LESSON
5 JULY
27 – AUG. 2
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim
Ding: 1Sam. 8: 10 – 18; Amos 5: 10- 15; Micah 6:8;
Pian. 19: 1-13; Ezek. 16: 49; Isa. 1: 15 – 23.
KAMNGAH:
“Mipa aw, Topa in a hoih hong lak zo hi. Tua hi-a TOPA in nang tungah bang hong
kal ahi hiam? Thutangin gamta inla, lainatna it-in, kiniamkhiatin, na Pasian
tawh kalsuan khawm in” Micah 6:8.
Lai Siangtho sungah Thuciam Lui sunga
kamsangte a nunzia uh lamdang mahmah hi. Pasian sawl thute hangtakin pulaak uh
hi. Kamsangte in hehna, dahna, lungkhamna tawh a gen uh thute amaute’n a za
nuam kei zongun, tua thute nawlkhin theih hi lo hi. Kamsangte in a masa-in
Israel leh Judahte kiangah kisawl ahih mah bangin Pasian kiang zuan dingin hilh
uh hi. Amaute kimlepaam a om namdang pasiante zui-in, amau gamtat bangin gamta
uh hi. A mawhnate uh kisikin, Pasian in amaute a itna thei-sakin, a bei-sa hun
a Pasian ompihnate pulaakin, Pasian tawh kigamla-in om le-uh a thuak ding uh
gimnate zong hilh khol hi.
Tua bangin kamsangte in makaite hi
taleh a mite a mawhsakna lianpen in cimawh genthei-te bawlsiatna, nengniamna
hi. Milim biakna, gamtat siatna khempeuh in mawhna hi. Tua banah cimawh,
genthei-te simawhin a nengniamte in gimna thuak ding uh hi.
SUNDAY July 28
Thuman Thutak Tawh
Nungta Dingin Sapna
Pasian in Israel mite sam-in amau adingin
geelkholhna nei a, ahi zongin amaute in Pasian’ sapna bangin nungta lo uh hi.
Khapsa gam sung a lut khit a sawt lo-in kamsang leh thukhen pa Samuel tungah,
namdangte’n kumpi a neih mah bangin Israelte in zong kumpi deih uh hi
(1Sam.8:5).
1Sam. 8: 10-18 sim in. Israelte’n kumpi a ngetna hangun Samuel in
vauhilhkholhna bang nei hiam?
_________________________________________________________________ ___________________________________________________________
Israelte in namdangte tawh kibangin
kalsuan kipan ding ahihlam Samuel in mu hi. Samuel in kumpi masa dingin Saul
hilh a, a gen bangin a sawt lo-in tangtung takpi hi. Israel gam in nopna tawh
kidim laitakin zong David leh Solomon in zia-etna, siatna leh namdangte
vangliatna tawh kipelh lo uh hi.
Topa in kumpite leh kamsangte
tungtawnin a mite thuhilh tawntung hi. Kamsangte in Israelte lak a om cimawh
genthei-te a huh dingun Pasian in a sawl thu mangngilh lo-in Ama deihna bangin
a kalsuan nadingun hilh tawntung uh hi. Thutak thu maan tawh thukhenin, a
hoihin a gamtat nadingun Hebrew kamsangte in hilh uh hi. Israelte leh a
makai-te un thumaan lo-in nasemin, Pasian’ deihna a zuih loh manun gimthuakte a
huh dingin kamsangte in hilh tawntung hi.
Abraham Joshua Heschel in thu maan
lohna hangin Thuciam Lui kamsangte’
hehna leh tuhun leitung in thu maan a kin lohna hih bangin gen hi: “Kamsangte a
hehsak thu tu-in zong nisim i nuntakna-ah kimu den hi. Kamsangte in aman lo
thute a muh uh ciangin nakthei lo zah phialin heh uh hi. Eite in tatsat lo-in
aman lo-in nasepna, kineihkhemna, zuau thute i awlmawh nawn kei a, i hehna
piangsak nawn lo hi. Kamsangte ahihleh aman lo thu neu khat in leitung susia
zah phialin ngaihsun uh hi.” The Prophets (New York: Jewish Publication Society
of America, 1962), 3,4.
Kamsangte in Pasian lungsim leh a ngaihsutna pulaak uh
hi. Kamsangte in Pasian aitangin thugente ahih manun, khitui tawh kidim Pasian
mit bangin kuama muhloh gim thuak mite mu-in aman lo-in sepnate hong musak thei
uh hi. Tua hileh Pasian tawh mapangin sem dingleh i kimlepaam a om nengniamte
khakkhia-in a dahte hehnep dingin hong sawl hi.
Koi bangin “namdangte
bangin” nungta-in siatna kithuak hiam?
