MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, December 11, 2019

LESSON 13 March 21 – 27 LEIVUI PANIN VANTUNGAH


LESSON 13                           March 21 – 27
LEIVUI PANIN VANTUNGAH



Sabbat Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding: Dan. 12; Rom. 8: 34; 8:18; Lk. 10:20; Heb. 2:14; John 14: 29; Mang. 11: 3

KAMNGAH: “A pilte ahih uhleh vantung khuavak tawh a taangkhawm ding uh hi. A pha-in gamtat ding mi tampi a hilhte pen aksi bangin a taang tawntung ding uh hi.” Daniel 12:3.

    Daniel sungah Nebuchadnezzar kumpipa in Judea gam va do-in galzo-a, Judah mi tampi salin a kaihna thu kipulaak masa hi. Daniel a thukhupna in a thupatna tawh kilamdang mahmah hi; Michael in hun nunung Babylon panin Pasian mite a hotkhiatna thu hoih tawh khup hi. Pasian in a mite adingin na khempeuh a hoihin sem ahihna hong hilh hi.
    Daniel leh a lawmte in Pasian tungah citak uh hi; saltangin a om sungun bawlsiatna, langpannate thuak uh hi mah taleh amaute pilna, theihna kuamah in dem zo lo hi. Bawlsiat langpanna i tuah ciangin Pasian mite in Ama tungah citak veve ding uh hi.  Cikmah hunin a om ngei nai lo lungkham hun a tun ciangin amaute in a upna uh khahsuah lo ding uh hi (Dan. 12:1). 
    Daniel leh a lawmte bangin hun nunung a Pasian mite in pilna leh thuman theihna tawh nungta ding uh hi. Amaute in pilna tawh kidim banah thuman sungah kiptakin a ding mite hi ding uh hi. Tua bangin pilna tawh kidim ahih manun amaute nunzia in midangte zong dikna sungah makaih ding uh hi. Topa tungah a citak mi kimkhat in sihna thuak ding a, kim khat in ahihleh bawlsiatna a thuak ma-un si-in leivui ah ciah kik ding uh hi. Ahi zongin tawntung nuntakna sungah a nungta dingin a thawhkik hun hong tung ding hi. “A sisa mi tampite in nuntakna a ngahkik ding uh hi. Pawlkhatte in nungta tawntung ding uh a, pawlkhatte in a tawntung zumna leh minsiatna a ngah ding uh hi” Daniel 12:2, ci hi.


SUNDAY            March 22
MICHAEL, EITE KUMPI

    Dan. 12:1 sim in. Kua in leitung bei ciangin na khempeuh khel ding hiam? Koi bangin Rom. 8: 34 leh Heb. 7:25 in Daniel 12: 1 hong theitelsak hiam?    ______________________________________________________________    ______________________________________________________________
   
Daniel 12 kipanna-ah hih leitung in a nunungta Pasian a thei lo ukna neite in in ukna nei ahihlam kipulaak hi. Leitung ukna neite bang hi lo-in vantung Kumpipa in galte khut sung pan Ama mite hong khia ding hi. Daniel 10 in a pulaak bangin  Tigris Gun a Daniel tungah vangliatna tawh kidim Michael hong kilang hi. Amah in vantung Pasian mite aitangin hong ding hi. Amah mah, Daniel 7 in, Mihing Tapa hi-in, Daniel 8 ah Sangpen Kumpipa ci-in, Daniel 9 in Messiah Kumpi hi, ci-in hong kilang hi. Michael a khiatna in Pasian tawh a kibang PA cihna hi-in Jesuh Khrih simloh kuamah dang hi lo hi.
    Tua Michael a hong kilaak hun in thupi hi. Daniel 12:1 in “Tua hun ciangin” ci hi.  Hih in Daniel 11: 40 – 45 sung-a hun tawh kisai kipulaak “ a bei hun ciang” cih in AD 1798 kum a papacy vangliatna a bei hun a kipan leitung hun bei, hun nunung a kipan, a mi siangthote thawhkik hunte a bei-na hi ding hi (Dan. 12:2).
    Michael nasep tawh kisai-in thunih phawk ding thupi hi. A mite adingin Michael hong khang khia ding hi, cih thu in Ama nasep pulaak hi (Dan. 12: 1). Amasa-in ‘khang khia,’‘kilang’ cihte in kumpi khat ii gualzawhna leh ukna a pulaak kammal hi. Galkapte nunzia a pulaak kammal hi.  Galkap khat in gammite a hut bangin Michael in Amite cingin kem hi; hun hamsa kido-na lianpi sungah a tuam vilvelin A mite huu hi.
    Nihna-ah “khangkhia,” ‘kilang’ cih kammal in thukhenna a pulaak kammal hi.  Michael in vantung thukhenna innpi sungah A mite adingin palaai-in om hi. Tua sittel thukhenna-ah Mihing Tapa in TANGKUMPU (A nungta tawntung Pa) mai-ah Pasian mite adingin mawhthumsakna nei hi (Dan. 7: 9- 14).  Michael hong dingkhiat hun, ahih keileh a nasep in thukhenna tawh kisai, kido-na tawh kisai thu pulaak hi.  Amah in Pasian galte khempeuh suksiat ding zawhna nei-in vantung mawh thukhenna-ah Pasian mite adingin mawhmaisak theihna tawh kidim hi.

