MUC

Print Friendly and PDF

Friday, December 29, 2017

Conference thu kizakna, Vol 3 (Oct - Dec, 2017)

    


                        
         Thulu                                                                                          Laigelhte 


1. Lai lam tawh Pasian nasepna                                       Editorial            

2. Nek leh Dawn                                                                  Sia Lal Zui Sang        
     
3. Ellen G White nuntakzia le
    A Nasepte a tomin                                                  
4. Upna leh lung thuakna                                 
    (Faith and Sentimentalism)                                   Sia Kham Sian Kim    

5. Sumpi hanthotna                                                            Pr Langh Khan Suan 

6. Zolai Gelhzia Pawl khat                                          Siapi Kam Khan Mung
               
7. Ngente Effort bawl vai zaksakna                   Sm. Awi Khawm Kim
     
8. Thu tuamtuam                                                                                                                        
                          

                                 
                             Lai lam tawh Pasian' nasepna



" Ka puan tualpi leh ka laibu savun laidalte hong puak in. II Timothy 4:13

Gam khat a khantoh nadingin lai leh pilna thupitsak kul hi. Biakna pawlpi a khantoh nadingin zongh lai leh pilna a tonkhop kul hi. Gam khangto mipil khempeuh in lai lam nasepna thupisak uh hi. Leitung tangthu-ah mihing nuntakna hong kilamdangsak lai tawh nasepna hang ahi hi. Paul in Pasian nasepna ah lai lam tawh nasepna in muibunin thahat ahih lam tel mahmah hi. Lai Siangtho sungah lai lam tawh nasem min kidawk pen ahi hi. Thong sung a om laitak nangawnin a lunggulh leh adeih pen in " laibu" ahi hi. Lai a thupit sak mah bangin a nasepnate enleng a tamzaw lai lam nasepna tawh Pasian nasepna anei ahih lam kimu thei hi.

          Pasian zongh lai deih ngiat Pasian ahi hi. Moses kiangah Israel mite athuhilhna dingin "Keima laigelhsa"  thukham leh thupiakna suangpeek nang tungah kong pia ding hi. Topa'n na ci hi. (Pai. 24:12) Pasian' bawl ngiat suangpeek tungah Pasian in lai nagelh hi.  (Pai.32:16) Lai a thupi sak Pasian in  Isaiah tungah lai gelh dingin sawl hi. (Isai.30:8). Lai nasepna athahat manin Zomite khut sungah Lai Siangtho i ngah thei hi.

Gup khiatna nasepna ah Pasian in lai nasepna hong phuan khia hi. Pasian' hong phuat khiat lai tawh nasepna pen mihingte in neuseek ding hilo hi. Lai lam nasepna ahatte pen gam keekin madawk mahmah hi. Christian masate in zongh lai simna leh lai lam nasepna thupisak mahmah uh hi. Sawltak 17:11 sungah Thessalonica khua mite sangin Berea khua mite in mipi lungsim a neih zawkna uh pen lai a thupisak hang uh ahi hi. Paul thugente man taktak hiam cih a theih nadingun nisimin Lai Siangtho sim uh hi. Berea pawlpi maimai khat zongh thuhilhsiate mah bangin lai kin lai siam ahihna uh kimu thei hi. Lai lam nasep i thahat leh Pasian' gam keekna tangzai ding cihna ahi hi.

Zomite in lai i neih zawh kum 100 val khin tham hi. Zomite in lai i neih khit leh neihma nuntak khuasak zia kilamdang mahmah hi.  Lai nei minam khat i hih hangin a khangto gamte tawh ikiteh ciangin lai lam nasepna kithanem mahmah hi. Lai lam nasep a thahat nailo  Zomite lakah Zomi Seventh-day Adventist pawlpi zongh ikihel hi. Tua ahih manin lai lam tawh Pasian' nasepna thupi sak ni ci-in kong zawn hi.

          Rev. Job Thawngno in , " Thau muk sangin laikung kihtak huai zaw hi" ci hi. Hih kammal in lai lam nasepna thahat mahmah ahih lam hong thei sak hi. E.G.White in anuntak sungin a vei mahmah thu 3 nei hi.  Tuate in: (1) Zeisu, Khrist, Gumpa (2) Pasian' kammal (Lai Siangtho) (3) A mangthang mite hotkhiatna cihte nisimin a zat den leh a gelh den kammal ahi hi.  E.G.White in effort leh pulpit tung bekah Pasian nasem na hi bek mawk leh hi zahtakin SDA pawlpi khangto lo ding hi. Amah pen lai lam nasep ahat mahmah khat ahih manin SDA pawlpi ani ani-in kibehlap hi.  Lai tawh nasepna ah" Zeisu" cih kammal 37038, Khrist cih kammal 69277, honpa cih kammal 11583 a laibute sungah na zangh hi.  Nang na dam sungin Pasian min bangzah vei na zangh hiam? cih ngaihsut huai hi.  Kam bek tawh Pasian' nasem lo-in  lailam tawh Pasian nasep thupi bawl hi.