MONDAY July 29
Amos
“Kei pen kamsang ka hi kei a,
kamsangte’ ta zong ka hi beek kei hi. Kei pen tuucing ka hi a, theithek huan
puah tawh a thuahkhawm ka hi hi. Ka tuucinna panin TOPA in kei hong samkhia a,
ama mi Israel-te tungah thugen dingin a hong sawl hi” (Amos 7: 14, 15).
Amos in kamsang dingin amah le amah
kicing kisa het lo hi. Kamsang dingin siamna kisam khat zong a neih lohna kitel
hi. Tua hi taleh Israel a kipan a thugen a za khempeuh lungtang sukha hi.
Kamsang dangte mah bangin a kim a paam a om gamte, Syria, Philistia, Phoenicia,
Edom, Ammaon leh Moab, khat khit khat amaute’ tatsiatna, mawhnate pulaakin a
tuah ding uh Pasian’ thukhenna gen hi (Amos 1: 3 -2:3). Tua bangin Israelte in a galte uh thuak ding
a zak uh ciangin lungdam kipaak ding uh hi. Bang hang hiam cihleh amaute hangin
Israelte in gimna thuak uh hi.
Amos in namdangte thuak ding a gen
khit ciangin, sawtnai lo-a gam kikhen Judah leh Israelte thuak ding Topa’
thukhenna pulaak hi. Amaute in Pasian nial uh a, a thumang lo ahih manun amaute
thuak ding gimna, Amos in Pasian aitangin pulaak khol hi (Amos 2: 4,5). Amos in
Saklam kumpite kim a om mite’ thuak ding gimnate a pulaak takteh Judahte kipaak
mahmah kha ding uh hi. Ahi zongin Amos in Judahte thuak ding thute zong pulaak
hi. Topa’ muhna ah Israelte in siatna, milim biakna, aman lo-in gamtatna tawh
kidim ngitnget ahihna uh Amos in pulaak hi.
Amos 3:9 -11; 4:1, 2; 5:10-15; 8: 4-6
sim in. Amos in bang mawhna langpan hiam?
__________________________________________________________________ ___________________________________________________________
Amos in amaute thuak ding gimnate a
pulaak in ah amaute zaknop theih dingin kampau lo hi mah taleh a hilh thute in
Topa kiang zuan dingin hilh hi. Tua
banah cimawh, genthei-te huhin, aman-in nasem dingin hanthawn hi: “Thutang, tui
bangin luangkhia-sak unla, thuman, a kang ngei lo tui bangin luangsak un” (Amos
5:24). Amos in a nunung pen a genkholh thu in Pasian mite thaksuah kik nading
thu hi (Amos 9: 11-15). “Amaute langpanna a liat mahmah hun sungin amaute
kitangsapna lian penpen Pasian thupuak in mawhmai-na leh lametna hi” Ellen G.
White, Prophets and Kings, 283.
A hoih lo khat
puahpha dingin kamkhuah pau kisap hun a om hiam? Koi bangin tua bang kampau
ding kilawm leh kilawm lo khentel ding i hiam?
TUESDAY July 30
Micah
“Mipa aw, Topa in a hoih hong lak zo
hi. Tua hi-a TOPA in nang tungah bang hong kal ahi hiam? Thutangin gamta inla,
lainatna it-in, kiniamkhiatin, na Pasian tawh kalsuan khawm in” Micah 6:8. Koi
bangin hih thu na nuntakpih hiam?
Micah 6:8 in mi tampi theih Lai
Siangtho mun hi. Laisuan tuamtuamte, laihawmte sungah zong kigelh mun mahmah
hi. Ahi zongin Amos in tua bangin a gen thu, ama hun lai-a mite nunzia tam i
thei kei hi.
Micah 2:8l 3:8-12 sim
in. Mite in bang semin Amos in mawhpaih hiam?
_________________________________________________________________ ___________________________________________________________
Ahaz kumpipa in Judah mite a uk a
kipanin Israelte a siat mah mah laitak hi. Mun khempeuh ah milim biakna,
gitlohna tawh kidim hi. Cimawh, genthei-te in nengniamna thuak semsem uh hi.
Ama mai-a kamsangte mah bangin Micah in aman a gamta lo-te’ thuak ding gimna
pulaak kamsang hi. Micah 1-3 in Pasian mite gitlohna, amau mawhna hangin amaute
thuak ding gimna, Pasian hehna, a dahnate pulaak hi. Ahi zongin Pasian in a
mite nusia tawntung lo hi. Gimna lianpi thuak ding uh hi mah taleh kamsangte in
Pasian in tatsat lo-in a mite hehpihin a itna pulaak uh hi. Pasian in amaute
it, kemcing ahih manin amaute vauhilh hi. Pasian in amaute mawhna maisakin
bawlpha nuam hi. Pasian in amaute tungah a tawntungin hehpai suak lo ding hi
(Micah 7: 18-20).
