MUC

Print Friendly and PDF

Sunday, March 25, 2018

Conference News (1st Quarter 2018)

  Zon-olna
1.    Biakpiak zia     2

2.    Lam laizang a Suangtum  9

3.    Zeisu bang hun ah hong pai ding? 12

4.    Sumpi hanthawtna       15

5.    Pawlpi mi akuama peuh    16

6.    Seventh-day Adventist Pawlpi upna
       bulpi 28 te 17

7.    Na thei kha hiam? 28

8.    Thu tuamtuam      31                        



Biak Piak Zia
Sia Kham Sian Kim

Lei tungah biakna a kici khempeuh in biakpiak zia om tek a huampi in kibang pian khin ahihhangin Christiante ahih kei leh Seventh-day Adventists te in Lai Siangtho tungtawnin ih zat biakpiak zia ih nei hi. Khat veivei hih biakpiak zia ih telloh ciangin kipawlna khempeuhah buaina om-in, khangham leh khangham ahizongin khangno le khangham kikal ah tampi buaina hong om hi.
A masa in biakpiakna ih cih pen itna tungtawnin ih sepkhiat na hi aa, Matt.22:37, Deu. 6:5,(SDA te sandan), tua biakpiakna sung ah lungsim, pumpi, thahatna, siamna, etc… hihna khempeuh kihelin tua sungah Topa itna bek hilo-in leitung mi khat le khat ih ki-itna zong akihel ahi hi. Lai Siangtho sung Hebrew kam 'Bia' cih kammal pen a deihna tuamtuam tawh nam nga in na gelh uh hi.

1.  Shachah: Kuun, boksuk, zahtak pia, kiniamkhiat cih a deihna nei hi. Lai Siangtho sungah 163 vei bang kizang hi.
2.  Abad: Hih pen a mikang pau “to serve” cih a khiatna nei hi-in, Zomi kam pen “sepsak” cih hi leh akhiatna kinai pen thei dingin ka sang hi. Hih kammal pen Lai Siangtho lui sungah 250 val bang kizang hi. 
3.  Darash: Hih pen maipha zong cih akhiatna nei hi. (biakpiak na ah).
4.  Yare: Zahtaak (biakpiak na ah) cih akhiatna nei hi.
5.  Atsab: Bawl, kiphuah, lim sui (biakpiakna-ah) cih a khiatna nei hi.

Christiante biakpiakna ah taksa, lungsim, siamna, hatna, leh ih hihna khempeuh kihelin hoihlote kikhel, kisik, mawhmai nading thuumna kihel khin ahi hi. Ref.  James Torrance, Worship, Community & the Triune God of Grace (Intervarsity Press, 1997)

Biakpiakna mun:
1.  Tabernacle (Biakbuk): Hebrew in “Mishkan” akhiatna pen teenna mun, omna mun, (Residence or dwelling place). Pasian in ka omna mun, ka tenna mun na ci hi (Pai.36). Rf. Wikipedia: “tabernacle.”
2.  Sanctuary: Bukna mun; amuanhuai mun cih a khiatna nei hi. Biakinn pen mimawh leitung mite in Pasian kiang bukna mun, muanhuaina mun aa ki aapna limla ahi hi (Isa 8:14; Ezek. 11:16 KJV). Rf. Merriam-Webster Dictionary:” Sanctuary.”
3.  Temple (Biakinn): Mikang kam lui-in “Temple” hi Latin pan a lak un hi a l “Templum” pan a ki la ahi hi. A khiatna in a vanglian khat omnading aa kituam bawlna mun cih a khiatna nei hi.Rf. Online etymology Dictionary: “Temple.”  LST sungah Pasian aa ding kituam koih cih lim Solomon in Biakinn nalam hi(1kum.8:10-66;1Kum.9:10; 2Khang.6:1-42).
4.  Chapel: Hih pen kipawlna khat peuh ahizongin innkuan khat ahi phial zongin a amau ut dandan aa zat theih ding aa mun a kipia munte akhiatna nei ahi hi. Biakpiakna aa zong kizang thei, thu kikupna aa zong kizang thei, mipi deih dandan aki zang ding aa kilam mun cih na ahi hi. Ih biakinnte Chapel zat dan tawh kibang lo hi. LST sungah Chapel biakpiakna tawh kisai Amos7:13 (KJV) bek ah ki zang hi.

Hih biakpiakna ah a khenin namli in ka khen nuam hi.
1.Pasian thuhilhna ngaihna tawh biakpiakna (Divine Service)
1.  Lai Siangtho Kammal sinna tawh biakpiakna (Word study and Worship)
2.  Thu ngetna tawh biakpiakna (Prayer and Worship)
3.  Phatna le Biak Piakna (Praise and worship)

Pasian Thuhilhna Ngaihna Tawh biakpiakna (Divine Service) Psalm 5:7–8
Hih biakpiakna pen tanglai siampi leh kamsangte zangin Pasian in ama lungsim leh deihna te pulakna tungtawnin kibulmat hi aa, Siampite leh kamsangte ahih leh a kampau bek hi-in a mau mimal aituam deihna pa lo hi. Pasian deihna amau tung aki lat theih nading in lungsim pumpi kisiangsakin ki aap in, Pasian deihna bangin aki puah khit uh ciangin Pasian in a deihna teng pulakin tua khit teh siampi te le kamsangte in mipite kiang gen uh hi. Pasian hong kilat sung leh Pasian deihna a pulaak sung teng uh pen mipite zong a zahtaak kaai thei penin kigingin omin kisiansuah sa in Pasian deihna ngai uh hi. Music (pengkul, tukii, etc..) te a hih leh a zahtak kai thei pen in ki tumin Pasian vangliatna a pulaak thei pen ding tum uh hi.
Tuhun ciangin ei S D A te in Divine service ih zat na pen hih tanglai Pasian zat dan tungtawnin kila hi-a, Pasian kammal a pulak dingte pawlpi makaite hi limlim ding cih ahi hi. Tua bek hilo in Divine service aa hun zang ding khat in a kammal pen Pasian deihna ahihnading leh ama aituam deihna ahihlohnadingin ki aapin thu deihtak ngen ding ahi hi. A tawm pen kal khat bang ki aap thu ngetna neih ding leh Pasian deihna zongin tua tungtawnin thugen ding a hi hi. Hih Divine service hun sungah pen Pasian aw a ngai ih hih manin lasakna leh musi te zong Pasian vangliatna mulkimhuai tak aa a lak la te leh music ahih ding kisam mahmah hi. Banghanghiam cih leh Pasian thuhilhna mai ah a om mipi te ih hih hang ahi hi.
Hih huhsung aa music tumzia ding leh lasak zia ding pen a limkhap huai pen ahi dingin pawlpi makaite in mipite telsak ding lungsim takpi tawh zuih theihnading lampi zongin telsak ding vaipuak nei ahi uh hi. Gentehna in Tedim labu sung veve Pasian liatna a pulaak late theih ding kisam hi, “Nang Na Lian Hi (How Great Thou Art),” cih la nam pian te. Solo sangin Choir nam te. Pasian deihna ah deihtak ki ap hun hi a, zau zat hun ahih loh lam mi kim ih tel theih ding kisam mahmah

