LESSON 10 JUNE 1- 7
TAWMVEI GIMNATE
Sabbath Nitak
Tu Kaal Sung Sim Ding: Matt. 7:5, 12; Eph. 1:7; 4: 26, 27; Phil.
2:4-8; James 1: 19, 20; Kol. 3:19.
KAMNGAH: “Hehna hangin khialhna piangsak lo-in na hehna uh ni na tumsak
kei un.” Eph. 4: 26.
Innkuan hoih penpen hi, ci-in i ngaihsutte in zong hamsatna, buai-na
tawh kipelh lo hi. Hih in mawhna tawh kidim leitungah kipelh thei lo hi. Kua in
niinpaai ding, taten amau nasep ding sem maw, sem lo en ding, sanglai bawl maw,
bawl lo, cihte a kipan innkuan sung vai khempeuh a nawngkai-sak khat hong om
ciangin inn sungah, buai-na neu ahi a, buai-na khat kituak thei hi. Inn sung
buai-na lianpi piangsak thei thu le la zong om thei hi. Teek leh mo kikaalah
buaina om thei hi. Inn sung papi in lungsim ngaihsutna man lo (mental illness)
khat in tate tung leh inn sungah buai-na piangsak kha thei hi. Pasian
mangngilhin zu le sa, guihtheih, khamtheih siatna sungah a nuamsa tate hangin
inn sung buai-na om hi.
Khat le khat ki-it tawntung ding (Jn. 13: 34; Rom. 12:10); khat le
khat kizopna-ah kilemin, kithu hual ding hong deih hi (Rom. 15:5; Heb. 12: 14),
khat le khat tungah thuakzawhna, lungduai-na nei-in ki-it ding (1Kor. 13:4 );
vangik kipuakpih ding (Eph. 4:2); midangte sangin kiniamkhiat zaw ding hong
hilh hi (Phi. 2:3). Inn sungah tua bang dingin a gen baih a, nuntak pih ding
hamsa hi. Tu kaal sungin innkuan sung buai-na a veengsak thei ding thute i
kikum ding hi.
SUNDAY JUNE 2
Buai-Na
Matt. 7: 5; Pau. 19:11
sim in. Buai-na tawh kipelh thei ding thu guipi nih bang hiam?
__________________________________________________ ________________________________________________
Paunak gelhpa in a muhkhiatna thu hih bangin pulaak hi: “Kitotna a
pian ciangin tui buahsah tawh kibang ahih manin, hong nasia-in kilai-na a pianma-in
taisan in” (Pau. 17:14). Buai-na lian
semsemin siang pak lo thei hi. Romans 14: 19 sung a bangin, eite in buai-na
khat peuh i dal thei hi. Kilemna a
piangsak thu-te zui-in, khat le khat kihuh kilapsangna ding thute siksan ding
kisam hi. Bangzahin tua thute innkuan sungah i zang hiam?
Khat veivei ciangin “kei
khial ing,” cihna in siatna, buai-na bei-sak thei hi. Buai-na khat peuh kitot
kisel taakcing mah hiam, ci-in ngaihsun in. “Pilna in mi lungduai-sak a, mihong
hehsaknate kiphawkmawh bawlna in minthanna hi” (Pau. 19:11). Tua bangin heh
nading khat hehlohna in na nunna-ah kilamdanna ni thum sungin na mu thei ding
hi. Tua sangin a sawt zaw kum nga, kum sawm sung phattuamna hong pia thei hi lo
hiam? Thuneu no khat hangin nupa tampi buai hi lo hiam?
Buai-na khat hun sawtpi
buaipih den sangin, zi, pasal, tate, lawmte ahih keileh naseppih khat tungah
pulaakin, kikupna tungtawnin buai-na kipatna, bang hangin
buai-na piang, buai-na siang theih nading na mu thei ding hi. Buai-na khat peuh
awtolna hangin buai-na lian semsem zaw thei hi. Tua banah a bei-sa thupiangte
leh a bei-sa thupiang tawh innkuan sung buai-na lianpi piang thei hi. Buai-na a
sian nadingin kikup kipulaak ding kisam hi.
Buai-na hangin na thuakna a hong theihpih ding uh kisam hi. Buai-na ven
nadingin na gen thu hoihte na gen ciangin, ahi zongin cih kammal na zat khak
loh ding kidop ding kisam hi. Thu hoih
khat gen genin, ahi zongin, ci-in na pulaak takteh, na gensa thu hoih thute sia-sak
suak hi. Na thuakna na pulaak ciangin na lang khatah mi nu, mi pa thuakna zong
na phawk ding kisam hi. Ama gen thute limtak ngaihsun hi lecin a deihhuai pen
hong piang thei ding hi (Phil. 2: 4, 5).
