DOTNA :
Mi minthang pawlkhat te' lai
gelhte sim zelzel ingh. A diak diak in Sabbath leh Sunday cihte kasim teh,
nungzui ten Sunday a tangtek zaw vive in gelh uh hi. Tua ni-in khomun balnen in
Sumpi te dongin, kikhawm zel uh hi. Zeisu zong a tua munte ah kilang zel hi.
Kha Siangtho hong tun ni zong Sunday ni mah hi ci uh hi. Tua bang a cite pen
Pastor lak ah zong a ki muang pente vive hi-in, ko na um peuhmah hi ung. A
gente uh aman hilo maw?
DAWNNA
Tua na gen laibu te ken zong
nasim ngei mah ingh. Lai Siangtho tawh limtak ih et kak kei leh up theih ding
thu hi mah e, tua banga thugen, lai gelhte Pastor, Reverence a muanpi teng uh
hi mah hi. A Lai Siangtho mun matte uh lim tak en leng, sittel mel lo leh amau'
deih bang amau' ut bang tawh lam sau pi hong pialpih khin mang uh cih kimu thei
hi.
Lai Siangtho thak sungah Sunday ni pen "The first day of
the week" ci-in (8) vei lian nagen hi. "Kaalkhat sunga nimasa
(nikhat) ni cihna hi." Tua munte khatsim khatsim in simsuk leng, amau'
bulphuh Lai Siangtho munte ah nungzui ten Sunday tangmaw tanglo cih kitel pah
ding hi. Lai Siangtho na lem le teh, a ban ban in sim suk dih ni.
(a) Mate 28:1 "Sabath ni khit, Nipi ni zingsang khuahong vakkuan ciangin
Magdalence khua Mari leh adang Mari, dai hawh dingin va pai uh hi." Hih
mun santakah kikhawm dinga pai uh hilo in, Sabbath ni a bei khit a zingciang
Sunday ni (The first day of the week) kaal khat ah nimasa ni zingtung khua a
vak kuan teh han-ah a pai uh hi zaw hi. Na Pastor te un han a pai peuh biakinn
a pai Suday a tang sa kha lawm lawm uh hi'n teh maw...
Ciaptehding : Nipi ni ci a Zolai
Siangtho in a gelhna munteng pen a mangkam in "The first day of the
week" kaalkhat sunga-a ni masa ni (a nikhatni) na ci kim ding hi. Ih Zolai
teikhia ten Sunday pen nipi a zangh nuam uh ahih manin nipi ni ci a hong
letkhia hi dingin ka lamen hi. Zomi teng' khamit hong tawsak hi. Lai Siangtho
tawh kituak kasa kei hi. Kawl lai, Lusei lai te tawh ki bang thei lo pah mawk
hi ven. Nangh tua siate' nung zui zui lai ding maw?
(b) Maku 16:1,2 "Sabbath ni a bei khit ciangin, Magdelene khua mi
Mari, Jeim' nu Mari, leh Salome te in Zeisu' luang a va zutna ding un,
paaknamtui a lei uh hi. Nipi ni zingsang tung ni suah phetin han-ah a pai uh
hi." Hih mun a, Nipi ni a cih zel pen, Lai Siangtho sunga, Amite'
tawlngakni lianpen na hi kha lo mawk hi. Tanglai gulpi-in athu neihna khempeuh
a pa Sapi' laih tawmni hi hiau mawk hi. Ih theih dingin Mari te pen nimasa
ni-in nipi tanga biakinn zuan uh hi peuh mah lo in, han lam zuana pai hi zaw uh
hi. Ni khatni ahih manin biakinn pai kul lo cihna hi zaw.
