MUC

Print Friendly and PDF

Wednesday, September 4, 2019

LESSON 12 Dec. 14 – 20 A Hoih Lo Khentatnate Tungah


LESSON 12   Dec. 14 – 20
A Hoih Lo Khentatnate  Tungah

Sabbath Nitak

Tu Kaal Sung Sim Ding: Neh. 13: 23 – 25; Thkna. 7:3, 4; 2Kor. 6: 14; Ezra 9, 10;1Kor. 7: 10 – 17

KAMNGAH: “Ka biak Pasian aw, ka mawhnate un ka lu dawn dong uh hong vuknelhin vantung dong banto ahih manin nangma lam kong et ding maizumin ka mai a san hi, ka Pasian aw. Ezra 9: 6.
          Ezra leh Nehemiah in namdangte tawh kipii kiteenna a awlmawh lo Israelte lakah makai nasemte hi. Ezra leh Nehemiah in tua bang mite nunzia a hoih lohna pulaakin Pasian tawh kizopna hoih nei dingin mipite makaih hi. Thu-um lo mite a kipan milim biakna in Israel mite huzaap khin a, Israel in sungah siatna tawh kidim hi. Canaan mite biakna in Israelte lakah kizel mangin gam sung khempeuh, mual tung khempeuh in Baal leh Asherah biakna tau dim hi.  Tua banah milim bia zi, pasal a nei Israel innkuante in kisia tektek uh hi. Balaam in Moab mite tungah a  numeite uh Israel mite zi dingin pia un, ci-in sawl a, tua hileh Israelte in a nungta Pasian biakna panin kihei ding uh hi. Balaam sawl bangin piang takpi hi. Zi le pasal kikaal hi bek lo-in a tate uh huzaap hi.
          Ezra leh Nehemiah in tua bangin Israel mite in namdang tawh kiteenna bang gen hiam? Mite ut bangin koih uh hiam? Ahih keileh tua bangte langpan uh hiam? Tu kaal sungin tua thute i kikum ding hi.

SUNDAY    Dec. 15            
Mite tungah Nehemiah Nasep

          Neh. 13: 23 – 25 sim in. Bang thupiang hiam? Koi bangin Nehemiah in tua mite nunzia puahpha hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
         
A tate un Babylon saltanna-ah kizang Aramaic or Hebrew pau thei lo uh hi; Lai Siangtho hilhna thei lo uh hi. Hih in buai-na lianpi hi. Bang hang hiam cihleh Pasian pulaak thuman thutak beimang lo ding a, thu khial in zo lo ding hi. Mipi in Thukham (Torah) a theihtel nadingun siampite leh laitheite in Aramaic pau-in thuhilh uh hi. Ammon, Ashdod leh Moab minamte zi-in a tenpihte sung panin a khangkhia naupangte in a pa-te uh pau thei lo uh hi. Kampau in i ngaihsutna, i lungsim puak huzaap mahmah hi. Bang hang hiam cihleh kampau in nunzia pulaak hi. Kamsangte zat laimal, Lai Siangtho kammalte mangthang hileh a kipulaak thuman thutak a manphatna zong mangthang ding hi. Tua hi-in Nehemiah in Pasian Kammal tawh kizopna nei lo innkuante adingin a nungta Pasian, Hebrew mite Topa tawh kizopna nei lo-in a manthan ding uh lunghimawh hi. Lai Siangtho thuthuk kante in a genna uah Nehemiah kampau in mipite maizumna suakin, tua in amaute tungah gimna thukhenna khat hi, ci-in pulaak uh hi. Nehemiah in mihonpi taihilh banah hamsiat gawp a, ama kampaute in muhdahna tawh kampau hi lo-in Topa tawh Thuciamna palsatna hangin hamsiatnate a pulaak hi zaw hi.
          Thuhilhkikna Bu sungah thuciam a palsat mite thuak ding hamsatnate kigelh hi. Nehemiah in tua hamsatnate mah pulaak kik hi a, a thu palsatnate uh hangin gimnate gen kikkik hi zaw hi. Amaute deihtel khialhna, khentat khialhna hangin siatna thuak uh hi. “Nehemiah in hehin thuhilh ziau leh hi thei napi, ahi zongin amaute satin a sam uh bawhsak gawpna a hang in (Neh. 13: 25), siatna hangin mite muhna-ah gimpiakna dingin tua bangin gamta hi. Hih bang gamtatnate in siatna piangsak mite a makaih khial makai tawmno khat tung bekah kizang hi. Tua bangin a thuakte in mipi mai-ah maizumna thuak uh hi. Mi khat in ama deihtelna, khentatna bangin thuak hi, ci-in mite in a theih dingun Nehemiah in hilh hi.
          Pawl sungah mi khat in khialhna khat a neihteh koi bangin va hopih, paupih ding i hiam?

