LESSON
6 Nov. 2-8
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Neh. 8: 1-12; Thkna. 31: 9 – 13; Matt.
17: 5; Sawl. 8: 26 – 38; Siam. 23: 39 – 43.
KAMNGAH:
“Amaute in Pasian’ thukham laibu sung panin a kitel takin sim uh a, a cihnopna
a kitelin gen uh a, tua a kisim thute a telna dingun hilh uh hi” (Nehemiah
8:8).
Jerusalem kulh kiciang khin zo hi. Nehemiah makaihna tawh
Israelte in khuapi lutna kongpite kiptakin a bawl uh, nasep khempeuh zo siang
uh hi. Kulh a cian khit uh ciangin a kim a om namdangte in lamdangsa mahmah uh
hi; Pasian nasepna ahihlam mu thei uh hi (Neh. 6: 16). Galte in Israelte’ Pasian pen a nungta, a
mantakpi Pasian hi, ci-in thei uh hi. Bang hang hiam cihleh amaute in nasia takin langpanna, muhdahna
thuak uh hi taleh a nasep uh manlangtakin zo thei uh hi.
Nasep kizawh khitteh Nehemiah in
Jerusalem ukpi dingin a sanggampa Hanani leh makai Hananiah koih hi. Nampi
namlian zui-in kiteel hi lo-in cihtakna, kuhkalna, Pasian zahtakna siksanin hih
mi nihte teel uh hi (Neh. 7:2). Kha guk kha Elul sungin kulhpi cian zo uh hi
(Neh. 6:15). Kulhpi a zawh khit uhteh
bang maban nei uh hiam? Nehemiah 8- 10 sungah Tishri kha ( a kha sagihna)
sungin amaute nasep khempeuh kigelh hi (Neh. 8: 2). Hih thute in Israelte in
Pasian’ Kammal nuntakpih ding a khentatna leh tua bangin thuzuihna nuamsa
mahmah uh hi, cih kimu thei hi.
SUNDAY Nov. 3
Mite
in Kaikhawm
Neh.
8: 1, 2 sim in. Hih in Pasian’ Kammal a thupitna bang pulaak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Jewte
in Jerusalem kulhpi-cian a zawh uhteh khuapi sungah teeng uh hi. Kha sagih kha
Tishri sungin Jerusalem khualai zangtual-ah kikaikhawm uh hi. Tishri in Israelte adingin thupi mahmah hi.
Hih Kha sungin Pengkulmut Pawi bawl uh hi. Hih Kha, a ni masa ni in Pasian thukhen
ding kiginkholhna, a ni sawm ni in Mawhsuutpi Ni leh Buk Pawi, a ni 15 ni-in
bawl uh a, Pasian in Egypt saltanna pan a hotkhiatna phawk kik nading pawi hi.
Kha 7, a ni masa ni-in mi honpi kikaikhawm uh a, Pengkul Pawi bawl uh hi.
Makaite thupiakna tawh numei pasal mi khempeuh hong kikhawm uh a, Thukham Laibu
simna, a beisa hun a Pasian in amaute a ompihna leh Pasian thu sinna nei uh hi.
Ezra mai-ah Thukham Laibu koih uh a,
mipi in Ezra sim bangbang ngai uh hi. Ezra in Thukham Laibu a sim nading mun
khat (platform) mipite muh theih ding khat bawl uh hi. Mikaite in thuzawhna
tawh thungai dingin mipi sawl lo hi. Mipi in Thukham Laibu leh Sinai Mual pan
Moses tungah kipia Thukham za nuam ahihmanun mipi ngetna zui-in kamsangpa in a
simkhia hi.
Thuhilhkikna 31: 9-13 sim in. Topa in
bang sem dingin amaute sawl hiam? Bang thu nuntakpih ding hong hilh hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Buk
Pawi sungin amaute kikaikhawm ding uh a, pasal, numei, naupang a kipan amaute
lakah teeng gamdang mite in munla ciat
ding uh a, Pasian Thukham simkhawm ding uh hi (Thkna. 31: 9 – 13).
Neh. 8: 1 ah kikaikhawm, kikhawmtuah
cih kammal in kipumkhatna a pulaak kammal hi. Thu-um mite kipumkhatna in
bangzahin thupi hiam?