Ciaptehding: Sunday (nimasa) ni pen
Pasian a um lo ten Babel tausang a lam vua kipan Ni a biakni uh hi-in, tuni
dong mah zang lai uh hi. Sabbath ni pen Pasian' miten Eden a kipan Pasian a
biakni uh hi-in, tuni dong mah zang lai uh hi. Khristian sungah Sunday tanna
hong lut masak pen AD 300 kii'm pawl hi. Nasia te un nungzuiten Sunday natang
tek uh ci nong cih pen Zeisu nak khasiat ding hi ven. Nungzui pite' hun khit
Lai Siangtho kigelh zawh kum (200) khita thupiang hi pan sam e. Nungzuite AD
(100) cinma in sikhin uh hi lo maw. A sih zawh kum (200) teh Khristian sunga
Sunday tan hong lut panpen a mauten koi ci tan kik theih nawn ding uh ahia?
Tuat thei het lo uh hin teh maw? Thu zuau hilh siate ai pah ve leh. Sabbath ni
bei khit a zingciang nikhatni zing tungin ci hi. Nipi ni zong hilo hi.
(c) Maku 16:9 "Sihna pan in Zeisu a thawhkik khit ciangin ama sung pan
dawi (7) a hawl khiatna, magadalene khua mi Mari tungah Nipi ni zingsang tungin
a kilang masa hi. Hih munah zong Nipi ni na ci zel hi. RC te' phuahtawm Nipi hi
a, Lai Siangtho' Nipi pen Sabbath ni hi zaw hi. Ni masa ni-in Zeisu tho kik a,
Mari tungah a kilahni a hih teh tua ni tangpah ni ci leng, a kilahni tam vei
mahmah ahih teh Nipi tan ding tam lua ding hi. Tua ni pen Nipi ni ahih mana
Zeisu kilang hilo a, Mari in Zeisu luang mu kha lo ahih manin dahin kap khiakha
hi. Mi ten gusim hi'n ten ci a ngaihsut manin, Zeisu in mi'n hong gusim kei e,
a thokik takpi mah hing, a nungta kik takpi mah hi'ng cih a theih saknop mana
Mari kiangah hong ki lang hi zaw hi. Tua ni pen ni khat ni hi. Zuau sia, Zuau
kamsangte' thu um kha het ken. Lau huai hi.
(d) Luka 24:1 "Nipi ni zingsang tungin numeite in a bawlsa uh paknamtui
tawi-in han-ah va pai uh hi." Hih Nipi ni a cih zel pen "The first
day of the week"Kaalkhat ah ani masa ni mah hi zel hi. Lai Siangtho bu a
kigelh khit zawh kum (300) khit pek teh RC ten ni (7) ai-awh in, ni masa
(nikhat) ni pen tangta ding ci a hong laih mikmek uh hi ze hi. A mau' ap in,
Sapi-in a mite zanga hong laih toh sak ahi hi. Sunday pen Nipi ni hi takpi hi
ci a isan, izuih leh Lai Siangtho thuman a zui kha lo, Pasian thu sangin mihing
thu, a bulphuh zaw hi'ng ei, ci a teci a pang pang i suak hi. Kha Siangtho
humop nawlkhin in, Mihing' thu mang zaw buang ding maw? Zeisu leh nungzuite
zatni mah zangh zaw ni e.
(e) John 20:1 "Nipi ni zingsang khuavak ma-in Magadalene khua Mari zong
hanah va pai-in a et ciangin hankhuk ki hukna suangtum a kilik khin a mu
hi." Hih munah zong Mari han a paina kimu a, Nipi tang cih thu ki mu lo
hi. "Kalkhat sunga ni masa ni" cih ding pen haksa, sa mahmah a, Nipi
ni a cih det sese pen a hangkhat om ahih man hi. Ih Lai Siangtho letkhia ten
manglai grammar khawng a khiatna khawng a theilo hi peuhmah lo uh hi. Zomite'
lungsim khamit a tawsak dingin Nipi ni cih kam mal lianmah a zang zaw in ci a,
a taw sawn, a hu a muam den khat om ahih manin ahi hi. Ni cih pen i tungsun Ni
cihna hia, nidang lai-in Piangsak Pa a theilo Rome lawki ten i tung sun Ni na
bia uh hi. Amau' Pasian ahi hi. Tua lawkite' nibiakni pen kalkhat sunga nimasa
pen ni (nikhatni) ahi hi. Ni bia lawkite Khristian hong suah uh teh hu zap hong
nei uh a, Zeisu lah um veve ding, a thawhkik nileh ni danga i Ni biak ni kituak
ahih teh ni (7) i tawlngak ni ai-ta'ngin, ni masa ni pen Nipi ni ci-in min
vawhin laihto leng Khristian sungah a om ngei ngai lo i Ni biakni mualsuang a
phut i hih banah, I thuneihna lahkhiatna hi pai suak pah ding ci-in hong thukim
uhhi.
