LESSON
10 Nov.
30 – Dec. 6
Sabbath
Nitak
Tu
Kaal Sung Sim Ding: Neh. 12: 27 – 47;1Khang.25:6-8;1Jn.
1:7-9; Jn.1:7-9, 29,36; 1Kor.5:7; Heb.9:1-11
KAMNGAH:
“Tua ciangin amaute in Topa phatna leh lungdamkohna a kidawngin sa uh a, “TOPA
hoih hi; bang hang hiam cihleh Israelte hong itna kip tawntung hi,” a ci uh hi”
(Ezra 3: 11).
Tu kaal sung kamngah, Ezra 3: 11, in
Hebrew mite biakpiakna, Topa Pasian a min phatin Ama tungah a lungdamna uh a
pulaakzia le dan hong hilh hi. BC 515 kumin amaute in biakbuk thak apna nei uh
hi (Ezra 6: 15 -18). Tua khit kum 60
ciangin Jerusalem kulhcian zawhna pawipi khat nei kik uh hi (Neh. 6: 15 – 7: 3;
12: 27).
Neh. 8 leh 12 sunga khanggui ciaptehna
zui-in Ezra in khuapi kulh zawhna pawipi nei hi. Biakbuk, kulhpi, inn a kipan
na khat peuhpeuh a zawhna hangunin Pasian tungah lungdamkohna nei den uh hi.
Tua bangin apna a neih ding uhteh limtak ngaihsunin, kigingkhol uh a, lasakna,
tumging tuamtuamte tawh Pasian min phatna, pawi bawlna, ganhing tawh biakna,
nuamna, lungdamna a kipan mimal kisiansuahnate nei uh hi. David kumpipa in tua
bangin ki-apna leh biakpiakna pankhia hi. Ama khit Solomon in biakbuk sungah
thuciamna singkuang koihin, amah leh Israel makaite in David bangin pawibawl
leh ki-apna nei uh hi (1Kum. 8:5).
Tu kaal sungin Nehemiah, Ezra
hunlai-in mite in Pasian a biakpiakzia-te i kikum ding hi. Tua thute tungtawnin
tuni tuhun biakpiakzia ding thumanpha i mu ding hi.
SUNDAY Dec.
1
Topa
Phatna Late Sa
Neh. 12: 27 – 29 sim in. Biakpiakna leh Pasian minphatna a pulaak
kammal thupite ciamteh in. Bangci bangin tua thu na pulaak ding hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Israelte
in biakpiakna-ah Topa phatna lasa ding leh tumging a tum dingin Levi mite
tuamseh uh hi. Pasian in biakbuk sung a kisem ding bawl ding khempeuh limtak
hilh khol hi. Biakbuk a biakpiakna in a
etlawm thei pen, a hoih thei pen dingin bawl uh hi. Kumpi David in limtakin
makaihin cihmah hunin tua bangin kibawl ngeilo biakpiakna pawipi bawl hi. Tua
hi-in David in Asaph suanlekhakte biakpiakna-ah la makai, tumging tum dingin
seh hi (Neh. 11: 22).
1Khang. 25: 6-8 sim in. Biakpiakna,
Topa min phatna-ah lasakna leh tumging tuamtuamte a thupitna bang hong hilh
hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Biakbuk
a lasa-te in Levi mite hi-in biakpiakna-ah lasa, tumging tum kisehte thaman pia
uh hi. Kumpi David hun sung a kipan biakbuk a lasa, tumging tum kiseh hi-in,
amah mah in makaih hi. A moi a kipan a ham cih om lo-in a hun hunin kikhel
kilaih diamdiam uh a, a hilh, a makaih om a, lasak, tumging kisin zong om uh
hi. Kimkhatte in tumging tumte hi-in, kim khatte in lasa uh hi. Kim khatte in
tumging vanzatte leh biakpiakna hun sung a kisilh puan tuamtuamte a kem, a puah
cih bangin nasep kiseh dimdiam uh hi. Tua
bangin limtakin nasep kiseh in bang
mungtup nei hi ding hiam? Amau siamnate khantoh nading leh biakpiakna-ah a
etlawm, zahtak-kai thei penpen a biakpiakna a neih theih ding uh deihna hi.
