LESSON 7 Feb. 9 – 15
Tu Kaal
Sung Sim Ding: Mang. 8: 1- 13; 10: 1- 11; 11: 1- 13; Gam. 10: 8 – 10; Eze.
10:2; Dan. 12: 6, 7; Siam. 16.
KAMNGAH: “A sagihna
vantungmi in a peengkul a tum ciangin ama nasem kamsangte tungah a gensa bangin
Pasian in ama ip thusim a geelte hong semkhia ding hi,” a ci hi (Mang. 10: 7).
Ciaptehna nga-na a kihon ciangin bawlsiatna thuak a citak
Pasian’ mite kiko-na thu i kikum khin hi. Tua bang gimthuak mite in biakna tau
panin, bang tan vei gimna thuak lai-in, cik ciangin Pasian in thukhenin thukkik ding hiam ci-in a kiko mite
hi (Mang. 6:10). Tua laitakin vantung
pan aw khat in amaute gimthuak in a sawt lo-in bei ding hi, cihna aw hong ging
hi. Amau a bawlsia mite tungah Pasian in a thukhen ni ding a sawt lo-in hong
tung ding hi. Mang. 6: 15- 17 in Jesuh in leitungah hong kumsuk kikin, a mite a
bawlsia mawhnei mite tungah thukhenna pulaak hi.
Ciaptehna nga-na in Abel a kipan leitung bei dong a om
gimna thuak Pasian’ mite leh Pasian in mawhnei mite tungah a thukhenna limcing
hi (Mang. 19: 2). Gimna thuak Pasian’
mite in a thungetnate uh Pasian in dawng hi, cih muangngam uh hi.
Peengkul sagihte in Pasian in gim thuak a mite honkhia-in,
amaute a bawlsia mite tungah thukhenna pulaak hi. Peengkul sagihte in Pasian in
a mite’ gimthuakna a kin lo hi lo hi, cih hong phawksak hi.
SUNDAY Feb 10
Mi Siangtho-te’ Thungetna
Mang. 8 sungah Pasian mai-ah vantungmi sagih in a tawi uh
peengkulte mut ding kipan uh hi. Peengkul a mut ma-un peengkulte’ deihna leh
ngimna pulaak hi.
Mang. 8: 3, 4 sim in. Jerusalem biakbuk sung a kibawl
biakpiaknate ngaihsun in. Nitak
biakpiakna dingin tuuno in meihal biakna tau tungah kigo hi. Tuuno sisan
khempeuh meihalna tau-phungah kisungkhia hi.A kiseh siampi pa in biakbuk sung
pan meivak la-in Siangtho Mun a om kham tawh tau tungah meihal pia hi. Siampi
pa in biakbuk sung pan a hong pusuak khiat ciangin meivakna hemkhia hi. Tua
khit ciangin siampi sagihte in, tua ni aa dingin biakpiakna kimansiang ahihlam
pulaak nadingin a peengkul ciat uh mut hi.
Mang. 8: 3- 5 sung a nitak biakpiakna tawh kipawl thute
ngaihsun in. Vantungmite in paknamtui kuang la-in biakna tau panin mei-am la uh
hi” cih thu in thupi hi. Paknamtui in
Pasian’ mite thungetna limcing hi (Mang. 5:8). Tua hi-in vantungmite in
bawlsiatna thuak Pasian’ mite thungetna Pasian mai-ah vapuak uh hi. Tu-in
amaute thungetna Pasian in za hi.
Mang. 8: 3-5 in peengkul thu pawlkhat pulaak hi. ( a).
Peengkul sagihte in Pasian’ mite a bawlsia, Pasian a langpang mite tungah Ama
thukhenna limcing hi. ( b). Tuuno bangin Jesuh in sihna a thuak a kipan Nihvei
masiah peengkul kitum hi (Mang. 11: 15 – 18).
Mang. 8:5; Eze. 10:2 sim in. Pasian’ mite a bawlsia mite
tungah kilawn meikuang in koi pangin hong pai hiam? Koi bangin Ezekial
mangmuhna, Jerusalem tungah kibua meikuang in, Mangmuhna Bu sung peengkul
limciina teltheih ding hong huh hiam?
___________________________________________________________________ _____________________________________________________________
Vantung biakna tau panin meihal la-in leitungah hong kia
suk hi. Hih meikung in misiangtho-te’ thungetna hangin leitungah hong kia suk
hi. Peengkul sagihte in bawlsiatna thuak misiangtho-te’ thungetna hangin Pasian
in leitung thukhenna limcing hi. Pasian’ mite kimangngilh lo hi. Pasian in
amaute aitangin migilote tungah thukhen ding hi.