Lai Siangtho Kammal sinna tawh biakpiakna (Word study and worship) Isaiah 40:31: 2Corinthians 1:3-4

Hih biakpiakna hun pen Lai Siangtho sung aa Pasian kammal te kantel-in a thuman zong mimal kipuahin thuman ah zungthuk khak nading hun ahi hi. Tanglai-in Lai Siangtho leh Pasian kammal a deih na te siampite leh a thei nu le pate tate tungah hilh sawnin mimal kipuahna Pasian zia le tong kantelna in nei uh hi. Ei SDA te in lesson ih nei hi. Mimal in kisin thei, innkuanin kisin thei in, pawlpi mi teng tawh zong kisin thei-in thuman kalhkhiatna leh mimal kipuahna ih neih ahi hi. Lesson om lo ta dingin Lai Siangtho zing le nitaakin simin a tua Lai Siangtho kammal tungtawnin ki-aap Pasian deihna ah khantoh nading kipuahin thunget ding ahi hi.
Hih hun sungah Music le la sangin Pasian Kha Siangtho in ih lungsim hong hon sakin Pasian kammal tel theih nading thungetna tawh ki aapin ih sim ding hun hi zaw ci nuam ka hihi. La ih sak nop aa ahih leh Kha Siangtho sapna late leh mimal ki ap theih na la hi-in, Pasian kam sinna lamah hong makaih hi dingin, Lai Siangtho sinna ah hun tampi piak zawk ding ahi hi.
Khangno leh naupangte in hih hun sung pen cimtaak baih zaw uh ahihmanin amau cimlohna lam pang pan Lai Siangtho kammal thu thuk kalh pih ding dan zia te nu le pa leh pawlpi makai te in thunget aa zon pih ding ki sam ahi hi.
Hih hun sungah pen music khawng la khawng tawh kithuah kawm theih omlo-in, biakpiak hun tawh sungah Kha Siangtho in hong makaih na ding ki aap ding ki sam pipen hi.

Thu ngetna tawh Biak Piakna (prayer and worship)1 Chronicles 16:10-12

       Lai Siangtho sung taanglai hunte in nisimin mimal mawh sut na leh kum khat khatvei a huampi ki aap na a neih hun uh lim la in ei SDA te in thunget hun pen ih bawl tangtang hi. Mimal, innkuan le pawlpi miteng tawh ih nei den hi. Pasian tawh holim hun hi-in, mawhmaisakna,haksatna,deihna,lungdam,dahna akipan a tuamtuam Pasian tungah koh hun ahi hi. Pasian tawh pumkhat khat suah semsem nading hun a hih manin, Pasian deihna ah ki aap hun ahi hi. Christian a tam zaw te in Pasian tawh holim hun a neih ciangin a mau deihna ah Pasian in zui ding lunggulhna tawh kizopna nei uh a hi zongin thuman in ei te Pasian deih na-ah kikhel zawh nading thu ngetna hi zaw ahi hi. Ei deihna zong kumpih in Pasian deih na ah lungkim, kipaak zawh nading ki aap mahmah kul na hihi.
       Pasian tawh kiho hun ahih manin lungsim takpi leh deihna tatak kisam mahmah aa, tua lo Pasian mai ih zangkhai ngaihsut khak ding nak lauhuai mahmah hi. Tanglai in Pasian mai ah mawh a sut uh ciangin zangkhai ngaihsut aa a om khak uh teh a tuah uh thu in sihna hi pahpah hi. Tua danin ih tuah pahpah loh hangin Pasian mai khuk din thunget hun pen lungsim, pumpi, ngaihsutna khempeuh tawh biakpiak ding a pelhlo na hih lam ih theih ding kisam mahmah hi.
       Pawl khat in hih thu nget hunsung ah music a lunglen huai te tawh tum kawm in tua music sungah a lungsim khempeuh guangin a thungetna uh sangin a music hangin a kap dapdap bang ki om hi. Deihtak ngaihsun aa khentel mahmah ding kisam hi. Music hangin nuam a sa ih hihiam a hih kei leh ih thungetna in ih lungsim hong lawng tatak man hiam? Music pa lo aa na thungetna nuamna sak kei leh na thungetna sangin music tungah kinga zaw na hih lam phawk in ih biakpiak dan a man loh lam ih theih ding kisam hi. Music ih khim sak ding pen a lauhuai a ci nuam ka hihi.

Phatna le biakpiakna (Praise and Worship) Revelation 4:11; Hebrews 13:15

       Hih biakpiakna pen tu lai Christiante sung akizang mahmah
khat leh khangno khanghamte nopsak mahmah biakpiakna ahi hi. Biakpiak dan zia pen in ei mimal lam panin ih biak Pasian ih pahtawi theih zawh zahin pahtawina hi aa, la sakna, music, thu genna, tetti panna, lungdamkoh thungetna, ki aap-na cih te ahi hi. Ei SDA te ih hih leh biakpiakna khempeuh hih pen kizang khin lo-in AY, pawi lungdamkoh inn thungetnate ah ih zang hi. Pasian ih pahtawi theihzah in kipahtawi-in tua pahtawina pen in ih hihna khempeuh pan kipahtawi piakna ahi hi.