MONDAY      Dec. 16     
Nehemiah’ Thukkikna

          Neh. 13: 26, 27 sim in. Lai Siangtho sung a thute in thuman lampi pan lampialna in bangzahin lauhuai ahihna hong hilh hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
         
Solomon in ama deihtelna in siatna lianpi suak hi. Israel kumpi tungah Pasian thupiakte a palsat manin Solomon in tua bangin siatna tawh kidim hi. “A lungsim heikhia kha ding ahih manin zi la thuah lo ding a, ama a’dingin ngun le kham zong nakpitakin behlap lo ding hi” (Thkna. 17: 17). Solomon nunzia in ettehhuai lo hi. Zi khat sangin tam zaw nei hi bek lo-in, Nehemiah thuhilhna bangin, Solomon in a nungta Pasian bia lo zi tampi nei hi.
Bang hangin Nehemiah in milim bia-te tawh kiteenna in siatna sung hong lutpih hi, ci-in hilh hi ding hiam? Pian. 24: 3, 4; 28: 1,2; Thkna. 7: 3,4; 2Kor. 6: 14.
________________________________________________________
________________________________________________________

          Namdangte tawh kipi kiteenna in minam deidanna kihuatna hang hi lo-in milim biakna tawh kisai thu hi zaw hi.  Lai Siangtho sungah Israelte in namdang tawh kiteeng mi om uh hi. Namdang tawh kiteeng lo ding, upna kibang lo mite tawh kiteeng lo dingin thupiak om hi mah taleh Moses in Midian mi Zipporah zi-in la hi; Boaz in Moab minam Ruth teenpih hi.   Nehemiah leh Ezra hun a mite in Pasian um mite teenpih lo uh hi. Richard M Davidson, in Flame of Yahweh (Peabody: Hendrickson Publishers, 2007), 17. “Eden a kipan zi le pasal in upna sungah pumkhat hi-in, khat le khat kihuh diamdiam ding leh a manpha thute tawh nungta khawm dingin Pasian in geel hi.”  Namdang (pagan) zi-in a neite in amau biakna nusia lo uh hi.  Tua hangin Nehemiah in mite deihtelna, Pasian tungah a cihtak lohna uh hangin a hehna pulaak hi.
          Lai Siangtho in Pasian hong deihsak Ama sungah a kip nuntakna leh a lian mahmah nuamna tawh nunzia ding lampite hong hilh hi.  Tua mah bangin upna kibang, hakkol kibang zi le pasal in nunzia hoih tawh nungta-in Topa tungah ki-ap thei dingin thu hong pia hi.
          Nehemiah makaihna panin bang thuguipite in siatna panin upna leh innkuan hong dal ding hiam?

