MUC

Print Friendly and PDF

Sunday, June 17, 2018

LESSON 4 July 21 – 27 (2018) Pawlpi Makai Masate


LESSON 4           July 21 – 27
Pawlpi Makai Masate

SABBATH NITAK

Tu Kaal Sung Sim Ding:  Sawl. 6; 7: 48; 7; 8: 4- 25; Heb. 5:11 – 14; Micah 6: 1-16.

KAMNGAH: “ Tua ciangin  Pasian thu hong kizel semsem a, Jerusalem ah nungzuite nasia takin  a pung uh hi. Siampi tampite in zong thu a um uh hi” (Sawltak 6: 7).

Pentecost ni-a a kikhel mite in Greco-Roman huam panin  Jerusalem-ah a teng Jew mite hi (Sawl. 2: 5, 9-11). Jew mi ahih hangun Judea gam a om Jew mite tawh kibang lo uh hi. Sawl. 6: 1 sunga Hebrew mite in Judea gam sung a kizang Aramaic pau thei lo uh hi. Tua banah biakna, ngei-na kibang lo tuamtuam nei uh hi. Judea gam pua pan a khangkhia Jew mite in Judea gam sunga Jew mite bangin Jew minam hihna-ah zungkha lo uh hi. Israel mite zat biakbukah biakbiaknate, Moses thupiak cihte zui lo uh hi. Greco-Roman sungah kum tampi a omna sungah Gentile mite tawh kizopna hangin Khristian biakna zuih ding hamsa sa lo uh hi. Greek biakna zui Hellenist mite hangin namdang tuamtuamte in hotkhiatna thu za thei uh hi, ci-in a ngaihsun zong om hi.



SUNDAY           July 22
Mi 7 Nasep Kiguan

Sawl. 6:1 sim in.  Greek thu-um mite in a lungkimlohna uh bang pulaak hiam?
          ______________________________________________________________
          _____________________________________________________________
Greek meigong nupte in nisimin a hawm uh huhna ngah lo uh hi. Thuman lo nasepna in hotkhiatna thu tawh kituak lo hi.  Ahi zongin Satan in thu-um mite sungah kimuanlohna lungsim hong guan hi. Thukim lohnate hemkhia-in thuman takin nasem dingin hong kipan uh hi. Tua hi kei leh Satan in thu-um mite sungah hong gualzo ding hi.” Ellen G. White, The Acts of the Apostles, 88.
          Tua buai-na lemtuah dingin sawltakte in mi 7 telkhia uh hi (Sawl. 6:2).  Hih mi 7 in Greek meigong numeite nek le dawn ding vaihawm uh hi (diakoneo).  Annek tuidawn vaihawm bek hi lo-in thungetna le thuhilhna tawh thuah uh hi (diakonia, Sawl. 6:4).  Hih kammal nih – diakoneo leh diakonia, zatna mun kibang hi a, ahi zongin ‘annek tuidawn vaihawm’ (Sawl. 6:2) leh thuhilh, thungen (Sawl. 6:4) ci-in a tuamtuak in kizang hi.  Nisimin (Sawl. 6:1) cih kammal  in pawlpi masate omzia thunih hong lak hi. Thuhilhna leh anne khawm, tuidawn khawm uh a, tua panin Topa Nitak An nekna leh thungetkhopna nei uh hi (Sawl. 2:42, 46; 5: 42).
          Jesuh thuhilhna bangin nasem sawltakte in mun tuamtuamah thuman thuhilh kawi kawi uh a, thu-um mite tawh thungetkhopna nei uh hi. Hih deacon 7 in pawl sunga kitangsapnate a vaan dingin kikoih hi.  Amau nasepin tuhun deacon nasep sangin tam huam zaw hi. A taktakin amau pen pawlpi upa hi.
          Sawl. 6: 2-6 sim in. Koi bangin mi 7 telkhia uh a, bang sem dingin kisawl hiam?
          ______________________________________________________________
          ______________________________________________________________
Gamtat zia le tong hoih nei mi, upna kip nei mi, a muanhuai mi telkhia uh hi. Mite’ zahtak, a sia, a pha khensiam mi, Kha Siangtho tawh kidim mite tel uh hi. Pawlpi in tua kitel mi 7 makai dingin thukim uh hi. Makaite in hih mi 7 tungah khutnga-in thungetna nei uh hi. Hih mi 7 in deacon nasep sem dingin mipi tungah pulaakna leh kipsakna nei uh hi.
          Makai –te sungah buai-na om baih mahmah hi. Koi bangin Pasian hong piak kilemna nei-in, buai-nate sangin nasep ding mitsuan thei ding i hiam?