          Leitung bup SDA tangthu ka sim ciangin ka khitui hong luangsak hanciamna khat ka sim kha hi. Lungkiatpi ni October 22,1844 khit ciangin Sabbath thumanna leh biakbuk thu hong telcian uh ciangin SDA mi masate in amuhkhiat uh thuman lai tawh hawmkhia nuam mengmeng uh hi. Ahi zongin sum anei kuamah omlo hi. Tua bang kawmkal ah Hiram Edson' zi in a kingaih lai vua alawmpa in ngun zungbuh (silver ring) a piak pen zuak liangin laibu hawmkhiat hong kipan hi. Tua hunin a lungkia tampite hih lai nasep in tha va pia hi. Hiram Edson' zi in Pasian a it manin a samkhau phelkhia liangin a manpha a zungbuh suak ngam hi. Tu in hih lai lam tawh nasepna hangin  leitung bupah SDA millions 20 kival ta hi.

          E.G.White in , " Leitung bupah Pasian khuavak hong tan nading leh leitung mite in thuman khuavak hong muh nadingun i laibute leh laihawm tuamtuamte tawh Pasian na i sem ding" ci hi. (TC 9:61 (1909). " I laibute leh i laidalte in tulai thumaan leitungah Pasian khuavak tangsak hi" na ci hi. (TC 8: 87 (1904) . Laibu hawmkhiat nading ngiimna lian i neihna pen Pasian lapsang nading, Ama kammal thumaannate leitungmite in a thupi sim nading uh ahi hi, na ci hi. (TC:7:150)

          Pasian nasepna ah lai lam tawh nasepna thupit sak kul hi. Laibu leh laihawm tuamtuamte tawh Pasian thuman tangko ding kisam mahmah hi. E.G.White pen a gawng a thanem numei khat hi. A thatang tawh mun khempeuh tung zolo napi lai tawh na hong sep cianginn leitungbupah thuman hon gkizeekl sak hi. Lai lam tah Pasian nasep i hat kei leh Pasian gam keek hak ding i.l Lai nasepna akuamah peuh maphang khawm ni ci-in itna tawh kong zawn hi.
                                   
  
                            
                             Neek Leh Dawn (By: Sia Lal Zui Sang)



Keytext: I Cor.10:31

Amasa-in nek leh dawn thu gen theih nading hunpha hongpia i biak Pasian min ka phat masa hi. Hih thu a kigen teh sia pa'n ko hongdeidan hi ci-in pawlpi mite'n hong ci thei zel uh hi. Siapa in mi deidan na tawh a gen cilo-in Pasian' deihna bangin i nuntak theih nading leh Topa' siangthona ah i siangtho theih nadingin mimal kim tungah Topan thupha hong piak sak masa ta hen. Amen.
Hih nek leh dawn thu pen mi tampitak in hong genna ah thupi kei, gupna tanna hi kei ci-in agen Pastor tampi om hi. Ahizongin tu-in Khawk 1,2,3 khenin i gen suk ding hi.

Khawk 1 na

" Paisan in mihingte' aa dingapiak An"

A. Mihing masate' an Gen 1:29 sungah " En un leitung maitang khempeuh a om tang apiangsak kungnote  khempeuh note' tungah kongpiakhin ta hi. Tuate anin na nei ding uh hi". Mihing an ding Pasian' hong piak pen sa hi masa lo cih kimu thei hi. Tua khit ciangin Pasian in Adam leh Eve tungah nek loh ding khat hong pia hi. Gen2:17 sungah ahih hangin apha leh asia theihna singkung gah pen na ne kei dinghi. Banghanghiam cih leh tua na nek ni-in na si ding hi a ci hi. Mihingte' a dingin nek ding leh nek loh ding om hi cih kilangh hi. Noah hun ciang zong an asiang leh a nin Pasian in om sak hi. Gen 7:23, 8:20  Hih munah Pasian in Adam leh Eve tungah tang anei gahte nesak napi tun Noah hun ciang sa nesak hi. Banghanghiam cih leh mihing gitlohna hangin tuiciin tunga mehteh mehgah a om loh man a, Pasian in sa anesak ahi hi. e.g. Khuapih te khat a vokpi si a, paih ding pammaihsa-in nek dingin a bawl hi. Nek ding dang omlo ahih ciang voksa bekbek ka ne uh hi ci a Noah zong an nek ding a om loh teh Pasian in sa nesak hi. Ahun zui a zat theih ding thupi hi hong ci hi. Theih ding: Pasian in ahun zui a Noah sa nin nesak lo a, asiangte bek nesak hi.