MONDAY Feb 11
Peengkulte
ii Khiatna
Pasian in a mite a hotkhiat pulaak dingin Thuciam Lui sunga
peengkul limciinna tawh pulaak hi. Nidanglai Israel mite aa dingin peengkul in
khiatna lianpi nei hi ( Gam. 10: 8-10; 2Khang. 13: 14, 15). Peengkul a kimut ciangin biakbukah biakna pia
dingin mite kigingkholsak hi. Galdo ding a om ciang, anlak hun ciang leh pawi
hun ciangin peengkul mut uh hi.
Peengkul mutna leh thungetna tomkhawm hi. Biakpiak, pawi
hun a kipan mihingte in Pasian tawh a
thuciamte uh peengkul in phawksak hi. Tua banah peengkul in Topa Ni dingin mite
kigingkholsak hi (Joel 2:1). Gal kido
laitakin peengkul a mut uh ciangin, Pasian in a mite honkhia dingin thungen uh
hi. Hih thu siksanin Mangmuhna Bu in peengkul limciinna zangkik hi.
Mang. 8: 13; 9:4, 20, 21 sim in. Peengkul sagihte a kimut
ciangin kua-te in thukhenna thuak ding hiam?
_________________________________________________________________
_____________________________________________________________
Pasian’ mite in a gimthuakna panun suahtakna a ngah
nadingun Pasian tungah a kiko-nate uh peengkul in limcing hi. Ciaptehnate in
Pasian’ mite nunna zia limcing hi; peengkul in Pasian’ mite a bawlsia leitung
mite tungah thukhen ding limcing hi (Mang. 8:13). Tua banah a zekai luatma-in a
mawhnate kisik dingin pengkul in vauhilhkholhna limcing hi.
Peengkul sagihte in John hun a kipan leitung bei dong
huamkhin hi (Mang. 11: 15- 18). Peengkulte
in vantungah mawh thuumsakna a om laitakin (Mang. 8: 3-6); leitungah hotkhiatna
thu a kigen hun sungin (Mang. 10: 8- 11: 14) kimut hi. Thukhen ding ciangin
peengkul kimut ciangin, tua in, leitung sehthum huamkha hi. Peengkul sagihna in mawhna khempeuh bei-in Pasian in leitung a uk
ding tangko hi. Peengkul sagihna in pawlpi sagihte khitteh hong zomto pah ding
hi.
(a) Peengkul
khatna leh nihna in Khrih a that minamte leh pawlpi masa a bawlsia mite, Pasian
langpang Jerusalem leh Roman Empire tungah thukhenna pulaak hi.
(b) Peengkul
thumna leh li-na in pawlpi kipuahphatma (AD 1300 – 1600) kikal sung limcing hi.
(c) Peengkul
nga-na leh gukna in AD 1700, mihing thutheihna hong khan mahmah hun sung huam hi. Hih hun
sungin thuman lo nasepna khang semsemin, Armageddon buai-na sung huam hi.
Leitung in sihna, sisan luanna tawh kidim hi. Koi bangin
hih bang gimnate in Jesuh sung a kamciamte hong phawksak hiam?
TUESDAY Feb 12
Laibu Lemsa-in A Tawi
Vantungmi
Peengkul gukna in leitung hun bei dong a thupiangte pulaak
hi. Hunbei madeuhin Pasian’ mite in bang sem ding uh hiam? Peengkul sagihna
kimut ma, hun bei ma-in Pasian’ mite in bang sep ding nei uh hiam?
_____________________________________________________________
______________________________________________________________
Mang. 10: 1-4 sim in. Bang thupiang kigelh hiam?
______________________________________________________________
____________________________________________________________
Tua laibu a tawi vantungmi in Khrih’ melpua hi. Ama khe in
leitung leh tuipi sik hi. Na khempeuh uk ahihna leh a sawtlo-in mun khempeuhah
a nasep ding limcing hi. Humpi bangin awging ngaih mahmah tawh kiko hi. Humpi
in Pasian’ aw limcing hi (Hos. 11: 10).
John in kekkhia-in vanging aw a ciapteh ding kiphal lo hi. Tua thute in
John tungtawnin kilaak lo mailamah a piang ding thute hi.
Mang. 10: 5-7 leh Dan. 12: 6, 7 simkak in. A thu kibang a
pulaak uh in bang thu hiam?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Vantungmi in “na khempeuh a bei ding hun hong tung” hi
ci-in a pulaak (Mang. 10: 6) Greek laimal ‘chronos’ in a kiciangtan hun bei ding pulaak hi. Dan. 12:
6, 7 in, vantungmi in mi siangtho-te kibawlsiat ding hun pulaak hi. “Khrih hong kumkikma-in genkholhna om ding
a, tua khitah genkholhna om nawn lo ding
hi.AD 1842–1844 khitah genkholhna kipiak nawn lo hi. Genkholhna hun sau pen in
AD 1844 dong huam hi.” Ellen G. White Comments, The SDA Bible Commentary, vol.
