LESSON
11 March 7 – 13
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Eph. 6:12; Dan.10; Ezra 4:1-5; Josh.
5:13-15; Mang. 1:12-18; Kol. 2:15; Rom. 8:37- 39.
KAMNGAH: Amah in, “Lunghimawh kei inla,
lau kei in. Kihangsak in. Pasian in nang hong it hi,” a hongci hi. Daniel 10:
19.
Daniel
10 in Daniel mangmuhte a thukhup nading, ( Dan. 11, 12 ) a kipatna thu masa hi.
Dan. 10 kipatna-ah a kipulaak om bangin Dan. 10-12 in “Gal Lianpi” khat pulaak
hi (Dan. 10:1). Daniel in hih gal lianpi
thu kicingtakin pulaak a, kumpi khat le
kumpi khat tua bangin a kido uh ciangin a kimu thei lo Khrih leh Satan kido-na
zong huam hi. Thu i nget ciangin sia leh pha, thuman leh zuau kido-na sungah
galdo i hi hi. Ahi zongin hih kido-na
sungah ei kia bek in a do i hi kei hi;
eite aitangin Khrih in Satan do hi. Hih kido-na in leitung galdo-na hi lo-in
khuamial ukna neite tawh kido i hi hi.
Daniel
khit kum zalom tampi khitteh Sawltak Paul in a gen bangin “Eite do pen leitung
mite hi lo a, vantung huihlakah a om ukna, aana a neite, hih leitung khuamial a
uk a tuamtuamte ahi hi” (Eph. 6:12). A
tawpna-ah hih kido-na sungah eite zawhna in Jesuh Khrih tungah kinga hi.
Singlamteh tungtawnin Satan a zo Jesuh bek mah hi.
SUNDAY March 8
ANTANNA LEH THUNGETNA NEI KIK
Dan.
10: 1-3 sim in. Daniel in bang sem hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Daniel in ni tampi a dah thu pulaak lo
hi. Ahi zongin tua bangin ni tampi sung a mipih Jew mite ading a thungetna pen
Babylon panin Palestine ah a hong ciah kik mite in thapia hi ding hi.
Ezra
4: 1-5 sim in. Saltanna pan Judah gam a ciah kik uhteh Jewte in langpanna bang
thuak uh hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Saltanna pan a gam uh a ciahkik
Jewte in biakbuk lamkik uh a, tua manin
langpanna thuak uh hi (Ezra 4: 1-5). Hih nasep a khawl nadingun kumpipa in
thupia ding deihna tawh Samaritan pawl khat in Persia Thukhenzumpi-ah pai-in
kumpipa heh nadingin zuau phuak uh hi. Tua bang hamsatnate a zawh nadingun
Cyrus kumpipa hutna kisam a, Daniel in
nipi kaal 3 sung thungen hi. Tu-in
Daniel in kum 90 kim uham khin hi. Ama ading ngaihsun lo-in a mipihte leh a
tuah uh hamsatnate hangin lunghimawh hi.
Nipi kaal 3 sung thungen a, tua thunget Pasian in dawng hi. Hih kaal 3
sungin Daniel in a nek ngei an ne lo hi; a lu zong sathau nilh lo hi. Nuamtakin
om hithiat lo hi; a mel suah zong kin lo hi. Ama kin thu in tai tul val bangah
a om Jerusalem khua sungah a teeng a mipihte in nuamtakin a om theih nading uh
lunggulhna lianpi nei hi.
Thungetna
tawh kalsuan Daniel nuntakna in a nuai-a thute hong hilh hi.
(1). Pasian tung pan i nget bang bang i
ngah loh ciangin Daniel bangin lungkia lo-in thunget kisam hi.
(2).
Eite in midangte ading thungetsakna
hun tampi zat ding kisam hi. Mite ading thungetna in mannei hi. Job in a lawmte adingin thu a nget takteh
Pasian in Job cithei-sak kik hi (Job 42: 10).
(3). Thungetna in na khem khat sem khia
dingin Pasian lungsim sukha hi. Tua
hi-in tatsat lo-in thunget ding kisam hi.
Gimna, hamsatna, bawlsiatna, zia-etna, gentheihna na tuah ciangin tua
vangik khempeuh thungetna tawh Pasian ap in (Eph. 6:18).
Dan.
10: 2 sim in. Thunget in mihing nopsakna sangin Pasian in khat peuh hong sem
khia ding hi, ci-in hong hilh hi lo hiam?
Monday March
9
KUMPIPA’ MANGMAT
Dan.
10: 4- 9 sim in. Daniel tungah bang thu piang hiam?
