MUC

Print Friendly and PDF

Saturday, March 16, 2019

NUNTAK SUNGIN A NUAM HUNTE leh Lesson 1 March 30 – April 5 A HUNHUNIN A HONG PIANG THUTE


NUNTAK SUNGIN A NUAM HUNTE

    Piansak ni guk nitum ding hi ta hi. Tua ma ni nga sungin leitung in limlemel neihlohna pan na khempeuh etlawm kicinna tawh kidim hi.  Khuamial pen khuavak tawh kilaih hi. Pasian thupiak bangin tuite in amau omna ding mun ciatah hong kigawm hi. “Tuipi kiangah hih ciang bek na pai ding a, hih banah na kin nawk kei ding hi. Na tuihualte hih ciang bek pai ding hi,” ka ci hi (Job 38:11). Singkung leh paak namcin in leitung hong zeem hi. Vasate amau namciat tawh etlawmin, nga-sa leh tui sung ganhingte amau omna ciatah nuamsa mahmah uh hi. Ganhing namkim in Piangsak Pa bawl bangin amau omna ciatah nuamna tawh kidim uh hi. Nuntakna nei khempeuh a bawl khit ciangin Pasian in Ama limlemeel suunin a tuam vilvelin mihing hong bawl hi.

    A masa pen Sabbath hong piankhiatin Pasian in a bawlsa na khempeuh “hoih mahmah hi,” ci-in pulaak hi (Pian. 1:31). A kicing leitung, hoihna dim mihing in a om tawntung dingin kipiangsak hi. Tua bangin leitung omsuak hileh, Adam le Eve a kipan amau khang sawn in tatsat lo-in a tawntungin lungdamna tawh kidim ding uh hi. Na khempeuhte hangin amau nupa bek in nuamsa hi lo-in Pasian tungah nuamna tawh kidim uh hi. Mawhna tawh kidim leitungah nungta mite in tua nopna i thei zo kei hi. Siatna tawh kidim khin i hih manin piancil leitung nopna mihing ngaihsutna in ban zo lo hi. Mawhna om lo leitung leh mawhna dim leitung, bangzahin kilamdang hiam? Ellen G. White in a kilamdanna hih bangin pulaak hi: “singkungteh khia masa pen, paak vul masa pen in sihna pulaak hi. Tuhun mite dahna, kahna sangin Adamte nupa dahna kahna lian zaw hi. Dahna, sihnate a muh uhteh nuntakna nei khempeuh sungah sihna om hi, cih hong phawk uh hi.” Patriarchs and Prophets, 62. Tua bang sihnate mihing in dal zo lo hi; i nuntakna-ah i tuah ding hi, ci-in i telsiam ding kisam hi.
    Tu quarter sung i sin ding thu in nunna leh sihna in tawnkhawm tawntung hi. Mihing innkuan khat a piankhiat nadingin a masa-in pasal leh zi, tua panin tate cih bangin innkuan hong kipan hi. Adam le Eve, siampite, David a kipan tuni ciang dong, mihing kizopna in innkuan sung pan hong mengkhia hi. Lai Siangtho sung kigelh thu khempeuh in innkuan tawh kizopna nei lo om lo hi. Zi, pasal tampi neihna a kipan innkuan kisiatna piangsak thu tampi hong khang hi. Kuama dalzawh loh siatna in nuntakpih hong suak hi. Innkuan i cih in bang hi, cih muhzia kibang lo tuamtuam, innkuan kisiatna om hi mah taleh innkuan manphatna kip tawntung hi. Siatna, hoihna khat peuh in innkuan huzaap thei hi. Nunzia, innkuan kalsuanzia thupi mahmah hi.
    Mimal khat ciat in kibatlohna tuamtek i neih mah bangin innkuan khatlekhat zong kibang lo hi. Tu quarter sungin nunzia leh innkuan hong kipsak thei thute i kikum ding hi.

Translated by Dr. Mungpi


LESSON 1
March 30 – April 5
A HUNHUNIN A HONG PIANG THUTE

Tu Kaal Sung Sim Ding: Pian. 1; 8:22; Late 90: 10; Job 1: 13 – 19; Sawl. 9: 1- 22; Phil. 1: 6; Rom. 6:1.

