LESSON
4 Oct. 19 -25
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Ezra 4: 1-5, 6- 24; 6: 1-13; 5: 1-5;
2Kor. 6: 14.
KAMNGAH:
“Ahi zongin Judah upate in Pasian’ vilna sungah nasem hi uh a, Darias kiangah a
thu va tungin ama tung panin thu a kingah kik hun dong a nasep zomna uh
kikhaktan lo hi.” Ezra 5: 17.
Ezra 3- 6 sungah thulu-pite in kum khat khit kum khat
biakinnpi kilam kik a langpangte thu kigelh hi. Tua thulu-pite in a sung a om
thute theihna hong guan ding hi. Ezra min kidawk masa penna mun in Ezra 7:1
hi. Jerusalemah BC 457 kumin va tung a,
na khempeuh kikhel mu hi. Khuapi kulh kipuah kik kizom paisuak lo hi. Kum 13
khitteh, BC 444 kumin, Artaxerxes sawlna tawh Nehemiah in Jerusalem va tung hi.
Ama tun ciangin kulhpi-cian kizo siang hi. Langpanna hat mahmah taleh ni 52
sungin a kulhcian kizo hi (Neh. 6:15).
Ezra leh Nehemiah sungah Pasian
nasepna a langpan mite thu tampi kigelh hi. Tua hi-in biakinnpi leh Jerusalem
lamh kikna hangin langpanna leh bawlsiatna a thuak uh lamdang hi lo hi. Tu-in zong
leitung mun tuamtuamah Pasian nasepna langdo-in, bawlsiatna thuak mi tampi om
hi. Hotkhiatna thu in Satan ukna kisiat ding pulaak ahih manin, Satan in hotkhiatna
thugen ding deih lo-in khaktan tawntung hi. Koi bangin Ezra leh Nehemiah in Jew
mite in langpanna nawktan uh pulaak hiam?
SUNDAY
Oct. 20
Langpan
Kipatna
Ezra 4: 1-5 sim in. Bang hangin
saltang lo Judah gamah a cianlai Jewte in biakinnpi kilamh kik ding langpan uh
hi ding hiam? Mi huh nasep in thu
hoih hi napi, bang hangin mi huh ding deih lo uh hi ding hiam? A galte uh hong
pai-in nasep huh uh hi. Galte? Langpangte huh nial ahih manun tua bangin Israel
mite in thukkik uh hi.
Bang hangin a mipihte uh gal a nei hi
ding hiam? 2Kum. 17: 24 – 41 sungah tua a galte un mundang pan hong pai-in
Samaria gamah a teeng Khanglam Israel mite hi. Assyria kumpi pa in amaute
adingin siampite paisakin, tua siampite in Pasian biakzia ding hilh kawi kawi
uh hi. Ahi zongin amaute biakna in Canaan biakna tawh kigawmkhawm biakna
hi. Tua hi-in hih mite in amau biakna a
hong lutpih khak ding uh a cianlai Israelte patau uh hi. Tua hi-in a hoih pen
leh pil kampau tawh a dawn kikna uh, hong huh kei un, ci-in dawng kik uh hi.
Tua bangin buai-na a pianna bulpite i
phawk ding kisam hi. A pu, a pa-te un pagan biakna zui uh a, tua panin
biakinnpi kisiatna banah saltanna dong hong tung hi. Biakinnpi thak ding a lamh
uh ciangin zong a tawpkhakna-ah a kim a paam uh a om namdangte tawh kipawlin
amau biakna zuihpih kha ding uh ahih manin tua bangin huhna nial uh hi.
Bang hangin tua bangin mi huh ding nial uh
hi ding hiam? Ezra 4: 4, 5.
Khialhna hong tunpih thei mi hong
huhna hi taleh siatna hi lo hi, ci-in nial lo-in ngah ding bek ngaihsutna in khial ahihna 2Kor. 6: 14 in hong hilh hi lo
hiam?
MONDAY Oct. 21
Kamsangte
in Hanthawn
Jew a langpangte in mundang pan hi
lo-in a veng a paamah om mite mah hi. Jewte adingin amaute in lauhuai uh hi.
Galte lau-na hangin biakinnpi a lamuh masawt thei lo hi (Ezra 4 -6). I pulaaksa bangin Ezra 4: 6 – 6: 22 sung a
kigelh thupiangte in a kum zui-a kigelh hi lo hi. Tua hi-in Ezra 4 i etma-in
Ezra5 i en masa ding hi.