TUESDAY      Dec. 17
Ezra’ Thukkikna

          Ezra 9 sim in.  Bangci bangin Ezra in Israelte in namdang tawh kiteenna pulaak hiam? Ezra 9:1, 2.
________________________________________________________
________________________________________________________
         
Ezra 9: 1,2 sungah amaute in “Siangtho-in tuam om lo uh hi” ci-in kigelh hi. Siangtho in tuam om cih kammal in Siam. 10:10; 11: 47; Pai. 26:33; Pian. 1:4, 6, 7,14, 18 ah zong kimu hi.  Hih kammalte in thu-um lo mite tawh kipi kiteenna tawh kisai bang pulaak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
         
          Israel makaite in Ezra kiangah va pai uh a namdangte tawh kipi kiteenna thu mah va pulaak uh hi. Amaute pulaak gam, minamte in Thukham (Torah) in a deihloh minamte kihel hi. Gam uk makaite in siampite, Levi-te in tua thupiakte palsat ahihna uh va gen uh hi.
          Babylon gamah saltanna a piangsak thute a etkikna uah Ezra in Israel mite thuman lohna ahi namdangte tawh kipi kiteenna panin gam sung in milim biakna tawh kidim ahihna thu mukhia hi. Ezra in Israelte in Pasian thupiak bangin nungta uh hileh, a kim a paam uh a namdangte pan a tuamin om uh hi leh, a thuak uh gimnate tawh kipelh ding uh ahihna mu hi.  Makaite in a beisa-a thute phawk lo-in tu-in thupiakte a palsatna uh hangin Ezra in a hehna lian semsem hi.  Amaute in a gam sung a Pasian hoihnate phawk lo-in lungdamna nei lo ahih manin Ezra hehna khang semsem hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 620.
          “Tuam om” cih kammal in a kibang lo na khat peuh khenna-in zong a kizang kammal hi. A tuamdiak hihna pulaak hi.  Pasian thuman thutak in a man lo biakna panin khentel siamna hong guan hi.  Upna kibang lo numei, pasal nei lo ding thupiak in nupa bek tham lo-in tate tungah huzaap lianpi nei hi. Nuntak khuasakna, zia le tong huzaap lianpi nei hi, cih mu thei uh hi.
          A beisa-a khialhna khat om hi taleh innkuan sung, zi le pasal kikaalah bangci bangin upna kip ding hiam?


WEDNESDAY    Dec. 18
Ezra In Semkhia

          Ezra 10 sim in. Bangci bangin Ezra leh makaite in namdang tawh kipi kiteenna pan buai-nate siangsak hiam?          ___________________________________________________          ___________________________________________________
         
Israel mi honpi in namdang zi khempeuh ciahsak dingin khentat uh hi.  A lamdang mahmah in Ezra 10: 15 sunga min li simloh, a dang zi nei khin pasalte zong thukim uh hi. Jewte in –namdang a zi-te uh ciahkiksak dingin kamciam uh hi. Tua bangin a sep nadingun kha 3 sung sawt hi. Kha 3 a cin ciangin Jewte in namdang zi-te ciahkiksak uh hi (Ezra 10: 18 – 43). Nupa kimkhat in ta nei khin uh hi. Tua bangin tate in nu tawh kikhen ding, cih pen thuman mah hi ding hiam, a hoih hi ding cih ngaihsutna om hi. Ahi zongin i phawk ding thu in Pasian in Jewte tawh a thak kipuahphatna khat bawl kipan hi.  Tua  in a lamdang kibawlphatna, sit nei lo-in Pasian nung zuihna hi.
          Ezra 10:11, 19 ah kizang “no le no tuam om un” (badal) “hemkhia” (yatza) cih kammalte in Lai Siangtho sungah nupa kikhen (divorce) a pulaak kammalin khat beek kizang lo hi. Ezra in a kizang ngeisa nupa kikhen a pulaak kammalte a thei lo hi lo-in, zat loh ding khentat zaw hi. Ezra in Torah (thukham) palsatin kiteennate nupa kiteenna-in simsak lo hi. Amau kiteenna kidokkhia kik hi; bang hang hiam cihleh amaute kiteenna in thukham tawh kituak lo hi. Thupiak tawh kituak lo kiteenna khempeuh a suphiat uh hi zaw hi. Ahi zongin ta nei khin nupa-te tungah bangci thukhen uh hi, cih thu a kipan kim le paam tungah huzaapte a kipulaakna om lo hi. Tua hunlai- a mite ngei-na khat in pasal masate in a zi masa leh a tate kemcing uh hi. Zi in ama nu le pa kiang va zuan kik hi.
          Tawl khat khit ciangin Jew kimkhat in thu-um lo mite teenpih uh hi; a kiciahsak kik numei-te teenpih hi kha thei hi. Tua bang buai-nate siansak nadingin mihing pianpih leh Pasian tungah kipiakna tungah kinga hi. Upna kip nei-a kingaihsun eite in, hun khat lai bang lo-in Topa tawh kizopna tawm bang kiam zaw deuh hi, ci-in i kitheih ciangin a taktakin Topa tawh kizop kisam mahmah lai ihihlam kiphawk ding kisam hi. Mihing in na khempeuhah Pasian masak zawk ding i buaipih tawntung hi.
          Topa tungah na ki-apna a tawm hun a om ngei hiam? Tua bang ciangin bang thutak na mu hiam?