B. Israel te tungah sa siang leh sa nin Lev11: 3-47; 25;55 Deu. 14:3-21 Pasian in nek loh ding sanin acih vok, ui muvanlai; cipak leng nek ding a sa siang acih bawng, ak, tomkaih ni in LST munte na sim lecin akimin na tel ding hi. Pasian in Israel mite' hunin sa nin leh sa siang khen sitset hi. Tua sa ninte pen nang leh kei adingin anin, ahoihlo ahih lam abawlpa in tel mahmah ding a hih ciangin abawlpa sangin kitheisak mawk ken. e.g. Sangkah lai-in ausmif;qif;yJGkhat ka bawlna khatah qefjyKwf huanin qefjyKwf  pen ahuan pa in ak sunggil leh a ek teng paailo-in huankhawm hi. Ane dingte' lakah atapa kihel a, atapa in qefjyKwf  kuang khat tawh dawhin anek sawm leh na sungpai ding hilo maw nekei in ci-in atap nek ding phallo hi. A hang in tua  qefjyKwfama bawl, ama huan  ak gil leh a ekte limtak bawllo a ninsa-in siangtholo cih thei ahih manin atapa nek ding phallo hi. Tua mah bangin Pasian in zong tua sa nin ne kei un a cihte ama bawl ahih manin a hoihlohna thei a nitna thei, ahih manin a tate'  a ding nek phallo cih a tel siam dingin Topan thupha hong piak sak ta hen. Amen.

C. Prophet te' tungah hilhna Isai. 65: 4, 5, 66:15-17
Pasian in voksa ne-in beel sungah akoihte tungah ahehna a mit ngeilo meikuang tawh kibang hi ci hi. Isai. 66:17 sungah " Biakna huan sungah a pai dingin amau te kisian suahin akisiangthosak, alaizang a om pen azuite, voksa leh kihhuaina leh zusa anete beimang khawm ding hi Topan ci hi. Topan  beimang ding cinapi-in voksa ne a van gam lut sawm veve mi tampi om hi. Hi bang mite pen a siate leh makaite uh in asiang leh a nin khenmello-in amite uh zol a hih manin thei tel lo uh hi. Ezek. 22:26 sim in.

E. Jesuh hun Mate 8:28-35, Mark 5:1-17. Luke 8:26-39 Jesuh in kei hong pai ta ka hih manin sa nin khempeuh siangta hi acih na mun LST sungah omlo hi. Mi pawlkhatte in Mate 15:11 sunga a tum lam in mi ninsak lo a, kam sung pan a pusuak nate in mi ninsak hi zaw ci-in Jesuh kammal bulphuhin voksa, uisa inek hang poilo hi ci thei uh hi. Hi munah sa nin nekna in mi nin saklo cihna hi zenzen lo hi. Mate 15:20 sungah a deihna kimu hi. Khut sillo a an nekna Jews te ngeina thukhamah khut sillo a an nekna in mi nin sak lo cih Jesuh in agen nuam hi zaw hi.

* Peter tungah a kihuai sa nin nek ding sawlna Acts 10:14 Hih pen sa nin taktak nek ding sawlna hilo a, sa nin - mi nin Gentail mite, milim bia minamte cihna hi. Ne in - gen khia in  cihna hi a, Pasian teeltuam minam ahi Gentail te' kiangah lungdamna thu gen khia in cihna hi. Acts 10:28 * Rom 14:17 Pasian ukna nek leh dawn tawh kisai lo Dawnna: Rom 14:1-21 limtak sim in. Hih nek leh dawn pen Pawi bawlna ni a nek leh dawn tawh kisai buaina om zel a, tua buaina Paul in alemtuahna hi. Tua hun lai Christian or Thu um mite pawi a bawl ciang sa nin voksa uisa zanglo uh hi. * I Tim. 4:4,5 Lungdamna phat peuh leng Paul in Timothy tungah mailam hun ciang upna manlo lampialte in Lungdamna phat peuh leng ci-in sa nin te ne ding uh a hilh kholhna ahi ci uh hi. e.g Lungdamna phatin guu tui dawn sin ve. Tuni-in Pasian in a thupiaknate nang' pilna tawh khel sawm ken la nang upna ci kei in; Pasian' kammal LST a kigen bangin zui in la, Pasian' tungah ki-ap in . ICor. 10:31, Job 23:13 limtak sim in. Pasian hong piak a siangtho an te bek ne in. Topa' min a thangsak kim zo dingin Topan thupha hong piak sak hen. Amen.

Khawk 2 na

Thuzui: Zu nete Pasian' ukna sungah a lut kha diam? 

Sia: Zu nete Pasian' ukna sungah lut kha mah ding hi. Ahi zongin Pasian ukna sungah zu omlo ding ahih manin anek nop hun ciang zu omna munah ama deihteel thu-in pai khia kik ding hi.

a. Gal. 5:21 sungah zu khamte Pasian ukna sungah om kha het lo ding hi.

b. I Cor. 6:10 Zu khamte Pasian ukna sungah lut thei het lo ding hi.

c. Efe. 5:18 Zu in mi siasak thei ahih manin zu ne kei unla Kha Siangtho tawh kidimin om zaw un.

d. Prov. 23:20,21. Zu nete tawh kipawl kei inla, a uisante tawh kithuah kha kei in. Prov. 23:29,30- Kuate in gal nei a, kuate in dahna thuak hiam? Thu om lopi-in kuate liama, thu omlopi-in kuate a mit san gega hiam? Zu ne a tut kho te, zu anenete ahi hi. e.g Zu ne theite innkuan sungah kitotna buaina piang zel hi. Zawnga, puansia na silh nop kei leh khawl pah lian in. Belshazar kumpipa zong zu ne a pawi bawl nuam a sak laitak mahin gal te'n hong that hi.  Sih lawh hi. Dan. 5:1- Tuni-in na zu nekna hangin kumpipa na hih loh hang na innkuan sungah kumpi na hi a, na innkuan sungah galte hong tun ma sihna na thuak ma-in khawl pah lian in. Zu nekna in khuak hai sak a, sin ne tum thei, gil nasak, inn sung hong susia thei ahih manin zu nek hoihlo hi.

