MUC

Print Friendly and PDF

Sunday, June 17, 2018

LESSON 3 July 14 – 20 (2018) Hun Masa-lai Pawlpi Nunzia


LESSON 3                   July 14 – 20
Hun Masa-lai Pawlpi Nunzia

SABBATH NITAK

Tu Kaal Sung Sim Ding: Sawl. 2: 42 – 46; 4: 34, 35; 3: 1-26; 4: 1-18; 5: 1- 11; 5: 34 – 39.

KAMNGAH: “ Nisimin biakinn-ah kikhawm uh a, a innte uhah an nekhawmin, lungdamna le kiniamkhiatna tawh a ne ciat uh hi. Pasian phat uh a, khatlekhat thupha kideihsakin a om uh hi. Pasian in nisimin hotkhiatna a ngah mi kibehlapsak tawntung hi” (Sawl. 2: 46, 47).

Pawlpi masate in khuahtakin kalsuan uh hi.  Messiah Kumpi gam hong tun ding hun nungzuite dot Jesuh in a dawnkikna-ah a hun genkhol lo hi (Sawl. 1: 6-8). Ahi zongin Kha Siangtho hong tungin hotkhiatna thu mun khempeuhah tangka sawltak nasep a kizawh khit ciang hi ding hi, ci-in pulaak hi. Tua ahih manin Pentecost ni-in Kha Siangtho hong tuahsuk cianin thu-um mi masate-in genkholhna khempeuh tangtung khin hi, ci-in ngaihsun uh hi; amaute in Kha Siangtho tawh kidimin mun tuamtuamah pai-in hotkhiatna thu gen uh hi. Sawltakte in Jerusalem nusia-in mun dangah va pai uh hi lo-in namdangte in amau kiang hong zuan uh hi (Sawl. 2: 5-11).
     Tua khitteh bang thu piang hiam? Thu-um mite in leitung nate deihna nei lo uh hi. Hun tawmno khat bek om lai hi, cih mu ahih manun a neihsa khempeuh uh zuak uh a, thungenkhawm, biakna pia khawmin Jerusalem khua sung bekah nasem uh hi. Kipawlkhawmin nasem uh a, cimawh genthei-te a huhna panun pawl sungah buai-na hong tung hi. Pasian in pawlpi thu-um mite’ kipumkhatna kipsak hi. Tua hi mah taleh pawlpi in langpanna thuak hi. Ahi zongin amaute in upna sungah kiptakin ding uh hi.


SUNDAY                 July 15
Thuhilhna Leh Kipawlkhopna

Pentecost khit ciangin Luke in Jerusalem a pawlpi mite’ nunzia tawh kisai thu pulaak hi. “Amaute in sawltakte hilh upna thu leh kikholhkhopna, anlum balkhapna leh thungetnate ah kuhkaltakin a omsuak uh hi” (Sawl. 2: 42). Hih sungah thu 4 kihel a, tua thute in thuhilhna leh kipawlkhopna tawh kisai thute hi. Hih Sawl. 2: 42 bangin biakbuk sungah thuhilhna nei uh a, inn khat khit inn khatah kikhopna nei uh hi.
     Biakbuktual kimteng in tungkhuh nei-a thuhilhna mun-in zang uh hi. Thu-um mite in  sawltakte’ thuhilhna ngai uh a, Kha Siangtho makaihna tawh, amaute thuhilhnate in thuman thutak hi, ci-in a kitheih nadingin nalamdang tuamtuam zong amaute lakah kimu hi (Sawl. 2: 43).
     Upna sungah kipawlkhopna in thuzui mi citak khat hihna khat hi. Thu-um mite in biakbuk banah innte ah Topa Nitak anne-khawm, thungenkhawm uh hi (Sawl. 2: 42, 46).  Tua bangin nisimin nuamsa uh a, Jesuh hong kumkik baihta ding hi, ci-in pulaak uh hi. Khrih hong pai kik ciangin Amah tawh Messiah Kumpi Gam sungah mangkhawm ding uh hi (Matt. 26: 29).
     Pawlpi masa-lai-in inn kikhop zangpha mahmah uh hi. Biakbukah nisim biakpiakna pia uh hi taleh (Sawl. 3:1), Sabbath a tunsial synagogues ah Jew mite tawh biakna pia uh hi (James 2:2). Ahi zongin a inn ciat uhah Khristian ngei-na bangin biakna pia uh hi.
     Sawl. 2:44, 45; 4: 34, 35 sim in. Bang in Khristian masate hunlai-a biakpiak khopna thupi-in kiciapteh hiam?
     ___________________________________________________________________
     ___________________________________________________________________
Hun bei ding naita hi, ci-in um ciat uh ahih manun a neihsa khempeuh uh gawmkhawm uh hi.  Tua khit neihsa kipawlkholh kingei-na seh uh hi. Tua hi-in zinglethai-ah kisam nek ding, silh ding lunghimawh kul lo hi. Bang hang hiam cihleh Messiah mahmah in amaute kisapna khempeuh sik ding hi (Lk. 22: 29, 30).  Tua bangin kipawlkhopna in kipumkhatna piangsak hi. Tua banah etteh taakcing kihuh, kipawlkhopna hong suak hi.