________________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Daniel in a pulaak ama tuahkhak thute
in lamdang hi. Mihing tawh kibang khat amuhna (Dan. 10: 5, 6), vantung
thukhenna-ah Mihing Tapa amuhna (Dan. 7:13). Tua MIPA silh linen puan in
siampite puansilh hong phawksak hi (Siam. 16: 4). Ama meelpuak in vantung
biakbuk sung a Sangpen Kumpi tawh tehpih kibang hi (Dan. 8). Siampite puan tungah kham in kumpi hihna
limcing hi. Khuaphia, meikuang, a ngaih mahmah awgingte in vanglian PA ahihna
pulaak uh hi. Hih in siampi hihna, kumpi hihna leh galzo ahihna pulaak hi.
Daniel muh MIPA in Jericho simdingin thupia PA tawh kibang hi (Joshua 5: 13,
14). Joshua in zong Topa Galkapmang “Lian Pa mu hi. Galkapmangpi Pa ‘sar’ Hebrew laimal a khiatna
in Daniel 10:21 a Michael in “Kumpipa’
cihna hi.
John
leh Daniel pulaak thute in kibatna tampi nei hi. Daniel in Pasian amuh pulaak
thute leh Joshua 5: 13 – 15 sunga thute leh Mang. 1: 12 – 18 in bang kibatna
nei hiam?
_________________________________________________________
________________________________________________________________
Daniel pulaak bangin amah tawh a om
mite in lau-na tawh kidimin, Daniel mah mah in zong tua vangliatna hangin tuk
hi. Pasian’ vangliatna in amah tuamcip hi. Lau-in lingin om hi taleh na
khempeuh in Pasian khut sungah om hi, ci-in Daniel tungah kilang hi. Pasian in
A Gam hong phut mateng leitungah a piang ding thute Daniel tungah a banbanin
kipulaak hi (Dan. 11, 12).
Daniel
in a pulaak kikkik a om bangin Topa in leitung leh leitung thupiangte khempeuh
uk ahihleh, Topa in mimal i nuntakna-ah bang hong sem thei hiam?
Tuesday March 10
VANTUNGMI LAWNNA NGAH
Dan.
10:10 – 19 sim in. Vantungmi in Daniel a lawn hunhunin bang piang hiam?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Vantung khuavak taang pha mahmah ahih
manin Daniel tuk hi. Tua ciangin
vantungmi in Daniel thum vei lawngin thaguan hi. Vantungmi in a khat vei-na Daniel a lawn ciangin kamsangpa in dingto
zo-in vantung pan thapiakna awging za hi. “Daniel aw, lau kei in. Pasian mai-ah
kiniamkhiat ding leh theihtel nopna lungsim neih na sawm masak pen ni-a kipan
na kammalte hong kiza zo ahih manin tuate dawng kik ding a hong pai ka hi hi”
(Dan. 10:12). Daniel thunget in vantung nasemsak hi. Hih thu in i thungetnate
Pasian in hong pia-in, hamsat hunin hong khamuangsak hi.
A
nihvei-na vantungmi in Daniel a lawnciangin Daniel in kampau khia zo hi.
Kamsangpa in a lungsim a om khempeuh, a lau-na a thuak khempeuh Topa mai-ah
sungkhia hi. “Tua ciangin pasal mel tawh
a kibang mi khat thakhatin ka mai-ah hong om a, ka muk a hong lawnsak hi. Tua
ciangin thugen dingin ka kisa hi. Ka mai-a a ding pa kiangah, “Topa aw, ka
maangmuhna in ka tha hong zawsak lua ahih manin ka ci-lin a pha thei kei hi. A
topa’ mai-ah a ding sila tawh ka kibang hi. Bangci bangin thu hong gen thei
ding ka hi hiam? Husan’ zawhna ding thatang nangawn ka nei kei hi,” ka ci hi
(Dan.10: 16, 17). Pasian in eite hong hopih hi bek lo-in, eite’n zong i
lungdamna, i lungkhamna a kipan i lungsim a om khempeuh ama tungah i va pulaak
dingin hong deih hi.
Vantungmi
in Daniel a thum vei-na a lawn in tha guan hi.
Daniel in ama kicinlohna phawkin vantungmi in a lawngteh Daniel in
Pasian kiang pan lungnopna tawh kidim hi: “ Lunghimawh kei inla, lau kei in.
Kihangsak in. Pasian in nang hong it hi,” a ci hi (Dan. 10:19). Daniel a makaih ding, pilna a guan ding leh
ama thungetna a pia dingin vantungmi kisawl hi.