e. Job 1:18,19 sungah Job tate zong zu ne a pawi a bawlna hang un pingpei in mutpai-in si uh hi.

f. Noah  zu khamna . Gen 9: 18-27 Tuiciin khit a lenggui lo neipa Noah pen ni khat lenggah zu khamin guaktangin zahmawh sel nading phawklo liangin om hi. A tapa Ham, Khanaan pa in mu a, lawmlawm papi khat hibang a om zawzen ci-in nuihsan hi. Jafeth leh Shem in a muh uh ciang en ngamlo-in puan khuhsak uh a, Noah in khua phawk a, abangci mi na hi vua, mi ihmut lai khanglosak ci-in heh mahmah hi. Bang ahi cih adot teh Shem leh Jafeth in guaktang ana om Ham in mu a nuihsan hi. Tua thu ka theih uh ciangin en ngamlo-in puan ka khuh uh hi ci uh hi. Tua ciangin amah lengtui kham, akhialhna theilo-in atapa Ham hamsiat a Shem leh Jafeth sila hitahen ci zen hi. Hih Noah tangthu i et ciang lengtui khamna ii hoihlohna kimu thei hi. Na lenggah zu nekna  hangin na tapate in hamsiat ahih loh nadingin tu-in khawl pah lo ding maw. Na tate na it leh zu kham nawn kei pah in. ITim 5:23 " Na gil sung natna leh na nat zelzel na hangin tui bek zang nawnlo-in lenggah zu tawmtawmin zangin. e.g Pawlpi sia zuduh ten Timothy zong damnading zangsak buang ci thei uh hi. Timothy hun lai-in zatui tangin tawmtawm zang ahih lam telsiaminla, tuhun teh mang zatui, Kawl zatui, Ngawn zatui tam mahmah ta hi. A hun zui-in zat theih sawm in. Na pawlpi leh na ta, na tute in hamsiat angah loh na dingin zu in mi sia sak thei ahih manin zu ne kei un la Kha Siangtho tawh kidimin om zaw ni. L.S.T zat lenggah zu pen silngo(leaven/yeast) kisawh lo hia, unfermented wine kici hi.

Khawk 3 na

Kha Siangtho teenna Biakinn I Cor.3:16,17; 6:19,20 sim in. I pumpi pen ei aa ahih lohna kimu thei hi. Ei' deih bang zat ding hilo a, Pasian' minthan nading zat ding ahi hi.

A. Biak inn suksiatna

a. Za tawn khat i tep ciang i nuntakna second sagih tom sak hi. Za tepna in thagui natna , TB khuak susia hi, e.g Zusa kua sungah meikhu kikhuut teh zusa om thei nawnlo-in pusuak hi. Tua bangmahin Pasian' Khasiangtho tenna biakinn na pumpi sung meikhu khuttkhutt lecin Kha Siangtho zong na sungah teng theilo-in hong taisan ding hi. Zatepte' gimnam pen singtang ekbukk  ginalote' ekbukk gimnam hi.

b. Khaini leh Tuibuuk
Ganhingte nesak leng sizo hi. A zangte si kiamsak, tha bei sak, khuak hatna kiamsak, cancer piangsak, thagui natna piangsak hi.

c. Kunza- gilpi cancer, gawl cancer, gil nasak, khuak hatna kiamsak hi.

d. Coffee- lungtang nasak hi.

e. Niangteh- i lungtang thosak, ihmut suaksak lo hi.
Isai. 55:2- An a hilo nate lei nadingin banghangin na sum uh zang a, hong gilvah saklo nate ngah nadingin banghang in nasem na hi uh hiam?
"Hi te in i lungtang nasep, khuak nasep thosakin i zat sungin hatsak thei a, a gu a bei  ciang angeina ( normal) sangin hong kiamsak a, ihmusuak sak lo hi. " Ei lehin thu ziak p 452-459
Hih a tung a khempeuh pumpi suksiatna hi a, i pumpi pen Pasian' Kha Siangtho teenna biakinn  man tawh kileisa ahih manin asusiate Pasian in susia ding hi. I Cor. 3:17 , Mk 12: 30,31 sungah itna thukham Jesuh ii hong piak kimu thei hi. Anihna thupiak in na pumpi na it bangin midangte it in . tawh kizui-in ei' pumpi natna dingin za, kunza, tuibuuk, khaini, kunpawng, coffeee, niangteh te zangin ipumpi susia in it thei kei leng Pasian koici it theih ding, midangte ee. I John 4:8 Pasian pen ki-itna hi a, itna neilo mite in Pasian theilo hi. Tuni-in biakinnah pai-in thu gen ziahziah, a damlote damsak a, na lamdang tampi na bawl theih hang nang' pumpi nangawn it lo-in om lai mawk lecin tua nasep khempeuh pen Pasian makaihna hi lo hi. Amawkna pi hi. ICor. 13:1-13 Tua leh tu-in na nuntakna bang cih ding na hiam? I John 5:3 Pasian i it ciangin Ama thupiakte zui i hi hi. Tuni hih  lai nasim a kipanin Pasian' Kha Siangtho tenna biakinn ahi na pumpi siangtho takin kemin; na nek na na dawnna ah Pasian' minthanna ahi sak zo dingin Topan thupha hong pia  ta hen.


