hi. Pasian vangliatna in Daniel
leh a lawmte kemcing hi; zia-etna, Babylon kumpite gimpiaknate a zawhzawh
nadingun Pasian in thaguan hi; ompih hi.
2Kum.
21: 10-16; 24: 18 – 20; Jer. 3:13 sim in. Bang hangin Pasian in Babylon kumpite
khut sungah Judah leh Jerusalem mite pia hi ding hiam?
_______________________________________________________________ ______________________________________________________________
Kum
zalom 21 sungah a nungta Pasian’ mite in bawlsiatna, zia-etna i tuah ciangin
Danial sung a Pasian vangliatnate i phawk ding kisam hi. A na i sep Pasian
vangliatna in leitung khuahun hei bek tham lo-in, Ama mite in bawlsiatna a
thuak uh ciangin hehpihin a Honkhia Pa hi, ci-in Daniel Bu in hong hilh hi. Pasian in Daniel leh a
lawmte adingin na a sep mah bangin, bang bang langpanna, bawlsiatna thuak ta
le-uh, hun nung-a a nungta Ama mite
adingin zong nasem ding hi.
Tu
laitakin na upna bang in hong bawlsia hiam? Pawl pua ahih keileh pawl sung
panin bawlsiatna, gimna thuak na hiam? Ahih keileh nangma gitnat lohna, zia le
tong hoih lohna hangin gim thuak mi na hiam? Bangci bangin na mai-ah a om
siatnate Pasian vangliatna in hong zawhpih dingin na muang ding hiam?
Monday Jan 6
A Pua PanIN A
Kisittel Upna
Daniel
1 sim in. Hih khangnote in a upna uh bang sittelna thuak uh hiam?
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
Babylon
a va tung uh ciangin hih khangno li-te in a upna uh sittelna lianpi thuak uh
hi. Hih khangnote in kumpi pa nasem dingin a tuam vilvel thusinna nei dingin a
kitengkhia khangnote hi. Nidang kumpite in salin a mat uh mite lak pan kumpi
huang sungah nasem dingin a pil, a ciim mite koih uh hi. Tua bangin a kikoih
mite in kumpi pa leh gambup pasian bia uh hi.
Tua bangin kumpipa huang sungah nasemte in a ngaihsutna, a upnate uh
nusia-in kumpipa tawh kibangin pasian bia ding ngimna nei uh hi. Tua dingin hih
Hebrew khangnote minthak khat ciat pia
uh hi. Min thak in amaute a nei a uk pulaak banah a mailam ding uh khentatna
kikoihsak hi, cih pulaak hi. Tua hi-in
Babylon kumpite in sal-a a matte uh min thak a piak uh ciangin saltangte
tungah thuneihna, Babylon ngei-na leh biakna zui ding kipsakna hi. Hebrew
mite’n a suah uh a kipan a minte un a
nungta Pasian pulaak minte hi-in, tu-in namdang pasian min tawh kikhelsak hi.
Tua
tham lo-in kumpipa annek bangbang amaute in zong a nek uh kul hi. Nidang hunin
kumpipa nek bang bang ne cih thu in kumpipa tungah lunghianna om lo cihtakna,
ama tungah kinga cih limcing hi. A nek an khempeuh uh in amau pasian tungah
kipia an ahih manin tua an nekna in biakna tawh kisai khiatna thukpi nei hi.
Kumpipa biakna zuihpih, ama up bangbang uppih cihna hi.
Tua
hi-in Daniel leh a lawmte in hamsatna lianpi tuak uh hi. Pasian tungah citakin,
tua kawmkawm mah Babylon kumpi deihna bangin nuntak ding pen a piang thei lo
thu hi. Hihte banah Babylon in amau liatna, a minphatna uh a pulaak mualsuang a
kipan na tuamtuam nei uh hi. Babylon biakpiakna innte, huihlak a kikhai huan
cihte, Babylon khuapi a nawktan Euphrate
Gunpi cihte in Babylon vangliatna leh
hatna pulaak hi.