Music, La le Biak Piakna (Ephesians 5:19)     

         Biakpiakna khempeuh ah music leh la kihel hamtang ding cih hi lo-in, ih biakpiakna ah hong zahtakkaai sak ding leh, thupi tak leh, hihna khempeuh tawh ih biakpiakna ih lahna in music le la pen kihel hi zaw ahi hi.Music leh la pen Pasian tungah ih hihna, ih lungsim ih lah khiatna ahi hi. Biakpiakna ah music leh la tawh phattuam na ih ngah theihna a tawm pen nam li om hi.
1.  Lungdam na (Gospel) hong hilh hi.
2.  Pasian tawh a dik kizopna hong nei sak hi.
3.  Pasian ih it ih ngaihna hong lak khia sak hi.
4.  Pasian ih biakpiakna ah hong tangtung sak hi.
       La leh music pen thu pi mahmah hi, ih pu ih pa te zong bel thu in la hi-in la in thu hi na ci-in akikimin a thupit lam na teh kaak uh hi, ken bel kikim lo-in ka ngaihsun hi. Banghanghiam cih leh itna, ngaihna, khasiatna, lungdamna, hehna thangpaih etc... khempeuh thu tawh a kicin loh ciangin a la lam ki pai tek hi. Ka cih nop na Music leh la pen ih hihna leh ih pianzia khempeuh pulaak na hihi. Tua thupitna pen Vantungmi khempeuh in Pasian na zang khia ziahziah den uh hi cih ahi hi.
Satan in hih la leh music biakpiakna ah athupitna thei lua mahmah ahihmanin hih la leh music mah tawh Pasian biakpiak zia suksiat zawhnading nasem den keei hi cih zong ih manggilh loh ding thupi mahmah hi. Biakpiakna ah thu, la, music, lungsim, pumpi leh hih na khempeuh Pasian tung ki aap na ah hong luang khawmsak lo a hih leh Satan nasep cih pen ih theih ding ahi hi. Mimal mahmah sung ah music leh la hangin Satan in ih biakpiakna hong supawi thei aa, a tam zaw pen khangham le khangno kikalah buaina tamin ih biakpiakna hong luangkhawm thei het lo hi.

Bang teng hang ih biakpiak na ah music le la in hong nawngkai sak?

1.  A kiva (master) Music le la a lemsiam(mixing) ki omlo: music van khempeuh leh la sakna khempeuh ah biakinn a golna, mi bang zah pha, cih tawh music van lem siam te hong lem hen la, music tuamtuam te leh la te a kihual thei pen ding in hong gawmtuah leh music leh la khempeuh zaknop mahmah hi. Khat kia bek khawng hong tuam ngaih deuh teh a zaaknopna hong bei hi. Tua ahihmanin master mixing ih ki sam mahmah hi.

2.  Biakpiakna dan zia tawh kituak in la leh music kisa ki tum thei lo: Biakpiakzia pen a tung ih gelhsa mah bangin, thu leh la, music teel siam ding sak siam mahmah ding kisam hi. Divine service khawng praise and worship la te ih sak ziah ziah ciang hong ki tuak nawnlo hi. Ama hunhunin tumsiam le saksiam ding kisam mahmah hi. Thu, la le Music te biakpiak na goal ah ki tuah kim ding thupi hi.

3.  Professional musician le professional singer (music tumsiam le lasak siam) kisam: A masa in biakpiakna hun khempeuh pen music leh la kisinna hilo hi cih ih tel ding kisam hi. A siam mahmah khinsate hun ding hizaw ahi hi. Professional tatak te in hong tumin hong sa le uh ih biakpiakna hong tangtung mahmah pan hi. Khangnote ih pattah nop leh amau aa dingin kisin hun biakpiakna hunsung a hilo hun dang khatah professional te makaihna tawh training piak ding kilawm mahmah ahi hi.

4.  Professional musician le professional singer bek hilo-in Pasian tungah a siamna khempeuh tawh a ki aap ding omlo (devotional life):Biakpiakna pen ih na khempeuh(lungsim, pumpi, hatna) tawh biakpiak kul ahihma in akihel khempeuh ki aap na thupi mahmah hi. Tua om lo-in siamna lah khiat nop man bek tawh biakpiakna ih kihel ciangin hong nawng kaai zaw tham hi.

5.  Van zat te standard a niam luat (Lui lua) ciang zong biakpiakna nawngkai thei: Khat veivei music van te hong lui lua, standard niam luat ciangin a ging aw man thei nawnlo-in thel mang, ging keek mang, kuu mang cih khawng hong om thei hi. Pasian mai ah ih biakpiak na ah zat ding van te in ih gen dandan, ih tum dandan aa hong suah sak van te a hih ding zong thu pi hi. Church budget tawh kituakin a hoih thei pen vaihawm ding zong kisam mahmah hi.
Biakpiak na pen Christian ta dingin Lai Siangtho siksan ding mah a dik pen ahi hi. Ih biakpiak zia tel kul aa, ih biakpiak na in bang mungtup pen hiam tel kul hi. Tua tawh kizui-in lungsim, pumpi, hatna, pilna siamna leh ih hihna khempeuh tawh ih biak ma teng pen, santham cing biakpiakna cih Pasian mai hi thei lo ahi hi. Ei ututin a piang dandan biakpiakna cih om ngeilo hi. Ki aap, kiging, kipuah phatna tawh Pasian mai ah ih zuat ding a kul leh a ki sam thu ahi hi. A piang dandan hihen cih biakpiakna pen alauhuai mahmah biakpiak na hi aa, satan aa ding lampi a hon sak ih hihi.