Ellen G White nuntakzia le a nasepte a tomin

A
B
C
1
Date/Month
Yr
Event
2
26-Nov
1827
E.G white Gorham, Maine ah suak. A peng hi-in,unau giat lak ah a neupen  
3
13-Feb
1840
Zeisu nihvei a hong pai na ding William Miller thu gen ngai
4
26-Jun
1842
Methodist Church ah ki aap
5
September
1843
Methodist Church thu khun palsat na
hangin kihawlkhia
6
22-Oct
1844
Miller pawl Zeisu dawnte lakah kihel (lungkiatna hun sungah kihel)
7
30-Aug
1846
Jame White tawh ki teng
8
August-September
1846
Sabbath thumaan saang
9
3-Apr
1847
Vantung Biakbuk ah thukham li na avang taang phadeuh mangmu
10
26-Aug
1847
Ta masa  Henry Nichols White suak
11
April-October
1848
Connecticut,Newyork leh Maine Sabbath Conferences te ah kihel
12
Autumn
1848
Zatep, niangteh, coffee hoihloh na mangmu
13
November
1848
Lai tawh leitung bup khuavak puak na ding mangmu
14
July
1849
Present Truh laibu hawmkhiat ding Jame White hanthawn
15
28-Jul
1849
Ta nihna James Edson White suak
16
July
1851
"A Sketch of the Christian Experience and View of Ellen G. White" laimai
64 a pha laibu a masa pen hawmkhia
17
April
1852
Roschester, Newyork ah nuntak zia kipan
18
12-Feb
1852
mimal sianthona thupitna  leh an hoih leh hoihlo mangmu
19
29-Aug
1854
Ta thumna William Clarence White suahni
20
November
1855
Battle Creek, Michigan ah kituah
21
December
1855
"Testimony for the Church (No.1) hawmkhia
22
14-Mar
1858
Ohio ah Kidona Lianpi mangmuhna man siang
23
September
1858
Kidona Lianpi laibu neu Hawmkhia
24
6-Jun
1863
Cidam nading kipuahphatna tawh kisai Otsego, Michigan ah mangmu
25
August
1864
Cidamna tawh kisai lai-at (Article) hawmkhia
26
January-June
1865
"Health or How to live" cih lai-at (Article) te a bu in hawmkhia
27
25-Dec
1865
Cinate kep nading leh kikoi ci kikep ding hilhna phualpi khat neih nading
Mangmuhna ah sapna ngah
28
5-Sep
1866
Western Health Reform Institute hon-na ah (Battle Crekk Sanitarium) ah kihel 
29
September 1-7
1868
Western Health Reform Institute hon-na ah (Battle Crekk Sanitarium) ah kihel
Wright, Michigan ah Campt Meeting ah va kihel
30
September
1872
California ah a khat vei na khual va zin
31

1873
Bellevue Hospital Medical College, New York ah J.H. Kellogg zatui pilna a
va sin theihna ding huh
32
3-Jan
1875
Gam tuamtuamah laihawm khiatna inn neih kawikawi ding mangmu
33
4-Jan
1875
Battle Creek College aapna ah kihel
34
November-April
1878
Texas ah tawm vei na vasem
35
6-Aug
1881
Jame White kivuina, Battle Creek Sanitarium ah
36

1882
Early Writings te  bu-thum gawmin laibu aa hawmkhia
37

1884
Kidona Lianpi a kicing zaw a golzaw bawl mansiang
38
13-Jul
1885
Europe a kumnih Pasian nasep sem
39

1885
Basel, Switzerland ah om in Europe gam khuapite- ah vazin kawikawi
40
11-Aug
1887
A inn, Healdburg, California ah  Kidona Lianpi laibu bawl mansiang
41
April
1888
Minneapolis General Conference Session ah Upna tawh Diktanna cih thugenna nei
42

1889
Upna tawh Diktanna cih thu pawlpite-ah va hilh cian kawikawi
43

1890
Tuan Pupate leh Kamsang te laibu hawm khia
44

1890
Christian kidek kidamna leh Lai Siangtho cidamna cihte hawm khia
(Ministry of Healing laibu kipatkhiatna ding)
45
12-Nov
1891
California nusia-in Australia ah kumkua sung om ding vakipan
46

1892
Steps to Christ laibu hawmkhiatna
47
24-May
1894
Australian Missionary College inn mun ding Cooranbong ah phuhna
48
July
1895
"Sunnyside" Home  inn mun ding Cooranbong ah lei
49