Daniel
leh a lawmte in Babylon minthanna leh vangliatna a ngah theih ding uh lampi om
hi. Saltanna nusia-in kumpi nasem ulianpi suah theih nading lampi om hi.
Babylon nopsakna sungah nungta dingin a biak uh a nungta Pasian thuman nusia
ding uh hiam?
Daniel
leh a lawmte in Babylon nopsakna ngah nuam uh hileh a ngah theih nadingun bang
thute siksan (paulap) ding nei uh hiam? Tuhunin zong amau tawh kibangin bang
thu i thuak kha zel hiam?
Tuesday January 7
Kiptakin Upna
Sungah
Dan.
1: 7-20 sim in. Daniel in ama deihtel theihna leh hamsatna pan Pasian
hotkhiatna, hih thuguipi nih in a thupi
thuman guipi dang bang pulaak hiam?
_____________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Hebrew
saltang khangno li-te in Babylon min thak a kipia nial lo uh hi. Amau nial zawh
thu kihel lo thei hi. Ahi zongin kumpipa sabuai tungah kilui ante leh
khamtheihzu-te zat ding leh zat loh ding pen amau khentatna tungah kinga hi.
Tua hi-in hih munah amau deihtelna bangin khentatna in thupi mahmah hi.
Babylon
uliante in Daniel leh a lawmte mindang
pia ahihleh kumpipa ante pia lo-in an dang vaihawmsak thei hi. Hih Hebrew
khangno li-te in kumpi an ne nuam lo-in a nialna thu nih kimu thei hi: (1)
Kumpipa ante lakah sa sianglo kihel kha thei hi (Siam. 11) (2). Kumpipa annek dingte in a biak uh pasian
mai-ah biakpiakna-in lui masa phot uh a, tua khit ciangin kumpipa nek dingin
pia pan uh hi. Tua hangin kumpipa in thudam takin ama biakna a zui ding an tawh
zolna Daniel leh a lawmte in theitel ahih manun kumpipa sabuai tungah kilui
khat peuh tawh kisawh kha lo dingin khentat uh hi. Tua bangin hangtakin a kipia
an ne lo dingin pulaak ngam uh hi (Dan. 1:8).
Daniel
leh Babylon uliante kiho-na tungtawnin
thuman kimu hi.
Khatna: Daniel in kumpipa anpia ulian pa in
hamsatna tuak kha ding hi, cih theikhol hi. Tua hangin Daniel in ni 10 sung en
phot dingin ngen hi. Daniel leh a lawmte in ni 10 sungin a nek uh an in kumpipa an a ne-te sangin cidam zaw ding
kumpipa an a pia ulian pa lau-na beisak ding hi, cih thei khol hi.
Nihna:
Tua bangin Daniel in a khentat ngamna thu in Pasian tungah kinga ahihna
kimu hi.
Thumna:
Anteh leh tui siangtho bek ne ding a ngetna in Pasian in mihingte nek dingin a
hong piak masak pen an hong phawksak hi (Pian. 1: 29), hih in Daniel huzaap hi. A taktakin Pasian hong piak an le tui sangin
a hoih zaw bang om ding hiam?
Bangci
bangin Daniel in ama deihtel theihna tungtawnin Pasian in a lamdangin ama
tungah nasem thei hiam? (Dan. 1:9). Mimal deihtel theihna a thupi ahihna thu
bang hong hilh hiam? Koi bangin Pasian muanna lungsim in khentatnate hong
huzaap ding hiam?
Wednesday Jan
8
Paubaanna Neilo PILNA NEI
Kumpi nasem dingin Daniel leh a lawmte teel
uh hi. Bang hang hiam cihleh Nebuchadnezzar nasem dingin amaute in siamna tawh
kidim uh hi. Kumpi huang sung om ding mite in paubaanna nei lo, duang leh mel
hoih mi hi ding uh hi (Dan. 1:4) Biakpiaknate leh biakbuk a nasemte in
paubaanna nei lo ding uh hi (Siam. 22: 17 – 25; 21: 16-24) Israel Pasian
thupiak ettehin Babylon kumpipa in zong paubanna nei lo mite bek mah a kumpi
inn sung nasem dingin teel hi. Babylon gam a Daniel leh a lawmte nunzia in
Pasian adingin a hing biakpiakna, paubaanna nei lo uh hi.
