LESSON 5 April 27 – May 3
INNKUAN ADING PILNA
KAMMALTE
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding:
Pau. 5:3 – 14; 13:22; 14: 26; 17:22; 23: 13; 31: 10-13; Matt. 19:5; 1Kor. 7: 3, 4.
KAMNGAH:
“Na lungsim khempeuh tawh TOPA muang inla, nangma theihna suang kei in. Na
hihna khempeuhah Amah phawk in. Tua hileh lampi man hong lak ding hi” (Paunak
3: 5, 6).
I suah khit ciangin innkuan sung
kizopna kilamdang hi mah taleh, naungek, naupang, nungak, tangval a kipan uham
dongin mi khempeuh in nulepa sung panin i piang hi. Mi kimkhat in ama
innkuanpih sim loh sanggam, ulenau nei lo hi. Mihing in bang dinmun tawh a
nungta zongin Paunak in nunna zia ding, thuhilhna, thudotna leh thu tampi hong
hilh hi. Innkuan sung kizopna zia ding tampi hong hilh hi. Pasian zahtak nulepa
in tate adingin etteh hoih hi. Nulepa in mundangah sangkah, nasem a tate tungah
laikhakin thuhilh a neih zel theih mah bangun Paunak sungah pa in ta a
thuhilhnate kimu hi. “Ka ta aw, na pa’ hong thuhilhna hoihtakin zui inla, na nu’hong
thugente ngai in” (Pau. 1:8). Thuhilhkikna sungah zong nulepa in tate thuhilh
ding thu pia hi. Pa in tate a hilhna tungtawnin vantung Pa Pasian in Amah a um
mite a hong hilhna thu za thei hi.
SUNDAY April 28
A Thuman Numei It In
Pau. 5: 3-14 sungah numei leh pasal
mawhna hangin buai-na, gimnate kigelh hi. ___________________________________________________ ___________________________________________________
Zi,
pasal in midang tawh numei leh pasal mawhna bawl lo ding hi. Tangval, nungak in
zong tua bang mawhna bawl lo ding hi. Paunak sungah pasal thuhilhna tam zaw a,
Solomon sungah numei thuhilhna tam zaw hi (Solomon 4: 12- 15). Tua bang mawhna
a bawl mite in siatna, gimna lianpi thuak ding hi. Tua bang numei pasal mawhna
in itna taktak siksan hi lo ahih manin itna kip kici thei lo hi. Tua bangin
mawhna sung a nungta mite in pumpi gimna thuakin, a neihsate bei ding a,
lunggimna tawh kidim uh hi. Tua bangin a nungta dingin a khentat mite in Pasian
thukhenna thuak ding uh hi.
Zi leh pasal kikal nopsakna in
mihingte tungah Pasian in a hong piak thupha lian mahmah khat hi. Tua bang
nopna zi le pasal kikaal sung bekah zat dingin Pasian in a hong piak ahi hi (Matt.
19:5; 1Kor. 7: 3, 4; Heb. 13: 4). Paunak
sungah nunna pia tuiluang tawh gentehin tua bang nopna pulaak hi. Zi le pasal kikaalah cihtaklohna a om ciangin
siatna hong tung hi. “Na khangno lai na tenpih na zi” cih kammal in (Pau.
5:18), zi le pasal in teek khin uh hi mah taleh tatsat lo-in tua itna tawh
nungta thei hi. “A it huai a ngaih baangin ngaihsun den inla, a ngaih banana
tawh lungkim in” (Pau. 5:19), ci hi.
Mawhna tawh kidim mihing in zi le
pasal kikaal sungah Pasian’ deihna tawh kituak lo siatna sung a nungta mi tampi
om hi. Pasian in mihing sungah ngaihsut theihna, thutheihna hong piak mah
bangin mimal khat ciat in ama deihtelna bangin nungta hi. Numei pasal kikaal
zia-etna khempeuh a do lo mi in tua bang siatna sung nungta hi. Pasian’ hong
geelsak bangin a nungta dingin a khentat mi in tua bang siatna pelh ding hi.
Pasian’ hong geelsak bangin a nungta zi le pasal in, siatna a pelh hi bek
lo-in, thupha ngah zi le pasal suak uh hi.