Ezra 5: 1-5 sim in. Bang hangin Pasian
in kamsang Haggai leh Zechariah Jewte kiangah sawl hiam? Amaute genkholh bangin
bang thu piang hiam?
Jewte in galte kihtaakna hangin
biakinnpi lamh uh dinkhawl uh hi. Ahi zongin Pasian in amaute Judah gamah pai-in
biakinnpi a kipan khuapi lampha kik ding leh Ama geelnate a sem dingin sawl hi.
Amaute lau-na tawh kidim ahih manun, lau lo-in a nasep uh mainawt thei dingin
Pasian in na khat sem ding hi ta hi. Tua hi-in Pasian in Haggai leh Zechariah sawl
hi. Mihingte langpanna in Pasian nasep khaktan zo lo hi. Jew minamte mah a
langpangpi pen ahih uh hang, Pasian in amaute nusia lo hi. Pasian in kamsangte tungtawnin amaute
thapia-in nasep zom kik thei uh hi.
Haggai 1 sim in. Jewte ading bang thu
puak kigelh hiam? I nuntakpih ding bang thu na mu hiam?
Pasian in kamsang Haggai leh Zechariah
in hamsatna nawktan dingin khangkhia-sak hi. Pasian sawltak hih kamsangte nih
in a mipihte thuak gimnate kipatna zungpi theisak hi. Jewte in amau nuntakna-ah
Pasian masak lo ahih manun tua bangin gimna tung hi, ci-in kamsangte in hilh
hi. Israelte in Pasian zahtakin a thu zui uh hileh, amau angsung hamphat nading
ngaihsun lo-in biakinnpi lamkik ding masak uh hileh Pasian thupha sang ding uh
a, amaute lakah Pasian teeng ding hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 573,
574.
TUESDAY Oct. 22
Nasep
Dinkhawl
Jerusalem
kipuahphat nasep khawl dingin galte in bang sem uh hiam? Ezra 4: 6-24.
“Tua khua-a teeng mite in” a masa-in
Darius tungah tua khitteh Kumpi Xerxes (Ahasuerus) leh Artaxerxes tungah Jewte
leh a nasep uh langpanna laikhak uh hi (Ezra 5, 6). Jerusalem kilamh kik nasep
a khawl nadingun galte in ahih theihzahun hanciam uh hi. Judah gam gei-a om
mite in Jerusalem puahkik kizo siang hi leh Judah tungah kumpite in ukzawhna
nei nawn lo ding uh hi; bang hang hiam cihleh Jerusalem in a beisa hunin
langpanna leh buai-na kipatna mun hi, ci uh hi. Kumpi Artaxerxes in langpangte
laikhak a sim ciangin Jew langpanna thute um takpi-in, Jewte in suahtakna ngah
nuam ahih manun tua bangin langdo uh hi, ci-in um hi. Tua hangin nasep khawl
ding thupia hi. Galte in khuapi cing dingin kisawl hi. Tua bangin zawhthawh
thu-in Pasian nasep kikhaktan hi.
Ezra 4: 23, 24 sim in. Bang hangin
Jewte in nasep khawl uh hiam? Pasian in khuapi kilamh kik ding deih ahihlam
thei lo uh hiam? Bang thu piang hiam?
Jewte in Jerusalem leh biakinnpi lamh
kik dingin Pasian in a sapkhiat mite ahihlam uh kiphawk uh hi. Ahizongin
langpanna lianlua in nasem zomngam lo uh hi.
“Pasian in hong phal nai lo hi; Pasian in khuapi lam kik ding hong deih
hileh hong nawngkai-sak omlo ding hi; Pasian in saltanna pan i ciah kik hong
awi lo hi, ci-in paulap nei uh hi. Pasian hong sapna bangin nasemin hi mah
taleh hamsatna i tuahteh lunghemna, Pasian hong makaihna muanlahna om zel hi.
Mihing in paikhial baih ahihna i theitel hi. Lau-na i neih ciangin bang mah
kisem ngam lo hi. Pasian vangliatna mitsuan ding sangin a beisa hun a
lungkiatnate, cimawhnate ngaihsun lehang lau-na tam semsem hi.
Sepna khat peuhah hamsatna na tuah
ciangin Pasian hong sapna ngahin sem nahihlam lunghianna na nei hiam? Tuiphum
John ngaihsun in. Bang thu na phawk hiam?
WEDNESDAY Oct. 23
Nehemiah
in Nasep Kipan (444BC)
Nehemiah 4 sim in. Nehemiah
makaihna-ah Jewte in bang langpanin mainawt uh hiam? Bang hangin Pasian in eite
adingin hong do-sak ding hi, ci-in khutzepin om mawkmawk lo-in amau le amau-in
hanciam uh hiam?