Koi bangin Topa’ hong piak nate sung pan mi na huhsawn hiam?


MONDAY              July 16
Khebai Mi Khat Kidamsakna

Peter leh John in nitak nai 3 kimpawl biakbukah pai-in biakna va pia uh hi. Jew thu-um mite in upna sungah nungta uh hi, cih kidawk hi. Sawltakte in thuhilh ding leh mi ngah ding bek a biakbukah pai uh hi lo hi. Peter leh John in Jew mi hi-in Jew biakna sungah tualbial mahmahlai uh hi (Sawl. 20: 16; 21: 17- 26). Amaute tungtawnin nalamdang hong piang a (Sawl. 3: 1-10), tua panin Peter  in thuhilh ding hun hoih ngah thei hi.
          Sawl. 3: 12- 26 sim in. Peter in bang thute lim gen mahmah hiam?
          ________________________________________________________________
  ________________________________________________________________________
Khristian masate in thu 5 siksanin thuhilh uh hi. Jesuh in gimna thuak Messiah hi (Sawl. 3:18); Pasian in sihna pan Jesuh thokiksak hi (Sawl. 3: 15); Jesuh in vantungah vangliatna ngah hi (Sawl. 3:13); Jesuh hong pai kik ding hi (Sawl. 3:20); mawhmai nadingin mawh kisikna kisam hi (Sawl. 3:19).
          A mun, a mual a kibat loh hangin Sawltakte gen thute mah tu-in zong a tuamtuamin i pulaak hi. Sawltakte hun lai-in Jew ngei-na in huzaap mahmahlai hi. Jew biakna pan Khristian biakna-ah a kikhel uh sangin ‘thuciam lui’ ganhing sisan tawh biakna panin ‘thuciam thak’ Khrih sungah kikhel uh hi. Pasian mite ahih mah bangun Messiah a san uh kul a, Jesuh a san uh a kipan nunna thak tawh nungta uh hi.
          Kum 2000 val bang sawt khin, kibat lohna tampi om taleh, Sawltakte’ thupuak tudongin kitangko hi; tua thupuak kikhel lo hi. Khrih in eite mawhna hangin hong si hi. Sihna pan thokik a, khat vei hong pai kik ding hi. Ama sungah hotkhiatna i ngah hi. Vantungmi thumte puak (Mang. 14) in zong Jesuh Khrih hong sihna, sihna pan a thokik Jesuh, a hong pai kik ding thu bulpi-in nei uh hi.
          “Khristian a kici ei Seventh-day Adventist thu-um mite in midangte sangin Khrih a lamsang zaw dingte i hi hi. A thumna vantungmi thupuak in Sabbath thuman hi.  Sabbath thuman sungah a dang thuman thute zong kihel hi mah taleh Khrih bulphuh thuman hi. Khrih’ singlamteh in hehpihna leh thutakna gawmkhawm a, dikna leh lungmuanna tonkhawmsak hi. Mawhnei mi Singlamteh lamzuanin paipih in.  Naupang bangin upna nei-in Honpa’ dikna muangin Khrih’ dikna sangin, a hehpihna a up ding kisam hi.” Ellen G. White, Gospel Workers, 156, 157.