KAMNGAH: “Na khempeuh in hun nei ciat hi. A piang khempeuh amau hunhun kipiangsak ahi hi.  Thuhilhna 3:1.

          Paunak, lakam hoih mahmah pawlkhat Kumpi Solomon gelhkhiat hi. “Hih leitungah a piang thu khempeuh, Pasian in ama pian’ hun dinga a sehsa hunin a piansak ahi hi. Suah hun om a, sih hun om hi. Suan hun om a, bawhkhiat hun om hi.Gawh hun om a, khoi hun om hi. Phel hun om a, lam hun om hi. Kah hun om a, laam hun om hi. Lupkhawm hun om a, tuamlup hun om hi. Kikawi hun om a, kikhak hun om hi. Zon hun om a, mansuah hun om hi. Kep hun om a, paihkhiat hun om hi. Balkek hun om a, phop hun om hi. Daih hun om a, pau hun om hi. It hun om a, muhdah hun om hi. Kido hun om a, kilem hun om hi” (Than 3:1-8). Hih kammalte in mihing’ nunzia tampi huam hi. I suah a kipan tatsat lo-in i nunzia kikhel toto hi. Khat veivei ciangin a hoihlam kikhelna a om mah bangin siatna lamah kikhelna zong om hi. Tua bang kikhelna kimkhat in eima khut sung a om mah bangin kimkhat in i khut sungah om lo hi.
          Tu kaal sungin innkuan tungah huzaap nei thu kimkhat i kikum ding hi.

SUNDAY                     March 31
A Kipat Tungin

          Lai Siangtho sungah na khempeuh kipatcilna kipulaak masa hi. A kipatcilin cih kammal Hebrew pau-in laimal khat bek hi (Pian. 1:1). Pian. 1 sung thubulpi in “limlemel nei lo leitung in kikhelin ni guk khitteh Pasian in a bawlsa na khempeuh tungah hoih mahmah hi, ci-in pulaak hi(Pian. 1: 31). Hih munah a kipatcil ci-in leitung kipatna pulaak hi.
          Pian. 1 sim in. Piansakna muhzia tuamtuam om taleh nate in ama thuthu-in hong piang khia thei ding hiam? Ahih keileh Pasian in ama geelkholhna tawh a piansak hi ding hiam? Piansak thu in Pasian’ zia le tong bang pulaak hiam?
________________________________________________________          ___________________________________________________
          “Nate kipiansak cil a kipan tu dong kikhel lo-in amau pianzia tek tawh om” (order) cih thu in a masa pen Vantung ki-ukna thukham masa pen hi. Ellen G. White, Signs of the Time, June 8, 1908. Leitungah zong tua bangin i mu thei hi. Mawhna in leitung susia hi taleh nate kipiansakcil a kipan tuhun ciang amau kipiansakna zui-in a hunhunin kikhel diamdiam uh hi (order, rhythm, regularity).
          Pian. 8:22 sim in. Koi bangin phalbi, tuuk, khuakhal hun kikhelna in nate kipiansak a kipan tuni dong kikhel lo hi, cih kimu hiam?
________________________________________________________          ___________________________________________________
         
          Mawhna hong lut khitin zong khua-hunte in amau hun zui-in kikhel ciat hi. Tua bang mahin ni, kha, aksi-te in “Sun le zan khenin, ni le kumte khen hi (Pian. 1:14). Piansak nate a kipan khua-hun in van thak leh lei thak omzia hong thei-sak hi (Isa. 66: 23).
          Bangci bangin ni sagih Sabbath in na nunna zia, na innkuan sung hong huzaap hiam? Sabbath banah a dang piansak nate a kipan a hunhunin hong kikhel khua-hunte hangin mihing in i hamphatpih a tuamtuamte ngaihsun in.

MONDAY                         April 1    
A Hunhunin A Hong Piang Thute

          Leitung mipilte (scientists) in lungtang manmanin kisai-in pumpi nasep semsak thei hi, ci-in pulaak uh hi. I pumpi in zong manmanin nasem hi. Kimlepaam piansak nate banah i pumpi mahmah in zong a nasep ding a om bangin manmanin nasem hi.
          A nuai-a Lai Siangtho-te in amau hunzui-in kikhel diamdiam khua-hun thu bang hong hilh hiam? Koi bangin tuate in innkuan nunzia tawh kizom hiam?