1896
Mualtung Thuhilhna laibu hawmkhia
50

1898
Khancin Lungdeih(Desire of Ages) laibu hawmkhia
51

1899
Sydney Sanitarium neih ding hanthawn
52

1900
Christ Object Lessons hawmkhia
53
August
1900
US ciah kikin Elmshaven ah kiphualsa kik
54

1900
Testimonies Vol. 6 na pilna hanciamna ding hanthawtna apaa pha deuh
teng hawmkhia
55
April
1901
General Conference Session Battle Creek ah kihel
56

1902
TesTimonies Vol. 6 na pilna hanciamna ding hanthawtna apaa pha deuh
Testimonies, Vol.7 na cidamna vai teng hawmkhia
57
April
1903
General Conference Headquarters leh Review and Herald Publishig
house (Dec. 1902 a kang pen) mundang tuah ding hanthawn
58
October
1903
Pawlpi thuhilhna man lo pawl khat va mu in thuman lak
59

1903
Pilna tawh kisai laibu hawmkhia
60

1904
Testimonies Vol.8 hawmkhia
61
June
1905
Loma Linda Sanirarium inn mun lei ding kipsakin nasepna lianpi kisep khiatna ding mun hi cin gen khol
62

1905
Ministry of  Healing laibu kihawmkhia
63
15-Apr
1906
Loma Linda Sanitarium aapna thu gen
64
May-June
1909
Takoma Park, Washington D.C. ah General Conference Session kah
65
1-Jun
1909
Cidamna ding kipuahphatna cih thu gen(Testimonies Vol.9, pp.153-178)
66

1909
Loma Linda College of Medical Evangelists ahih nading ngetna gen
67
29-Jan
1910
Loma Linda College pen hoihtakin
kipantahin Medical center kicing
a hih nading  lai mai nih dim Pacific Union Conference delegaes te kiang  pia

68

1911
Loma Linda huang khan nading mai lam khantohna ah mun kicing neih
nading vaihawmpihin gelpih
69

1911
Acts of Apostles laibu hawmkhia
70
9-Feb
1912
Amah a sih khin ciangin a lai-at te a kemcing dingin muancingte aap
71

1913
Counsels to Parents, Teachers, and  students laibu hawm khia
72

1914
Prophets and King laibu bawl nasep sem san
73
13-Feb
1915
Lai-atna khanah tukin a tawguh kitam, a khan sung ahih kei leh sawnleng bekah omin tua accident hang lai nasep sem zo nawnlo
74
3-Mar
1915
Mangmuhna a tawpna( Messages to Young People, pp. 287-289 )
75
9-May
1915
Los Ageles ah Whit Memorial Hospital inn mun ding lei na tungtawnin
lungdam mahmah
76

1915
Gospel Workers kihawmkhia
77
16-Jul
1915
A inn "Elmshaven" ah kum 87 in E G. White hong si hi
78
25-Jul
1915
Oak Hill Cemetery, Battle Creek ah kivui
79
E G. White in lai bu bawl ding a a aap White Trustees in a lai-at te laibu bawl zomsuak uh hi
80

1923
Counsels on Health
81

1932
Medical Ministry
82

1938
Counsels on Diet and Foods
83

1949
Temperance


Upna leh Lung thuakna
(Faith and  Sentimentalism)
                                                                    By: Sia Kham Sian Kim


Thu patna:

L
eitungah Christian tampitak ki-omin tuate sungah Christian hihna a deihna taktak tawh kinungta hetlo-in Christian hihna pen upna hang maw, a hih kei leh lungthuakna(Sentimentalism pen Zomi pau-in a khiatna bulhtheih lianlo ka hih man “Lungthuakna” na ci pong ing) hang maw cih kikhentel lo-in kigawm kha hi. Tu tung pen hih vai pawlkhat a pholhkhia nuam ka hihi.

Upna
          Lai Siangtho in upna i cih ih lam-et na khempeuh hihtakpi ding hi cih nuntakna tawh lah khiatnana ci hi (Hb.11:1). Nuntakpih na om lo upna in misi hi ci hi(James 2:14-26). Paul in upna tawh i kalsuan hi na ci hi(2Cor.5:7). Cihnopna ah upna pen i nuntakna a hihi. Nuntakna a kilangkhialo upna pen Christian te cihcih upna hilo hi. Upna ih neih bang aa ih nuntaak kei leh tua pen a mawkna a hihi.

Lung thuakna (Sentimentalism)

          Lung thuakna (Sentimentalism) pen leitung mi khempeuh in a neih a deih thu a hihi. Nuntak ah phattuamna hong pia khol lo aa lungsim deihna hang aa ih uukkeei pongte pen a gen nuam ka hihi. Gentehna-in zawl thu laibute lungsim ngaihsutnate hong khawmin hong nuisak, hong kapsak, hong lausak hong dahsak thei laibu tuamtuam leh tua feeling hong pia thei tuamtuamte a hi hi. Sim vet, en vet leng, kihelkha leng nuam kisa-in tha kingah mahmah thei hi. Ka cih nopna hi dante a sia hi a ci nuam ka hi kei aa, Christian nuntak na ah upna tawh i khentel theih ding a deihlua ka hihi.