Siamna siitlo-in a hoih thei penin biakpiakna piak ding mungtuppi bel nei uh
hi. Pasian minphatna in lungsim takpi tawh phatna hi ding a, biakpiakna pia
mite in Pasian tawh kinai zaw dingin a hoih thei penpen tawh Pasian phat ding
kisam hi. Biakpiakna-ah lasa dingte, tumging a tum dingte, biakbukah nasem ding
mite limtak leh kidawmtakin a mi ding sehkhiat ding kisam hi
Bangci bang lampi tawh biakpiakna-ah
music zangin biakpiakna sungah lungdamna na ngah ding hiam? Nang adingin bangte
in thupi hiam?
MONDAY Dec. 2
Kisiansuahna
Khuapi kulh apna a neih khit uhteh
lasa dingte kiseh uh a, tua banah kisiansuahna nei uh hi (Neh. 12: 30). “Tua khit ciangin siampite, Levite in amau le
amau a kisiansuah khit uhteh mipite, kongkhakpite leh kulhpite siansuahna bawl
uh hi.” Hebrew laimalin siansuah cih kammal in mun tuamtuamah kizangin gamtat
siantho-na, Pasian mai-ah siantho-na a pulaak kammal hi.
“Ahi zongin amah, khuavak ahih mah
bangin eite in zong khuavak gamtatnate i gamtat takpi leh eite pawlkhat ihi a,
ama Tapa Jesuh sisan in i mawhna khempeuh panin eite hong siangsak hi. Mawhna
ka nei kei hi, i cihleh eite a kineihkhem ihi a, eite a thutak lo ihi hi. Ahi
zongin Pasian kiangah i mawhnate va pulaak lehang, amah citakin thuman ahih
manin, i mawhnate hong maisakin i hoih lohnate khempeuh hong siangsak ding hi”
(1Jn. 1: 7-9). Hih in (1) mihing nunzia
(2) Pasian kiang pan mawhmai-na (3) I nuntakna-ah Pasian vangliatna bang pulaak
hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Biakbuk
leh biakbuk tawh kisai nasep khempeuh in nidang Israel mite biakna sungah a
kisam mahmah khat hi. Ahi zongin biakbuk leh a sung a kisemte in tua tawh a
maimang hi lo-in mitsuan, limciinna khat nei hi. Tuate khempeuh ii ngimna bulpi
in Pasian tawh kizopna nei-in, Topa Jesuh Khrih leh a vanglian Ama sisan tawh
in nunna thak hong pia hi, cih mitsuan uh hi. Mawhna sung pan mihing a hotkhiat
nadingin Pasian nasepte theihtelna in Amah itna lungsim hong guan ding a, Amah
bek mah biak ding hi, cih lungsim hong neisak hi. Hih thu hangin nidang
Israelte in a beisa hun a Pasian nasepnate pulaak kik kik uh hi. Tua bangin
pulaak kikna in Topa hong itna leh Ama hoihna theihtelna hong guan ding hi. Hih
in Topa biakpiakna in ungdamkohna leh nuamna tawh biakpiakna hi ding hi.
Tu-in eite ading mawhmaisakna hangin
lungdamna, Topa sungah lametna leh nuamna tawh i kidim ding hi. Tua hileh Topa
phat ding lawpna om ding a, Ama hoihna i lunggulh tawntung ding hi. Eite mawhna
hangin sihna thuakin eite in tua tawntung sihna tawh i kipelh nadingin,
Singlamteh tungah Jesuh a hong sihna lo a dang bang in Pasian gamtat zia le
tong pulaak zaw ding hiam?