MONDAY
Nov. 4
Thukham
Simna Leh Ngaihna
Ezra in mipi mai-ah “Thukham Laibu”
hong paipihin simkhia hi. Bang sim hi ding hiam? Ni lang sung a sim in Thukham
Sawm bek hi ding hiam? Thukham Laibu in Moses gelh bu nga – Piancil pan
Thuhilhkikna Hebrew pau-in Torah hi. Tua hi-in tua a laisimna uhah
‘thukham’zong kihel hi. A taktakin
“thuhilhna” kici zaw leh kammal kilawm zaw ding hi. Hih thukham in nuntakna
mungtuppi pan lampial lo-in i kalsuan ding Pasian lam hilhna ahi hi.
Ezra in Thukham Laibu a simkhiat mite
in za uh a, Piancil a kipan Joshua hun dong a thupiangte in amau tawh kisai thu
ahihna leh Pasian mite ahihna uh kiphawk kik uh hi. Tangthute, la-kamte, la-te,
thuphate leh thukhamte in Pasian nung a zuihna uhah a thuak khak thute leh
amaute tungah Pasian’ cihtakna, ciampel lo ahihna pulaak hi.
Torah in “thukham” cih kammal sangin
tangzai zaw, thuk zaw hi. Torah in Pasian mite tuahkhak thute banah a
diakdiakin Pasian’ makaihna pulaak hi.
Neh. 8:3; Thkna. 4:1; 6:3,4; Joshua
1:9; Late 1: 2; Pau. 19: 20; Eze. 37:4; Matt. 17:5 sim in. Koi bangin Pasian
kiang pan hong pai Ama Kammal tawh kizopna nei dingin hong hilh hiam?
________________________________________________________ ___________________________________________________
Ezra
in a saltanna pan Jerusalem a va tun khitteh mite tungah Pasian kammal simin
hilh a, tua zawh kum 13 khit ciangin mihonpi in Pasian Kammal zaknopna lungsim
tawh kidim uh hi. Ezra in Pasian nasem a
ki-ap mahmah kamsang khat hi. Kilamdanna khat teitei sem dingin khentat hi.
Amaute in Pasian kammal a zakna tungtawnin amaute sungah Pasian kammal in zungkha hi. Tua hangin Pasian aw zak leh
thungaih lawp uh hi. Bang hang hiam cihleh tua dingin khentatna nei khin uh hi.
Tua bangin Torah a sim uh ciangin Topa zahtakna leh theihnopna lungsim tawh
thungai uh hi. I sungah Topa Kammal in mun hong luah ciangin i nuntakzia in
Pasian lunggulhna thuk semsem hi.
TUESDAY Nov.
5
Lai
Siangtho Simna Leh A Khiatna Hilhcian
Neh. 8: 4-8 sim in. Koici bangin
Thukham sim uh hiam? ___________________________________________________ ___________________________________________________
Torah (Thukham Laibu) a sim uh ciangin
Ezra tawh a dingkhawm mi khennih kiseh uh hi.
A khen masate in Pasian Kammal sim huh uh a, (Neh. 8:4), khen nihnate in
a khiatna kitheih nading huh uh hi (Neh. 8: 7). Muntualzang khatah tua bangin
kikaikhawm uh a, koici bangin mi khennih kisuah cih i thei kei hi. Torah
kigelhna savunzial in gol, gik ahih manin Ezra in Torah a sim ding ciangin tua
mite in laizial honsak uh a, a sim khit ciangin laizialsak kik uh hi. Zingsang
panin suun dong sim uh ahih manin, amau tutna ding mun ciat zongtawm uh hi.
“ A cihnopna a kitelin gen uh a” “a
kisim thute a tel nadingun hilh” (Neh. 8:8), cih thu in a khiatna gen ahih
keileh kampheen cihna hi. Kum tampi sung a teenna uh Babylon gamah Aramaic pau
zang uh hi. Tua hi-in Hebrew pau pen, a diakdiakin khangnote in, tel lo ding uh
hi. Tua bek tham lo-in Lai Siangtho
simte in hilhcianna, a khiatna kigen keileh telhak hi. Thuhilhna, hilhcianna, gencianna cihte in Lai
Siangtho i tel nadingin hong huh hi.
Sawl. 8: 26 – 38 sim in. Nehemiah 8
sung bang mahin Jerusalem a thupiang a pulaak uh a kibang thute na mu hiam?
Bang hong hilh hiam?