    Tu laitakin Michael in eite adingin nasem, hong ding cih a khiatna in bang hi ding hiam? Hih in mawhnei mi adingin lametna bang hong guan hiam?


Monday          March 23
LAIBU SUNGAH KIGELH

     Dan. 12: 1 in  “Laibu sungah amau min kigelh” cih in a khiatna bang hi ding hiam?
____________________________________________________________     _____________________________________________________________
    
A mite honkhia dingin Michael a hong kilatkhiat hun sung mahin cikmah hun-in a om ngei lo gimna om ding hi. Hih hun in Pasian a langpan mite lak panin Pasian Kha Siangtho a kilakkhiat hun tawh kizom hi. Tua zomah minamte tungah gimna nam sagihte tung ding hi. Hih in hun nunung a Babylon tungah Pasian hehna thukhenna kilatkhiatna hi ding a, (Mang. 16; 18: 20-24), leitung tuamcipin vanglian khuamial kikhahkhia ding hi. Hih hun tawh kisai Ellen G. White in a gen in-ah “Satan in minam khempeuh gimna pia ding hi. Pasian vantungmite in a let uh mihing gitlohnat huihte khahkhia ahih manin siatna bek om ding hi. Leitung in Jerusalem kisiatna sangin siatna lianpi thuak ding hi.” The Great Controvery, 614.
     Ahi zongin Pasian mite ahihleh hih gimna lianpi sung pan kihonkhia ding a, vantung siampi lianpa Jesuh in vantung biakbuk mawh thukhenna panin amaute mawh lo hi, ci-in pulaak khia khin a, amaute min in laibu sungah kigelh hi.  Hih laibu i theihtel nadingin Lai Siangtho in vantung laibu nih pulaak hi. Laibu khat in Topa tawh kipawl mite min kiciamteh hi. Hih laibu pen nuntakna laibu kici hi (Pai. 32:32; Lk. 10:20; Late 69: 28; Phil. 4:3; Mang. 17:8). Nuntak laibu banah Topa a um mite nunzia khempeuh kiciaptehna laibu hi. Hih laibu sungah min leh gamtatna khempeuh kiciamteh hi.  Mi kimkhat in amau min leh a gamtatnate uh vantungah kiciamteh hi, cih thu um lo uh hi.  Ahi zongin Khrih tungah i nuntakna kipiak a kipan i minte in nuntakna laibu sungah kiciamteh a, i gamtat siatna khempeuh Topa thukhenna mai-ah beisiang hi. Hih ciamtehna laibu in eite in Jesuh tawh pumkhat hi-in gimna lianpi sung pan Pasian hutna ngah dingin kilawm mah uh hi, ci-in vantungmi khempeuh mai-ah teci hi ding hi.

     Bang hangin puan bangin hong silhsak Khrih dikna bek in, “Laibu sungah i min kiciamteh ding” ci-in i lametna bulpi hi thei hiam?


Tuesday                             March 24                
THAWHKIKNA

    Dan. 12: 2, 3 sim in. Bang thupiang kigelh hiam? Bang hangin sihna tawh kisai-in tua thupiang in thupi hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________

    Thuciam Lui sungah thawhkikna a pulaakpi bel Daniel hi ding hi. Sihna in ‘ihmu’ tawh kigenteh a, mihing in a sungah a si thei lo nunna nei lo hi, cih hong hilh hi. Mihing in a pumpi, a lungsim, a nuntakna hihteng thum in a tuam ciat a om hi lo hi; a kikhen thei lo hi. Sih ciangin nuntakna bei, khuaphawkna bei-in thawhkik hun mateng khuaphawkna om lo hi.
    Nihna-ah Dan. 12: 2, 3 in thawhkik hun ciangin mawhna hangin sihna tawh kilehbulh hi. A taktakin ‘leivui’ pen kammal bulpi-in earth of dust ding hi. Hih kammal in Piancil thu, mihing piankhiatna hong phawksak hi. Leivui sangin leitang om masa zaw hi. Hih in bang hong hilh hiam cihleh Adam mawhna hangin a hong piang sihna bei ding a, “gualzawhna sungah sihna kivalhtum hi” (1Kor. 15: 54).
    Rom. 8:18; Heb. 2: 14, 15 sim in. Bang thu hangin sihna pen kihtak ding hi lo thei hiam?
_________________________________________________________
_____________________________________________________________________