Upna leh Kha Siangtho nasep
 Khangto Upna

          Christian upna pen singkung bang hi leh i zung khakna tungtawnin khang cinna, pum kimna, goltohna leh gah phatna a hihi. Upna in hih ciang tung hoih bek, kidim, kicing hi cih om lo-in a hoihlam khangto-in Zeisu nunzia i bat dong hong puahtoto pen a nungta upna a hihi, hih pen Paul in upna tawh ih kalsuan hi na ci hi (II Cor. 5:7). Christian hing Zeisu ka um hi cih upna na neihtakpi leh nisimin tua upna in hong khangtosakin na nuntakna damdamin hong kilamdang ding, nuntakna kilam dang cihna ah nang hanciam tawm keei kul lo-in mite' muhna leh Pasian' muhna nang theihloh kalin a khangtoto nuntakna neih ding hi. Tua in upna man tatak a hihi.

Kha Siangtho nasepna

          Lai Siangtho sungah Kha Siangtho nasepna en leng, nuntak zia a khel leh a khangtosak, kilam dangsak nasep a hihi. Upna nuntak zia ah hong huh ding, tha hong pia ding, nuntak ngamna hong nei thei sak ding leh upna tee-ci hong sak ding pen Kha Siangtho nasep a hihi (Acts 1:8). Pasian' deih dan nuntak zia hong hilh den pen Kha Siangtho nasep a hihi (Rom.5:5). Tua Kha Siangtho in i lungtang na hong sem takpi leh upna khangin i nuntak zia hong kheltoto ding ahihi. 

Tuhun Christian upna leh Lungthuakna
 (Sentimentalism)

          Khat vei Christian pawi ka vakihel khakna ah papi pawl khat nitakan, buh a kang nam sim pian leh gawbi leh besaan ne kawm sa-in, “i pawi bel kha tha kingah mahmah mawk ei guai, nuam taktak ei, mai lamah pawi nei thei den leng hoih mahmahin ceai”, ci-in a kiho uh ka za hi. Ka lungsimah a mau kha tha ngah pen bang tawh teh a hih tam cih hong suak hi.

Lasakna leh Christian pawi

Zomi sungah la pen i neih lian lai gil te lak khat a hihi. La ki- uuk thei mahmahin zong ki siam tetek hi. Biakinn sung, pawi omna te leh kikhopna (nuamna, dahna) te ah zong la mah hong om leh ki lungkim mahmah se hi. A sate zong khut lamin a ngaite zong khut lamin mitsi kawmin khitui luang kawmsa-in kisa thei-in nuam kisa mahmah hi. Mipi zong lawptuamin a siam khat bang hong sa ding ci-in hun uk pen in hong gen ciangin a lusu khat bang tei lakin hak sensanin ngai hi. Lasak aa vantung lam mitsi kawmin nga aa khitui luangin om na ciang tawh hi nu hih pa’n upna nei taktak ei cih ding hi pah lo hi. Tua la in i nuntakna hong khelto-in i nuntakna hong ki lamdang sak leh upna hi panin, tua lo mitsit, khitui luan gawpna pen gualnopna (nopsakna, sentimentalism a hihi).
Music leh la in mihing lungsim zo mahmah ahih man leitung la a sate in zong a za a ngaite kapsak, lawpsak, dahsak, nuisak, tha ngah sak mahmah hi. Biakna la ah zong tua mah bang hi-in, a kilam dannading pen upna a a khang sak la leh music a hih ding ki sam hi. Upna hong khang sak leh nuntak zia zong a hoih lam hong khangto ding a hihi. Tua lo upna khangsak lo leh music leh la in leitung la te tawh kibangin nopsakna bek ahi hi.
Biakna pawi ki-ut thei mahmah tekin kilawp thei mahmah tek hi. Ahi zongin tua pawi panin bang upna khang ding hiam cih lunglutna, kikhelna, a om kei leh gualnopna hi-in Satan thang
sungah ki-awk ahi hi. Khitui luangin lei lakah bokin thu deih takin ku vuavua sa kingen thei aa, upna ah i khan toh kei leh nopsakna bek hi a lauhuai mahmah hi zaw hi. Thu gen siam kideih mahmahin hong nuisak, hong kapsak leh hong lawpsak ding ki-ut aa i nuntak ah ki khelna a om kei leh Satan khutzat nopsakna a hih ding lau huai mahmah hi.