A beisa-a buai-nate
tu-in haivai, a mawk napi hi, ci-in na ngaihsut a om hiam? Tua thute panin bang
thute manpha-in, koi bangin buai-na dal thei ding na hiam?
MONDAY JUNE 3
Kiteenna Adingin Thu Guipi Pawlkhat
Sabbath mah bangin
kiteenna in Eden panin Pasian in mihingte hong piak letsong hi. Satan in
Sabbath leh kiteenna susia dingin nasem tawntung hi. Nupa, innkuan nuam
penpente in zong buai-na tawh kipelh lo uh hi.
Eph. 1:7 in nupa, innkuan sungah nuntakpih ding thu guipi bang
hong hilh hiam? ________________________________________________
________________________________________________
Mawhmaisak dingin kisin
in. A diakdiakin mawhmaisak huai lo mite
mawhna na maisak zawh nadingin kisin in.
Mi khat peuh in mawhmai sak ding a kilawm mite mawhna maisak ding hamsat
ngaihsut lo hi. A taktakin tua in maisakna maan hi lo hi. Topa in Khrih
tungtawnin i mawhna a hong maisak mah
bangin, mawhmaisakna maan in maisakna ngah ding kilawm lo mite mawhna i
maisakna hi zaw hi. Mawhmai ngah ding kilawm lo hi mah lehang, Topa in i mawhna
a hong maisak mah bangin midangte mawhna i maisak ding kisam hi. Tua lo-in
innkuan sungin gimthuakna mun tawh kibang ding hi.
Romans
3: 23 sim in. Bang thu guipi pulaak hiam?
________________________________________________
Na zi, na pasal in mawhnei mi khat ahihlam phawk in. Pumpi, lungsim, ngaihsutna susia thei ahihlam
phawk in. Na zi, na pasal khialhna
maisak in. Khat le khat adingin thu
kingetsak un. Tua khialhnate na thuak thei a, ahi zongin tua khialhnate
ki-uksak kei in. Khialhna ki-uksak
lecin, na pumpi si lo napi, na nuntakna a si suak ding hi. A siangtho, a kicing
Pasian in Khrih tungtawnin i hihna bangin eite hong sang hi. Kicinna, siantho-na
nei lo eite in khat le khat kitelsiam ding kisam hi.
Phil. 2: 4-8 sim in. Nupa
kikaal bek hi lo khat le khat kizopna hoih a hong huh dingin bang thu guipi
pulaak hiam?
TUESDAY JUNE 4
Thubuai Sungah Hehna Nasep
A heh ngei lo mihing a om
diam? Innkuan sungah hehna hong om ciangin buai-na lianpi piang hi. Mawhmaisak
lohna tawh kopin hehna hong om ciang guu bangin siatna liansak semsem a,
innkuan sung, kimlepaam kizopna susia hi.
Eph. 4: 26, 27; Thna.
7:9 sim in. Koi bangin hehna in i thuakna hong pulkhia khat ahihna (emotional)
leh siatna a suaksak hehna khentel ding i hiam? Bang kilamdang hiam?
__________________________________________________ ________________________________________________
Bangci bangin James 1: 19, 20 sung
thute nuntakpih ding i hiam? A diakdiakin hehna piangsak thei innkuanpihte
gamtatna i muh ciangin bangci mainawt ding na hiam?
________________________________________________
Na heh ciangin tua na hehna in a hong ukcip keileh, na hehna a
hoihlamin hei hi. Hong hehsak mite ading thungetsak in. A khialhna uh maisak in. Amau tungah thupha bawl in. A cilin baih lo
ding hi. Ahizongin na khentat nakleh Pasian in hong zawhpih ding hi.
Khat veivei ciangin i
hehnate innkuan sung pan hong kipan hi. A heh innkuan sung pan hehna nei mi
hong khangkhia hi. Bang hang hiam cihleh nu le pa in tate adingin etteh hoih
suak hi lo hi. Khat veivei ciangin hehna in kicinlohna, kisap khatneihna pan,
ahih keileh, a sanggampa a that Cain bangin, hazatna panin hong piang hi.
Heh ding mah hi, na cih hun om ding hi. Ahi zongin tua na hehna thu le la paulap
dingin nei kei in. Na hehna a pianna thu nial kei inla zong khialhna hi lo hi,
ci tuan kei in. “Siatna kizo sak kei in.
Ahi zongin siatna pen thu hoih tawh zo zaw in” (Rom. 12: 21).
Hehna a piangsak thei, siatna hong tun thei thu le la tawh a nungta
mi i hi hi. Khat veivei ciangin i hehna khat thudik hi, ci-in kingaihsun kha
zel hi. Koi bangin Pasian vangliatna tawh i hehna in ei a kipan kimlepaam
sia-sak lo thei ding hiam?