Tua bangin Pasian in amaute it ahih
manin amaute gamtatzia ding hilh hi. Thu maan-in, itna hehpihna nei-in
kiniamkhiat ding uh hi. Thuneu tawh a kibat hangin tua bangin a om nadingun
kimlepaam siatna nusia-in, hamsatte a kantan uh kisam hi. Aman lo-in nasemin
huaihamna, gitlohna tawh kidim mite lakah thu maan, itna, hehpihna,
kiniamkhiatna a neih zawh nadingun cihtakna, hanciamna, hangsanna kisam hi. Ahi
zongin eima tha tawh a zo ding i hi kei hi. Topa tawh tonkhawmin i zo thei hi.
Bangci bangin Pasian
mai-ah hehpihna, itna, kiniamkhiatna tonkhawm hiam?
WEDNESDAY July
31
Ezekiel
“Sodom mawhna’ tawh kisai thu dong
ding hi lehang Khristian tampi in numei pasal mawhna leh gitlohna pulaak kha
ding uh hi. Pian. 19: 1-13 sungah siatna thuak Sodom siatna kigelh hi. Sodom
mawhna in i ngaihsutna sangin lianzaw thamlai hi. Ezekiel pulaak ngaihsun in:
“Na sanggamnu Sodom’ mawhna in, amah le a tanute in nek ding tampi nei-in
nuamsa mahmahin, daitakin om uh ahih manin amaute kiphasak uh a, a zawng a
cimawhte don lo uh hi” (Eze. 16: 49). Pasian in siatna, gitlohna tuamtuamte
awlmawh lohna hi lo-in, ahi zongin Sodom
kisiatna a hang, Ezekiel tungah a pulaak thu in, sum le pai ah aman lo-in
gamtatna, cimawhte don lohna hang hi, ci hi.
Numei pasal mawhna a siat mah bangin
aman lo-in sumngahna zong siatna hi lo hiam? Amos khit ciangin Micah, Isaiah
leh Ezekielte in kisiat ding genkhol uh hi. Jerusalem in Babylonte ukna nuai-ah
saltangin a om khit uh ciangin, Ezekiel in Pasian in a mite puahpha ding a
kamciam genpi belin nei hi.
Eze. 34: 2-4, 7- 16 sim in. Pasian in gitlohna tawh kidim Israel makaite
leh Topa in a mite tuu bangin a ciinna tehkak in. Koi bangin makaite in a
zawngkhal tuu-te a kepzia uh leh Topa kepzia kilamdang hiam? ___________________________________________________ ___________________________________________________
Bangzahin siatna tawh kidim uh a,
Sodom bangin kisia khin uh hi mah taleh Topa in amaute zongin siatna pan
honkhia-in a puahphat ding ngak tawntung hi. Pasian in Jerusalem puahkikin
biakinnpi lam kik ding a, amaute teenna gamah puakkik dingin geelkhol hi.
Pasian pahtawi-na biakna pawite tawh lungdam kik ding uh hi. Topa in amaute
teen nading mimal tawh kizui-in leitang, amau gamh dingin pia ding hi (Eze. 47:
13 – 48). Egypt panin a hotkhiat khit
ciangin Topa in Moses leh Israelte tungah a pulaak mah bangin, saltanna gam
panin Israelte in suahtakna ngah ding uh hi. Cimawh, nenniam thuakte a kipan
khualmite in zong suahtakna ngah ding uh hi.
Hoihna, nopna tawh nungta thei ding hi
napi eite khensatna hangin siatna, gitlohna tawh kidim hi mah lehang i Pasian
in kisik hun hong pia Pasian hi, cih thu bangzahin thupi hiam?
THURSDAY August 1
Isaiah
Isa. 1: 15 – 23; 3: 13 – 15; 5: 7,8
sim in. A kim a paam a om mite’ nunzia a muh ciangin Isaiah pulaak thute koi
bangin na pulaak ding hiam?
___________________________________________________________________ ___________________________________________________________
Isaiah thuhilh masak in (Isa. 1-5)
Pasian phawk lo-in siatna tawh kidim uh ahih manun thukhenna thuak ding uh hi.
Ahi zongin Ama kiang zuan kik le-uh Topa in amaute bawlpha-in amaute gamah
teengkik ding uh hi, ci-in kamciam hi. Amaute siatna hangin Isaiah in dahna
lianpi thuak hi. Kamsangpa in Pasian in kua hi, ci-in a theihtelna, Pasian in a
mite a khualnate siksanin a beisa thute ngaihsunin, genthei mi tampite thuakna,
siatna hangin amaute thuak ding thukhennate hangin dahna tawh kidim hi.