Lamlai zangaa suangtum
Laigelh-Mungsan

         
Kawlgam kumpi sang kah lai-in i sim khak tangthu khat ahi suangtum golpi khat leh mi zawng tangval pa leh gam uk kumpipa tangthu ngaihsun kik in thala ni.
       Nidang lai pekpek hunin ah gam-uk kumpipa khat a gam sung bangci bangin om hiam cih tel takin thei nuam ahih manin kumpi puan silh teng suah khia in mi zawng daaipaam gamsung mi te bangin hong kithawi in khua sung tengah ong vak kawikawi hi. Ni khat a gamsung aa lampi lian pen ahi mi tampi totna lamzik lai zang ah suangtumpi khat om ong mu hi. A mah zong tua suang a muh phet in ngaihsutna khat ong nei pah hi. Lampi gei aa sawlbawk kawm khatah ong bu khinkhianin lampi a ong pai khualzin mite ong en hi.
Tua bangin ong et laitak mahin gamsung makai u lian, kumpi nasem mihau milian ten tua lampi ong tawnin a nungzui nasem mi honpi  leh a leng teng uh tawh ong nawk phei uh hi. Ahi zongin tua lamlai zang aa suang tum kuaman ong hemkhia lo-in hong awn diam diamin ong paisan lel uh hi. Pawl khatte bang in kumpipa ong mawh sakin phunsan leh ko lai dep uh hi. Tua bangin kumpipa in sun thapaai ong et hangin lampi lai zang aa suangtumpi paisuk paitoh na ngawngkai sa mahmah ta le uh kuaman hepkhiat ding ong sawm peuhmah lo uh hi cih ong mu hi.
Tua leh nitaak nitum kuan ciangin lo kuan a pai lokho mi zawng pa ong ciahin tua lampi ong tawn phei-in lamlai a suangtum lampai na nawngkai sak ong muh ciangin a puak sun an bel teng a tu a hei teng koih khia in sun thapai lo kho in gimkhin mahmah ta se leh tua suangtumpi lam nawl ah khiin khia dingin ong ki thawi hi. Tawm vei khit ciangin tua suangtumpi lam nawl ah ong khiinkhia zo a hih manin a tu leh hei teng van teng tawmin inn lam ciah suak dingin ong kithawi laitak tua suangtumpi nuai aa kikoih kham leh ngun ip leh kumpi khut tawh ki-at lungdamkoh na lai ong mu ahih manin tua lokho mi zawng pa pen tua a muh kham leh ngun te hangin mi hau pi khat ong suak hiau hi.
Tangthu pen hi zah hi aa, sanginn pan aa kisin hih tangthu deihna in mi tampi phattuam nang i sep leh eite tungah zong thupha ong tung kik hi cih na hi.
A hizongin hih tangthu panin i nuntakna a ding i lak nop pilna in khualzin bangin i nuntak na ah i paina lampi ah hamsat na suangtumpite in ong khaktan thei zel hi. Mi tampi in tua haksat na suangtumpite nawkkhiat ding kingaihsun lo-in ki awn diamdiamin ki nusia lel hi. Ahizongin i phut khak hatsatnate paisan lo-in a hang kantelin tua haksatnate hepkhiat ding hahkat peuh leng tua haksatna te nuai aa om thupi hamphat na lianpi te in eite nuntak a lamdangin ong kikhel sak zaw ding hi. Mihing akuama ciat haksatna kinei tek hi. A diakdiakin pawlpi vai ahizongin vai tuamtuam inei aa, tuate a phu zo dingin Topa tung thungen ni. A man tulaitak na dinmun, ipawlpi dinmunte ong en gige cih phawk ni. Mai lamah i phut na vai te haksat ding theih manin lung kia in lamnawl tawnin paisan kei ni. I ki ap na sa ah kiptak in citak tek ni.
 Aki sap leh a pumtung aa i puak tu leh hei ahi kiphatsak ki liatsaknate nangawn suahkhia-in inawk ding hamsatnate nawkkhiat zawh ding hanciam zaw tek ni. Topa deihna om lo hileh SDA Conference tuniciang kiding zolo ding ahih manin, TOPA ong thu kimpih hih Conference mihau, milian, mipil, misiam i muan pipite in lamnawl tawnin ong taisan, ong nusia phial zongin citak thuman mi te in a tawpna ah hih i phutkhak haksatna tampi te nuai aa kikoih vanglian Pa Pasian thupha tampi te sangin i nuntakna leh i mailam kalsuanzia dingte Topa'n a lamdangin thupha tawh ong laihsak ding hi.
Lamlai aa om suangtum lokho pa in khualzin a paisuk paito mi tampi a dingin ama gim leh tawl cih te paubang lo-in asep mah bangin Zomi SDA mi tul tampite adingin hatsatna tampite kawmkal ah citaktakin ong makai Conference makai siapi te Topa’n suangtum pi nuai a ki koih ama thupha tampi te leh vantung thupha tampi ong pia kim ciat ta hen.


*****************************************
                
                
Jesu Bang Hun ah Hong Pai Ding?:

         Ni khat nungzuite in Jesu kiangah, “Hih thu cik cianga piang dinga, nong pai kik nading le khanghun bei nading lim bang hi ding hiam, hong hilh in,” ci-in adong uh hi. Jesu in hih dotna thu nih tawh na dawng hi.  Fact 1. Jesu hong pai hun ding ih thei kei hi. A beisa kum tampi lai-in mi pawlkhatte in Jesu hong pai hun ding 1914, 1964, 1988, le 1994 cihte in naseh bawl uh hi. 1990 kum kimin mi pawlkhat in kum 2000 ciangin Jesu hong pai ding ci uh hi. Ahi zongin Jesu in, "A ni le a hun kuamah in a thei kei hi; vana om vansawltakte nangawn in a thei kei uh hi. Tapa in zong thei lo a, ahi hangin Pa bek in a thei hi"  (aneu 36) ci hi.  Tua ahih manin Jesu hong pai hun ding mihing sehtawmte in kimanna neilo aa, lungkiatna leh lametna beisak zaw hi.   Fact 2. Jesu hong pai hun ding anai na ih thei hi. Hong genna ah, "Thei ahiang hong meengin ateh hong no ciangin khuakhal hun hong naita hi, ci-in na thei uh hi. Tua mah bangin hih ka thugente khempeuh na muh uh ciangin Mihing Tapa hong tun'ding hun hong nai mahmah ta hi"  ci hi (aneu 32,33). Lim leh nalamdang tampi hong piang ding ci hi. Tua sung panin a thupi khat ah, " Mi namkim tungah teci ahi dingin leitung buppi ah kumpi-gam lungdamna-thu kihilh dinga tua khit ciangin beina a tung ding hi"  (aneu 14).  Leitung minam khempeuh in lungdamna thu saang a, Jesu upna hangin nuntak tawntungna angah ding uh ngaihsut ham ih sa hi. Apiang theilo thu hilo hi. Tuhun ciangin huih lak thugen- na ahi TV, radio, email, internet leh laibu, laihawm thukizakna manlang mahmah ahih manin hihte tungtawn in leitung bup ah lungdamna thu kiza ding hi.    Hun bei kuan ciangin sikha(dawi) hopihna cihte ah mite'n lunglut ding cih Thubu in gen hi. Jesu in, " Christ-zuaute le kamsang-zuaute hong kilang ding uh a, ahi thei hileh telsate nangawn a khem nadingun lim le na lamdang lianpipite bawl ding uh hi"  (aneu 24). Mangmuhna thubu John gelhna ah zong, "Amaute, a lamdang limte a lak thei dawite kha hi uh a, Arma- geddon galdo nadingin leitung kumpite kai khawm uh"  ci hi (Mang. 16:14-16). Paul in zong Jesu hong kum kik ciang Satan hong pai in " lim leh nalamdang tuamtuamte hong lak ding"  ci hi (2 Thess 2:9). A sisate hopihna, lim leh nalamdang tuamtuamte Satan bawltheih thu-um mite hong khemna cih phawk ciat ni. Jesu Koi Bangin Hong Pai Ding  Jesu hong pai kuan ciangin Christ-zuaute munci tengah hong piang ding ci hi. “Note kuamah in hong khem zawh loh nadingin na kigalging un. Keima minin mi tampi hong pai ding uh a, „Keimah, Christ ka hi hi,‟ ci-in mi tampi khem ding uh hi. „Hua gamlakah amah om hi,‟ hong cihleh paikhia kei un; ahikeh „Inndei sungah amah om hi,‟ hong cihleh um kei un"  (Matt 24:4, 5, 26).  Fact 3. Hong kumkikna mi khempeuh in thei ding hi: Jesu hong paikikna in leitung tangthu ah a kithei kim pen hi- ding hi. Thubu sungah, “Mit khempeuh in Amah mu ding"  (Mang 1:7) ci aa, Jesu ngiat in zong, " Khuaphelep in ni—suahna pan nitumna dong a tanzal bangin Mihing Tapa hong pai ciangin tua bang hi ding hi"  (aneu 27) ci hi.   Mit khempeuh in mu bek lo in, bil khempeuh in za lai ding hi. Paul in, "Topa mahmah vantung panin, a ngaih mahmah thupiakna tawh, vansawltak lian aw le Pasian sapna pengkul ging tawh hong kumsuk ding"(1 Thess 4:16) ci aa, Corinth pawlpi a laikhakna ah Jesu hong kum ciangin, "pengkul hong ging ding"  na ci hi (1 Cor 15:52).  Fact 4: Meii tung tuangin hong kum ding. Jesu in "Mihing Tapa meii tung tuangin hong pai ding"  Matt 24:30) ci aa, John in, "En un, meiipi tawh amah hong pai hi"  (Mang 1:7) naci hi. John in Jesu hong kum kikna amangmuhna ah, " Ka et leh ka mai-ah meiipi kang khat na kaii-a, mihing tapa tawh kibang khat meiipi tungah tu"  naci hi (Mang 14:14).  Fact 5: Misite hong tho kik ding. Jesu in, "Han sunga omte in Ama aw za in hong pai khiat hun hong tung dinga … gamtat hoihte a nungta dingin hong tho ding"  (John 5:28, 29) ci hi. Hitak ah Jesu in ahun bang hun cih hong gen loh hangin, Paul in Jesu hong kum kik ciang apiang ding hong ci hi: "Topa mahmah vantung pan hong paisuk dinga, … Christ sungah asite tho masa ding hi" (1 Thess 4:16). Tua ahih manin Jesu kumkikna ah meii tung tuangin pengkul awging lianpi tawh hong pai aa, misite athawh kei leh Jesu taktak hilo dinga Christ -zuaute hi, cih na thei ta un. Koi Bangin Kiging Ding.  Nang leh kei in Jesu dawn dingin koici kigin ding? A dawnna in athupi penpen number 6na hipah hi.  Fact 6: Nang kiging thei teh. Topa dawn dinga kiging a kisa pawlkhatte kiging kha lo thei uh hi. Ahangin Jesu genna ah, ‘Topa, Topa'' hong ci khempeuh vantung gamah a lut kim kei ding hi' (Matt 7:21). Tua ahih manin nang leh kei in Jesu dawn dingin koici kigin ding ie hiam?  A masa in ih khialhnate kiphawk aa, ih ki puahphat ding ahi hi. Mi khat peuh, ih nat sak khak leh ama kiangah ih thum kik ding ahi hi. Ih khialhnate kisik kik aa, mawhmaina ih nget ding ahi hi. Ei tang ding Jesu singlamteh tungah asihna ih saang dinga, ih mawhnate hong maisakna dingin ih ngen ding hi. Hiteng khit ciangin Jesu in thu nih hong sem ding hi. Khat- na ah ih mawhna hong maisak ding aa, nihna ah ih lungsim, ih ngaihsutnate hong kheel iin nidang aa ih bawl ahoih lo peuh mah ih mudah tading hi. Tua in suahkikna mann ahi hi.  Jesu Hong Pai Nading Lametna Natna, thuaksiatna, sihna leh dahnate na innkuan sungah na tuak ngei hiam? Pasian' hong bawlsakna inn thak ah "Amah in amaute mit-a khitui khempeuh a nulsak dinga natna, sihna, thumna, kahnate a om nawn kei ding hi" (Mang 21:4). Jesu hong kum kik ciangin Christ sungah hong nusia khin lawmte, ih innkuanpihte sihna pan hong tho kik ding uh hi. Amaute in Pasian' misiangtho a nungta laite hong pawl ding uh a, "Topa tawh ih om khawm tawntung ding hi (1 Thess 4:17).   Jesu dawn dingin kiging nuam lo nahiam? Na nuntakna ah Amah hong lut nangin sam in. Tuni in nang adingin hun hoih pen hikha ding ai maw!  