THURSDAY    Dec. 19           
Tuhun Kiteenna

          Ezra leh Nehemiah thuhilhna panin kiteenna tawh kisai thu-te Pasian in kiteenna pen thupi takin ngaihsun hi, cih kitel mahmah hi. Eite in zong thupi takin i koih ding kisam hi. Zi nei ding tangval hi taleh, pasal nei ding nungak khat hi taleh thungetna tawh mapan ding kisam hi. Khentatna-ah Pasian kihelsak in. Pasian thupiak tungah cihtak ding kisam hi. Tua thute in siatna leh gentheihna tuamtuam pan hong kem ding hi.
          Bangci bangin Paul in Khristian khat in Khristian hi lo khat tawh kiteenna gen hiam? 1Kor. 14: 7: 10-17 limtak ngaihsun in.  Koi bangin kiteenna-ah hakkol kibang lo puakkhopna kantan zo ding i hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
         
Lai Siangtho in upna kibang lo mite tawh kiteenna tawh kisai a kitel sinsen hilhcianna om lo ahih manin Lai Siangtho tawh kituak lo kalsuanna in pilna hi lo hi. Upna kibang lo kiteenna in Lai Siangtho tawh kituak lo hi, ci-in Ezra siksanin, tua bang nupa khinte kikhensak ding pen a hoih khentatna hi lo hi. Ezra leh Nehemiah khentatna in Pasian deihna bangin amau hun a kizang ding hi; bang hang hiam cihleh Israelte mailam leh biakpiakna in kisia ding dinmun tung khin, a nungta Pasian bia minam ahihna uh mangthang ding hi ta hi. ahih manin tua bangin khentatna bawl uh hi (Ezra 10: 11).
          Ezra leh Nehemiahte madeuh Jewte in Elephantine, Egypt gam a omlai-un, a makaite un namdangte tawh kiteen ding phal uh a, a sawt lo-in Yahweh biakna leh pagan biakna Anat pasian biakna gawmkhawm uh hi. Tua banah Messiah Honpa hong suah ding genkholhna in lauhuai dinmun tung hi. Ezra leh Nehemiahte khentatna siksanin   upna kibang lo nupa khinte kikhensak ding hi lo hi. Pasian in upna hakkol puak kibat ding thupi a sakna mitsuan ding kisam hi. Tua bangin upna kibang lo nupa a kikhen uh ciangin Satan in lungdam mahmah hi.  Bang hang hiam cihleh zi ahih kei leh pasal in upna hatin, tua sangin a nihun Pasian upna sungah pumkhat suakin nasem khawm le-uh na lianpi sem zo ding uh hi, cih mu ahih manin nupa kikhen ding hanciam hi.
          Lai Siangtho in upna hakkol kibang lo puakhawm lo ding hi, ci-in hong hilh hi (2Kor. 6:14), amau khentatna bangin hakkol kibang lo a pua khawm nupate tungah hehpihna om ahihlam zong Lai Siangtho in hong hilh hi. Tua bangin upna hakkol kibang lo nupa in Topa tung leh a zi, a pasal tungah a cihtak ding uh Topa in deih hi. Ama deihna bangin i nuntak loh ciangin Topa in hong nusia lo-in, Ama hong huh ding a ngen hi lehang hong huh lo-in a om kei ding hi. Hih in i ut bang semin Topa hong huh ding ngen lehang Topa in thupha hong pia veve ding hi, cihna hi lo hi. Kiniamkhiatna tawh i kisapnate tawh Amah va zuanin hong huh ding ngen lehang Amah in hong za hi. Pasian hehpihna om lo-in eite in lamet bang mah i nei kei hi.  Bang hang hiam cihleh eite khempeuh in mawh nei mi i hi hi.