A beisa hun hi taleh tu-in hi taleh na
nunzia in bang bang hi zongin tu mahmahin
Singlamteh a Jesuh sihna in
mawhmai-na hong pia thei hi. Bang hangin tu-in Jesuh hong piak mawhmai-na ngah
lo-in om ding na hiam?
TUESDAY Dec. 3
Lungdamkohna
Lasa Lapawl (choir) Nihte
Neh. 12: 31 – 42 sim in. Bang hangin
lungdamkoh biakpiakna-ah tumgingte in thupi hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Nehemiah
hunlai-a biakpiaknate ah lungdamkohna lasa lapawl nih koih uh hi. Hih
lapawlsate in lasak kawmin tumging tumte tumging tumin Jerusalem khuapi kimvel
uh hi. Mun khat panin kipan khia uh a, tua panin khennih kisuah uh hi. Pawl
khat in leilam zuanin pai uh a, kim khat in taklam zuan in khuapi kimkot uh hi.
Pawl khat pen Ezra in amaute mai-ah pai-in makaih hi. A dang khatte nungah
Nehemiah in zui-in pai hi. Hih Lapawl nihte Valley Kongpi-ah kituah kik uh a,
tua panin biakbuk zuankhawm ciat uh hi. Siampite in lasa pawlte zui-in pengkul
mut uh hi. Lasa-te pawl nihte in biakbuk
sung a lut uhteh pawl khat le pawl khat kimaingat uh hi. Limtak geelkholh,
kiginkholhna tawh biakna pia-in a sepna khempeuh uh kiciansak mahmah uh hi.
Bang hangin music in biakpiakna leh
pawi-te ah thupi hiam cih i theih nadingin biakbuk siksanin i entel ding hi.
Biakbuk a kizang music in gualnopna adingin (concert) kizang hi lo hi;
pawibawlna concert tumgingte, Beethoven 4th symphony va ngai dingin va pai tawh
kibang lo hi. Biakbuk ah music ahihleh tumging tumte mah in tum uh a, lasa
pawlte’n lasa-in mihonpi in lukun-in thungen uh hi. Lasa, tumging tumna (Music)
in biakpiakna khat hi.
Biakbukah biakpiakna in a taktakin
citziathuai thei mahmah hi. Kua in khialhna nei lo ganhingte ngawngtanna thuak
mumu nuam ding hiam? Tua bangin
mulkimhuai lakah lasakna leh tumgingte in vantung tawh hong kinaisakin
biakpiakna in nuamna tawh hong kidim thei hi.
Lai Siangtho in a gen tumging music
tawh kisai endih ni. Pai. 15:1; 2Khang. 20: 21, 22; Mang. 15: 2-4.
________________________________________________________
________________________________________________________
Vantungah
hi taleh leitungah biakpiakna-ah lasakna leh tumgingte (music) in biakpiakna
khat hi. A mite adingin Topa nasepnate leh ‘sapi’ tungah zawhnate hangin Topa
min phat uh hi. Tua bang zawhna hangin Topa phat lo-in kua om thei ding hiam?
Pasian in a hong hotkhiatna hangin Amah a phat i hi hi.
Topa min a hong phatsak thute - Topa
in na tungah a hong septe ngaihsun in.
WEDNESDAY Dec 4
Pasian
biakpiakna Sungah Meihal Biakpiakna
Neh. 12: 43 sim in. A lian mahmah
lungdamkoh biakpiakna bang thupi-na nei hiam?
___________________________________________________
________________________________________________________
Biakbuk sung a biakpiaknate ah meihal
tawh biakpiakna kihel hamtang hi. Meihal biakpiakna tuamtuam om a, mawhmai-na
kamciam hangin biakpiakna, Topa tungah lungdamkohna leh Amah tawh kikholhkhop
biakna nei uh hi. Sisan tawh biakpiakna in Pasian biakna-ah a bulpi khat hi.