MONDAY                   July 23
Stephen’ Nasep
          A kitel 7 in pawl sung banah pawl pua-ah zong hoihtakin nasem uh hi. Hotkhiatna thu a pulaaknate uh lawhcingin thu-um mi kibehlap hi (Sawl. 6:7). Tua bangin pawlpi a khan ciangin pawlpi in langpanna thuak hi. Deacon 7 kipsakna a neih khit uhteh Stephen thu in hong zom hi.
          Sawl. 6: 8-16 sim in. Stephen’ upna leh a nunzia bang pulaak hiam? Stephen in bang thugen a, makaite heh uh hiam?
          ___________________________________________________________________
          ________________________________________________________________

Greek ngei-na zui Jew mi khat ahih manin Stephen in Jerusalem khua sunga Greek mite kiangah thugen hi. Jerusalem ah synagogues tampi om hi.  Sawl. 6:9 in Jew mite biakinn synagogue nih pulaak hi. Khat pen Cyrene leh Alexandria gam pan pemta mite zat biakinn hi. Khat pen Cilicia leh Asia gam pan a pem mite zat biakinn hi.
          Stepeh in Jew makaite tawh Jesuh tawh kisai kinialna lianpi nei uh hi. Makaite in Stephen a langpanna uh a hangin Stephen pulaak lungdamna thu in Judea gam a om thu-um mite theihna sangin thuk zaw hi. Stephen in  Moses leh Pasian langpang hi, ci-in biakna makaite in ngawh uh hi. A man lopi mawhsakna thuak hi; zuau teci zang uh a, thuman lo pulaak uh hi. Tua bangin a mawhsak uh hangin Stephen in khialhna nei lo hi. Jesuh zong thuman lo-in mawhsakna a thuak hangin Jesuh in khialhna nei lo hi (Mk. 14:58; Jn. 2:19). Stephen in biakbuk tawh kisai Sanhedrin mite’ theihkhialhna a hilh  theihna in (Sawl. 7:48), Jesuh hong sih a kipan biakbukah sisan tawh biakpiakna kisam nawn lo ahihna thu kilang hi.
          Judea gam Jew mite  in biakbuk leh a tuamtuam biakpiaknate tawh kikhen thei lo uh hi (Sawl. 3:1; 15: 1, 5; 21: 17 – 24) ahih manin biakbuk biakpiaknate zat nawn loh ding hamsa sa uh hi (Gal. 5:2-4; Heb. 5:11 – 14). Greek ngei-na pan a khangkhia Stephen leh mi kimkhat in Jesuh hong sihna thu leh biakbuk tawh kisai thuman tel thei uh hi.
         

Bang hangin i ngaihsutnate in thuman khuavak a dal lo dingin kidawp ding na hiam?