Pian. 21:8; Thkn. 13:24 ________________________________________
Pian.15:15;Thkn.8:32 ____________________________________________
Thna. 3:2 ____________________________________________________
Late71:5 _____________________________________________________
Pau. 5:18 ____________________________________________________
Late90: 10 _____________________________________________________
          I suah pan i sih kikaal sungin mimal tuahkhak thu i nei hi. Naupang kimkhat khangham man lo-in si uh hi. Kimkhatte in ahih leh khangham dong nungta hi. Naupang khatlekhat a khanzia uh kibang lo hi. Pawl khatte naupang dangte sangin pau thei baih zaw, lampai thei baih zaw hi. Naupangte hong khangtoto uh a, sangkah toto-in nasem thei dinmun dong hong tung uh hi. Hong picing khit uhteh zi nei, pasal nei-in hong khangto uh hi. Kimkhatte ahihleh zi nei lo, pasal nei lo, ahih keileh, ta nei lo-in nungta uh hi.
          Mihing kitam semsemin awn tampi kipha khin hi mah taleh mi khempeuh in kibatna tampi kinei hi (Sawl. 17: 26). Mihing khempeuh in i neih a kibang tampi om taleh a kibang lo i mimal hihna khat ciat i nei hi. Tua kilamdannate thupi hi. Bang hang hiam cihleh mihing khat i hihna pulaak hi. Tua kilamdannate in manpha hi. Mi khat ii neih loh khat nang na neih om ding a, na neih loh khat midang khat in na nei hi. Tua bangin khat le khat kihuh theihna hong om ding hi. Khat le khat i kibatlohnate in khat le khat aa dingin thupha hong suak hi. Gentehna-in khangno khat in khangham khat aa dingin phattuamna pia thei a, khangham khat in khangno khat aa dingin kimanna nei hi. “Khangnote’ thahatna pen amau’ minthanna hi a, khanghamte’ sam kanna pen amau’ thupina lim ahi hi” (Pau. 20:29).  Mihing in khatlekhat kilamdanna nei ciat hi mah taleh, mi khat ciat in Topa aa dingin nungta-in, midangte aa dingin zong nungta thei hi.
          Koi bangin tu laitak bangbang na nunzia hi taleh mi khat aa dingin thupha hi thei ding hiam? A diakin na innkuanpih khat aa dingin thupha hi dingin bang hangin hanciam lo-in nungta ding na hiam?

TUESDAY            April 2          
Lamet Loh Thu
          Job 1:13 – 19; 2:7-9  sim in. Job tungah bang thupiang hiam? A mun, a hun kibang kei taleh, Job thuak thute in koi bangin mihingte thuah thute pulaak hiam?
______________________________________________________
____________________________________________________________________
          Greek mipil Heraclitus in “leitungah kikhelna simloh a kip tawntung bang mah om lo hi,” ci-in pulaak hi. Lamet loh siatna a kipan thu khat peuh kituak kha zel hi. Nasepna pan kikhawlsakna, tuahsiatna tuamtuam, damlohna, ahih kei leh sihna, patau kangmei, lampai laitak pumpi tukvat cihte in lamet loh tuahsiatna vive hi.
          Kikhelna khempeuh a siahuai hi khin lo hi. Nasepna-ah zakahna cihte in a hoihlam a kikhelna hi. Ahi keileh tangval khat in zi neihna, nungak khat in pasal neihna cihte a hoih kikhelna khat hi. Ahi zongin lamet loh siatna khat i tuah ciangin i nunzia tampi hong sukha hi.
          Job in gimna a thuak khit ciangin a lamet loh thupha ngah dingin kilamen lo ding hi. Job in paubannna nei lo thuman, Pasian kihta-in siatna a pel mi hi, ci-in ciamteh hi (Job 1:1). Job in mihau mahmah khat hi. Job in zi nei-in tapa 7 leh tanu 3 nei hi (Job 1: 2, 3). Tua bangin nopsa takin a nuntak laitakun supna lianpi 6 thuak hi: a neihsa khempeuh beimang hi. A nasemte khempeuh, a tanu tapa khempeuh si khin hi. Pumpi taksa meima tawh kidimin, a zi leh a lawmte khempeuh in nusia uh hi. Nidangin a nunzia khempeuh kikhel khin hi. A innkuan sung nopna khempeuh beimang hi.
          Job in gimna lianpi thuak hi. Amah bangin gimna i thuak kha kei zongin lamet loh hingimna tawh kipelh kua om hiam? Nuntak nopsak laitak innkuan sungah lamet loh hingimna khat i tuah ciangin i nunna zia kikhelin a ngei bang nawn lo hi lo hiam?
          Leitungah a thak bangmah om lo hi. Abel in thahna thuak ding kilamen lo ding hi. Joseph in Egypt gamah salin zuak thuak dingin kilamen het lo ding hi. Hih minihte gim thuak in amau innkuan sung pan hong piang hi. Lai Siangtho sungah gim thuak mi tampi kimu thei hi. Koi bangin upmawh loh hingimna na tuah khak ciangin na upna hong hatsak hiam?