Bangci bangin zi leh pasal kikaal
buai-na nei nupa-te in nupa nuam a suah nadingun huh thei ding na hiam?
MONDAY April 29
Pa-Te Tungah Thuhilhna
A nuai-a Lai Siangtho munte in pa/pasal tawh
kisai bang hong hilh hiam?
Pau.
13: 22; 27: 23, 24 ____________________________________
Pau.
14:26 _____________________________________________
Pau.
15:1, 18; 16: 32 ______________________________________
Pau.
15:27 _____________________________________________
Pau.
29: 17 ______________________________________________
Pa/pasal in tate tungah huzaap lianpi
nei hi. Ama nunna zui-in tate zong nungta hi. Tate in pa-te tungah lametna
lianpi nei uh hi. Pa in tate makaihin, huh, panpih, etteh dingin tate in lamen
uh hi. Paunak in innkuan sungah a pil, innkuan sung a kem pa/pasal manphatna
pulaak hi. “Thuman lo tawh sum ngahna in innkuan lungkhamsak hi” (Pau. 15:27).
Pa/pasal in nasep tuamtuamte sangin a innkuan masak pen ding hi. Pasian a
zahtak pasal in lungduai kisin ding a, amah leh amah a ki-uk zo mi hi dingin a
hanciam mi hi. Ama tungah tate kingakna thu theitel hi. Tate limtak makaih,
pantah, seek thei hi. Ahi zongin tate’ deihtel theihna susia lo hi. Pasian
tungah a ki-ap pasal in Pasian’ deih bangin nungta ding lunggulhna nei-in, Ama
itna ki-uksak hi. Lai Siangtho siksanin tate makaih hi; thuman thutak sungah
tate khansuah hi.
A tawpkhakna-ah tate in nu a it dingun
pa in a hilh ding thupi mahmah hi. Pasal in a zi tungah citakin, itna a neih
tawntung ciangin, tua in tate in picing a suah dongin huzaap lianpi nei hi.
Paunak hong hilh thute in – Pasian tungah cihtakna, zi le pasal/nupa, innkuan
sungah cihtakna in mimal hi taleh kimlepaam khuasak nadingin kisam mahmah hi.
Sepna khempeuh matutna in mimal tungah kinga hi. Mawh zolna – numei pasal
omkhopna, thadahna, hauhna cihte om hi mah taleh a pil pasal leh zi in
khentatna hoih a neih nadingun Pasian tungah kinga uh hi.
Koi bangin nunna zia hoih thuguipite
hong hilh hiam? Koi bangin tate a kipan mite tungah a hoih hi taleh a sia hi
taleh huzaap om hiam? Bangci bangin gamtat lukhek kidawm siam ding na hiam?
TUESDAY April 30
Itna Tawh Puahpha
Tate thuhilhna leh kiseekna in thupi
hi (Pau. 10:17; 23:13, 14; 29:1. Nulepa in tate seek kul a, gamtat hoihlo
zongsatna hoih lote kipuahphat ding kisam hi; gamtat hoih lo-te tai-in, thumang
lote tai-hilh kul hi. Innkuan sungah tate tai-hilh tawh kisai Pasian deihna in
bang hi ding hiam? Paunak sungah hong hilh bangin, tua bangin kihilhnate in
mailamah tate in hoih tak a nuntak nadinguh deihna hi (Pau. 19:18). Pasian a
zahtak nulepa in tate in siatna tawh kidim ahihna uh theitel uh hi. Khrih vangliatna bek in siatna sung pan hong
puahpha thei hi (Ellen G. White, Education, 29). Khristian innkuan khempeuh in tate pantah
ding banah Pasian kiangah tate tunpih ding nasep masuan nei hi.
Singkungno khat zuun kul hi. Khrih in
a nungzuite a taihilh ciangin, gim piak ding deihna leh ama thuneihna pulaak hi
lo-in, a nunna uh kipuahin hotkhiatna sung a lut nading uh deihna hi. Itna nei nulepa in siatna vangliatna thei-in
Khrih kiangah tate makaih ding kisam hi. Itna tawh kidim nulepa in hehpihna
siksanin khialhna, siatnate puahpha-in, tate a neu tung pan mahun zuun ding uh
hi. Singkungno khat hoih takin puah a kul mah bangin tate zong picingin,
khangto-in Pasian a muantheih matengun vantung huhna tawh mapangin tate pantah
ding kisam hi.