TUESDAY                  July 17
Langpanna Hong Kipan

          Pawlpi in a nasep lawhcing mahmah a sawt lo-in Jerusalem makai pawl khat sung pan langpanna hong kipan hi. Jerusalem biakinnpi in siampite, a diakdiakin Sadducess mite in uk hi. Siampi lianpa in Sadducess leh Pharisee mite kipawlna Sanhedrin Council ah makaipi hi. Sadducess mite in thawhkikna um lo ahih manun, Peter leh John in sihna pan Jesuh thawhkikna thu a pulaak uhteh Sadducess mite in langpan uh hi. Biakinncing galkapte in a zingciang dong sawltakte kolbulh uh a, Sanhedrin Council ah paipih uh hi (Sawl. 4: 1-7).
          Sawl. 4: 1-18 sim in. Bang thuneihna tawh tua bangin thuhilh na hi uh hiam, ci-in Peter a kidot ciangin koi bangin amaute dawngkik hiam? Bang thu in makaite patau-sak hiam?
          ___________________________________________________________________
          ____________________________________________________________________
Jerusalem makaite in amau thuneihna, ukna a bei ding patau uh hi.Peter in Jesuh min tawh nalamdang tuamtuam bawl hi. Tua banah hotkhiatna in Jesuh sung bekah om hi, ci-in pulaak hi.
Jew makaite mai-ah Sawltakte kipaipih hi. Ahih hangin Sawltakte in amaute sangin a lian zaw Pasian nasem mite hi. Sawltakte in lungsimmawl uh hi; laithei lo, ngabeng mite hi. Ahi zongin amaute in lau lo-in thugen uh a tua makaite in lamdangsa mahmah uh hi. Jew makaite in a theih loh uh hangin, Jesuh genkholh bangin, Sawltak in Kha Siangtho tawh kidim uh hi (Matt. 10: 16-20).
          Jerusalem makaite in nalamdang a muhte uh nial zo lo uh hi.  Damna ngah mipa zong thungai mite lakah kihel hi. Sanhedrin makaite in Sawltakte in thuhilh nawn lo dingin khaam uh hi. Mi honpi in Sawltakte thuhilh um in mipi in zui khak ding uh Jew makaite patau uh hi. Mihonpi a khaamzawh nading uh lampi thei tuan lo ahih manun makaite in thuman lopi-in amau thuneihna tawh sawltakte thongkhia uh hi.
Peter’ thuhilh nunung pen “Pasian thu sangin note thu kong man zawk ding uh Pasian mai-ah maan hiam maanlo hiam note mah in khen zaw un.  Banghang hiam cihleh kote ka hih uh leh ka muhsa ka zaksa uh thute gen loin ka om thei kei uh hi,” ci hi (Sawl. 4: 19, 20).


Koi koi-ah thuneihna, vang deihna a lauhuai-dan ngaihsun in. Khristian thu-um mite in a kiniamkhiat sila bangin nungta ding siksanin bang hangin kiliatsak loh ding kidop kul hiam?