________________________________________________________
___________________________________________________
Khristian
sungah Protestants i hih mah bangin mimal khat ciat in Pasian Kammal sim ding
kisam a, bang bangin ulian, mi minthang khat hi phial taleh, mi khat aitangin
hotkhiatna ngahsak theih hi lo hi, ci-in Khristian Protestant in i up thu hi.
Mi khat ii theihtelna, hilhcianna hangin thuman theihtelna ngah kha lo kua om
ding hiam? Ei ading ei mahin Lai Siangtho sim ding kisam a, ahi zongin mi khat
in a hong hilhcianna tungtawnin thuman theih ding hong huh hi.
WEDNESDAY Nov.6
Mite
ii Dawnkikna
Ezra in Pasian Kammal, Hebrew Torah, a
simkhiat ciangin mipite in dingto uh hi.
Ezra in a simma-in Pasian min phat masa hi.
A sim khit ciangin mipi in a khutte uh vantung lamah lamto-in, aw kituak takin “Amen, Amen” ci-in dawng kik
uh hi (Neh.8: 5, 6). Tua khit ciangin a lu uh kun ciat uh hi, Pasian bia uh hi.
Neh. 8:9 – 12 sim in. Bang hangin
makaite in mipite tungah “ kap kei un” ci uh hi ding hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
“Tua
hi-in kum tawlkhat khitteh, Babylonah saltanna pan Jerusalemah a ciah kikte
tungah Pasian thukham laibu sim uh a, tua hangin, mipi kap hi. Bang hang hiam
cihleh amaute in a mawhna uh kiphawk uh hi. Amaute tungah hehpihna kammalte in
“Kap kei un. Tu-in ciah un; an lim tui lim ne-in thadim un la. Topa sungah
lungdamna in note’ thahatna ahi hi,” ci hi (Neh. 8: 8, 9). Ellen G. White, The
Ministry of Healing, 281.
Mipite in Pasian kammal a zak uh
ciangin a nunzia uh kihhuai ahihlam kiphawk uh a, tua hangin kap lo-in om thei
lo uh hi. Pasian in Amah mah a hong kilaak ciangin Pasian in itna, hoihna,
cihtakna, hehpihna tawh kidim hi, cih i phawk a, Ama mai-ah i kicinlohna, i
niinbaanate i mu hi. Ama Kammal tungtawnin Pasian’ siantho-na i mu thei a, tua
in mawhdim i nunna a thakin hong musak hi. Israelte in amau mawhbaanna,
kihhuai-na a muh ciangin dahin kap uh hi. Ahi zongin kah a kul hi lo hi. Bang
hang hiam cihleh TOPA in amaute thahatna hi (Neh.8:10). Amaute in siatna tawh
kidim uh hi mah taleh Pasian vangliatna muang thei uh hi. Tua ni in nidang bang
hi lo-in a siangtho ni, Pengkul Mut Pawi hi (Rosh Hashanah). Tua ni-in Tishri
kha a ni 10 ni hi-in hih ni-in pengkul kimut hi. Hih ni in Topa thukhen Ni
(Mawhsuutpi Ni) hi.
Pengkul kimut in Pasian mai-ah dingin
mawh kisik ding zaksakna hi. Bang hang hiam cihleh hih ni in Pasian va zuan
ding, thuum a, khitui luan ni ding hi.
Ahi zongin makaite in a kisik mipite tungah amaute mawhthuumna, a
thungetnate uh Topa in za-in dawng ahih manin Pasian’ mawhmai-sakna hangin, tua
ni-in a lungdam ding uh hilh uh hi.
THURSDAY Nov. 7
Topa Sungah Lungdamna
Topa sungah lungdamna in na thahatna
hi (Neh. 8: 10), cih thu in eite in nuamsa-in a lungdam ding hong phawksak hi.
Hih lungdamna in nate tungtawn a kingah lungdamna hi lo-in, Pasian i theihna
leh Ama hong itna i muhtelna hang a lungdamna hi. Amah tawh nuntakna Ama hoihna
sungah lungdamna i ngah hi. Bang hang hiam cihleh i kitangsap khempeuh, na
khempeuh Ama hong piak hi-in, nisimin hoihna ding hanciam a kalsuan ding kisam
hi. Tham lo-in Topa sungah lungdamna in zia-etna, hamsatna khempeuh hong
zawhpih hi.
