MUC

Print Friendly and PDF

Thursday, September 5, 2019

LESSON 2 OCT. 5 -11 Nehemiah


LESSON 2              OCT. 5 -11

Nehemiah




Sabbath Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding:  Neh. 1-2; Thkna. 7:9, 10; Late 23: 1-6; Gam.23:19

KAMNGAH: “Hih thu ka zak ciangin tusukin ka kap niloh a, ni tampi sung an tangin vantung Pasian kiangah thu ka ngen hi. Ka thungetna-ah “Aw vantung Pasian, TOPA, nang hong itin na thupiakna a zuite tungah na thuciamna lim takin a zui, a lian a kihtak-huai Pasian aw.” Nehemiah 1: 4,5.
          Minam nih in saltanna pan Judah gamah hong ciah kik uh a, Hebrew-te tungah Pasian kamciam a tangtunna khat hi. Ahi zongin Pasian in tua sangin a tam zaw saltangte a gam uhah ciah dingin vaihawm hi. A nunung pen a ciah kikte in buai-na vengsak ding masuan nei uh hi. A ciah masate in Jerusalem lamkik dingin hong ciah uh hi mah taleh biakbuk kizawhsiang dong nasem uh hi. Kim le pam pan namdangte’ langpanna hangin khuapi puahphatna zosiang thei lo uh hi. A kim le paam a mite in khuapi kilam kik ding phal lo uh hi. Bang hang hiam cihleh Israelte in Jerusalem-ah teengin nidang a bangin a thahat minam a suah kik ding uh amaute in kihta uh hi (Ezra 4: 6 – 24).  Tua hi-in namdangte in saltanna pan a hong ciahkik Israelte lau uh hi. Ahi zongin Pasian in Judahte tungah a piak nasem dingin saltanna pan a sapkhiat ahi hi.
          Tua hi-in Pasian in Ama geelna a tangtungsak ding, Ama ngimna bangin a tangtun dingin Nehemiah teel hi.  Nehemiah in Topa deih bangin nungta ding a, a om om-na uhah Topa teci hoih hi dingin thu hong pia hi.

SUNDAY      Oct. 6  
Nehemiah In Thusia Za

          Nehemiah thupatna in Daniel thupatna tawh kibatna khat nei hi (Dan. 1: 1,2). A nihin a hoih lo - guallelhna tawh kipan hi. Judah saltang tampi in a gam uh hong zuankik uh hi mah taleh, a gam uh a va tun kik uh ciangin na khempeuh in lungkiatna tawh kidim hi.
          Neh. 1: 1-4 sim in. Bang hangin Nehemiah lungkham hiam? Koici bangin a zak thu hoih lote nawktan hiam?
          A ciah kik masa Jews  kim khatte  Shushan ah kipanpih hi. Shushan in Nehemiah hunlai-in Persian Empire a uk khuapi li lakah khatin kihel hi. Hih khuapi kumpi huang sungah Nehemiah in kumpi pa an pia-in om hi. “Hannani in ka sanggamte khat hi” cih kammal in sisan kinai-na a pulaak kammal hi. Neh. 7:2 sungah tua kammal kimu kik a, a mipih Israelte tawh kinai-na pulaak kammal hi thei hi. Hanani tawh a kiho uh a hun in, Ezra in Jerusalem ah a tunkhit zawh khit deuh BC 445, November kaal nihna pan December kaal nihna kikal sung hi kha ding hi.
          Hanani in Jerusalem omzia, kisiatnate puahhuai mahmah ahihna pulaak hi. Jewte in Jerusalem lamkik zo lo uh hi. Hih in Nehemiah lungtang sukha hi. Saltanna pan a gam uh a ciah kik Jew tampi in Topa pahtawi-in a khuapi uh lamkik ding a ciah kik uh hi napi bangmah sem lo-in mawk om uh hi. Namdangte’n Jerusalem kulhpi susia uh ahih manun khuapi in muanhuai nawn lo, lau-na tawh kidim hi.
          Nehemiah in Jerusalem kulpi a susia Samaritante hi, ci-in a kigen za hi. Ahi zongin a susia taktak kua-te hi, cih thei lo hi. Tua banah langpanna a hat semsem ciangin, Kumpi Artaxerxes mahmah in saltanna pan a ciah kik Jewte in a kulhpi a ciang kik uh dinkhawlsak hi. Hih in zong mite lungkia-sak hi (Ezra 4). Biakinnpi a kilamkik hangin mite in biakpiakna pia thei lo uh hi. Bang hang hiam cihleh biakpiakna a pia dingte in Jerusalem-ah teeng thei nai lo uh hi. Hih thute in Nehemiah lunggimsak hi. Topa bia ding a saltanna pan a ciah kik uh hi napi, Jewte in galte langpanna a kihtak manun biakinnpi leh Jerusalem nawlkhin uh hi. Tua ahih manin Nehemiah in Topa mah maingat hi.  Nehemiah in a mipihte in Pasian upna, muanna a neihloh uh gensia lo-in tua bangin a om ding uh deih tuan lo hi.  Nehemiah in an ngawl-in khukdin thunget kipan pah hi.
          Hahsat hunin Nehemiah in khitui luangin, anngawl, thungen hi. Eite’n zong Nehemiah bangin hamsatna i tuah ciang koi bangin kalsuan ding hong hilh hiam?