WEDNESDAY           July 18
Ananias leh Sapphira

Pawlpi masate in hauhna a thupi penin ngaihsun lo uh hi. Pawl sung lut ding mite zong neih le lamh kicing ding cih hi pah lo hi. Ahi zongin a huampi-in thu-um mi khempeuh in piakkhiatna hat uh hi. Barnabas in tua bangin piakna lamah makai khatin kiciamteh hi (Sawl. 4: 36, 37).  Tua bangin pawlpi in piakna hakkhat hi taleh a pua pan langpanna hong kipan a, pumpi kipumkhatna lauhuai dinmun hong tung hi.
                                 Sawl. 5: 1-11 sim in. Bang hong hilh hiam?
          _______________________________________________________________
______________________________________________________________________
Luke in a a thupiang kicingin hong gen loh hangin Ananias leh  Sapphira in sumpi sawltakte ap lo-in amau aa dingin hong siit tak uhteh khialhna lianpi hong suak hi. Tua bang gamtatna pen theihlohkal hi lo-in ngimna tawh Kha Siangtho ze-et uh a, geelkholhna tawh khialhna hong suak hi (Sawl. 5:9).
Ananias leh Sapphira in a neihsa uh zuak hamtang a kul hi lo hi. Ahi zongin a neihsa uh zuakin amau liatna dingin hong zang uh hi. A sum pawlkhat sawltakte ap uh a, pawl khat imcip uh hi. A selsimuh sumte cimawh huhna dingin zangin, mite muhna-ah piakkhiat a hat nupa ci-in a kitheih ding lunggulh uh hi kha thei ding hi. Tua hang mah hi ding hi bang hang hiam cihleh Pasian in khuahtakin tua munah thukhen hi. Pawlpi in Khrih hong pai ding hi ta ci-inAnanias leh Sapphira nupate bangin Topa tungah citak lo-in tua in mite tungah huzaap hoih lo hong suak hi. Sapphira in a mawhna kisik hun kipiak bangin Ananias in zong kisik hun ding ngah hiam, ngah man lo lo hiam cih kigelh lo hi (Sawl. 5:8).  Kikik hun ngah man lo hi kha thei hi.
Hih nupate tungtawnin i theih ding thuman in amau neihsa a zuak uh a kipan siatna lam manawh uh hi.  Tha khatin thukhen pah kei taleh Pasian in mawhna awlmawh lo-in om lo hi (Eze. 18:20; Rom.  6: 23). Pasian in mawhna daan hong pia pahpah lo hi. Tua in hehpihna tawh kidim Pasian hi, cih hong hilh hi (2Pet. 3:9).

Thu-um mi masate bang hi lo-in, bang hangin hehpihna kantanin khak loh ding kidawp kul hiam?


THURSDAY              July 19
A Nih Vei-na Kimatna

          Ananias leh Sapphira nunzia un Pasian in thukhenna a thuak theih mah bangin Ama hehpihna zong ngah thei hi,cih hong hilh hi. Sawltakte in Kha Siangtho tawh kidim uh hi, cih thu Pasian in amaute zangin cina tampi in damna ngah uh hi.  Peter paipai-na-ah a lim tawh kisukha mite in damna ngah uh hi. Upna tawh Jesuh’ puan mongtep a numei damna leh sawltakte tungtawnin damna ngah thupiangte kibang hi (Lk. 8:43, 44). Mite ngaihsut bangin Peter’ lim in vangliatna nei hi lo hi, ci-in Luke in pulaak hi. Tua bangin mite um uh hi taleh Pasian in amaute hehpih veve hi.
Sawltakte in Kha Siangtho tawh kidim uh a, nalamdang tuamtuam leh lim tuamtuam bawl uh hi taleh biakna makaite in sawltakte haza uh a, a nihvei-na kolbulh dingin thupia uh hi (Sawl. 5: 17, 18).   Kolbulhna pan suakta-in (Sawl. 5: 19- 24) mihingte kihtak ding sangin Pasian kihtak ding hi zaw hi, ci-in Peter in lau lo-in pulaak hi (Sawl. 5:29). Sawltakte in vangliatna tawh kidim uh hi, cih pen biakna makaite in thei uh hi.
Sawl. 5: 34 – 39 sim in. Koi bangin sawltakte suahtak nading Gamalile in Sanhedrin tungah pulaak hiam?
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Sanhedrin mite in  Saducees’ ukna nuai-ah om uh hi.  Pharisee mite in mimal a tawm uh hangin huzaap lianpi nei uh hi. Gamaliel in Pharisee hi-in thukham tawh kisai pilna sang pen nei hi. Jew mite lakah mindawk mahmah khat hi-in ‘rabi’ (ka sia pa) kici lo-in ‘rabban’ (ka sia uh) ci uh hi. Paul pen ama nungzui khat hi.
Gamaliel in Israel sungah kumpi langpangin nungzui nei makai nih thei khin hi. Hih langpang makai nihte in thahna thuak uh a, a nungzui mite zong kikhenthaang uh hi. Ama genkhiat thu in Khristian upna in Pasian kiang pan hong pai ahih leh kuamah in khaktan zo lo ding hi. Ahi zongin mihing kiang pan hong pai ahih leh a sawt lo-in beimang ding hi, ci-in mipi hilh hi. Ama gen bangin mihonpi in zong zui uh hi. Sawltakte in Jesuh min tawh thuhilh nawn lo dingin satna thuak uh hi.