    Sihna in na khempeuh kisiatna suak hi. Ahi zongin eite adingin kamciam hong kipia hi. Sihna in thuman sungah a kip mite sukha nawn lo ding hi. Sihna i gal in beimang ding hi. Khrih a hong pai ciangin sihna khaau  kitat ding a, han sung panin thawhkikna hong tung ding hi. Khrih in sihna hatna beimangsak ding hi. Tu-in sihnate galah nuntakna i galmuh thei a, a tawpna-ah Pasian  hong piak Khrih sungah tawntung nuntakna tawh i nungta ding hi. Bang hang hiam cihleh Michael in hong kilang ding a, Amah tawh kipawl mite in amah tawh nungta khawm ding uh hi (Dan. 12:1).  Amaute in leitang vui panin a tawntungin a tang aksi bangin tang tawntung ding uh hi.

    Khrih hong pai ciangin thawh kikna kamciam in gimna, hamsatnate lakah bangci bangin lametna leh lungmuanna hong guan hiam? Bang hangin tua sim loh a thupi dang om nawn lo hiam?


Wednesday             March 25
A KIKHUPCIP LAIBU

     Dan. 12: 4; Jn. 14: 29 sim in. Bang hangin hun bei mateng Daniel Bu in kikhupcip ding hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________

     Daniel sung genkholhna nunung kimkhat in (Dan. 10: 1-12) hun bei mateng khupcip dingin kisawl hi. Hun nunung ciangin mi tampi in sak leh khangah kawmin manlah ding uh a, theihna khang semsem ding hi (Dan. 12:4). Daniel thu a kantel mi kimkhat in hih pen leitung pilna hong khanna hi ding hi, ci uh hi. Leitung pilna hong khanna zong kihel mah ding hi. Mi tampi in sak leh khang kawmin Daniel genkholhnate theihtel nopna nei ding uh hi. A beisa hunte en kik lehang Daniel genkholhnate  kum zalom tampi sung kuamah in thusinna nei lo hi.  Mun khat khat-ah Daniel thusinna a om sam hangin genkholhnate leh a hong hilh thute in a thuthuk vive hi. Gentehna-in  vantung biakbuk kisiansuah ding genkholhna, thukhenna, kii neu leh kii neu nasep a kipan hun tawh kisai genkholhnate in telhak hi.
     Ahi zongin pawlpi kipuahphat a hong om a kipan (Protestant Reformation) Daniel thu sinna hong khang semsem hi. A bei hun hong tung petmah ta ahih manin a tawpna-ah Daniel manphatna kiphawk semsem hi; a sung a thute zong theihcianna hong khang semsem hi. Ellen G. White gen mah bangin AD 1798 kum a kipanin Daniel Bu thusinna hong khang semsem hi. Genkholhna thu theihtelna hong khang semsem hi. A sawt lo-in hong tung ding Pasian thukhenna thugen mi hong khang semsem hi.” The Great Controvery, 356.
     “Kum zalom 18 beikuan leh kum zalom 19 kipat ciangin mun tuamtuamah Daniel leh Mangmuhna theihnopna hong khang semsem hi. Hih genkholhnate kantelna panin Khrih hong kumkik ding naita hi, cih upna hong kizel kawikawi hi. England panin Lai Siangtho a hilhcian mi pawl khat hong khangkhia hi. Middle East panin Joseph Wolf, South America panin Manuel Lacunza, USA panin William Miller cihte a kipan genkholhna thute a kantel mi honkhat in Daniel sung a genkholhnate siksanin Khrih hong kum ding hi ta hi, ci-in tangko uh hi. Hih upna leitung mun khempeuhah hong kizel hi.” The Seventh-day Adventist Bible Commentary, vol. 4., 879.

     A beisa thute ngaihsun a, Daniel genkholh bangin a tangtung thute i theih manin hampha mahmah hi lo i hiam? Bangci bangin genkholhna bangin tangtung cih thu in Pasian kamciamte muanna hong guan hiam?


Thursday                March 26
A HONG TUN MATENG NGAK

    Dan. 12: 5 – 13 sim in. Koi danin thukhupna nei hiam?
___________________________________________________________________    _____________________________________________________________