Nasep kipanin khawk kik zel uh hi.
Jewte in thungen uh hi. Tua ciangin Nehemiah in zong galte langpannate nawktan
dingin kigingin khuapi cing ding mi sehtuam hi. Khuapi cing dingin a sun, a
zanin khat khit khat kikhel uh a, tua bangin galpang uh hi.Nehemiah in kulh
kimtengah innkuan khat ciat in galvante tawh kigingkholsak hi. Tua banah
Nehemiah in a nasemte khen nihta-in khenin khen khat in nasem uh a, a dang khen
khat in galvil uh hi. Kulhpi-ciangte adingin annek tuidawn a kisam bangbang
vaihawm uh hi. Amaute omna mun in lauhuai-na tawh kidim hi. Nasemte in a khut
uhah teipi/ thal tawi uh a, khut lang khat tawh nasem uh hi. Nasemte in a khut
khat uh tawh namsau tawi uh a, a khut lang khat uh tawh leisek/suang ciangto uh
hi. Galte do dingin kiging tawntung uh hi. Amau sep theih bangbang sem uh a,
tua val Pasian in sem hi.
Nehemiah in Pasian’ kepna a muanna
ettehhuai hi. Nehemiah in Pasian nalamdang bawl ding lamenin nuamtakin tu
hitkhiat hi lo hi. A hihtheih zah sit lo-in nasem hi. “Tua ahih ciangin kulh
nunglam a niam pen mun-awng tengah a innkuankuanin a namsau uh, a teipi uh leh
a thal uh tawh mite pawl khat ka pangsak hi. Nate ka et dimdem khit ciangin
dingin zaliante, uliante le mite khempeuh tungah, “Amaute kihta kei un. A lian
mahmah a kihtakhuai TOPA phawk unla na sanggampate, na tapate, na tanute na
zite le na inn uh a dingin do un,” ka ci hi (Ezra 4: 13, 14). Pasian ompihna
pulaak lungmuanhuai mahmah khat hi.
Langpanna hat lua mahmah ahih manin,
Jewte in khuapi puahphat khawl kik thei uh hi. Ahi zongin tu-in lau-na in zo
nawn lo-in, a galte uh a do-sak ding Pasian in kamciam mitsuan uh hi. I upna leh Pasian min hangin langpanna, gimna
i tuah ciangin, ahih keileh Pasian hong sawl na khat i sep ciangin, Pasian in
ei adingin mapang hi, cih i phawk ding kisam hi. A tawpna-ah Jewte in amau
nasepna-ah Topa ompihna leh Ama kihelna mu ahih manun, tua in amaute mainawt zo
dingin tha guan hi.
Banghangin Pasian deih na khat sem na
hihlam kiphawk ding thupi hiam? Tua hi-in a thupi mahmah kidot dingin “
Koibangin Pasian deihna tawh kituakin nasem, nungta ka hihlam kithei thei ding
ka hiam?
THURSDAY Oct.
24
Na
Lianpi Sem
Neh. 6: 1-13 sim in. Banghangin Nehemiah
in Jerusalem a puahkik pen nasep lian hi, ci hi ding hiam? (Neh. 6:3). Bang thu in tua nasep khaktansawm hiam?
Nehemiah 6 sungah Nehemiah hanciamnate
kigelh hi. Sanballat leh Geshem in Nehemiah laikhak thithe uh a, thu kikupna
khat nei ding cih paulapin nei-in a taktakin a nasep zomsuak thei lo dingin
geel uh hi zaw hi. Ahi zongin galte omna
Ono zangkuam khatah kimuhkhopna nei uh a, a galte uh ngimna taktak kilang hi.
Sanballat, Tobiah leh Geshem in Jerusalem kulh kician kizawhsiangma,
kongkhakpite kikhakmateng hun hoih a ngahlam uh kiphawk uh hi. Jewte in Persia
kumpipa kepna ngah uh hi. Tua ahih manin a galte un zo zo lo uh hi. Ahi zongin
a makai pa uh suamlum thei le-uh Jew minamte a kipan a nasep uh beimang dingin
ngaihsun uh hi. Nehemiah in bang mah dawng kei taleh tua mite in a ngimna uh a
tangtun mateng hanciam mahmah uh hi. Tatsat lo-in a sepna khempeuhah langpanna
bek tawh kidim ahih manin Nehemiah adingin lungzinhuai mahmah hi. Nehemiah in a
sawtteh amaute tungah “ Na lian khat a sem ka hi hi,” ci-in dawng kik hi ( Ezra
6:3).