WEDNESDAY                    April 3
Nunzia Kikhelna

          Mihing in gamtat zia le tong ngei-na khat kinei ciat hi. Uham semsem lehang tua gamtatnate khel ding hamsa semsem hi. A kikhel mengmeng mihingte i hi kei hi. “Ka pasal kikhel ding ka hanciam mahmah hangin kikhel zo mahmah kei”…Hih in a kiza mun mahmah khat hi. Ahi zongin Pasian in mihingte hong khel tawntung hi; pumpi taksa a kikhel loh hangin gamtat zialetong hong khel hi. Hotkhiatna thu in nunna zia kikhelna hi. Pasian in mi thakin hong khel tawntung hi.
          Tarsus khua mi Saul tungah bang thupiang hiam? Koi bangin tua thu piang hiam? Sawl. 8: 1,3; 9:1-22; Gal. 1: 15 – 17          ___________________________________________________          ___________________________________________________

          Saul in Kha Siangtho sapna a zuih ciangin a nunlui gamtatna khempeuh phawk kikin Pasian thukham tawh kigam mi khat ahihlam kitel hi. Ama gamtat hoihna kisaktheihpih Pharisee mi khat hi mah taleh tu-in Pasian mai-ah kiniamkhiatin a mawhna khempeuh naupang khat bangin thuumin sihna thuakin sihna pan a thokik Honpa’ dikna bek mitsuan hi. Pa leh Tapa tawh nungta khawm ding utna lianpi tawh mawhmai-sakna lunggulhna lianpi nei-in ama thungetna kisang dingin lamen hi. “Pharisee Saul ii thungetna in a mawkna suak lo hi. A lungsim ngaihsutna khempeuh vantung hehpihna in khelin, tawntung Pasian’ ngimnate tawh kituakin hong nungta hi. Saul aa dingin Khrih leh Ama dikna in leitung na khempeuh sangin manpha zaw hi.” Ellen G. White, The Acts of the Apostles, 119, 120.
          Saul kikhelna in nang le kei kikhelna tawh a kibat loh hangin Topa in a hong khelna zia, i sungah hong teengin a hong nungta thu pulaak ding i nei ciat hi. Tua thute in Pasian tawh kituak nunzia hong nei-sak hi. Tua bang kikhelna in tha khat thu-in a piang hi lo hi; hun kisam hi. Khat veivei ciangin kikhelna om takpi mah ding hiam, ci-in lungkiatna kituak hi. Tua bang hun ciangin Phillipian 1: 6 leh Romans 8:1 lungngai-in ngaihsun lehang zawhna hong tung ding hi.
          Phillipian 1:6 leh Romans 8:1 in bang kamciam hong pia hiam? Koi bangin Khristian kalsuanna hong hatsak hiam?

