LESSON
11 Dec 7 – 13
A
Nungtolh Mite
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Neh. 13: 1-22; Thkna. 23: 3-6; Gam. 18:21
– 24; Jn. 5:5-16.
KAMNGAH:
“Tua ciangin Sabbath ni a siangtho-in a omsak theih nadingun amaute kisiansuah
tawmin kongpite hong cin nadingun Levi mite ka sawl hi. Ka Pasian aw, hih
thu-ah zong hong phawk inla, na itna tawh kizui-in siatna panin kei hong
pengsak in.” Nehemiah 13: 22.
Neh. 12 leh 13 in Nehemiah in Jerusalem
ah a ciah kik hun pulaak hi ding hi. Ama paikhiat khit bang tan vei sawt cih i
theih loh hangin, BC 430 – 435 kim hi dingin ki-ummawh a, Jerusalem a va tun
ciangin mite nungtolh khin uh hi. Topa Pasian tungah hih bangin thuciam bawl uh
hi: (1) milim bia-te zi le pasalin l lo ding, (2). Sabbath ni siangthosak ding
(3) biakbuk limtak kemcing ding, sawm-ah khat leh sumpite pia ding, ci-in
thuciam bawl uh hi napi, hih thuciamte palsat uh hi.
Nehemiah a va tun ciangin a mipihte in
Pasian tungah a cihtak lohnate uh va mu hi. Mite in sawm-ah khat leh sumpite
biakbukah paipih nawn lo uh hi. Biakbukte a ut bangin zang uh hi. Sabbath ni-in
nasem uh hi. Namdangte tawh kipi kiteeng uh hi. A siathuai penpen in makaite in
Pasian tawh kizopna nusia uh hi. Tua bangin siatna a muhtak ciangin Nehemiah in
kilamdanna tampi mukhia hi. Ahi zongin tua bangin mawkkoih lo-in Pasian a
kihtaak nading leh a kizahtak nadingin puahphatna lianpi kipan hi.
SUNDAY Dec. 8
Biakbuk
KimaKAIhna Kisia
Nehemiah in a mipihte lakah Amon mite
leh Moab mite a muh ciangin lunghimawhna lianpi nei hi (Neh. 13: 1-3). Pasian a bia namdangte hawlkhia hi lo-in a
nungta Pasian um lo a, milim bia-te a gam sung panin nawlhkhia uh hi (Thkna.
23: 3-6).
Neh. 13: 1-9 sim in. Eliashib leh Tobiah
in kua-te hiam? Bang hangin amaute in kamsangpa hilh thute nial hi ding uh
hiam? Neh. 2: 20, 19; 3:1; 12:10, 22; 13: 28 en in.
________________________________________________________
________________________________________________________
Eliashib leh Tobiah in mi theih mi
thupite hi. Eliashib in gambup adingin siampi lian khat hi; biakbuk makai khat
hi. Tobiah in, Nehemiah gal Amon minam hi; Jerusalem nasep a langpan mahmah
makai khat hi. Eliashib leh Tobiah in innkuan kizopna khat nei uh hi. Amaute
kizopna kiciantakin ciaptehna a om loh hangin Tobiah in in Jew minam khat hi. Tobiah
a khiatna in Topa in hoih hi. Tua hi-in Jew innkuan sung pan a khangkhia mi
ahihna kimu hi. A zi pen Arah baangkua sung pan hi-in, Eliashib innkuan sung
pan hi kha ding hi. Tham lo-in Nehemiah a langpan mahmah Horon minam Sanballat
in tanu khat nei a, a tanu in Eliashib tupa tawh kiteeng uh hi. Tua hi-in
Nehemiah hun lai-in makai lianpipite in namdang tawh kiteeng uh a, Nehemiah
nasep langpan mahmah uh hi.
Gam makaipi a om loh hunin siampi pa
Tobiah adingin biakbuk mun khat pia hi. Hih mun pen sumpite, sawm-ah khatte
kikoih nading mun hi. Tobiah in gam makai khat ahihna a lahna-un, tua biakbuk a
sumpite koihna munah teensuak theihna pia uh hi. Nehemiah a langpangte in amau
deih bangin tu-in ukna ngah uh hi. Nehemiah hemkhia uh a, amau le amau in uk uh
hi. Ahi zongin Nehemiah in a khutzepin mawk om lo hi.
Jewte, Israelte hi taleh Sawltakte hun
a kipan pawlpi sungah makaite in amau le amau in lampial uh hi lo hiam? Koi
bangin amau khialhnate pelh ding i hiam?
MONDAY Dec 9
Nasem
Levi Mite
Neh.