Gal. 2:19, 20; Matt. 16: 24 – 26; 2Kor.
4:17 sim in. Zia-etna bang bang thuak mah
taleng Topa tung thuman citakin kalsuan ding hong hilh hi lo hiam?
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Pasian in saltang Hebrew khangno li-te cihtakna
pahtawi hi. Amaute a kisittelna ni sawm a cin khit ciangin amaute in kumpipa
sabuai tunga an a ne mite sangin cidamin a mel a sa puak uh hoih zaw hi. Tua hi-in
Pasian in Ama nasem Daniel leh a lawmte tungah thu theihna, siamna tuamtuam pia
hi. Pasian in Daniel tung bekah mang khiat theihna khempeuh leh thuthuk khiatna
khempeuh theihna guan hi (Dan. 1:17). Hih siamna letsong in Daniel genkholh
nasepna-ah manpha mahmah hi.
Pasian in Babylon kumpi inn sung om thuman
a citak Ama nasemte’a upna uh minphatna
a piak mah bangin, i phut khak
zia-etnate zawhzawh nadingin eite zong pilna hong guan hi. Daniel leh a lawmte
nunzia in siatna tawh kidim kimlepaam lakah siatna pelhin thuman takin kinungta
thei hi, cih hong lak hi. Pasian nasem ding, Ama thuman tawh nungta dingin gam
simtham ah va tolteen a kul hi lo hi, cih thu zong hong hilh hi. Daniel leh a
lawmte in thuman lohna, siatna tawh kidim mite lakah nungta banah milim bia
mite makaihna nuai-ah pilna sin uh hi.
Tua hi mah taleh amaute in Topa tungah citak uh hi.
Koi koi-ah i om zongin, bang bang siatna
tawh kidim mite lakah om hi mah lehang, thuman i upna ah i citak thei veve hi.
Bangci lampi tawh huzaap hoih lo, siatnate tungah zawhna na ngah hiam?
Thursday January
9
Laivuan Pi (A
Nunung Pen Sittelna)
Daniel
1: 17 – 21 sim in. Bang in Hebrew khangno li-te zawhna lampi hiam? Job 38: 36;
Pau. 2:6; James 1:5.
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Babylon
University ah kum 3 sung laisinna a neih khit uhteh Daniel leh a lawmte in
kumpipa mai-ah laivuanpi nei dingin va kilak uh hi. Amaute in sangnaupang
dangte sangin cidam zaw bek tham lo-in
thu theihna leh pilna nei zaw uh hi.
Daniel leh a lawmte thum kumpipa nasem dingin sapna ngah pah uh hi. Daniel leh a lawm thumte thu theihna leh
pilnate lakah Babylon pilna (paganism) kihel kha ding hi. Hih Hebrew khangnote
in Babylon thute a sin uh hangin zuihpih lo, uppih lo uh hi.
Daniel
leh a lawmte in a an nek uh, a thusinte uh tungtawnin tua bangin pilna leh thu
theihna ngah uh hi, ci-in Nebuchadnezzar in ummawh kha ding hi. Ahi zongin tua bangin Daniel leh a lawmte thu
theihna leh pilna in Babylon kumpi ki-ukna panun a ngah uh hi lo ahihlam
kumpipa mangmat in pulaak hi.
Na khempeuh in Pasian kiang pan hong pai hi.
Amah a muang mi khempeuh adingin Pasian in a sep a bawlnate Daniel leh a lawmte
tungtangah kilang mahmah hi. Pasian tanu tapa ihihna a hong susia thei
vangliatna, kumpi thuneite, media hatna leh kipawlna tuamtuamte lau-in kihtak
huai lo hi. Pasian sungah muanna i neih nakleh bang bang hamsatna, gimna om
taleh Pasian in tua khempeuhte hong zawhpih ding hi. Tua bangin zawh nading
lampi khat bek om a, Pasian tawh kituak deihtelna, khentatna a hi hi.