    A tangtung nunung ding genkholhna in ‘gun’ ahih keileh Daniel in a nunung pen a mangmuhna mun ‘Tigris ah piang ding hi (Dan. 10: 4).  Ahi zongin hih munah ‘gun’ cih kammal in Hebrew ye’or hi-in Nile Gun cihna hi. Hih in Topa in Egypt panin Israel mite a hotkhiatna leh Egypt gam pan suahtakna hong phawksak hi. Genkholhna thum kipulaak hi. A masa-in ‘hun nih, hun khat leh hun lang” cih in genkholhnate a tangtun nading bang tan sawtlai ding hiam cih dotna dawnkikna kammal hi (Dan. 12:6). Daniel mangmuhna sungah (Dan. 11) “Na lamdang” “ a tuampian” amuh in Dan. 7, 8 sung a amuhte a kicingzaw-in Pasian lahkikna hi. Dan. 12:6 genkholhna a tangtun hun ding Daniel 7: 25; Mang. 11: 3; 12: 6, 14; 13:5 in a kicingzaw-in hong hilh hi. Hih hun in papacy thuneih hun sung kum 1260 tawh kizopna nei hi. Hih in AD 538 – 1798 huam hi. Dan. 11: 32- 35 in a hun pulaak lo-in hih hun sung a bawlsiatnate pulaak hi.
    Genkholhnate a tangtun nading bang tan sawtlai ding hiam ci-in Daniel mah in puanpak silh MIPA a dotna tawh kisai tawh kisai-in ni 1290 leh ni 1335 hi ding hi, ci-in kihilh kik hi. Hih hun nihte kipat hun in nisim biakpiakna kihemkhia-in lipkhaphuai gamtatna a kipat hun hi ding hi, ci hi. Daniel 8 tungtawnin nisim biakpiakna cih in tatsat lo-in Khrih in mawhna a hong thuumsak hemkhia-in Pasian a langpan biakpiakna zui uh hi. Tua hi-in ni 1290 a kipat kum in AD 508 kum hi-in Piantit (France) gam kumpi Clovis in Catholic upna a zuih kum hi. Hih thupiang in Middle Ages sung tawntung, biakna leh kumpi kipawl nadingin lampi a sialsak hong suak hi. Tua hi-in ni 1290 in kipan a Piantit galkap mangpipa Napoleon thuneihna tawh pope kol bulh kum AD 1798 kum ciang huam hi. Daniel genkholhna bangin ni 1335 in AD 1843 ciang huam hi. Hih kumin William Miller makaihna tawh genkholhnate kantelna hong kipan hi. Hih hun sungteng in Jesuh hong pai ding nai mahmah hi, ci-in lametna tawh ngak uh hi.

    Daniel in thu nih mukhol hi. Pasian mite in bawlsiat a thuakna uh leh a tawpna-ah Pasian mite kihonkhia-in a galte tungah thukhenna hi. Koi bangin hamsat lakah nungta hi mah taleng thuman thutak sungah cihtak ding hong hilh hiam?


Friday           March 27
Ngaihsutbeh Ding: Daniel genkholhna khat khit genkholhnate in thukhen kipatna huam hi. Genkholhna kimkhat in hun nunung a piang ding thute hi-in, hun nunung mateng tua genkholhna bu khakcip phot dingin kisawl hi. Hih hun nunung a hong tun mateng, a tangtung khin genkholhnate siksain thukhenna thu a pulaak i hi hi. Hun nunung a hong tun ciangin mite in sak leh khangah manlah ding uh a, theihna hong khang semsem ding hi (Dan. 12:4).
    Paul in ama nuntak hun sungin Khrih hong pai dingin thu-um mite in a lamen lo dingin hilh khol hi. Bang hang hiam cihleh nakpi tak Pasian langpanna, Gilopa, Thukham Langpannapa  hong kilang masa ding hi. Genkholhna bangin ‘ Gilopa’ ‘siatna tapa’ ‘gitlohna tawh kidim mipa’in papacy vangliat hun kum 1250 sung tawntung limcing hi. Hih genkholhna in AD 1798 kum ciang huam hi. AD 1798 a kipan hun nunung kipan hi ta-in, Khrih hong pai ding hi ta hi, cih thupuak kizelsak ding kisam hi. Ellen G. White, The Great 6 Controversy, p. 356. 7

KIKUP DING DOTNATE

1.  Hun nunung a thupiang dingte, ni, kum sehkhohna tawh kisai lauhuai-na bang hong om thei ding hiam? Tua bangin sehkholhnate a tangtun loh ciangin thu upna in koilam manawh hiam? Khrih in (John 14: 29) genkholhna tawh kisai thuguipi bang hong hilh hiam? Hih thuguipi in     upkhialhna, thu zuihna pan lampial a puuk loh nadingin koi bangin hong huh ding hiam?

2. Tu laitak i nuntak hun in bang hun hiam? Leitung pilna, nisim nuntak khuasakzia khantohna khempeuh a hoih hi pahpah lo hi. Leitung khantoh tawh kizui-in  buai-na lianpi hong tung lo ding hi, ci-in up ding pen hamsa lo hi.

3. Bang hangin hotkhiat lungdamna thu, Khrih dikna in “laibu sungah i min kigelh nadingin tua bek mah eite lametna hi thei hiam? Tua lametna nei lo mi in bang dang lamen ding hiam?


To get the latest update of me and my works

>> <<