13: 10 – 14 sim in. Nehemiah in bang kipuahphatna makiah hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Lasate,
kongcingte leh biakbuk nasemte khempeuh in a inn uhah ciahkikin innkuan ciat
kivak nadingin amau nasep ciat sem uh hi. Mite in Pasian nasepna panpih nawnlo
uh hi. Mipi in sawm-ah khat, sumpite cihte in mangngilh uh hi. Nehemiah in
sawm-ah khat leh sumpi piakna hanthawn kik hi.
“Biakbuk nasep bek nusia uh hi lo-in
sumpite zangkhial uh hi. Tua in lungsim takpi tawh a khia, a pia mite
lungkia-sak hi. Amaute in piaknopna lungsim nei nawn lo uh hi; sawm-ah khat
piak ding thadah uh hi. Biakbuk nasep bangmah kisem nawn lo hi. Biakbukah
lasate leh nasemte kitangsapnate kidon lo hi. Topa nasemte in mundangah nasemin
kithehthang khin uh hi. Na khempeuh in siatna tawh kidim uh hi.” Ellen G.
White, Prophets and Kings, 670.
Judahte kikaikhawm kik uh a, a
kisiacip biakbuk va lamkik uh hi. Mite in Nehemiah tawh mapangin Tobiah leh
Eliashib nial uh hi. Bang hangin tua bangin mipi in Nehemiah panpih hiam cihleh
Nehemiah in mipi phattuam nadingin nasem hi. Tua banah Nehemiah in biakbuk
kitangsapnate a vaan, a makai dingin mi citak, mi muanhuaite bek semsak hi. Tua
mite in sumpi, sawm-ah khat cihte kaikhawm uh a, limtak kemcing uh hi; a
hawmkhiatna-ah zong maan takin hawmkhia uh hi. Nehemiah in a makaih a kipan
makaite sungah thuman lo-in nasepnate bei hi.
Nehemiah in a thuman mi kimkhat
biakbuk makai dingin koih a, ahi zongin Siampi Lian Eliashib in a siampi-na pan
khawl tuan lo hi. Bang hang hiam cihleh amah pen Aaron khanggui panin a
khangkhia siampi khat hi. Ama nasep ahihleh Nehemiah in a puahphatna hangin
Siampi Lian nasep pawl khat siampi dangte kisemsak hi. Tua hi mah taleh amah
pen Siampi Lian mahin kikoih hi.
Nehemiah in hih bangin thungen hi: “Ka
Pasian aw, hih thu tawh kisai-in kei hong phawk inla, ka Pasian’ biakinn leh a
nasep nadingin ka sepsa gamtat hoihte maimangsak kei in” (Neh. 13: 14).
Thungetna-ah a khengval mihing deihna i cih in bang hi ding hiam?
TUESDAY Dec 10
Sawm-ah
Khat leh Sumpite
Nehemiah in biakbuk siansuahna,
puahphatna a bawlte sungah biakpiakna neite in sawm-ah khat leh sumpi pia
dingin sawl hi.
Gam. 18: 21- 24; Mal. 3:10; Matt.
23:23; 1Kor. 9: 7- 14; 2Kor. 9: 6-8; Heb. 7:1, 2 sim in. Tuhun adingin sumpi
leh sawm-ah khatte Topa tungah va ap kik cih pen thupi, kisam ahihna bang
pulaak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Sawm-ah
khat leh sumpite kaihkhopna om keileh biakbuk nasep in masawt thei lo hi.
Sawm-ah khat a om loh ciangin biakbuk nasep khawl hi. Biakpiakna khempeuh kisia
suak pah hi. Biakbuk a nasemte in amau nasep ding sem nawn lo-in innkuan kivak
nadingin nadang semin paikhia uh hi; biakbuk nasep sem zo nawn lo uh hi. Tua
panin Pasian biakpiakna om thei nawn lo hi. “Sawm-ah khat in a hamsa lua hi lo
hi. Mihaute tung pan a tam zaw, mizawngte tung pan tawm zaw cih hi lo-in,
kuamah deidanna om lo-in ngahna khempeuh panin sawm-ah khat Topa ap kik ding
hi.
“Pasian in sawm-ah khat a hong
kalhna-ah (Mal. 3:10), lungdamkohna, citpiakna tawh kibang lo hi. Pasian tungah
lungdam ding hi mah taleh, Topa tungah sawm-ah khat i ap hi; bang hang hiam
cihleh Pasian in hong sawl hi; Ama thupiak hi zaw hi. Sawm-ah khat in Ama aa
hi.Ama tungah ap kik dingin thu hong pia hi.” Seventh-day Adventist Believe…..,
304.