Khristian te lah Rome ukna nuai ahih
manin hong guallel zawta uh hi. Na sia ten pawlpi tangthu thukmuhlo uh ahih
manin Lai Siangtho gelhkhit kum (300) vaala thu hong nung lutte Sabbath pan
Sunday a kilaih tohnate khawng Sapi nasep ahih lam telmel lo in, Kha Siangtho'
humopte sang in thupi seh thei zaw mawk uh hi. Sih pih ngam phial mawk uh hi.
Hell khuksung dong takah sihpih mah niteh va ci kha zelzel ing. Ka mai ngapte
kiang bekah hi sam e. Sun a khiatna NI cihna hi a, day a khiatna pen Ni cihna
hi. Sunday pen - Ni' ni Nibiak ni) cihna na ahi hi. Lai Siangtho phen ten zong
nimasani cih sangin Sunday (Nipi ni), Ni' ni (Nibiak ni) cih pen kam khum nasa
zaw uh hi'n teh ci'n ngaihsun ing. Piangsak Pa sangin a piansaknate lakah khat
ahi tungsun Ni peuh ih bulphuh zawk khak ding dah huai sa mahmah ing. Piangsak
Pa mah na bulphuh zawk nop leh a tawlngakni Sabbath mah bulphuh zaw mai ve.
(f) John 20:19 "Tuani pen Nipi ni nitak lam hi a, nungzuite zong a
nitakin inn sung khatah a kikhop uh lai takin Jerusalem khua-a Judah uliante a
kihtakna uh hang in inn a ki kalh nelh uh hi. Tua bang hi napi-in amaute lak ah
Zeisu hong ding a, Nopna ngah ta un ci-in a hopih hi." Hih zong Nipi tanga
kikhawm uh hi loin, Judah uliante a kihtak mana, a busim kong kikalh nelh uh hi
zaw hi. Zeisu' nungzuite bawlsia thei uh a hih manin a tai (bu) sim uh hi zaw
uh hi. Lai Siangtho let hi leng bel a patna a, "Tua ni pen Nipi ni nitak
lam hi a," acih pen "Tua ni pen kalkhat sunga ni masa ni (nikhatni)
nitak lam hi a," cih sawm ingh. Sunday-Ni' ii ni (Tunga Ni hong phawk sak
masa hi. ) Sabbath-Topa' ni (Pasian hong phawk sak masa hi.) Na nuntakna ah koi
masak (Phawk masa) nuam zaw na hia?
(g) Sawltak 20:7 "Sani nitakin an ne khawm ding in ka kikhawm uh a, a zing
ciangin a ding khia ding ahih manin Paul in a thuhilh zankim ciang dong a zom
suak hi." A patna ah, Sani nitak ci hi. A mundangte ah nimasa ni mah na ci
hi. A nih in maan hi. Lai Siangtho in nikhat pen nitum pan nitum ni khat ci hi.
Sani ni a tum khitteh Sabbath beita a, Sunday (nimasani) a kipan khin hi ta
acihna in nimasani cih kammal na zang hi. (Sani nitak, Sani zan) hita a, Sunday
in huam tota ahih teh Sunday pen Nipi ni-in zang mah hi hong ci ding uh i. A
zing ciang Sunday phalvak tungin Paul khualzin sawm ahih teh Sunday tanglo cih
kimu hi. Khomun balnen-a neekkhop pih uh hi zaw hi. A mau an pen mohmah ki tam
hel pen hi. Paul thupha piasak thungen sak uh a, tua khitteh nekhawm uh hi.