TUESDAY                  July 24
Sanhedrin Mite’ Mai-ah

Sawl. 7: 1-53 sim in. Amah a mawhsak mite tungah Stephen in bang pulaak hiam?
          _____________________________________________________________
          _____________________________________________________________

Stephen a langpan mite in a man lo thu tuamtuam tawh Stepeh mawhsak uh a, Sanhedrin mite’ thusit thuak dingin va paipih uh hi. Jew mite ngeina ah thukham, biakbuk biakpiakna leh gamtat hoih a thu bulpi penin nei uh hi. Na khempeuh hih thu 3 siksan uh hi. Jew mite in manpha a sak mahmah Moses thukham leh biakpiakna khempeuh kisam nawn lo hi, cih thu in a zaknop loh uh hangin  kisam nawn lo ahih manin, tua bangin a pulaak mite pen thuman langpang mi hi, ci-in ciamteh uh hi (Sawl. 6:11).
Sawltak Bu sungah thugenna a sau penpen in Jew biakna makaite’ mawhsakna Stephen in a dawnkikna mah hi. Tua bangin limtakin a dawnkik in man nei mahmah hi. Stephen in tua bangin kimawhsaknate a dawnkiknate en lehang Israel mite’ khang tangthu pulaak kikna bek hi, ci-in kingaihsun kha hi. Ahi zongin tua bangin a genna thu in Pasian in Israel mite tawh a thuciam phawkin, a thuciam mah bangin a kipuahphat ding uh pulaak hi. Pasian tungah thuciamna cih Hebrew kammal ‘rib’ a khiatna in ‘thuciam tawh kisai-in Pasian in a mite tungah thukhen” cih pulaak hi. Micah 6: 1, 2 sungah hih ‘rib’ kammal 3 vei kimu hi. Micah mite tungah Sinai Mual tungah kibawl thuciamna tawh kizui-in  (Pai. 20 -23) Pasian in a mite aa dingin na lianpi sem a (Micah 6: 3-5), thuciam palsatna hangin gimna tuamtuamte leh hamsiatna pulaak kik hi (Micah 6: 13 – 16).
Stephen in hih thute siksanin mihonpi thuhilh hi. Thugen nawn lo dingin makaite in thu pia uh a, Stephen in amau khialhna kawk tuan nawn lo-in, ama up bangin a um dingun gen tantan nawn lo hi. Israel mite in Topa tungah a kamciam a pelh uh ciangin a thuhilh bangin Stephen zong nakpi-in kiko-in Israel mite tungah Pasian in thuciam tawh kisai thukhen ding ahihna pulaak hi. Israel mite in Pasian tungah a lungdam theihlohnate uh leh a thumanlohnate uh Stephen in pulaak hi.
Stephen in amah a langdo mite tungah a upna thu pulaak nawn lo-in Pasian in Amah a langpangte a thukhen ding pulaak hi. ( Sawl. 7: 51- 53).  A pu a pate un kamsangte a thahna uh hangun gimna thuak ding uh a, tua bang mahin Stephen a langpan mite thuak ding gimnate pulaak hi (Sawl. 7:11, 19, 38, 44, 45). I pu i pate cih kammal panin ‘na pu na pate uh’ ci-in a thupai kikhel hi. Stephen in amah a langpangte zui lo-in Jesuh Khrih a up bangin mainawt hi. Thuman a zuihna-ah hamsatna gimna lianpi thuak hi mah taleh  lau lo, nungkik lo hi.

Bang bang thuak ta lehcin Jesuh aa ding teci kiptakin na om hiam? Thuman leh zuau helhzau mi na hih leh bang kikhel ding na hiam?