Daniel
1 in Pasian in kua hi, cih i theih ding thu manpha hong hilh hi. (1). Pasian in leitung thupiang khempeuh uk hi.
(2). Eite in kimlepaam siatna, ngei-na
hoih loh khempeuh i nawktan zawh nadingin Pasian in pilna hong guan hi.
(3). Pasian in gamtat nunzia tawh Amah a
zahtak, a muang mite tawisang hi.
Daniel
in Kumpi Cyrus in a kumpi tokhom tungah a tut zawh kum khatna ciangdong kumpi innah om hi (Dan. 1:21). Hih munah Cyrus a kipulaak in manpha hi. Bang
hang hiam cihleh lamet bei saltang mite adingin lametna guan hi. Saltang mite a suakta-sak dingin Pasian in
Cyrus teel khia-in Jerusalem ah saltangte ciah kik ding thupia kumpi hi. Daniel
kipatna ah saltanna, nengniam thuakna tawh kipan hi taleh a tawpkhakna-ah
lametna leh suahtakna pulaak hi. I
nuntakna-ah lamet bei-in bang bang gimna satna om taleh i Pasian in lametna
kongkhak hong honsak hi. Tua in natna, gimnate galah tawldamna, vangliatna hong
musak hi. Hih in i Pasian’ sepna ahi hi.
Friday January
10
Ngaihsutbeh Ding: Babylon gam a Daniel leh a lawmte mai-ah a kilui nopsaknate
in Egypt gam a Joseph tuncil sangin uliante maipha ngah zaw uh hi. Ahi zongin
amaute in gamtat zia le tong kisittelna lianpi thuak uh hi. Amaute in Judah gam-a
a nuam mahmah a innte uh nusia-in liatna tawh kidim kumpi inn, thukhen mangpite
omna inn sungah nasem dingin teltuam ngahte hong suak uh hi. A kimlepaam in si
le sa nopsakna a kipan siatna tawh kidim hi. Amaute in Jehovah Pasian a bia
mite hi-in saltang uh hi. Amaute’ saltanna Babylon gamah tual pasiante biakna
ding leh amau gualnopna-ah Pasian biakinn vante zang uh hi. Israel kumpi mahmah
zong Babylon ah saltang hi. Babylon kumpi in Israel a zawhna hangin Babylon
biakna leh ngei-nate in Hebrew biaknate sangin vanglian zaw hi, ci-in ama zawhna
hangin kiliansak mahmah hi. Israelte in
Topa thupiak pan a lampialna uh hangin Babylon nengniamna thuak uh hi taleh,
Pasian in Ama liatna, Ama siantho-na, a thupiak a zuite tungah maipha a piakna
Babylon tungah lak hi. Topa tung a citak mite tungtawn bekin Pasian in Ama
thuman teci kilangsak hi.” Ellen G. White, Education, 54.
Kikup Ding Dotnate
1. Khristian
nuntakzia a hong huzaap na kimlepaam panin nuntak khuasakzia a kipan ngei-na
tuamtuamte ngaihsun in. Bangci bangin pawlpi in tuate kantan zo ding hiam?
2. Jew
mite in gal lel khin uh hi. Israel Pasian sangin Babylon pasiante in vanglian
zaw ahihna hihte lo a dang bang om ding hiam? Babylon khut sungah om ahih manun
Daniel leh a lawmte in paulap siksan khat tawh thuman nunghei ding khentat uh
hileh lampi om hi. Hih bang hun laitakin
bang thuman thutak in Daniel leh a lawmte
kemcing hiam?(Jer. 5:19; 7: 22-34).
3. Bang
hangin cihtakna in ei ading banah i cihtakna a mu, Topa zia le tong a thei mite ading leh mi tawh
kizopna-ah thupi mahmah hiam?