Pau.
13:24; 23: 13, 14 in nulepa bang hong hilh hiam?
Lai Siangtho sungah tate thuhilhna
dingin ciangduai tawh sat cih thupiak tampi kimu lo hi. Ciangduai in kimakaihna limcing hi. Vantung
Tuucing Pa in a Tuute a makaihna-ah ciang zang hi (Late 23: 4). Ciangduai in
tate tawh kizopna-ah lungduai-na, tatsat lo-in makaihna, kizopna hoih,
kilawmtatna limcing hi (Thkna. 11: 18, 19). Tate in nulepa thuhilhna, seekna a
thuak uh ciangin amau hoih nading a nuntakna hotkhiat nading ahihlam a
phawktheih nadingun tate in ka nu ka pa in hong it hi, hong deihsak hi, cih
lungsim a neih ding uh kisam hi (Pau. 13:24).
Tate in nulepa taihilhna, seekna a
telkhialh uh ciangin koi bangin nulepa in tate tawh kizopna hoih nei thei kik
ding hiam?
WEDNESDAY May 1
Khatguak Tangteen A Hoih
Zaw Nuntakna Hiam?
Paunak sungah nupa kikaal, innkuan
sung lemlohna tuamtuam tawh kisai a pulaak thute khat veivei ciangin nuihzakna
piangsak thei hi. Tua bang thute in bang sukha hiam? Pau. 21:9, 19; 27: 15, 16.
________________________________________________________ ___________________________________________________
Paunak
in khatlekhat kizopna tampi hong hilh hi. Tua thute in muibun mahmah hi.
Gentehna-in dahna in lungkham mite kiangah lasakna tawh kibang hi, ci hi (Pau.
25:20). “mi khat in a vengpa zingkhangpi
in aw ngaihtak tawh thupha a piakleh a hamsiatin kisang ding hi” (Pau. 27:14).
Hihte siksanin hehna tawh kidim zi khat in pasal tungah bulh ding hi. Zi bek hi
lo-in pasal in zong innkuan sung siatna tun hi. Caiaphas leh Annas innkuan sung
ngaihsun in.
A lungdam lungtang in inn sung nuamsak
hi. Nuihna in mihing kizopna nuamsak hi. Nuihna in lungzinna, lunggimna
tawldamsak hi. “Lungdamna in zatui hoih khat hi-in, ahih hangin lungkhamna in
guhtui teepkang hi” (Pau. 17: 22). Nuihna in hehna, lungzinna thengsak thei hi.
Ahi zongin thulian, vai thupi-ah ciamnuih hoih lo hi.
Natna in damlohna khat pulaak hi.
Kitot kiselna, lungdam theih lohna, phun phun cihte in innkuan sung hi taleh
mihing khatlekhat kizopna susia hi. Tua bang hamsat thuak mi in midang tawh
kizop ding hamsa-in ngaihsun hi. Tua
bang ngaihsutna kihemkhia hileh kizopna hoih om kik thei hi. Innkuan sung hi
taleh mihing khatlekhat kizopna-ah Topa a itna uh siksan hileh, amaute kisapna
huh thei-in kizopna hoih hong om ding a, hehna, thangpaihna cihte bei ding hi.
Bang hangin innkuan sungah nuihna
thupi hiam? Koi bangin nuihna in siatna piangsak thei-in, koi bangin a hoihlam
a zang thei ding i hiam?
THURSDAY MAY 2
Hauhna Taktak Tawh Kidim
Numei
Paunak tawpna-ah a pil numei thu
kigelh hi. A pil numei nunzia bang kigelh hiam? Pau. 31: 10-31. ___________________________________________________ ___________________________________________________
Lakam
tawh kigelh a pil numei thu ciapteh huai hi. Hebrew laimal 22 pha-in Pau. 31:
10 31 in laigual kipatna khat ciat in
tua Hebrew laimal 22 khat ciat tawh kipan hi. Tua bangin numei pil kipulaak
kammalte in mimal khat ading banah mi buppi adingin mannei hi. Nupa hoih tawh
kisai Rabbi in “pasal adingin inn nuam in a zi hi” ci hi. “Zi hoih in a pasal
minthanna leh lungdamna hi a, a pasal a maizumsak zi in a pasal adingin a dam
theilo guh natna tawh kibang hi” (Pau. 12:4). Paunak a tawpna-ah a pil numei ii
nunzia kigelh hi: puansilh bawl, inn le lo nei, lo kho, inn sung nasep, sum
zeek siamna nei hi. Innkuan sung limtak
kem hi. A innkuanpihte in it-in pahtawi uh hi.