7., 971.
Hih in genkholhna tawh kisai ni, kha, kum sehkholh a
lauhuai-na zia hong hilh hi lo hiam?
WEDNESDAY Feb 13
Tua Laizial Nekna
Mang. 10: 8-11 sim in. Lai Siangtho sungah ne cih kammal
in, midangte tungah gensawn dingin Pasian in a hong piak thute sangthei cih
limcing hi (Eze. 2: 8 – 3:11; Jer. 15:16). Pasian kammal i pom ciangin
lungdamna thu hoih hi napi, midang tungah i gen sawn ciangin, mi tampi in tua
hotkhiatna thu nial ahih manun dahna, a
deihhuai lo thute hong piang hi. Hun nunung a thupiang ding genkholhna tawh
kisai Daniel gen thute in tua laizial ne dingin John a kisawl ciangin a kam
sungah khum napi, gilpi-ah khaa hi. Hih munah John in pawlpi, thu-um mite
limcing hi. Daniel’ genkholhna bangin ni 1260 a tangtunteh, thu-um mite’
tuahkhak thute limcing hi. John muh thute in, kum 2300 genkholhna a cin ciangin
thu-um mite lungkhiatna lianpi thu kihel hi.
Daniel’ genkholhna siksanin Miller leh a nungzuite
ngaihsutna-ah Khrih hong pai ding hun in 1844 kum sung hi ding hi, ci uh hi.
Amaute in hih thu hangin lungdam mahmah uh hi. Ahi zongin Khrih in 1844 kumin
hong pai lo hi. Tua hangin thu-um mite lungkia mahmah uh hi. Amaute pulaak thu
in lungkia-sak hi. “Hilhkholhna” pulaak dingin John kisawl a, tua hilhkholhna
sungah Sababth thu-um Adventist mite zong kihel hi. Adventist pawlpi in Daniel
genkholh mah bangin Khrih hong pai kik ding tangko hi.
Mang. 11: 1, 2 sim in. John in bang sem dingin sawlna ngah
hiam?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Mang. 11: 1, 2 in Mang. 10 sunga thu tawh kizom hi. John in
biakpiakna nei mite a kipan biakbuk,
meihalna tau teh dingin sawlna ngah hi. Lai Siangtho sungah pi-ciang tawh teh
cih kammal in thukhenna limcing hi (Matt. 7:2). Eite aa dingin Jesuh in siampi
nasepna mun vantung biakbuk tehding thupiak om hi. Biakbuk, meihalna tau leh
biakpiakna pia mite in Mawhsuutpi Ni (Atonement Day) limcing hi (Siam. 16: 16 –
20). Mawtsuutpi Ni in Pasian in a mite a
sittel ni; mawhna thukhen ni hi. Tua ahih manin Mang. 11: 1 in Jesuh hong pai
madeuh a thukhenna om ding hi, ci-in hong hilh hi. Hih thukhenna in biakpiakna
pia mite – Pasian’ mite tungah thukhenna hi.
Mang. 11: 1 in hotkhiatna thubulpi in vantung biakbuk
thupuak hi, cih hong hilh hi. Biakbuk thu in Pasian zia le tong pulaak hi. Tua
thu in Khrih hong sihna leh Ama dikna
bek in mimawhte a hong kitatna ding hi, ci-in hong hilh hi. Hih thu in
hotkhiatna thu bulpi hi.
Sisan in Mawhsuutpi Ni thubulpi hi (Siam. 16) Koi bangin
thukhenna in hotkhiatna lungdamna thu hi, ci-in na telthei hiam? Bang hangin
thukhenna thu in thupi mahmah hiam?
THURSDAY Feb 14
Teci Nihte
Mang. 11: 3-6 sim in. Koi bangin teci nihte in siampi sem
Zerubbabel leh Joshua, amau panmun
limcing hiam? Zech. 4:2, 3, 11 – 14.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Teci nih thu in Jew mite thukhenzum pan hong piang hi.
Thukhenna-ah teci nih lo-in thuman kipsak lo uh hi (John 8: 17). Teci nih in
Lai Siangtho limcing hi. Tua banah Lai Siangtho thuman teci pang Pasian’ mite
zong limcing hi. Tua hi-in Lai Siangtho leh Lai Siangtho thuman teci pang mite
kikhen lo hi. Bang hang hiam cihleh Pasian’ mite in Lai Siangtho thuman tangko
dingin sawlna ngah hi.
Teci nihte in kum 1260 sung tawntung (AD 538 – 1798) ippi
silh uh hi. Mang. 10:11 sungah John in genkholhna pulaak dingin kisawl hi. Hih
genkholhna thu mun khempeuhah kipulaak ding hi. Ippi puan in Pasian’ mite thuak
ding dahna, (Pian. 37: 34); hamsatna ding limcing hi.