Daniel 11 in Jerusalem kisiatna hangin Daniel dahna a hehnem ding leh a
thungetna a pia dingin vantungmi kisawl hi. Eima lamah Pasian hong om hileh
hamsatna i thuak hangin i lungnuam thei veve ahihna hong hilh hi. Ama itna khut
in a hong lawn ciangin lametna tawh i mainawt thei hi.
“Genthei-in nektawm zong mite adingin
vantung in amaute tawh hong kinai mahmah hi.” Ellen G. White, The Desires of
Ages, 48. Pasian in mihingte tawh hong om khawm ahihlam na ngaihsun kha ngei
hiam? Nisimin hih thuman a nuntakpih hi
lecin, koi bangin na nunzia kilamdang ding hiam?
Wednesday March
11
A LIAN
KIDO-NA
Dan.
10:20, 21 sim in. Daniel tungah bang thu kilaak hiam?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
Vantungmi
in Daniel tungah na khempeuh a susia thuman kido-na thu pulaak hi. Hih kido-na hangin leitung in tu-a dinmun
tung hi. Daniel in thu a nget phetin a kimu thei lo vantung leh leitung kido-na
kipan pah hi. Cyrus kumpipa in Jerusalem puah kik dingin Jew mite paisak dingin
Daniel in thu a nget a kipan vantung leh leitung in kido pah uh hi. Daniel 10 thumasa pulaak
bangin Persia kumpipa in Cyrus hi, ci-in i thei hi. Ahi zongin leitung kumpi
khat kia in vantungmite do zo lo hi. Hih
thu in biakbuk puahkik Jew mite nasep a khawlsak dingin Cyrus a holhthawh khat
om hi ding hi. Eze. 28 in hih bang thu pulaak hi. Tyre kumpi in Satan limcing
hi. A kimu thei lo ukna nei Satan in Tyre khuapi uk hi. Michael in Persia kumpi
a kipan Satan leh a pawlte langdo hi. Tua hi-in Jerusalem biakinn kilam kik
ding a langpangte nungah a kimu thei lo vangliatna neite in zong nasem-in
Pasian langdo uh hi.
Dan. 10: 13 sim in. Bang kido-nate
kipulaak hiam?
____________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Pasian mite a langdo nadingun Satan in
Medo-Persia tungah a lian penpen ukna a nei ding a hanciam laitak mahin
vantungmite in zong saltang mite adingin nasem uh hi. Hih kido-na ah vantung khempeuh in mitsuan belin nei uh hi.
Daniel tungtawnin thu hoih leh thu sia, vantung vangliatna neite leh khuamial
vangliatna neite kido-na hong kihilh hi. Nipi kaal thum sung Gabriel in khuamial ukna neite tawh kido hi. Cyrus
sung a nasem vangliatna neite langpan hi; a tawpma-in Gabriel huh dingin Khrih
mah hong tuaksuk hi. “Persia gam a cing vantungmi inni sawmnih le khat sung kei
a hong nial hi. Tua ciangin kei a hong huh dingin vantungmi thupite khat ahi
Michael a hong pai hi. Bang hang hiam cihleh Persia gam sungah keimah guak bek
ka om hi” (Dan. 10:13). Pasian mite ading a do-sak dingin vantung mi khempeuh
in a sep ding khempeuh sem khin uh hi. A
tawpna-ah zawhna hong tung hi. Khuamial ukna neite vangliatna khempeuh in Cyrus
thuneih hun sung tawntung leh kum sagih leh a langh ukna nei Cambyses hun
sungteng hencipna ngah uh hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 571, 572.
Thursday March 12
ZAWHNA NGAH KUMPIPA
Daniel
Bu sungah a madawkpi pen in Mihing Tapa (Dan. 7:13) ahih keileh Vantung Galkap Kumpipa (Dan.
8:11) hi. Ama min in Michael ci-in i thei hi (Dan.
10:13). Michael a khiatna in “ Pasian
tawh a kibang PA” cihna hi. Amah in Persia kumpipa tawh a kido Michael huh
dingin hong pai hi (Dan. 10:13). Vantungmi in Amah pen “Michael na Kumpipa”
(Dan. 10:21), Pasian mite adingin Kumpipa (Dan. 12:1), ci hi. Jude 9 tungtawnin
Michael i thei hi.Amah in vantungmi mangpipa, Satan tawh kido-in, sihna pan
Moses thokiksak hi. Mang. 12:7 in Michael in vantungmi galkaphonpite makai hi,
ci hi. Amah in Satan leh a lawmte khempeuh zo hi. Michael in kuamah dang hi
lo-in Jesuh Khrih mah ahi hi. Persian gam in galkap mangpi a neih bangin,
Pasian mite a makaih mahmah hi. Michael
in Pasian mite Galkap Mangpipa hi.