MONDAY              OCT. 7
Nehemiah Thunget

          Nehemiah thunget, Neh. 1: 5-11, sim in. Thungetzia tuamtuam bang kihel hiam? Bang hangin a mipihte tawh kibangin amah le amah kipulaak hiam?

1.      Pasian in liatna leh hehpihna tawh kidim hi (Neh. 1:5)
2.      Ka aw hong za in. Neh. 1: 6
3.      Ka mawhna hong maisak ( Neh. 1:6, 7)
4.      Nong kamciamte hong phawk in (Neh. 1:8, 9)
5.      Nang in kote nong honkhia hi (Neh. 1: 10)
6.      Hong za in  (Neh. 1: 11)

Topa in daupai-na, lawhcinna hong pia hi (Neh. 1: 11).

          Nehemiah thunget in Pasian vangliatna leh hehpihna tawh kidim ahihlam phawkin a laigelh tawpkhakna-ah huhna kisamte huh ding vaikhak hi. Nehemiah thunget in Daniel thunget tawh kibang hi (Dan. 9).  Nehemiah in Daniel thunget thei hi kha ding hi. Nehemiah in a thunget huhna tawh kipan lo hi. Pasian in kua hi-a, Amah in thuman thutak ahihna, a vangliatna leh a lamdannate pulaak masa hi. Pasian in a thuciam bangin a sem, kamciam bangin tangtungsak Pasian hi-in, amah a it mite hehpihin, Pasian in thuman tawntungin zuau thei lo hi, ci-in pulaak hi.
          Nehemiah thunget in Topa in a kamciam a phawk ding ngetna bulphuh hi (Neh. 1: 8). Pasian in a gensa om bangin Ama tungah a cihtak loh manun namdangte lakah kong thehthaang ding a, ahizongin a gam uhah ciahkikin, a gam uh puah ding kamciam hi. Namdangte lakah kithehthaang khin uh hi. Tu-in a gam uhah ciah kik ahih manun Topa in a kamciam bangin amaute thupha a piak ding, thungetna hi. Pasian kamciamte pulaakin Ama kamciam om bangin a sem dingin Nehemiah in Topa tungah maingal takin gen hi. Pasian in a kamciam a thei lo, a mangngilh hi lo hi. Tua taleh Topa kamciamte i pulaak laak ciangin Topa lungdam hi. A kamciamte muang ding hong deih hi. A kamciamte pulaak ding Ama deihna hi. A diakdiakin hamsatna i tuah ciangin, Topa kamciamte pulaak lehangin, tua kamciamte in Ama sungah hong thahatsak hi.
          Tu-in Topa kamciam bang na pulaak hiam? Bang hangin Topa kamciamte cikmah hunin nusiat loh ding thupi hiam? Topa kamciam taisan lehang bang lamet nei ding i hiam?