WEDNESDAY  July 25
Vantung Biakbukah Jesuh

          Hebrew kammal ‘nabi’ a khiatna in Pasian ai-awh a thugen cihna hi-in,  Stephen zong Pasian tungah Israel mite’ mawhna pulaakin thuhilh ahih manin Stephen zong kamsang khat kici thei hi. A nasep hun sung tawmno sung bek hi.
          Sawl. 7: 55, 56.  Stephen’ mangmuhna a khiatna bang hiam?
          __________________________________________________________________
          __________________________________________________________________
“Stephen thugenna hangin a za mite lakah a thugen langpang mi honkhat om hi. Genkholhna bangin Khrih tungtawnin tangtung hi. Siampi-te bangin  thugen a, siatna hangin a puan balkek hi. Tua bangin a gamtat in a sawtlo-in thahna thuak ding ahihna thu genkhol hi.  Mi tampi in a thu gen langpanin tua bangin a thugen a nunung pen hi dingin mu khol hi. A thugenna mansiang nai lo-in thukhupna nei hi.’ Ellen G. White, The Acts of the Apostles, 100.
Stephen in Pasian a langpan Jew makai-te’ khialhna pulaakin ding hi. Tua bangin a omna pan Stepen in vantung biakbuk Pa Pasian gei-ah Jesuh a dingin om mu hi.  Leitunga thukhenna in vantungah thukhenna limcing hi. Pasian in zuau thuhilhte leh  thuman lo makaite tungah Ama thukhenna pulaakkhol hi. Tua hangin mawhna kisik ding sapna om hi. Tua bangin Stephen in mawh kisik ding a gen det khat hi napi hih munah mawh kisik ding gen nawn lo hi ( Sawl. 2:38; 3:19; 5: 31). Israel mite in Pasian’ teltuam mi ahihna uh bei ta ding a, Abraham tungtawnin a kamciamte Jesuh a um Gentile tungtawnin tangtung ding ahihna thu pulaakkhol hi (Pian. 12:3; 18:18; 22:18). Gentile mi Jesuh a um mite in Jerusalem pan leitung mun khempeuhah Ama teci hi ta ding uh hi (Sawl. 1:8).
Sawl. 7: 57 – 8: 1, 2 sim in. Koi bangin Luke in Stephen’sihna pulaak hiam?
          __________________________________________________________
          ____________________________________________________________

Pasian a gensia mite in suang tawh deplupna thuak uh hi (Siam. 24:17). Thukhenzum panin sihdaan kipia-a Stephen si hiam, ahih kei leh mipi’ thahlup hiam cih kitel lo hi. Bang bang hi taleh Jesuh upna hangin sihna thuak masa pen Stephen hi, ci-in kiciamteh hi. Saul khe-phungah Stephen puan om hi, cih thu in amah zong Stephen a langpan makai khat hi, hong lak hi. Tua bangin thahna a thuak laitakin Stephen in amah a that mite aa ding thungetsak ahih manin Saul aa ding zong thungen hi. Gamtat hoih zaw leh upna kip nei mi in amah a langpang mite aa dingin thungetsak zo ding a, Khrih sungah nungta mi ahihna leh up taktak mi ahihna kimu hi.



THURSDAY               July 26
Lungdamna Thu Kizelhna

          Stephen in thahna a thuak a kipan Jerusalem khua sung a thu-um mite in bawlsiatna  thuak kipan hi. Stephen a that mite mah in thu-um mite bawlsia hi ding hi. Mi bawlsia-a a makaite lakah kihel Saul in pawlpi zong bawlsia hi (Sawl. 8: 3; 26: 10). Ahi zongin tua bawlsiatna hangin a hoih zaw thu hong piang hi.  Thu-um mite in Judea leh Samaria gam dongah pai-in hotkhiatna thu gen uh hi. Topa genkholh bangin hong tangtung hi (Sawl. 1:8).
          Sawl. 8: 4- 25 sim in.  Bang thu hong hilh hiam?
          ___________________________________________________________________
          ___________________________________________________________________
Samaritan mite in Israel mi namdang tawh kiteng mite’ suanlekhak hi. Pasian khat bek mah bia uh a, Moses lai Bu 5 (Piancil pan Thuhilhkikna) zong Pasian kammalin sang uh hi. Vunat uh a, Messiah lamen uh hi.  Ahi zongin Jew mite muhna-ah Samaritan mite biakna pen biakna gina khatin ngaihsun lo uh hi. Pasian in Israel mite tungtawnin a piak thupha ngah mite lakah Samaritan mite kihel lo uh hi, ci-in ngaihsun uh hi.
Tua ahih manin Samaritan mi tampi hong kikhel uh takteh Jerusalem a om pawlpi makaite in lamdangsa mahmah uh a, a va kantel dingin sawltakte in Peter leh John va pai-sak uh hi. Pasian in Peter leh John a vatun mateng amaute tungah Kha Siangtho pia nai lo phot hi (Sawl. 8: 14 - 17). Peter leh John in Samaritan mite tawh a kimuh uhteh amaute zong Pasian thu-um mite mah hi, ci-in pulaak uh hi (Sawl. 11: 1- 18).  Tua banah Philip leh Ethiopia mipa in Lai Siangtho a kantel khit uhteh kituiphum uh hi (Sawl. 8: 26 – 39).
          A masa-in Samaritan mite, tua khitteh Ethiopia mi, amah pen gamdang mi, Jerusalem ah biakpiakna a neih khitteh innlam zuanin a ciah mi khat hi. Hotkhiatna thu kizel ding genkholhna a om mahbangin tua thu in Israel gam kantanin mun tuamtuamah kizel hi. Hotkhiatna thu kitangko kipatna hi mah taleh Jew thu-um mi masate in mawhnei mimal khat ciat in mawhmai-na a ngah nadingin Jesuh hong sihna thu leh tawntung hotkhiat lametna thu mun khempeuhah kizelsak uh hi.