Numei khempeuh in tua bang hoihna nei
lo hi. Pasalte in tua bang hoihna siksanin zi-te tehna-in zang lo ding hi.
Paunak in zi hi taleh pasal ading hi taleh nupa khat in neih ding a kilawm thute
hong hilh hi zaw hi. Muanhuai-na, hehpihna, belhtaakcinna, cihtakna, hahkatna
cihte nuntakpih ding hi. Tua bangin nuntak zawhna ding lampi in Topa kihtakna
hi (Pau. 31:30).
“Zi hoih, a nampi gamtat zi (Pau.
31:10) in hauhna, hatna, sepzawhna pulaak hi. “Zi hoih” cih kammal Late 62: 10
ah hauhna ci-in kizang a, Joshua in “galhangte” ci-in pulaak hi (Joshua 1:14).
Boaz in Ruth pen numei gina ci-in pulaak hi (Ruth 3: 11). Pau. 31:10 in a zat
hauhna cih kammal in thu tampi huam hi. Hauhna man in gamtat zia le tong,
cihtakna, Topa zahtakna hi. Suangmanpha in tua hauhna lei zo lo hi.
A pil numei kua-te in na nunna zia
hong huzaap uh hiam? Koi bangin Pasian a zahtak numei, a manpha numei, numei
hoih na pulaak ding hiam?
FRIDAY MAY 3
Ngaihsutbeh Ding:
Vantung mitsuan in. “Khristian thu-um mite in a lungsim limtakin a kep ding
kisam hi. Pasian thu ngaihsutna nei-in biakpiakna-ah nuamsakna a neih ding uh
kisam hi. Mi tampi in Pasian thu ngaihsun ding, thungen ding, Lai Siangtho sim
ding thadah uh hi. Tua bangin Pasian tawh kizopna-in hun zat ding hunte a
mawkbei-in ngaihsun uh hi. Pasian deihna bangin a nungta mi in na khempeuhah
vantung gam masak hi. Tua bangin vantung mitsuan in a nungta mi in a sepna
khempeuhah thupha om ding a, a masuan tangtun ding hi. Vantung thute ngaihsun
dingin i lungsim kiseek kul a, tua dingin hanciamna, nuntakna khempeuh piak
ding kisam hi….. Eite in vantung thu-ah i khangcing zo nai kei hi. Eph. 4:13.
Ellen G. White, The SDA Bible Commentary, vol. 3., 1157.
KIKUP
DING DOTNATE
1. Khristian mi tampi in kipawl khopna
tuamtuam (support group network) tungtawnin zia-etna zo thei uh hi. Hih bangin
kipawlnate in bangci-in thunget
hun, Lai Siangtho sim hun, Kha Siangtho tungah
kinga ding a khangsak hiam? Khat veivei ciangin zongsatna hoih lo a kipan zia-etna khat zawh nadingin
makaihna, huhna (professional help) kisap hun om hi lo hiam?
2. Wednesday ni-a dotna sim kik in. Na
dawnkikna in bang pulaak hiam? Pasian in a lamdang thupha tampi hong pia-in,
koi bangin nuihna, lungdamna cihte in siatna suak thei hiam?
3. Pau. 31 sung a tawh kituak lo tuhun
mihing nunna zia in numei liansak hiam? Koi bangin a hoih lo nate panin kidal
ding na hiam?
4. A huampi-in innkuan tawh kisai Lai
Siangtho tawh kituak lo tulai mihing
khuasakzia bangte hiam? Lai Siangtho
tawh kituak pupa ngei-na zuih huai a om hiam? Koi bangin tuate in innkuan
kipsak hiam?