Tua bangin biakpiakna a pia mi in Pasian kua hi-a, Ama thuman thutak, a
kipulaak khol Messiah, A mite ading a nuntakna hong pia ahihna theitel ding uh
hi. Bang hang hiam cihleh Messiah in Pasian Tuuno hi.
Jn. 1: 29, 36; 1Kor. 5:7; Mang. 5: 6,
12, 13 sim in. Meihal biakpiaknate in bang limcing uh a, bang pulaak uh hi, ci
hiam? Nidang Israelte in ganhing sisan tawh biakpiakna hangin lungdam kipak uh
ahihleh, tu-in eite in bang zahin lungdam zaw ding hi lo i hiam? ___________________________________________________
___________________________________________________
Neh.
12: 43 sungah “lungdam,” “nuam” cih kammal tam veipi kigelh hi. Amaute mawhna
hangin ganhing khat in sihna thuak a, a lipkhaphuai ganhing sihnate lakah
amaute in lungnopna leh nuamna nei thei uh hi. Pasian biakpiakna-ah Amah
zahtakna leh kihtakna tawh biak ding kisam hi. Tua bang mahin lungdam kipaakna
biak ding thupi hi.
Late 95 in lasakna, awging khia-in
phatna leh tumging tuamtuam tawh Pasian phatna thupi hi, ci-in hong hilh hi.
Tua banah Topa mai-ah kiniamkhiat a lukuun, khukdin cihte kisam hi (Late 95: 1,
6). Eite hong Piangsak Pa biakpiaknate
ah lungdam kipakna leh zahtakna a tonkhawm ding hi.
Na khempeuh a Bawlpa in (Jn. 1: 1-3)
Singlamteh tungah kilhna thuakin a
bawlsa mite mawhna hangin hong si hi, cih thu in na lungsim bangci hong sukha
hiam? Na sung panin nuamna ahih keileh zahtakna koi hong phul masa zaw hiam?
THURSDAY Dec.
5
Siampite
leh Levi Mite Piak Biakna
Neh. 12: 44 – 47 sim in. Bang hangin
Judahte in siampite leh Levi mite nasepnate hangin lungdam uh hi ding hiam?
Bang hangin amaute in mi thupi hiam?
________________________________________________________
________________________________________________________
Siampite
nasep in bang limcingkhol hiam? (Heb. 9: 1-11). “Khrih in mihingte adingin
vantung biakbuk sungah Pasian mai-ah mihingte ading mawhthuumna in singlamteh
tungah a hong Sihna, hotkhiat nasep a sepna-ah a kisam thu hi. Khrih in sihna
tawh hotkhiat nasep a zawh nadingin sihna pan tho-in van a kah a kipan tua
nasep kipan hi. Khrih in eite dingin tua biakbuk siangtho tawngnung sung dong a
na ma tung khin hi; eite in upna tawh Amah i va nai ding hi (Heb. 6: 20).”
Ellen G. White, The Great Controversy, 489.
Check again with English.
Nidang mite in tuhun eite bangin
thuman, khuavak a ngah khak loh uh hangun, biakbukah nasem dingin kituamkoih
Levi mite nasepte theihtelna nei uh a, biakbuk sunga amaute nasep in thupi a
hihna theitel uh hi. Amaute tungtawnin
Pasian nasepte lamdangsa uh hi.
Pasian kammal simna, thungetna,
biakpiakna leh amau mimal ciatin Topa tungah ki-apna hun tampi zang uh hi. Tua
hi napi biakbuk a nasemte mangngilh ahih manun kipuahphat ding kisam ahihlam
phawk uh hi. Kipuahphatna a neih khit uh ciangin amaute aitangin nasem Levi
mite nasepna hangin mipi in lungdam uh hi. Pasian in biakpiakna dingin a
geelkholhsak a om bangin Levi mite nasep in Topa lungkimna ngah hi.