FRIDAY          Dec. 20
Ngaihsutbeh Ding; Ellen G. White, “Reformation,” 669 – 678, in Prophets and Kings.
          “Pasian hong sawl nasepna khat peuh, a hong piak sep ding khat tungah hanciam, cihtakna in biakna man khat hi. Mihing in Pasian nasem dingin Ama khut zat a suah nadingin a hun hoih zangsiam ding kisam hi. A hun leh a mun zui-in khentatsiamna leh sepna in nasep zawhna hong pia hi; zekai-na, kinlohna in Pasian mindai-sakna zahtak lohna hi. Makaite in thuman nasepna-ah lawpna nei lo-in, kinmel nei lo, ngimna nei lo uh hileh pawlpi in a ihmucip hi ding a, thadahin, leitung nopna tawh kidiah ding uh hi. Ahizongin Pasian leh Ama na bek sepnopna, lawpna tawh kidim uh hileh, pawlpi mite in kipumkhatin, lawpin, hanciamin nasem ding uh hi.
          Pasian Kammal in kibat lohna tuamtuam pulaak hi. I mai-ah mawhna leh siantho-na, i deih zawk zui-in, deihlohte nunghei ding hi. Thangpaih hehna, thuman lohna, ciampelhna tawh kidim Sanballat leh Tobiah om a, dikna, hoihna leh kipiakkhiatna tawh kidim Ezra leh Nehemiah, koi i tel zaw ding hiam? Mimal khentatna bangin i zuih nop i zui thei hi. Pasian thupiak a nialte thuak ding gimnate leh Ama thupiak a zui mite ngah ding thupha-te ngaihsun in.  Thupha maw, hamsiatna eima deihtelna bangin i ngah ding hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 676.

Kikup Ding Dotnate

1.      Ezra leh Nehemiah hun sung a thupiangte ngaihsun lehang mi tampi in Pasian masak lo uh hi. Tua manin milim bia-te zi-in nei uh hi. Tua ahihmanin Ezra in tua bangin nusia lo hi. Ahizongin kipuahphatna leh a hoihzaw ding lametna tawh a mawhnate uh hilh hi. Kikhel takpi uh hiam? Gamtat kikhel uh a, lungsim kikhel takpi mah ahi hiam? Pasian thu sungah a khangto takpi uh hiam? Bang thu in amaute in kikhel taktak lo uh hi, ci-in kilangsak hiam? Lungsim kikhelna bangzahin thupi mahmah hiam?

2.      Bangci bangin pawlpi in upna kibang lo a buai nupa makaih ding hiam?

3.      Pasian thupiakte in kikhel ngei lo hi; kip tawntung hi taleh ngei-na, zatzia cihte in kikhel khel hi. Bang hangin mun le mual zui-in ngei-nate leh Pasian thuman khentel thei ding i hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<