Mang. 11: 7 – 13 sim in. Genkholhna ni 1260 a bei ciangin
teci nih tawh kisai bang thu piang hiam?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Teci nihte a thah sapi in Satan’ omna mun panin hong pai
hi. Hih in Pasian om lo hi, a ci mite in
Lai Siangtho a langpanna leh biakna hangin French gam sung buai-na (French
Revolution) limcing hi. Pasian biakna a langpang ki-ukna gam in Sodom bangin
siatna dim hi; Egypt bangin Pasian theihtelna om lo hi; Jerusalem khuapi bangin
Pasian langpanna tawh kidim uh hi. Jerusalem in Jesuh tungah a bawl bangin
tu-in zong biakna langpan ki-ukna tawh Lai Siangtho langpan uh hi.
Teci nihte a hong hinkikna in French gam buai khit ciangin
Lai Siangtho itna hong khang semsem limcing hi. French gam buai nungah Lai
Siangtho hawmkhia-te kipawlna (Bible Societies) hong piang a, Lai Siangtho mun khempeuhah hong kizel hi.
Leitung hun bei madeuhin leitungah cikmah hunin a om ngei nai lo Lai Siangtho
thu kigen ding hi. Hih in a nunung pen tangko na hi ding a, mi tampi in Lai
Siangtho hangin gimna thuak ding uh hi. Dawimangpa in a lamdang tuamtuawm bawl
ding a, thuman thutak Pasian’ teci nihte in langpanna lianpi thuak ding hi
(Mang. 16: 13- 16 ).
FRIDAY Feb. 15
Ngaihsutbeh Ding: Peengkul sagihte (Mang. 11:
15 – 18) in leitung thupiangte a bei ding hong hilhkhol hi. Leitung in Pasian vangliatna leh a minthanna
tawh kidim hun hong tung ding hi. Kum
tampi sung Satan’ ukna leitungah siatna khempeuh bei-in Pasian’ ukna dim
leitung hong suak ding hi.Khrih in singlamteh tungah sihna hong thuak khit
ciangin vankahto-in, tua a kipan Satan in vantung tawh kizopna nei thei nawn lo
hi. Tua a kipan leitung kumpi in Khrih hong hi ta ding hi, cih kician mahmah hi
(Mang. 12:10). Satan in a thuneihna a sawt lo-in bei ding hi, cih thei hi
(Mang. 12: 12). Peengkul sagihna in
siatna khempeuh bei-in Pasian in leitung uk ta ding hi, cih tangko hi.
Peengkul sagihna in Mangmunna Bu ii a langphial huam hi.
(1). Minamte in hehna tawh kidim uh hi.
Mang. 12- 14 in Satan in hehna tawh kidim hi (Mang 12: 17). Tuipi sung pan sapi
leh leitung pan sapi tawh kido dingin kisa khol a, Pasian’ mite bawlsia dingin
kipan uh hi. (2) Na hehna hong tung hi:
Pasian in minamte tungah thukhen a, gimna nam sagihte in Pasian’hehna
pulaak hi (Mang. 15: 1). ( 3). Mang. 20: 11- 15 in a si mite tungah thukhenna
pulaak hi (4). Mang. 21-22 in Pasian in
Ama nasem mite a pahtawi-na thu hi. (5). Leitung a susia mite kisiatna: Mang.
19:2 in hun nunung a Babylon in thukhenna thuak ding hi. Bang hang hiam cihleh
amah in leitung kisia-sak hi. Satan leh
amah tawh kipawl mite kisuksiat nadingin leitung in Pasian’ thukhenna thuak
ding hi. Tua in leitung bei-na hi ding hi (Mang. 19: 11 – 20: 15).
Kikup Ding Dotnate
1. Khat veivei ciangin hotkhiatna thu i gen ciangin lungkiatna
hong tungzel hi (Mang. 10: 10); i gen thute hong kilangpanin, kizahpih, mite’
simmawhna kituak zel hi. Khat veivei
cingin Pasian thugenna hangin hong kilangpan hi.
Lai Siangtho sungah zong tua bangin kilangpanna a thuak kamsang, sawlttak na thei hiam? Tua bang mite tung
pan bang thu manpha na ngah hiam?
2. “Khrih hong pai kik ding a ni, a kha, a kum cihte sehkhol lo
dingin hongkihilh phapha hi. Pasian’ mite tungah tua bangin hunsehna kigen lo
hi. Mihing in Kha Siangtho hong
kibuah ding hun leh Khrih hong pai kik ding hun a theikhol a om kei hi.” Ellen
G. White, 1SM., 188. AD 1844 khit ciangin
genkholhna tawh kisai i telzawh loh thu om hi lo hiam? Tua bangin i khialhloh
nadingin koi bangin kidawm thei ding i hiam?