Sawltak 2:46 na ah, "Nisim in biakinn ah kikhawm uh a, a innte uh ah an ne
khawmin lungdamna leh ki niamkhiatna tawh a ne ciat uh hi."ci hi. Nisim in
nekhawm uh ci ahih teh nisim in nipi tankul ve maw leh? Khual zinciah ding an
neekpih peuh, Sunday tanga nekkhawm ne ci a hong hilh zaw zente bel khua mu nai
hetlo cihna hi mai-in cia.
(h) 1 Korin 16:2 "Kei ka hong pai ciangin sumpi kaih khop tawm a om lohna
dingin na ngahna uh tawh kizui-in Nipi simin natuam koih unla, na na khol
un." Nipi simin a cih pen "The first day of the week" cih kammal
mah na zanghi. Kalkhat sunga nimasa ni cihna hi. Hih pen kikhop cianga sumpi ki
dong pen hi lo a, Jerusalem a bawlsiatna a thuak mi siangthote panpih nading a
innah a don sakngei mah bang in, Korintu khua thu um mite' kiangah zongh a vai
khak kholh ahi hi. Ei' kizawh zah ciat piak ding a-amau' inntek a-a koih kholh
sate a gen nuam ahi hi. Sunday ni kikhawma sumpi ki dong dingin tuatkha hetkei
un. Amau' kikhopni pen Sabbath ni bek hi. Sunday pen kikhopni hilo, nasep
kipatni (nikhatni) hi zaw veh aw. Paul in Sabbath a zat khitteh nikhatni
khualzi'n hong kipan dinga, innkimah kaih khop a kul nawnlo dingin abaihsa in a
lom in na koih khol un a ci hi zaw hi. Sunday tang ngei lo lua ahih manin leh
nasep kipatni ahih manin, Sabbath beikhit teh Sunday ni hong dingkhia dinga,
hong nawk suak nuam cihna hi zaw hi. Nungzuite' hun lai-in Sunday kitang nailo
limlim hi.
Ni(7) lak ah nimasa(nikhat) ni thu tawh kisai in hih a tung a
Lai Siangtho mun (8) teng sim loh a kigen na dang omlo hi. Hih mun (8) teng ah
lah ni masani tawlnga uh hi cih kammal khat zong omlo hi. Tua ahih manin
konggen sa mah bangin mipil, mihau leh thu gen siam ahih manin muang kha kei
un. (Late 118:8) ah, "Mi i muan sangin Topa belh ding hoih zaw hi. (Micah
7:5) zong sim in. (Paunak 3:5) ah, "Na lungsim khempeuh tawh Topa muang
inla, nang' theihna suang kei-in ci hi. 1 John 9 ah "Khrish thuhilhna zui
lo in a kheng valin a pai mite pen Pasian tawh a kipawllo ahi uh hi. A hi
zongin thuhilhna a zuite pen Pa Pasian leh a Tapa tawh a kipawl ahi uh hi.
Zeisu' bawl, azat tohtoh, leitung bei dong i tan ding a hong vaikhak, van thak
leh leithak ah zong zatlai ding ama' tawlngakni kalkhat ii a ni (7) ni Sabbath
ni mah saanhoh in, tawlnga hoh in, Pa Pasian leh Tpa tawh i kipawlna taktak hi
zaw hi. Zeisu tawh kipawl kei le cin kua tawh kipawl sawm, koi lam zuatsawm na
hiam? "Kei nong it uh leh ka thupiakte na zui ding uh hi." John
14:15; Hebia 4:9 ah, Ni (7) ni-in Pasian tawlngak mah bangin Pasian' mite a
tawlngakna ding om lai hi." Tu in Zeisu mi taktak hi'ng nacih leh Zeisu'
Sabbath pen nanga ding hi ta hi. Hebia 13:8 ah zan ni tuni Zeisu kikhel ngeilo
mawk ahih teh Ama Nipi (Sabbath) mah zatpih zaw mai ve.