THURSDAY              April 4
Khatlekhat Kizopna

          Lai Siangtho in kizopna tawh kisai thu hi. Pasian in a hong piansakin mihing khat le khat kizopna nei dingin a hong bawl i hi hi. Kuamah tawh kizopna nei lo-in amah kia tangteen mi tam lo hi. Amah aa ding bekin mihingin a piang kua mah om lo hi; midangte aa dingin mihingin a piang i hi zaw hi. I suah tungphetin kep leh koih i kitangsam hi. Ei le ei i dintheih ciang dong mite huhna kisam hi. Tua dinmun i tung zongin kuamah tawh kizom lo-in kuamah nungta thei lo hi. Mi tawh i kizom nuam tawntung hi; kithuah, kilawmtatna om lo-in kuamah nungta lo hi. Inn sung ganhing tuamtuam (gentehna-in ui) tawh kikhawl thei mite in a tawpkhakna-ah mi tawh kizopna mah mannei ahihlam thei uh hi. Tua hi-in i nuntak khua-sakna-ah innkuan sung khat le khat kizopna kisam mahmah hi.
          Mi tawh kizopna in i nunna zia, gamtat khua-hek hong huzaap hi. Mi na huzaap mah bangin midangte in zong nang hong huzaap hi. I ngaihsun kha ngei kei zongin tua bangin kizopna in nunzia a hoihlam huzaap thei mah bangin a sia-lamin zong hong huzaap thei hi. Tua hi-in tatsat lo-a pilvang takin kalsuan ding kisam mahmah hi. A hoih tawh huzaap ding thupi mahmah hi. A phadiakin innkuanpihte tungah huzaap hoih neih ding kisam hi.
          Rom. 15: 7; Eph. 4:2, 32; 1Thess. 3:12; James 5: 16 sim in. Mi tawh kizopna bang hong hilh hiam?
________________________________________________________          ___________________________________________________
          Mi tungah hehpihna, thukhualna na neih ciangin tua in ama tungah huzaap nei hi. Tua in ama nunna zia kikhelsak thei hi. Jesuh in mihing nunna a hong khel bangin nang le kei in zong midangte nunna kikhelsak thei huzaap a nei ihih manin mi hampha i hi hi. Ahi zongin i phawk khak loh hangin a hoihlam huzaap a om mah bangin a sia-lam huzaap om thei hi. Tua bang huzaap in mundang sangin innkuan sungah kimu thei hi.
          Lk. 11:34; Mk. 4: 24, 25 in mi tawh kizopzia bang zahin thupi hi, ci-in hong hilh hiam?

FRIDAY                      April 5
Ngaihsutbeh Ding: Nungzuipite in Khrih tawh a kikholhna tungtawnun a nunna zia uh kikhelna thu ngaihsun in. Nungzuipite in pilna nei lo uh hi; lungsimmawl mite hi. Jew ngei-na leh upna sungah tualbual mite hi. Ahi zongin tu-in Galilea Rabbi Mipa tawh hong kikhawl uh hi. Hazaatna thuak uh hi (Matt. 20: 20-24); langpanna thuak uh hi (John 3:25); upna nei lo bangin gamta zel uh hi (Mk. 9: 28, 29); Topa nusia uh hi (Matt. 26: 56); a Makai Pa lehhek hi (Matt. 26: 69 – 74).  Tua bang hi taleh mite in Jesuh tawh a kikhawlna uh panin upna sungah khangto hi. Mite in Jesuh tawh kikhawl mite hi, ci-in ciamteh uh hi (Matt. 26: 73).  Sanhedrin makaite in Peter leh John in pilna nei lo hi, ci-in thei napi uh, amau thugen a zak uh ciangin lamdangsa uh hi. Jesuh tawh nungta khawm ahihlam mu uh hi (Sawl. 4: 13).
          I innkuanpihte in Jesuh tawh nungta khawm mi ihihlam hong mu thei uh hileh amau tungah huzaap lianpi nei ihi ding hi. Ellen G. White in innkuan sung huzaap tawh kisai a genin-ah Jesuh tawh nungta khawm cih thu in bang hong hilh hiam? “Nunna zia tualniam mah taleh hehpihna, lungdamna tawh a kidim innkuan sungah itna leh nunna hoih teeng ding hi.” The Adventist Home, 18.

Kikup Ding Dotnate

1.      Thna. 3: 1-8 sim in. Bang hong hilh hiam?Koi bangin tua thuman thute nuntakpih ding na hiam?

2.      Na lawmte tungah na nunna hong khel thute pulaak in. Bang thute nuntakpih dingin kilawm a, bang thute pelh ding kisam hiam? Na telloh thute in bang hong hilh hiam? Na innkuan a hong huzaap na tuah khak thute ngaihsun in. Tua thute in bang hong hilh hiam?

3.      Khrih tawh nungta lo mi hi lecin tu-in na dinmun ding ngaihsun in. Tu-a na nunna zia tawh kilamdanna a om diam? Nunna hong khel Khrih’ vangliatna bang hong hilh hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<