Ahi zongin mipi in Nasemte,
Thuhilhsia-te, lasate leh tumging tumte a manphatna phawk kha lo uh hi. Nehemiah
hunlai-in mipi in Levi mite limtak panpih uh a, khat veivei ciangin panpih gina
lo hi. Levi-te in innkuan sung nuntak khuasak nadingin nadang semin biakbuk
nasepna-ah hunbit sem thei lo uh hi. Bang hang hiam cihleh mipi in sawm-ah khat
leh sumpite puak lo uh hi.
Sawm-ah khat leh sumpi om lo-in
nasepna in mainawt thei lo hi. Pasian nasemte in mainawtin a sep zawh nadingun
sum le paai, thapiak kisam hi. Pawlpi in paubaang lo-in om lo hi; pawlpi in
kicing kei taleh leitung mun khempeuhah hotkhiat nasep kizawh nadingin Pasian
tungah i ap kik ding sawm-ah khat, sumpite tatsat lo-in i piak ding kisam hi.
FRIDAY Dec.
6
Simbeh
Ding: Ellen G. White, “ Growing Up Into Christ,” 67 – 75 in Steps to Christ.
Tatsate in a tawntungin Khrih
singlamteh la-in sa ding uh a, a bei thei lo a sin ding thu ahi hi. Vangliatna
tawh kidim Khrih a muh uh ciangin singlamteh tungah thahna thuak Khrih mu ding
uh hi. Simzawhloh leitungte A Bawl Pa, Pasian It Mipa, Vantung Liatna Pa,
cherub leh seraph khempeuh in bia-in a min a phat uh Pa Pasian in a puk mite
phongto dingin Amah mah hong kiniamkhiat hi;mawhna, maizumna, siatna hong
thuakin Pa maitang in a muh ngam loh, gimna tawh kidim leitung in a lungtang
kitamkhamsakin, Calvary ah singlamteh tungah a nunna hong pia Pa in a bei ngei
lo ding phatna ngah ding hi. Na khempeuh a Piangsak Pa, na khempeuh tungah
Thukhen Pa in Ama vangliatna nusia-in Amah leh Amah hong kiniamsakin, mite
nawlkhin tuak Amah hi-in, na khempeuh leh mihing khempeuh in lamdangsakna tawh
Amah bia ding hi. Tatkhiat minamte in
amaute Honpa maitang a vangtaang leh vanglian Pa Pasian mu ding uh hi;
amaute in Ama Kumpi Tokhom mu-in a kip tawntung Ama Gam in bei ngei lo ding a,
amaute phatna lasak in: “Thahna thuak Tuuno, eite a hong lei Ama sisan manpha
in phat dingin kilawm hi” Ellen G. White, The Great Controvery, 651, 652.
Kikup
Ding Dotnate
1. Koi bangin biakpiakna-ah Pasian zahtak
kihtaakna leh nuamna tonkhawm ding
hiam? Zahtak kihtaakna leh nuamna in a tonkhawm thei ding mah a hiam?
2. Israelte in Jerusalem kulhpi a cianna uhah
Topa kepna nuai-ah zawhna pawi bawl uh
hi. Topa Pasian kepna lo-in tua kulhpi in a mawkna hi, ci-in pulaak uh hi.
Solomon in hih bangin genkhia hi: “ Topa in innlam kei leh innlamte sepna a
mawkna hi. Topa in khuapi hutpih keileh khuapi cingte cinna a mawkna ahi hi”
(Late 127: 1). Topa ading hanciamin nasep lawhcinna tawh kisai-in bang hong
hilh hiam?
3.
Biakpiakna-ah lasakna leh tumgingte
in bang dinmun nei hiam?
4.
Jesuh in vantungah eite Siampi hi. Ei
ading bang sem hiam? Leitung biakbuk sung a siampite nasep in vantung biakbuk a
eite ading Jesuh nasep bang hong hilh hiam?