Israelte mah bangin tuhunin zong
thu-um mite tung panin sawm-ah khat lo-in i pawlpi in nasem thei lo hi. Pawlpi
nasem, Pasian nasemte in nadangsep tawh thuah lo-in, hunbit semin, limtak a sep
uh ciangin pawlpi in hoihtakin kalsuan thei hi; amau lo-in pawlpi nasep kisem
lo ding, biakpiakna hoih kiam ding hi. Sawm-ah khat leh sumpite lo-in Pasian
thugen nasepna (evangelism) om lo ding hi. Sawm-ah khat leh sumpite Topa i ap
hi. Pasian in tua dingin thu hong pia hi. Khat veivei ciangin bang hangin
Pasian in tua bangin thupia hi, cih hong hilh lo hi. Pasian in na khempeuh uk
ahih manin, Amah a muang dingin hong lamen hi. Nasepzia ding, mainawtzia ding i
ngaihsut kul a, ahi zongin na khempeuh Topa i ap-a Amah i muan ding kisam hi.
Bang hangin sawm-ah khat in upna
thuzuihna-ah Pasian i muanna pulaak hiam?
WEDNESDAY
Dec. 11
Sabbath
Ni-in Leenggah Suk
Neh. 13: 15, 16 sim in. Nehemiah in bang thu hilh hiam?
________________________________________________________
___________________________________________________
Mi
a tamzaw in thuman a nusiatna lakah Pasian thuman adingin nuntak ding ol lo hi.
Pasian in Sabbath in a siangtho ni hi; tua hi-in Sabbath ni bangmah nasem lo
dingin thupia hi. Hih thupiak Jerusalem khua sungah limtak a kizat nadingin
Nehemiah mi honpi makaih hi. Thuman thutak tawh mite makaih hi.
Sabbath in ni guk sung Piansakna tawh
kisai a hong phawksak thuman hi. Bang hang hiam cihleh ni guk hun sungin nuntak
khuasakna ding vai tuamtuamte tawh hun bei-in, ahi zongin mihing in ni guk sungin a neih zawh loh Pasian tawh
kizopnate, Sabbath ni-in thu-um mite in Pasian tawh kizopna thak nei-in, a
nunzia khempeuh uh kibawlphat kikna ni hi.
“Israete in Sabbath a kep uh sangin Sabbath
in Israel kemcing zaw hi,” kici hi.
Cihnopna-ah ni sagih ni Sabbath in upna tawh Pasian hehpihna a zong mite
adingin pumpi taksa nopna hi taleh upna cidamnate ngah theihna lampi hi.
Neh. 13: 17 – 22 sim in. Nehemiah in “Mi
kimkhat in Sabbath ni-in vanlei vanzuakna pan a khawl nadingun” bang hilh hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Nehemiah
in Judah gamuk khat ahih manin gam mite zuih leh kep ding thukhun a piak ding
mah ahi hi. Bang hang hiam cihleh Judah in Pasian thukham tungah kinga uh
hi-in, Nehemiah in Sabbath a kipan thukham a kemcing pa hi. Judah makaite in
Siampite’ gitlohna, thuman lohnate nial uh hileh, Nehemiah in hih bang dinmunah
om lo ding hi. Ahi zongin Nehemiah in makaite leh ukna nei uliante in cimawh
genthei mite tungah diktat dingin a thuhilhna hangin amaute in kamsang pa
tungah lungkim lohna khat nei ngei uh hi kha ding hi. Amaute in Eliashib leh
Tobiah makaihnate thuman lo hi taleh, amaute in langpan lo uh hi.
Nehemiah in gamuk makaite taihilh
masa-in, tua khitteh khuapi kongkhak khakin kongcing dingin nasemte thupia hi.
Khua sung panin vanzuakna phualpi khua pua-ah tuah uh a, Sabbath ni-in vanzuak,
vanleite tungah khuahtakin thukhen hi. Nehemiah in a gen bangin sem takpi hi;
tua ahih manin vanlei vanzuakte in kamsangpa thuhilhna theitel uh a, Sabbath
ni-in tawlnga pah uh hi.
THURSDAY Dec. 12
“Na
Pu Na Pate un”
Nehemiah in Sabbath nuamna ni, deihuai-sa
hi. Nehemiah in Sabbath tawlngakna-ah citakin Sabbath ni-a gamdang pan vanzuak
vanlei-te mancipsak dingin thupia hi.
Amah mah in Sabbath siangthosakin khuapi sung, khuapi kongkhakah Sabbath
ni-in vanzuak vanlei-te kolbulh hi. Gam uk ulian khat ahih manin Sabbath
thupiak limtak a kizuih nadingin thupia hi.
“Nehemiah in lau lo-in amau nasep ding
a sem lo mite tungah bang hangin Sabbath ni-in siatna bawl na hi uh hiam, ci-in
taihilh hi. Na pu a pate uh hangin Pasian in hih khuapi in gimna thuak hi lo hiam?
Tua hi napi-in Sabbath palsatna hangin Topa hehna lian semsem hi lo hiam?