Hih bangin thuhilhna koi bangin kidopkul a,  phattuamna hong pia ding hiam? I zak noploh thu hi phial taleh hong kigen thute koi bangin sangsiam ding i hiam?


FRIDAY             July 20
Ngaihsutbeh Ding: Topa in leitungah hong nungta-in vantung a kah khitteh, Ama om nungah Ama neihsa kem dingin muanna tawh hong sawl hi. Ama hong pai kik ding ngak a kigingkhol dingin hong lamen hi.A hong kipia neihsa kepna-ah muantakcingin kem ni. Tua hi kei leh a ihmu mi-in hong mu ding hi.” Ellen G. White, 8T., 37
“Thu-um mite in Topa tungah a siangtho kiciamnate, a kipiakna a ngaihsut ding uh kisam hi. Vanlei, vanzuakna-ah khat le khat thuciamna bawl bang ahih loh hangin Pasian tungah tua bang kiciamna thupi sim loh ding hi lo hi. Tua bangin Pasian nasem dingin kamciamna sangin a lianzaw, thupi zaw kamciam om lo hi.”Ellen G. White, The SDA Bible Comm. Vol. 6., 1056.
  
Kikup Ding Dotnate

1.     Thudang tampite lakah Jesuh in Nungzuipite thunih nusiat hi: Ama hong pai kik ding lametna leh mun khempeuhah hotkhiatna thugen dingin vaikhak hi. Koi bangin hih thu in pawlpi nasep leh lungdamna thugen huzaap hiam?
2.      Mi khat in, “Zingciangin Jesuh hong pai ding bangin kigingkhol inla, ahi zongin leitung in kum 100 val bang a om lai dingin hotkhiatna thugen in,” ci hi. Hih in bang hong hilh hiam? Koi bangin tua bangin nungta ding i hiam?
3.      Bang hangin Jesuh mihingin a hong nuntakna, a sihna, sihna pan a thawhkikna cihte siksan bulpi-in nei a  hotkhiatna thugen ding kisam hiam? Hih thute om kei leh i gen thu in lungdamna thu a hi thei veve ding hiam?
4.     Mi khat ii ngaihsutna a sia, a pha a theih hak mahmah thu ahihna, Ananias leh Saphhira tuah thu in hong hilh hi lo hiam?
5.     Tuhun aa dingin Gamaliel kua bangte hi ding hiam? Ahih kei leh midangte aa dingin  a nungta na hiam? Thuhoih a hilh, gina takin lamhilh mi na hi  hiam? Ahih kei leh mite hong makaih mi na hi hiam? Koi bangin na tuahkhak thute tungtawnin kalsuan na hiam?

To get the latest update of me and my works

>> <<