WEDNESDAY JUNE 5
Buai-Na, Ukna, Thuneihna, Tatkhialhna
Khat veivei ciangin
buai-na leh hehna in siatna lianpi piangsak hi; kizopna susia hi. Zawhthawh
zatkhialhna - pumpi, lungsim, ngaihsutna, kampau, zahmawh tawh kisai khempeuhah
cih bangin nam tuamtuam om hi. Bang bang zawhthawh zatkhialhna khempeuh in
Pasian gam, angsung huaiham lo itna tawh kituak lo hi.
1Jn. 4: 7, 8; Kol. 3:19 in mihing kizopna
zia ding bang hong hilh hiam? ________________________________________________
________________________________________________
“Pasalte aw, na zite uh it unla, a tungah na ngongtat kei un.”
Ngongtat cih kammal in Greek laimalin hehna nei mi, zi, pasal tungah hehna
hangin natna, kilangneihna, kimuhdahna a pulaak kammal hi. Paul in zi le pasal
kikaalah ngongtat lo dingin kician takin hong hilh hi. Nupa kikaalah lungsim,
pumpi leh lupkhopna-ah zawhthawh zatkhialhna a om lo dingin hong hilh hi. Zi le
pasal kikaal ah ki-itna bulphuh dingin kisam hi. Itna in lungduai-in
thuakzawhna, hehpihna nei hi. Itna in haza lo, kiphasak lo, kisial lo, gamhtat
lo hi; angsung zong lo hi. Heh pahpah lo hi. Khialhna ciamteh lo hi. Siatna
lungkimpih lo hi. Ahi zongin itna in thuman thutak sungah nuamsa hi. Itna in
siatna pan hong dal a, muanhuai tawntung hi; lametna nei den hi; a tawntungin
thuakzawhna nei hi.
Itna in zawhthawh
zatkhialhna khempeuh deih lo hi. A cidam
kizopna sungah lungmuanna, khamuanna om hi. Hehna khat peuh a hoihlamin zang
thei zaw-in khat le khat phattuamna a piangsak ding kisam hi. Zawhthawh
zatkhialhna a thuak mi khat in ama khialhna hangin tua bangin bawlsiatna thuak
hi; a kituak mah dingin ci-in amah le amah kimawhsak hi. Tua dingin zawhthawh a
zang mi in tua bang ngaihsutna guan hi. A taktakin mi khat in khat tungah
zawhthawhna khat peuh a zang dingin thuneihna kuamah in nei lo hi. Zawhthawh
thu tawh a gamta mite in amau gamtatna bangin a gah at kik ding uh hi. A
lungdam huai thu in zawhthawh thuak mi adingin Lai Siangtho in mawhsakna hi
lo-in lungmuanna pulaak hi. Mun khat khatah tua bangin zawhthawh thu tawh
gamtatna a siahuai luatleh a hong huh thei ding mite kiangah huhna ngen in.
Mun khatkhatah numei
tungah zawhthawh gamtatnate awlmawh lo hi. Bang bang ngei-na hi taleh bang
hangin Khristian thu-um mite in tua bang gamtatna khempeuh awlmawhlo-in om ding
hiam?
THURSDAY JUNE
6
Mawhmai-Na Leh Kilemna
“Tua ahih manin nang tungah
hong kibawl ding na deih bangin midangte tungah zong na bawl in. Hih thu in
Pasian Thukham leh Pasian kamsangte thute hong piankhiatna bulpi ahi hi” (Matt.
7:12). Innkuan sung hi taleh midangte tung pan ahi zongin na phut khak thute
ngaihsun in. Na nungtakpih ding thu guipi, upna tawh mainawtin na kalsuanzia
ding gualsuk in.
Hebrew sungah “Siantho-na
om lo-in kuamah in Pasian mu thei lo ding hi. Tua ahih manin mi khempeuh in
nopna a ngah nadingin na kihansuah un” (Heb. 12:14). Tua dingin kalsuanna-ah na tungah hong khial
mi khat in kikhel nuam lo-in na thugen hong ngai nuam lo mi om ding hi. Pawl
khat in a khialhna na maisak nading hong thuum om ding a, pawl khat in tua bang
hi lo uh hi. Bang bang hi taleh innkuanpihte ahi a, midang hi taleh kizopna-ah
mawhmai-na dingin ei mahmah in lampi bawlsakin, midangte mawhna i maisak masak
ding kisam hi.
Buai-na a sian nadingin,
a diakdiakin innkuan sungah mawhmai-sakna kisam mahmah hi. Mi khat in i tungah
hong khialleh Pasian langpangpa Satan in ei leh tua mi kikaalah kidalna lianpi
bawl nuam hi. Khrih in a hong it bangin tua mi a it thei lo dingin Satan in
hong dal hi. Kilem nadingin mite mawhna i maisak nopleh eima thu hi.