Leitung muhna-ah Nehemiah in kumpipa
haitawi pa hi. Hih nasep in mite sepnop, mite ut nasep khat hi. Kumpi huang
sung a haitawi-te kumpipa thudot ngah mite hi. Tua manin a nasep in nasep thupi
hi, cihna hiam? Nehemiah in
Pasian’lamlahna bangin a sepkhat peuhpeuh thupisa-in manpha-sa hi. Banghanghiam
cihleh Jerusalem ah Pasian’ min sia hi.
Pasian in biakbuk ding leh a sung a
biakpiakzia ding limtak hilh khol hi. Siampi ding mite pantah hi. Mite in
biakinnpi a zahtak nading uh, a siangtho mun hi, a cihtheih nadingun Pasian in
siampite bek in biakpiakna mei hal thei dingin thupia hi. Eite in Pasian
siantho-na i muh ding hamsa hi. Tua hi-in Israelte in a siangtho Pasian tawh om
a zahtakna a ngah nadingun Pasian in
lampi bawlsak hi. Nehemiah in biakbuktual -ah mi khempeuh pai thei ding
ahihlam thei hi. Ahizongin biakbuk sungah mi khempeuh lutsaklo hi. Pasian makaihna tawh kituak lo-in Shemiah in
a kampau leh a gamtat in kamsang zuau ahihlam pulaak hi. Tua banah Shemiah
mahmah in a minam a zuak mipa ahihlam kilangh hi.
Tu-in Moses biakbuk om nawn loh nungah
koi bangin Pasian’ siantho-na phawk ding na hiam? Koibangin Pasian’ siantho-na
in i mawhna hong phawksakin singlamteh tawh hong kinai-sak hiam?
FRIDAY Oct. 25
Simbeh
Ding: Ellen G.White, “ The Buildes on the Wall,” “A Rebuke Against Extortion” and “ Heathen
Plots,” 635 – 660 in Prophets and Kings.
“Nehemiah hunlai-a Jerusalem puahpha
kik mite a lungkia-sak, a langdo mite in midang hi lo-in Pasian nasem mahin
kinei, a mipih, a lawm, a gualte mah hi. Khristian thu-umte in hehna, galte
bawlsiatna a thuah banah a lawm a gualte uh thusim lohna, kinlohna, ciampelna
thuak uh hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 644.
“Nehemiah in Topa Pasian tungah a
nasep citakin semin, Pasian kinga-in
muanna nei hi. Tua in a galte guallelsak
hi. Thadah, bangmah hanciam nuam lo mi in zia-etna sung puk baih ding hi. Ahi
zongin ngimna nei-in a hanciam mi in zia-etna thaang tawh kipelh zaw ding hi.
Upna tawh tatsat lo-in a kalsuan mi in thaneem lo ding a, ciangtan om lo itna
nei Pa Pasian, na khempeuh Ama deihna hoihna tawh kituakin a sem Pa theihtelna
nei ding hi. Pasian nasem taktak mi in
nunghei ding ngaihsun lo ding hi; bang hang hiam cihleh a tawntungin hehpihna
tokhom mitsuan uh hi.” PK., 660.
Kikup
Ding Dotnate
1. Zerubbabel, Jeshua leh makai dangte
dinmunah a om dingin kingaihsun in. Tua laitakin hihte kiangah mite hong pai-in
huhna pia nuam uh hi. Ngaihsun kik lehang tua bangin mite huhna a na nial uh
pen thu hoih hi zaw hi. Adventist
khat na hihna tawh koi bangin, bang hun ciangin upna kibang lo mite tawh mapang
khawm lo ding theitel ding i hiam? Koi bangin
a man leh a khial khentel thei ding i hiam? Bang siksanin khen ding i hiam?
2. Lai Siangtho sung hi taleh pawl sungah
leitung tawh kipawl thu-upna cihtaklohna
hangin a lauhuai-nate i mu hi. Nidang Israel a kipan Babylon saltannate in upna
nusiatna panin hong piang hi. Thu khatah a khengval thuzuihna zong lauhuai veve
hi lo hiam? Sabbath ni-a a gamtatna hangin Sabbath palsat hi, ci-in Jesuh
mahmah in zong mawhsakna thuak hi lo hiam?
(John 9: 14 – 16). Jesuh a mawhsakte in a khengval thuzui hi lo hiam?
Koi bangin kalsuan siam ding i hiam?