Source: Signs of the Time, June 2010


                                                 

SUMPI HANTHAWTNA
Pr Langh Khan Suan

Sawltak 4:32 Thu-um mi khempeuh a lungsim uh leh a ngaihsutna uh kikhat uh a, kuamah in ama neihsa kei a’ tuam hi ci loin, a neih khempeuh uh neikhawm ciat uh hi.
       34, 35 inn a hi a, lo-a hi zongin anei te in zuah uh a, a sum ngahte uh Sawltakte kiangah a-ap uh hi. Mi khempeuh tungah a kisapna bang ciat un a sumte hawm uh a hih manin amaute lakah sum kitangsam kua mah om lo uh hi. (Adeih zah zah un hawm ci loin, akisapna bang ciat un asumte uh hawm in sum kitangsam kuamah omlo hi na ci hi.)
       36 Tua hi a, saipra tuikulh asuak, Leivi nui Josep, sawltak te in Barabas min aphuah Pa in, ama neihsa a lo-azuak a, a sum hong paipih in Sawltakte khut sungah a-ap hi.
       Topa Pasian’ Kha siangtho in Ananiaste nupa in amau Innman i sanggamte piak dingin hanthawn hi. A hi zongin amaute in a ciamsa bangin apiak loh na dingin a lungsim uh khensat hi. A vekpi-a apiak ding a lang bek pia-in a lang selcip hi. Tua tawh Pasian khem hi. A lauhuai mahmah thukhenna thakhat thu-in hong tunga anuntakna uh a bei ban ah tawntung nuntakna zong tan lai uh hi.
       Mi dangte in hih ciang mawhna abawl khak loh na dingun thukhenna khat bek a lak ahi hi. Mihing ten Pasian khem theilo ahih na teti hong lak hi. Topa in i lungsim sunga i selsim mawhna tawh Topa i phinphinnate hong map ding hi lo hi. Eite nasep te hong sittel in, ei phattuamna ding bek i zonnate i kidop na ding leh Pasian’ neihsa i buluh lohna ding a hi hi.
       Ananiaste tungtang ah Pasian khemna pen thakhat in mitmuh in a tunna pen nungsang cianga mite a dingin a lauhuaina ahong lahna ahi hi. Anunung pawlpi sung ah hih mawhna pen kikhial kha zelzel hi.
       Satan in amaute ze-et in a lungsim uh va subuai-in va do hi.
       Ananias leh sapfirate khelna bangin a khial mi kitam semsem hi. A hi zongin amaute bangin thakhat in mawhna dan thuakpah lo i hih manin kha Siangtho kikhem a, a hoih lo sep ding i thakin hi. Mihingte in thukhenna mai ah bangci dan ding cih ngaihsun in.
       Tu hunin neihsa gawmna pen 1/10 pawlpi a i gawmna hi a, sawltakte hun in khuatual pawlpi ciat a ding hi-in ei hun (tuhun) a GC, Division, Union, cih bangin pawlpi kipawlna om nailo hi. Ei khuatual pawlpi ciatin sumpi zekpah hi leng, pawlpi neu (Pawlpi mitawm) te diing zolo ding uh hi. Pawlpi gol te bel hi zo mah ding hi. Tua ahih ciangin Tithe leh none Tithe pen Conference/Mission ah pawlpi kiphuh zia zui-in kipuak kizek ahi hi. Nasih dongun kei tungah hong citak un. Topan ci hi. Mangmuhna 2:10b@pdk;qdkif&m tMuHay;csufrsm;? pmrsufESm 36


Pawlpimi akuamah peuh:

Pawlsungthu i theih ding tampi aomte khatkhat-in gen zel ni, na za dah kei un.

SUMPI:    Sumpi i don khit ciangin, "Topa, Na khutkuak muanhuai sungah kong aap uh hi" i ci hi.
I aap khit ciangin SUMKEEM te in amau thu-in khutkuak muanhuailo sungah na aap thei nawnlo ding uh hi.
1. Sumzat kisam a kin mahmah i om ciangin sumkeemte kiangah sum batlak sum leitawi ding ngaihsun kei ni.
Church Board ah gen ni in Church board in a hong piak zahzah tawh izat akicing kei zongin i lohkik ding veve akicing dinga hong leitawi sak zolo ahih leh, kilungkimsak phot ni. Pawlpi in zat nading hau in hong tamzat sak zolo hi kha ding hi.
2. Church Board ii khentatloh-in sumkemte in sum zang theilo leitawi sak theilo hi. Leitungbup i Policy paidan tua hi.

                               Pr. D. Nangno, April 18,2012       
                

Seventh-day Adventist Upna bulpite

Seventh-day Adventistte in Lai Siangtho bek thu guipi-in sang uha, upna bulpi pawlkhat Lai Siangtho ii ahilh bangin len uh hi. Tua upnate in pawlpi in Lai Siangtho a theihna  uh tawh a bawl ahi hi.  Lai Siangtho hong hilhna  a kitel zaw a lah khiat nading kammal a hoih zaw ahi zongin, Lai Siangtho theina  akicingzaw  a a tel zawk na dingin General Conference session  hun teh en kik thei uh hi.

1. Lai Siangtho
       Lai Siangtho, Thu khun lui leh Thukhun tahk te pen Pasian' kammal ahi hi. Pasian\ humopna tawh Pasian\ misiangthote tungtawn a hong kipia hi a, Kha Siangtho sawlna bangin amaute in genin gelh uh hi. Hih Kammal sungah gupna ngah nading akisam thu theihna Pasian in mihing hong pia hi.  Lai Siangtho pen Pasian' deihna hong kilahtelna ahi hi. Tua in a khial theilo zia leh tong akitehna thu thiena sittelna, up ding thu neihna hong kilah telna leh Pasian'  nasepte  amuanhuai ciaptehna thubu ahi hi.
(II Peter 1:20,21; II Tim. 3:16,17; Late 119:105; Paunak 30:5,6; Isai. 8:20; John 17:17; I Thes. 2:13; Heb 4:12)

2. To Thum Pasian
       Pasian khat bek om hi; Pa, Tapa leh Kha Siangtho thu kigawm ahi hi. Pasian si theilo hi. hih zawh lo neilo hi. theih loh nei lo hi,. Na khempeuh tungah om hi, a tawntungin om den hi. Tehpih ding omlo in mihing' tel zawh ding hilo a, Ama hon gkilahna panin ki theithei hi.  Piansak khempeuh in a biak ding, a pahtawh ding, ana a sep sak dingin kilawm hi. |(Thkna 6:4, Mate 28:19; II Kor. 13:14; Efe. 4:4-6; IPet. 1:2; I Tim. 1:17; Mang. 14:7)