Sabbath ni ma-in Jerusalem kongkhakte khakin Sabbath nitum mateng hongkhia lo
ding hi lo hiam? Nehemiah in gam uk uliante sangin ama nasemte muang zaw ahih
manin khuapi kongkhak a cing dingin a nasemte cingsak hi. Sabbath limtak a
kizang dingin mipite thuhilh hi.” Ellen G. White Prophets and Kings, 671, 672.
Nehemiah in Sabbath palsatna a kipan thuman
nunghei-na hangin a lauhuai a pulaak thute in Jesuh hun kamsangte in zong pulaak
hi. Jesuh leh biakna makaite in Sabbath a muhzia uh kinial tawntung uh hi.
Matt. 12: 1-8; Mk. 3: 1-6; Lk. 6: 6 –
11; John 5: 5- 16 sim in. Bang thu piang
hiam? Bangci bangin nidang Israelte Sabbabth tawlngakzia i theihna tungtawnin
bang hangin Sabbath thu kinialna hong piang hiam cih hong theisak hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Biakna
makaite in amau thutheihtelna in khial hi mah taleh biakna lungsim nei mahmah
ahihna uh tawh kizui-in Sabbath ni thupi ngaihsut mahmah uh hi. Sabbath
tawisanglua-in kingaihsun uh a, Sabbath’ Topa Jesuh in Sabbath palsat hi, ci-in
mawnsiat uh hi (Lk. 6:5). Thukham zui
takpi mahin kingaihsun uh hi. Ahi zongin biakna makaite in thukham sangin a
manpha zaw thumanna, hehpihna, upna cihte nawlkhin uh hi (Matt. 23:23).
Bangci bangin mimal in hi taleh pawlpi
in hi taleh amaute khialhnate i khial khakloh nadingin hazatna, huaihamna,
guktakna, zuauphuahna cihte pelhin koi bangin Sabbath tawlngakna in thukham
siksanin Pasian maipha ngah ding hanciam hi lo dingin, Sabbath siangtho-sak
ding na hiam? Bang hangin Singlamteh leh Khrih in a hong sep khempeuh in
thukham zuihna tawh dikna ngah ding hanciamna tawh hong kipelhsak dingin
thulian mahmah hiam? Nehemiah tawh kibangin koi bangin Sabbath awimawh lohna
leh thukham thupi ngaihsut lohna do ding na hiam?
FRIDAY Dec
13
Ngaihsutbeh
Ding: Ellen G. White, “Rejoicing in the Lord,” pp. 115–126,
in Steps to Christ.
Pasian in Israelte tungah A thupiakte,
vauhilhnate pulaak hi. Amaute in tua thupiak a nunghei mite thuaknate ngaihsun
kik uh a, Pasian thukhenna a thuak mite gimnate hangin amaute in a mawhna uh
kisikin Pasian kiang zuanin, Ama hehna panin suakta uh a, Ama thupha leh nuamna
tawh kidim uh hi.
Nasep siangtho a sem siampite leh
makai kimkhat in namdang zi nei uh hi. A zi-te uh ading thumsakin, nusia ngam
lo uh hi. Amau dinmun siangtho zahtakna nei lo-in mawhna tawh kikhen ding
ngaihsun lo uh hi. Tua bangin namdangte a nusia lo siampi, makaite in Pasian
tawh kigamla mite hi. Siampilian khat ii tu khat in Sanballat tanu tenpih hi.
Tua mipa in a nasepna pan kikhawl sak bek tham lo-in a mipihte kiang panin
kihemkhia hi. Nehemiah in a thungetna-ah “Topa aw, ka mipihte mawhna maisak in.
Amaute in nang tawh a thuciamte, siampi thuciamte leh Levite tungah khial khin
uh hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 673, 674.
Kikup
Ding Dotnate
1. A tunga Ellen G. White pulaak a tung a thu
ngaihsun in. Nehemiah in Pasian thupiak zui lo-in namdang zi nei a, a khenkhia nuam lote bangci kalsuanpih hiam?
Nehemiah in khuahtakin thukhen hiam? Siksan
tuamtuam nei hi ding hiam? Pawl sungah zong Pasian thuman nawlkhin lo-in, itna
leh theihsiamna tawh tua bang buai-nate koici kalsuan ding hiam?
2. Thukham bangin nuntakna in gamtatna tawh
Pasian maipha ngah nading ahihloh mah bangin Sabbath tawlngakna in gamtatna
tawh dikna ngah ding hanciamna hi lo hi cih na thei hiam? Singlamteh leh Khrih
hong sihna in gamtatna tawh dikna ngah ding lametna tawh hong kigamla-sak hiam?
3. Nehemiah nawk khak mah bangin bangci
bangin zulhzau-na, gamtat hoihlohna, thuman leh thuman lo helhzau-na pelh ding
na hiam?