Neh. 8: 13- 18 sim in. Bang thupiang
hiam? Tua mite nunzia leh a makaite uh thu bang pulaak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
A
zingciangin mite in Pasian Thubu sung thute thei nuam kan nuamin Ezra kiangah
va pai uh hi. Makaite in mipi a makaihna-ah Topa lamzuanin makaih nopna nei uh
hi, cih kilang hi. Makaite in tua bangin mipite a makaih uhteh Pasian
kimakaihsak lo-in Amah theihtelna nei om keileh limtak makaih thei lo ding
ahihlam uh kitel uh hi.
Siam.23: 39 – 43 sim in. Bang sem
dingin Israel mite kisawl hiam? Bang hang hiam?
________________________________________________________ ___________________________________________________
Neh. 8: 15 pulaak mah bangin amaute in
“ A kigelh bangin,” Lai Siangtho cih bangin sem uh hi. Tu-in Pasian Kammal a om
bangin nungta nuam mahmah uh hi, cih kilang hi. Kum tampi sung a gimthuak uh
thuman lohna hang hi, cih phawk kik uh hi. Siam.23 in a pulaak bangin ni 7 sung
pawi bawl uh a, Topa Pasian mai-ah lungdam kipak uh hi (Siam. 23:40). Pasian hehpihna, lainatna, a hotkhiatna
hangin Topa tungah lungdamko lo-in om thei lo uh ahihna hong lak hi.
Nidang Israelte pawi khempeuh in Jesuh
limcing hi. Jesuh sungah a hong kipia thute ngaihsun in. Koi bangin hamsat hun, cihmawh hun ciangin
zong Topa sungah lungdam veve ding i hiam? Bang hangin lungdam ding kisam
hiam? Lungdam ding kisam mahmah hi lo
hiam?
FRIDAY
Nov. 8
Simbeh
Ding: Ellen G. White, “Instructed in the Law of God,” 661-
668 in Prophets and Kings.
“Tu-in Topa kamciamte a pulaak ding
kisam hi. Pasian in amaute mawh kisikna sang hi; tu-in amaute in mawhmai ngahna
hangin lungdamin Ama sungah khamuanna tawh kalsuan ding uh hi.Topa kiang a
zuante khempeuh in nuamna tawh kidimin a maipha ngah kik uh hi. Mawhnei mi khat
in Kha Siangtho a ki-uksak ciangin, a mawh nate kiphawkin, lungsim a en Topa
siantho-na tawh ki-enkak ahih manin mawhniin tawh kidim ahihlam kimu hi. Amah leh amah in thukham palsat mi-in kimu
hi. Ahi zongin lungkia lo hi; bang hang hiam cihleh mawhmai khin ahih manin
Topa sungah khamuang hi. Mawhmai-na ngah ahih manin lungdam hi. Vantung Pa
kiang pan mawhmai-sak itna ngah ahih manin lungnuam hi. Pasian vangliatna in
mawhnei mi ompihin, a mawhna kisik mi in Topa itna sungah nungta hi. Topa in
amaute liamma tunsak a, Ama itna tawh tuamin, mawhna pan siangsakin hotkhiatna
puansilhsak hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 668.
Kikup
Ding Dotnate
1. Bangci bangin Topa sungah lungdamin thahat
ding na hiam? (Neh. 8:10). Pasian vangliatna leh Ama mawhmai-sakna i ngah
nadingin mihing in bangteng sem thei hiam? Om ahihleh bang hi ding hiam?
2. Koi bangin mawhma hangin dahin om mahta
lehang Topa sungah lungdam ding i hiam? Bangci bangin hih nihte lenkhawm ding i
hiam? Hih nihte in kitukalh hi. Koi bangin thukham leh hotkhiat lungdamna in
hong lungnuamsak hiam? (Rom. 3:19 – 24).
3. Neh. 8: 10 sungah Nehemiah in mipite
tungah a thugen: “Tu-in ciah un. Anlim tuilim
ne-in thadim unla, a nei zo lote zong va kholh un; bang hang hiam cihleh
Topa’ hong piak lungdamna in note hong thahatsak ding hi,” a ci hi.
Kiginkholhna a nei lote adingin nekna
dawnna tua ni in Topa adingin siangtho hi lo hiam? Topa sungah lungdamna i ngah
theihna lampite hong hilh hi lo hiam? Siangtho cih kammal in hih munah khiatna bang
nei hiam?