3. Pa Pasian
       Tawntung Pa Pasian in Piangsakpa, a Phungpi, a Khoipi leh, piansak khempeuh a ukpa ahi hi. Amah thu tangin siangtho hi. Khualna leh hehpihna nei hi. Heh pakpak lo hi.  Itna kip leh cihtakna nei hi.  Tapa leh Kha Siangtho pana hong kilang khia thupina leh vangliatnate in Pa Pasian hong kilatkhiatna ahi hi. (Pian. 1:1; Mang. 4: 11; IKor. 15:28; John 3:16; IJohn 4: 8; I Tim. 1:17; Pai. 34:6,7; John 14:9)

4. Tapa Pasian
       Tawntung Tapa Pasian pen Jesu Khrist-in hong piang hi. Amah panin na khempeuh kipiang sak hi. Pasian' zia leh tong hong kilang hi. Mihing hotkhiatna hong kisem hi. Leitung mite thu kikhen hi. Pasian taktak a hi dan pa, Jesu Khrist a hi mihing taktak hong suak hi. Kha Siangtho in gai sakin, nungak Mary panin hong suak khia hi. Mihing bangin zia-etna hong thuak hi, ahi zongin Pasian' dikna leh itna kicing takin hong lak hi. A bawl na lamdangte in Pasian' vangliatna kilang sak hi, tua in Pasian' hong khap Messiah a hihna teci ahi hi. Ih mawhnate hangin ei' ai' awhin singlamteh ah gimna thuakin hong si hi, misite lak pan hong tho kikin ei adingin vantung biakbuk ah kahto-in na hong sem hi. Amite hong la a na khempeuh a bawl pha dingin vangliatna tawh Amah hong pai kik ding hi. (John 1:1-3,14: Kol.1: 15-19; John 10:30; 14:9; Rome 6:23; II Kor. 5:17-19; JOhn 5:22; LUke 1:35; Phi. 2:5-11; Heb. 2: 9-18; I Kor. 15:3,4; Heb. 8:1,2; John 14:1-3)

5. Kha Siangtho Pasian
       Tawntung Kha Siangtho Pasian in Piansakna, mihinga pianna leh, tatkhiatna ah Pa leh Tapa tawh semkhawm hi. Lai Siangtho a gelhte thu muam hi. Khrist' nuntak na vangliatna tawh kidim sak hi. Mihingte zolin kai hi; a utte Pasian' lim a suun dingin bawl thakin kikhel sak hi. Amite tawh a om khawm den dingin Pa leh Tapa in Amah pai sak hi, Pawlpi a ding kha lam letsong te pia hi. Khrist ading teci pang dingin tha pia hi, Lai Siangtho tawh kituakin thuman khempeuh ah pawlpi makaih hi.
(Pian. 1: 1,2; Luke 1:35; 4:18; Sawl. 10:38; II Pet. 1:21; II Kor. 3: 18; Efe. 4:11,12; Sawl. 1:8; Jon 14: 16-18, 26; 15:26, 27; 16:7-13)

A ban zop lai ding.....

      
Did You Know? Na Thei Kha Hiam?
Sm Cing Sian Nem
T.A.S Sangsia

       Cidamna pen ih nuntakna ah athupi mahmah leh i-ut iki tangsap penpen khat hi. Ih pumpi cidam leh ih kha tha zong hat zaw a, i cidam mel loh ciangin ipumpi zawngkhalin ih kha tha nangawn nem mahmah hi. Tua ahihmanin inuntakna ah bang cileng cidam thahatin khangto thei ding cih ka sim khak pawl khat ong gelhkhia-in " Na thei kha hiam? " cih thulu tawh hong at ing.

1. Ngasa (Fish)
       Ngasa pen nungakte' i "sam" hoih nading, ci leh sa hoih nading, pumzawte, lungtangnatna aneite a' ding ahoih mahmah lam na thei kha hiam?

2. Lengmaw Tui
       Lengmaw tui dawn leng gilpi cancer dal, tua bek thamlo-in cisa natnate zong kiam sak zo hi. Lengmaw tui sungah Vitamin C kihel ahihmanin ipumpi sunga om cholesterol hoihlote zong kiamsak hi cih na thei kha hiam?

3. Tuilum
       Tui lum sung a kihel dat te in i pumpi sunga om cholesterol te kiamsakin vun cancer apian loh nadingin dal hi. Sisante siang sak a sikhum zong kisam sak hi.

II. Tha Sang na deih Leh......

1. Tha san' theih nadingin laibu a tamzaw ah hi bangin kigelh hi. Ih khan hun pen kum 10, 18, 20 ciang hi-in tua hun sungtengin....

 1. Na ihmut cim sak in.
2. Exercise kimawl in.
3. Khan theih nading tha a om ding an te ne in na kici hi.
2. Ahi zongin a thupi masa zaw in i ha i puah ding thupi hi.
3. A zenzenin iha hoihlo (na) leh bangzahta in tha om ding ante ahi zongin kine zolo, kine thei lo hi.
4. Limtakin ki ihmu theilo a, kimawl ding ( Exercise) cih thadah i ha na in ong tun ahih manin kinawh tat ngamlo liang hi.
5. Tua ahihmanin tha sangin iduang acin theih nadingin i ha te limtak kem (puah)in a tunga nam 3 te zong zui zoleng hoih mahmah ding hi. cih na thei kha hiam?

Cidamnadingin kiim leh paam pana kingah mehteh mehgah singggah te thupi mahmah ahih manin i nisim nuntakna ah a kilawm bang i zat theih nadingin tawm khat hong gelh lai ing.

1. Leeng thei (    )
       Lengthei pen guh natna a dingin kizang thei hi. Guh kitan, guh khang cihte dal hi.

2. Gawbi lum(    )
       Nawi cancer dalin sung khakna vun tawh kisai natnate a dingin hoih hi. Gawbilum tui awm pen gawnna zatui pi bangin kizang thei hi.