Peter in Simon tungah ‘lungsim siatna leh hoih lohna tawh hong kihencip hi’ ci-in gen hi (Sawl. 8: 23).  Simon a kipan bang in siatna pan hong suakta-sak hiam?


FRIDAY            July 27
Ngaihsutbeh Ding: Jerusalem pawlpi in bawlsiatna a thuak manin hotkhiatna thu mun tuamtuam hong kizel hi. Jerusalem pawlpi in Honpa’ thupiak bangin mun tuamtuamah hotkhiatna thu gen ding ngaihsun kha lo uh hi. Ze-etna kantan nadingin hotkhiatna thu gen ding thupiak mangngilh uh hi. Jerusalem pawlpi a siat loh nadingin kep kul kisam ahihlam hong phawk uh hi. Thu-um thak mite in hotkhiatna thu a thei nai lo mite tungah a gen dingin makaihin pantah ding ngaihsun lo-in amau nasepteng tawh lungkim uh hi. Mun tuamtuamah Ama teci hi dingin Pasian in thu-um mite tungah bawlsiatna khaktan lo hi. Jerusalem panin pusuak khia uh a, thu-um mite in mun tuamtuamah hotkhiatna thu gen uh hi.” Ellen G. White, The Acts of the Apostles, 105

Kikup Ding Dotnate

1.     Hih a tung a Ellen G. White gen thute,  thu-um mite in Jesuh a up khit uhteh lungkimin om hithiat manin bawlsiatna kithuak thei hi, cih thu ngaihsun in. Jew mite in Jesuh um lo uh hi, ci-in a kigen hangin, Jew mitam in Jesuh Messiah hi, ci-in um uh hi. Hih thu in tuhun aa dingin bang hong hilh hiam?  Thu-um mi khat hi khin nangawn ka hihteh ci-in lungkimin, koi bangin midangte tungah zong hotkhiatna thu gen ding na hiam?
2.     Sawltakte hun sungin Jew mite leh Samaritan mite kilangneihna kum zalom tampi cingkhin hi. Jew mi Philip in Samaria-ah Jesuh thu a vagenna tungtawnin bang thu na la thei hiam? SDA thu-um mite sungah minam leh pau zui-in kilangneihna tuak kha thei hi lo i hiam? Pasian mai-ah minam khempeuh in kilamdanna nei lo i hihlam Singlamteh in pulaak hi lo hiam?  Jesuh hong sihna in mimal khat ciat in ciangtan om lo a manpha mihing ihihlam hong hilh hi lo hiam?
3.     Koi bangin Philip in Ethiopia mipa kiangah thugen hiam? (Sawl. 8: 27 – 30).  Bangci bangin midang tungah hotkhiatna thu gen ding na hiam?
4.     Sawl. 6-8 siksanin panin pawlpi’ nasep lawhcing thei ding hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<