Isaiah in dahna tawh a nasep zomsuak
hi. Pasian in Israelte ading a sep, a bawl nate phawk tawntung dingin hilh hi.
Gim thuak uh hi taleh Pasian in amaute adingin a sepnop nate hangin lametna
guan hi. Tua ahihteh amaute in tu-in Topa zongin Amah tawh thuciamna thak nei
dingin, siatna a bawl uh kisikin, a nunzia uh khel ding kisam hi.
Isaiah 58 leh 59 in thutak, aman a
gamta ding thuhhilhna hi. Isaiah in amaute nunzia hih bangin pulaak hi; “Thutang
kihawlkhia a, thuman in hong naih thei lo hi. Mihonpite’ kikhopna munah thuman
kizanglo a, thutang tum thei lo hi” (Isaiah 59: 14). Ahi zongin Isaiah in
Pasian in tua bangin a gamtatnate uh thei lo hi lo-in, Topa in a mite honkhia “Honpa”
hong pai ding hi (a neu 20), ci-in pulaak hi.
Isaiah in a thuhilhna sungah Messiah
hong pai ding limgen mahmah hi. Messiah hong pai ciangin thumanna, hehpihna,
damna leh Amah tawh kizopna hong pia ding hi.
Isa. 9: 6,7; 11: 1-5; 42: 1-7; 53: 4-6
sim in. Koi bangin Isaiah pulaak thute in Jesuh nunna, a nasep, a sihna tawh
kizopna nei hiam? Isaiah genkholhnate Jesuh leitungah a hong pai-na thu bangci
pulaak hiam?
FRIDAY August 2
Ngaihsutbeh Ding:
Ellen G. White, “The Assyrian Captivity,” 279 – 292; “The Call of Isaiah,” 303
– 310, in Prophets and Kings.
“ Nenniamna, aman lo-in gamtatna, a
khengval noptatna, nopsak theih tawp a nopsakna, maizumna nei lo zukham-in
pawibawlna, uangtat luatna, siatna gamtat hoih lohna-ah zualzannate nusia-in, a
siatnate uh paisan dingin ngaihtakin tangko tawntung uh hi taleh, kamsangte
thuhilh in a mawkna suak hi.” Ellen G. White, Prophets and Kings, 282.
Isaiah in mite nunzia khua-sak a muh
ciangin lungkia hi. Aituam ngah ding bek ngaihsut lianpi-in nei ahih manun inn
khat khit inn khat, lo khat khit lo khat neih behbeh uh hi. Thu maan panin lampial uh hi; mizawngte
hehpih lo uh hi. Makaite in cimawh, meigong tagahte, a genthei-te a huu, a dal
ding masuan nei uh hi napi, amaute thuumna aw nunghei uh hi….. Tua bang hun in
Uzziah uk hun beikuan hi-in Pasian in Judahte vauhilhna leh a nunzia uh kikhel
ding pulaak dingin Isaiah in sapna ngah hi.
Isaiah in tua ding hamsa sa hi. Bang hang hiam cihleh langpanna thuak
ding cih thei khol hi. PK. 306, 307.
“Kamsangpa gen thute in Pasian hong
hopihna aw hi, ci-in i ngaihsut ding kisam hi. Cimawh khat hehpihin huh ding,
vangik pua mi, nengniam thuak mi panpih ding nunghei kei in.” PK., 327.
KIKUP DING DOTNATE
1. Genkholhna cih ciangin mailam thupiang
dingte hi, ci-in i thei hi. Thuciam Lui kamsangte in amau hun-a a nungta mite’
nunzia tawh kisai a gen thute uh ngaihsun
lecin, koi bangin kamsang khat ii nasep na ngaihsutzia hong khel hiam?
2. Kamsangte nunzia, a thugente uh thu maan
thutak tawh pulaak ding hamsa-in,
lauhuai dinmun hong tun thei hi, ci-in koi bangin hong lak hiam? Bang hangin
kamsangte in tua bangin mainawtin kalsuan uh hi ding hiam?
3. Kamsang laigelhte tungtawnin Pasian in a
mite tungah hehna leh hehpihna nei ahihlam kimu hi. Koi bangin Pasian zia le
tong, hehna leh hehpihna tonkhawm hiam?
TOMLAKNA:
Thuciam Lui kamsangte in a mipihte uh adingin deihsakna lianlua ahih manin
Pasian deihna tawh kituak lo-in gamtat siatna tawh a kidim uh ciang hehna,
thangpaihna tawh kidim uh hi. Pasian
mahmah in zong tua bang siatnate deih lo-in a zawngte, nengniam thuakte adingin
aman a nasem ding pulaak hi. Pasian kiang zuan dingin sapna sungah aman lo-in
nasepna khempeuh nusia-in, Pasian in a kamciam a hoih zaw nunna sungah nungta
ding uh hi.