TUESDAY     OCT. 8       
Nehemiah in Genkhia

          Nehemiah in kumpi pa inn sungah haitawi pa hi (Neh. 1:11).  Tuhun bang lo-in Nehemiah in kumpi pa haitawi ahih hangin ulian mahmah khat hi. Tua hunlai-in kumpi pa tawh kimu kiho thei ahih manin, haitawi in thu nei huzaap lianpi nei hi.  Haitawi in kumpi pa dawn ding khempeuh ciam masa phot hi. Kumpi pa dawn ding sungah guu om kha leh, kumpi pa kidalna khat hi. Herodotus genna-ah Persiante in haitawi-te mi thupi khatin ciamteh uh hi. Gentehna-in Assyrian kumpi pa haitaw pa in Esarhaddon hi-in amah pen gam sungah makai lianpi (chief minister) khat hi. Tua hi-in Nehemiah zong gam makai ulian khat hi. Bang hang hiam cihleh kumpi pa tawh a ut hunhunin kimu thei kiho thei uh hi. Tua hi-in Nehemiah in Judah gam a thupiangte kumpi pa tungah pulaak dingin Pasian makaihna ngen hi.
          Neh. 2: 1-8 sim in. Nehemiah in anngawlin thu a nget ciangin bang piang hiam?
          Nehemiah in a thungetin Nisan (April), BC 444 hi ding hi. Hanani leh Jewte in Jerusalem tawh kisiat khasiathuai thute a va pulaak uh kha (4) bang val khin hi. Nehemiah in kha (4) sung thungen, anngawl hi. Nisim thu a nget hangin Pasian in a thunget a za lo tawh kibang hi. Ahi zongin a kisam bangbangin Pasian in nasem hi; Pasian pen zekai, manlang om lo-in a hunhunin thunget hong dawng hi. Kumpi pa in Nehemiah maipha pia-in a nget a piak zawh nadingin Pasian in kumpi pa lungsim na bawl kholhsak hi.
          Haitawi nasep na pan tawl khat sung suakta-in mundangah gam makai ulian (chief minister) khatin va om ding mi kikhaat mahmah hi. Pasian in Nehemiah tungtawnin thugen a, Persia Kumpi Artaxerxes in Judah gam makaipi dingin Nehemiah sawl-in va paisak hi.  Kumpinu in gam makai ulianpite lakah thugen khol lo hi. Ahi zongin Nehemiah sungah kumpinu a va kihel theihna pen kumpinu in kuama theih loh-in uliante tawh mimal kizopna nei hi ding hi.
          A pulaak thute kumpipa in nial kha leh ci-in Nehemiah in Jerusalem thu pulaak masa pah lo hi. Nehemiah in ama lungsim sunga a vei, a lungsim a sukha thute kumpipa tungah pulaak masa phot hi. Tua bangin kumpipa tungah a pulaak a zakteh kumpipa in Nehemiah ngetna pia hi.
          Kumpi inn sung a nasem Nehemiah leh Babylon gama Daniel nunziate a kibang thu-te ngaihsun in. Kumpipa in Nehemiah ngetna a piak ngaihsun lehang, hih in Nehemiah zia le tong bang pulaak hiam?


WEDNESDAY    Oct. 9
Nehemiah Kisawl

          Kumpipa in Horonite minam Sanballat leh Ammonite minam Tobiah ngah ding laikhak Nehemiah pua-sak hi. Hih mite in Eufratis Gun-gal gamah ukna nei makai lianpi-te hi. Tua bangin kumpipa laikhak in Nehemiah mazangsak hi. Tua banah biakinnpi, khuapi adingin a kisam bangbang Nehemiah in dolsingte deih zahzah lak theih nadingin kumpipa in Asaph tungah zasak hi.
          Neh. 2: 9,10 sim in.  Jewte leh Nehemiah thuak langpanna tawh kisai bang gen hiam?
          Nehemiah in BC 445/444 pawlin Jerusalem va tung hi. Nehemiah in puahphat a kipatma-in zong langpanna tuamtuam om khin hi. Gam makai (governor) tungah ngetna a om a kipan langpanna hong piang hi. Tobiah in Jew min hi-in a khiatna in “Topa hoih hi” cih khiatna nei hi; amah pen Ammon gam ukpa hi. A ta min Jehohanan zong Jew min hi-in, Topa in hong hehpih hi, cih khiatna nei hi. Tua hi-in Jerusalem in galte umcih tuak hi. Sanballat in saklam gam Samaria gam uk hi-in, Arab minam Geshem in (Neh. 2: 18, 19) saklam gam Edom leh Moab uk hi.  Tobiah in nisuahna lam Ammon gam uk hi.   Hih gam uk kumpite in nengniam thuakte ading nasem Nehemiah tawh kimu nuam lo uh hi. Mi nengniamte in amau nuai-a om mite tuahphatnate lungdampih lo uh hi.
          Nehemiah in amah a cing kumpipa sawl galkapte tawh Jerusalem a hong tung hi.  A thupi nasep khat sem ding hi, cih mite in mukhol uh hi. Jerusalem gei-a om namdangte in Jewte bawlsia-in a nenniam laitakun, tua bangin Nehemiah a muh uhteh, namdangte in heh, thangpai-in hazatna tawh kidim uh hi. Horonite minamte makai Sanballat, Amon minam makai Tobiah leh Arabian makai Geshen in Nehemiah a langpan makaipite hi. Nehemiah gamtat khuahekzia khempeuh encit phot uh a, Nehemiah nasep khat peuh ahih theih zahun nawngkai-sak ding vaihawm uh hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 635.
          Pasian in Ama nasem dingin sapkhiat ngah a, langpanna a thuak  Lai Siangtho sung pan pulaak in.