Pasian mite adingin khuamial ukna
nei khempeuh tungah zawhna ngah hi.
Kol.
2:15 sim in. Koi bangin Khrih in na
khempeuh tungah zawhna nei hiam?
____________________________________________________________________ ______________________________________________________________
Siatna tawh kido-na sungah zawhna nei
Jesuh sungah upna i nei thei hi. Jesuh in hotkhiat nasep a hong kipat ding
ciangin Satan’ zia-etna khempeuh do zo hi. Leitungah mihingin a hong nuntaklai-in
sehnel gam-ah Jesuh in Satan zia-etna naangzo hi. Jesuh in khuamial ukna nei
dawite khempeuh tungah zawhna nei hi; a mite khuamial ukna sung pan hong
honkhia hi. Jesuh in siatna tungah zawhna ngah hi. Peter in Jesuh Kalvary
manawhin a sih ding deih lo-in khaktan ding a ngaihsun hi. Nungzuipite tungah a
nunung pen Jesuh kam vaikhak in sihna thuakin a gal lian pen zo ding ahihna
thu, Satan tungah zawhna ngah ding vangliatna nei ahihlam gen hi: “Tu-in
leitung thukhen ding hun hong tungta a, hih leitung a ukpa kilawnkhia ding hi.
Leilak panin kei hong kikhai toh ciangin ka kiangah mi khempeuh ka kai ding
hi,” ci hi (John 12: 31, 32).
I
kiim i paam en lehang leitung in siatna vive tawh kidim hi. Gitlohna,
ngongtatna, siatna namcin, natna in mun khempeuh tuamcip hi. I galpa in mihing
bangin piang hi lo-in, siatna khempeuh tawh hong do hi. Ahi zongin bang bangin
Satan in hong do-na taleh eite in zong i do ding ahi hi. Jesuh, eite Kumpi,
vantung biakbukah eite Siampi Pa in eite
lamah hong pang hi.
Romans 8: 37 – 39 sim in. Bangci bangin
i Khristian nuntakna-ah zawhna kamciam nuntakpih ding i hiam?
Friday March
13
Ngaihsutbeh Ding: “Cyrus lungsim ukcip dingin
hanciamna-in nipi kaal thum sung Gabriel in khuamial ukna neite tawh kido hi.
Pasian mite adingin a kisem thei khempeuh vantung in sepsak khin hi. A tawpna-ah zawhna hong tung hi. Khuamial
ukna neite vangliatna khempeuh in Cyrus leh Cambyses thuneih hun sung tawntung
hencipna thuak uh hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 572.
Vantung
Kumpipa in Daniel tungah a pulaak thute hangin angtan huai-na lian mahmah hi.
Pasian in Ama nasem lau-in ling a om Daniel lungmuanna guan hi. Pasian in
Daniel thunget za-in a ompihlma phawksakin Persia kumpipa a makaih dingin
vantungmi Gabriel kisawl hi. Daniel in nipi kaal thum antangin a thunget hun
sungin, Persia kumpipa in Kha Siangtho makaihna nial hi. Ahi zongin Daniel
thungetna zui-in lungtang khuah Persia kumpipa sawl dingin vantung Kumpipa in
vantungmi lian bel Michael sawl hi.” Ellen G. White, The Sanctified Life, 51.
KIKUP DING DOTNATE
1. Khristian
sungah hih thuman a mu masa pente i hih loh hangin Seventh-day Adventistte in “
Khrih leh Satan Kido-na Lianpi” a pulaakte i hi hi. Mi khempeuh in hih kido-na
sungah kihel hi. Leitung mite in zong thuman leh zuau thu, thu hoih leh thusia
in kilangdo hi, cih pen theitel uh hi. Hih kido-na lianpi sungah bang thu na tuak hiam? Bangci danin na
nuntakna-ah hih kido-na lianpi kimu thei hiam?
Hih galdo-na ah mi na panpih nadingin bang thuman na nuntakpih hiam?
2.
Eph. 6: 10 – 18 sim in. Galkap khat nunzia Paul gentehnate ngaihsun in. Kido-na Lianpi adingin galdo zia bang hong
hilh hiam?
3. Dan.
10: 11 sungah Daniel ka it mipa (hamudot) ci-in a nihvei-na kipulaak hi (Dan.
9:23). Pasian in leitung mite tawh a
hong kizopna-ah itna thu bang hong hilh hiam? Pasian a um lo tuhun leitung mi kimkhat ngaihsutna tawh bangzahin
kilehbulh hiam? Pasian in Daniel tungah a piak lametna in nang le kei adingin lametna
bang hong guan hiam?