“I mawhna a mai nadingin
midangte mawhna maisak hi lo-in, i mawhna hong kimaisak ahih manin midangte
mawhna maisak ding hi zaw hi. Mawhmai-na in ithuai lopi Pasian in a hong itna
bulphuh hi. Tua itna na nei leh neilo mi
tungah i lungsim puak in pulaak hi. Tua manin Khrih in “midangte tungah thukhen
na zat uh mah, no tungah hong kizang kik ding hi” ci hi (Matt. 7:2). Ellen G.
White, Christ Objects Lesson, 251.
Tua hi mah taleh nangma
khialhna ahihleh mi tawh kilem kik nadingin na khialhna thuum inla, na khialhna
kisik nahihlam theisak inla, mawhmai ding ngen in. Tua dingin Jesuh in hong hilh hi: “Pasian
biaknatau-ah biakna pia dingin na kithawi laitakin, na sanggam khat na tungah
lungkim lo hi cih na phawkleh biaknatau ading na biakna koih phot in. Tua khit
ciangin ciah kik inla na sanggam tawh na kilem khit ciangin pai kikin biakna na
pia in” (Matt. 5: 23, 24).
I tungah hong khial mi
khat in a mawhna hong thuum ciangin i lungdam hi. Tua bang mahin mi tungah na
khialhleh mawhmai-na ngen in.
Mawhmai kitangsap na
phawkna thu in mite mawhna zong na maisak ding kitangsam ahihlam na thei thei
hiam?
FRIDAY JUNE 7
Ngaihsutbeh Ding: Nu le pa in innkuan sung limtak
makaih ding ngaihsun kha lo uh hi. Pa in tate tawh om hun tawm ahih manin tate
lungsim, a duh a deihte thei kha lo uh hi. Tua hangin hehna tawh kidim tawntung
inn papi om hi. A hehna ki-uk zo lo-in a khialhna kibawlphat ding phawk lo hi.
Tate in a pa uh bang hangin heh hi, cih thei uh a, a hehna daisak ding sangin
hehna tawh tate gimpia hi. Nu in tate
gamtat hoihlote awlmawh lo-in om a, khat vei vei ciangin tua bang hoihlohnate
hangin tate tungah hehin gim pia hi. Tate in a omzia ding uh thei lo-in
lungmang uh ahih manin, a ngei bangin gamta kik zel uh hi. Tua bangin siatna
khaici kivawhin siatna gah uh hi.” Ellen G. White, The Adventist Home, 314, 315.
“Innkuan i cih in itna, a
deihna thu tawh kidim ding mun hi. Nisimin innkuan sungah mimal khat ciat
lungsim in kilemna, thuhualna, itna, lungnopna a kilangkhia ding kisam hi.
Singno bangin itna in limtak puahkul hi; tua lo-in itna si ding hi. Itna tawh a
nungta ding mi in thuman thuhoih sungah nop a sak kul hi. Satan in mihing
sungah kihuatna, hazatna, zuau-na, a hoih lo kampau, lungtomna, deidanna, huaihamna,
eenna, nate deihna khaici tuh hi-in, zungbotkhiat ding kisam hi. Hih bang thute
i sungah omleh siatna gah in mihing hong sia-sak hi. Mi bangzah in a nuntakna
sungah itna gah susia tua siatna gah khaici vawh uh hiam? Ellen G. White, The
Adventist Home, 195, 196.
KIKUP DING DOTNATE
1. Nupa suahna tawh kisai hih thu ngaihsun in:
“Eite neih Siampi Lianpen pa in i ginat lohna-te ite a hong hehpih thei lo ding
hi lo hi; eite mah bangin zia-etna khempeuh a thuak hi a, ahi zongin mawhna a
bawllo ahi hi” (Heb. 4:15). Khrih in mihingte tawh kizopna hoih a hong neih nadingin Amah leh amah i dinmunah hong nungta
hi. Nupa kaal zong tuading kisam hi.
Buai-na khat peuh hong om ciangin nangma ngaihsutna ultung sak lo-in na
langkhat a na zi, na pasal ngaihsutna zong na ngaihsutsak ding kisam hi. Na zi,
na pasal in bangci muh, bangci ngaihsut cihte, bang hang, koi bangin a thuakna
pulaak cihte limtak ngaihsut ding kisam hi. Khrih bangin kiniamkhiatna in
buai-na siangsak ding hi. Koibangin
Khrih nunzia in buai-na khat peuh hong zo sak thei hiam?
2. Na lawmte tawh “hehna in a
tawntungin mawhna hiam? cih thu kikum in.