THURSDAY        Oct. 10
Nehemiah in A Nasep Ding Kigingkhol

          Nehemiah in nasem dingin Topa’ sapna ngah hi. Pasian in nasep nadingin a kitangsam khempeuh pia ding hi. Nehemiah in Pasian kamciamte muangin, Pasian sapna ngah ahihlam kitheihna tawh kalsuan hi. A khialh khak loh nadingin thungenin limtak kalsuan hi. Nehemiah in Pasian ompihna thei hi taleh, tua theihna in amah mah in makai-in a sep ding sem hi.
          Neh. 2: 11 – 20 sim in.  Jerusalem kulhpi-cian kik dingin Nehemiah in kiginkholhna bang nei hiam?       
          “Pasian in ka lungsimah hong suahsak thu” (Neh. 2:12)  ci-in a galte a theihsak loh banah a mipih Jew-te tungah zong pulaak lo hi. A kisam bang om hiam ci-in vel kawikawi hi. Mite theih dingin a pulaak khiatma-in Nehemiah in a sep ding khempeuh geelkholin, a kisam ding vante kaikhawm phot hi. A sep dingte a pulaak takteh saltanna pan Jerusalem dongah Pasian makaihnate pulaak masa hi.  Tua khitteh kumpipa kam vaikhakte pulaak hi. Nasep ding mi a kaihkhopma-in mite hanthawn masa hi. Langdo-na thuak ding uh hi taleh nasep kipan dingin Jew mipi in Nehemiah sapna zui uh a, tua in a lamdang lua hi lo hi. Topa in Nehemiah anngawl a thungetna tungtawnin Pasian in kumpipa lungsim lawnsak banah Jew mi tampi in zong lawptak leh hang takin nasem dingin hong kipan khia uh hi.
          Neh. 2: 19, 20 sim in. Nehemiah upna bang pulaak hiam? Koi bangin Thkna. 7:9; Late 23: 1-6; Gam. 23:19 sung thute in Nehemiah huh hiam?
          Mi tawh kiho-na kampau in i lungsim, zia le tong leh i up thute kilangsak hi. Nehemiah in nunzia domkaang ding kampau hi. Amah a langpante vaihawmnate thei mahmah hi taleh Nehemiah in amaute tungah Pasian kamciamte leh Ama kammalte pulaak lo-in om lo hi.  Kum tampi hunlai Egypt gam a Joseph mah bangin Nehemiah in a nungta Pasian a thei lo mite lakah a biak Pasian kilangsak ding lau lo hi.

FRIDAY           Oct.11
Simbeh Ding: Contemplate “A Man of Opportunity” 628 – 634 in Prophets and Kings
          Nehemiah in thungen mi hi: “Nehemiah in a mite adingin Topa mai-ah a lungsim khempeuh sungkhia hi. Tu-in a lungsim in na hoih sep ding tawh kidim hi. Kumpipa phalna ngahin, a kisam van le nate khempeuh a ngah leh, Jerusalem kulhpi ciangkik a, Israel gam hatna ngah kik nading amah mah in nasem dingin khentat hi. A geelnate a sep nadingin, Topa tungah kumpipa maipha a ngah nadingin thungen hi. “Tu-in na nasempa hong lawhcingin kumpipa maipha ngah dingin,” ci-in thungen hi. Tua bangin a thunget khitteh kumpipa tawh kimuh ding hun hoih a ngah nading kha 4 ngak hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 629, 630.

Kikup Ding Dotnate

1.      Wednesday ni-a dotna, Thuciam Lui leh Thuciam Thak sungah Pasian sapna ngah khempeuh in langpanna tawh kipelh lo uh hi, cih thu in bang pulaak hiam? Pasian deihna bangin nungta-in langpanna a tuak lo a om ding hiam? Hih thu in Pasian deihna bang i zuih ciangin hamsatna om taleh lungkia lo-in kalsuan a, Topa in i nasep hong zawhpih ding hi, cih muanna nei ding hong hilh hi lo hiam?

2.   Neh. 2:18 sim in. Mimal tecipanna in bangzahin muibun hiam? Nehemiah in a mipih Jewte panpihna a ngah ding bangzahin manpha hiam?

3.      Ezra leh Nehemiah in kumpipa panpihna om lo-in matun zo lo ding uh hi. Ezra leh Nehemiah in Pasian bia lo kumpite tawh mapang uh hi. Pawlpi in a nasepna-ah bang hun leh bang nasepte ah gam-uk makaite tawh mapangin nasemkhawm ding hiam?

4.      Nehemiah thunget ngaihsun kik in (Neh. 1: 1-11). Topa tawh kizopna-ah a thukzaw, a kip zaw kizopna om dingin bang hong hilh hiam? Ki-apna, mawhthuumna, kamciamte thu bang hong hilh hiam?



To get the latest update of me and my works

>> <<