3. Apple
       "Ni khat Apple pum khat ta neleng siahuante kiang pai kullo hi".cih mikang paunak khat ah om hi. Vitamin C a tawm hangin a sung akihel Antioxident leh Flevonoid te in Vitamin C nasepnate khangsak hi. Sungkhak za in zong kizang thei hi. Ahawng namet khit teh ameel ong kikheelin a vom dong na koih khit teh ne lecin na sung pai hong dai ding hi.
       Apple pen cancer, awmciak, zunkhum neite a dingin hoih mahmah hi. Lampai thei cil naupangte a dingin zong hoih mahmah hi.

4. Thawhbat
       Lungtang natna, cancer natnate adingin hoih hi. Cileh sa hoih sak, no suak sak hi. Alamdang mahmah khat ah lungleng thei numei ten neleh lungnuam lungsim zang sak ci hi. Sikhang, pumlang zaw te a dingin thahatna dingin zong hoih hi.

5. Besau
       Meima nei ten ne leh dam baih zaw deuh kici hi.

6. Ankam bul nei
       Mit a tang kelkel nading hi taleh si leh sa hoih nading no suah nading hi taleh nisimin ne zo leng hoih mahmah hi.

7. Dant-da-luan
       Naupaiite nawipia numeite, awmciak, huih diik hamsate a dingin hoih hi.

8. Lothangkang
       Asial ahih kei leh laphettoh tawh nekhawm lecin sikhang kiam sak hi. Pumpi sunga aom ahoihlo sathau cholesterol te zong tui sak hi. Gilpi natna leh a dang natna gilote pan kidal nading hoih mahmah hi. Nak bing, lutangna, lungam, cisa te adingin zong hoih mahmah hi.

9. Siing
       Numei naupaii a lel te in siing tawmta neleh luaksuak kam sak hi. gilpi thahat sak ahih manin mawtaw kham theite in neleh zong mawtaw kham lo tuam uh hi.

10. Tampaza
       Nak bing, lutangna, nattun, lungtang natna, gout,dulla leh lungtang natna nei te adingin hoih hi.Ha leh guh te khauh sak hi.

11. Kawlkai
       Kawlkai in tha hat sak hi. i pum sunga cell akisia tawm sak hi. Kawlkai pen kal khatin nih vei neleng cidamin thahat ding hi. Guh leh tang natna leh awmciak dam sak hi. Za a tam teep luaten neleh awm natna phatuam sak hi. Huih ngah nawnlo-in lungtang khawl vat te pen a vei lam awm nen in la, lungtang atat dongin bawl in. Naupangte pen kam panin huih piak kisam hi.

                    
              **********************************

Thu tuamtuam:

1. A 18 veina Tedim Circle Ngente Khawk Meeting:
A 18 veina Tedim Circle Ngente Khawk Meeting pen 13/1/2018 Sabbath ni-in Langzang biakinn ah nuamtakin kinei thei hi.Meeting kah mi 27 kipha hi.

2. Tedim Circle Ngente Khawk Gospel:
Tedim Circle Ngente Khawk in kum khatin khatvei ta Tedim Circle sung gospel apai uh pen 12/1/2018 ni panin Langzang khua pan kipanin 27/1/2018  Sabbath ni-in Ngente khua ah mahialna nei uh hi.
Gospel pai na dingin MUC zumpi panin sum 250000 tawh hong huh ahih manin kinuam mahmah hi.

3. Tonzang Circle Gospel:
Tonzang Circle Gospel zong kum khat khatvei ta Circle gospel paina pen 12/1/2018 ni in kipanin 20/1/2018 ni-in nuamtakin kizo thei hi. Gospel pai na dingin MUC zumpi panin sum 200000 tawh hong huh ahih manin kinuam mahmah hi.

4. Bhudha pan Christian Suak:
Dec 30/2017 ni-in Kyigone pawlpi panin sanggamnu Soung Hii Maan, Kawlmi Budism pan Zeisu honpa leh Topa in hong sangin amah bek a hih hangin Tui hong kiphum thei ahih manin Topa min i phat hi. Thupuak: Sia Thang Khan Pau Worker of MUC (FB)

5. Presbyterian pawlpi pan Kha 2:
MUC ading Pinlong SDA pawlpi sungah Presbyterian pawlpi pan kha 2 Topa in hong behlap sak hi.Src: MUC Thu kizakna(FB)

6. Khomun bawldan hilh:
Jan/10/2018 ni-in MMCC i sangpi ah Sianu DalVung in Final year te khomun bawldan practical in hilh hi. Src. MUC Thu kizakna (FB) 

7. Tauleng Effort:
Jan 22-Feb 8/2018 hun sungtengin Tauleng khua ah Pasian' thuman tangkona kinei hi. Hih effort bawlna ah USA panin huhna tawh akibawl ahi hi. Pasian thuman te khaici bangin kivawh phot a, agah sak ding bel Pasian khut kuak muanhuai sungah om hi. Effort bawlna sungah a kihel mi khempeuh Topa in thupha hong pia hen la, Tauleng khua in thuman mu a, hangsan taka a zuih ngam nadingun thungetna tawh pan la tek ni.

8. Tonzang Circle Gospel:
9/2/2018 friday ni-in Talek pan kipanin Gospel pai a,18/2/2018 Monday ni-in atawpna ah  Lezang pawlpi te tawh biakpiakna te nei thei hi.
  
9. Mi 12 ki Tuiphum:
Tuikhal ah kal khat sung Pasian thu tangkona kinei-in Topa in gualzawhna hong ngahsakna tawh 17/2/2018 Sabbath ni-in mi 12, Pa, Tapa, Leh Kha Siangtho min tawh tuuiphumna kinei hi. Topa minthangna hi ta hen.Thupuak: Sia Thang (Tamu Circle Leader)

10. Rakhine Circle Zumpi Honpawi Bawl:

24/2/2018  ni-in Rakhine Circle Zumpi pen MUC i zumpi panin Pr KaiDal, Pr LanghSuan te in Circle zum honna pawi va bawl thei uh ahihmanin i nuam hi. 
            





Thupuak leh News Editor: Sia Naa Mung

To get the latest update of me and my works

>> <<