Kha Siangtho kibua

          A tung a i sim sa mah bangin Kha Siangtho na sep pen tha pia, upna khang sak, huh pa leh tee-ci hi sak cih a hihi. Kha tha ngah leh ngah loh pen nuntak zia hong kilamdanna tawh kiteh thei bekin a nuntak zia kilamdang lo kha tha ngah pen nopsakna bek a hihi. Kha tha i ngah taktak leh inuntak zia zong upna tawh hong khang to ding hi. Kha tha ngahin tawn dian keei, pum awt keei, kap gawp, nui gawp, kilum khuk gawp, pau bualbual gawp, khut lam gawp leh tuk gawp keei na ciang pen nopsakna bek ahi hi.
          Khat vei thugenna, ahi zong, lasakna ahi zongin tua tungtawn panin tha ngahin nuam i sak mahmah na mun lian pen Kha Siangtho na sepna kisa pahpah hi. A tatakin Kha Siangtho in na hong sem tatak hi leh upna lamah hong hangsansak, nuntakna hong khel
ngamsak, Pasian deihna hong telsak (Rom.8:26-27) leh itna hongnei sak, hong lungduaisak, hong nunnemsak, hong muanhuaisak, ei leh ei hong ki-uk zosakin Pasian deihloh peuh mah hong deihlo sak(Gal.5:22-23), tu aa dan teng tawh upna ah ih khantoh ciang in ei sungah kha tha kingah hi bekin tua kikhelna omlo nopsak gawpna pen Kha Siangtho nasep hi lo a, ei' nopsakna bek hi-in upna hi lo hi. Kha Siangtho a ngah tatak mi khat Pasian kammal a nuntakna ah nuntakpihna tawh nop sa in a nuntak zia Pasian' deihna ah khel toto zo ding hi (Eze.36:26-27).

Thu khupna

          Christian i hih na pen Pasian in ei deih na hong zuih ding ut man hi lo Pasian' deihna Zeisu hang in Kha Siangtho huhna tawh a ki kheltoto dingte hi zaw a hihi. Khat veivei Pasian i biakna pen ei nopsakna tungah kinga-in Ama deihna i kikhel ding pen kithupi ngaihsut lo a hih man tua in leitung nopsakna khat hong piangsak hi. La sak gawpna, khitui luang aa thu nget gawpna, tha ngah gawpna khempeuh upna hi pahpah lo-in i lungsim thuakna khat tungtawnin hong piang gawp nam pawl khat om hi. Upna tawh lasak khat in a nuntakna kikhelna a tawm a tamin om hamtang ding hi. Upna tawh thu ngai mi khat in nuntak zia a khel zawh na om ham tang ding hi. Upna khitui tawh thu ngenngen mi khat in a nuntak zia zong upna ah a kilamdang toto kul hi. Tua lo-in i lungthuakna bek (Sentimentalism) hi-in gal-pa thang antah na kiimah kiheiheite i hihi. Christian hihna pen ei ma LungThuakna (Sentimentalism) bek a hih khak ding a patauh huai ahi hi.

                   
                             Sumpi hanthotna  (By: Pr Langh Khan Suan)



Siampi 27:30 Leitang panin apiang khempeuh khaici hitalehinggahhitaleh 1/10 Topa a dingin siangtho hi.  Siampi 27:32 Bawng hon leh tuu leh keel a cingpa ciangkhut nuai a a pai ganhing khempeuh 1/10 Topa a dingin siangtho hi.

Malachi 3:10- Ka biakinnah an a om theih nadingin 1/10 a kimin hong paipih un.  ( A kimin ci hi.)
                                           
Ø Pasian a ahi 1/10 Pasian' sum kholna ah thuman tak citaktakin na piak khit uh ciangin a dang 9 te na zang thei ding uh hi.
Ø Topa in ahong piak neihsate piak kik dingin manghilh leh a thuman lo sumkemte i suak hi.
Ø A thuman sum kem mi in sianthona dikna, huaihamlohna, thuhkik lohna, nuntakna hong nei ding hi.
Ø Mi pawl khat in 1/10 piak kul kei a cih uh ka za hi. Pasian' sianthona phunpih kei ni, 1/10 khempeuh kim takpia ni, i khe lam nawl a tuk ding lauhuai mahmah hi.
Ø Topa tawh kizop kul hi. 1/10  in Topa tawh kizopna hi. Ei a ding bek i ngaihsut leh amanlo a, Pasian a bia i suak hi. No ai tuam ding bek na ngaihsut uh leh samsiatna na ngah ding uh hi.
Ø 1/10 Pasian neihsa a leh lam a zatna pen a lauhuai mahmah mawhna khat hi. (pHjytdrfaxmif - 155-169 )       Pasian hong piaksa neih leh lamh sum leh paai ei aituamin kikhol thei mah hi. A hihhang thupha a om kei leh bangmahin kimanglo a, tua bang a lehzatna te ni khat ni ciangin thukhenna i thuak ding hi.

Ø Pasian' neihsa 1/10 amah pia ding i hiam? Ama sum kholna  a tun loh nadingin hei khia ding i hiam?
Ø 6.T. 408 A lumlet ( a hei khia) te thungetna Zeisu'n Pasian puakto lo hi. Mate 10:30- Na lutunga sam zang phazah nangawn kisim khin a, vantung laibu ah na min tawh kiciamteh hi.
Ø Na sumngahna nasumzatna khempeuh kiciamteh khin a, sazian hong kisit ding hi. Rev. 10:12- Na hihna khempeuh vantung a om laibu ah kiciamteh hi. Na vawh bangin na at kik ding hi.
Ø Tua bang a 1/10 pia lo a ahei khia te vantung a a om laibu ii  a lang lamah na sum batin kiciamteh hi. Heb. 7:8- 1/10 pen a nungta tawntung mipa in a la ahi hi.
                           
  Ø Kuakua hi taleh a 1/10 pen ama khut sungah kemin ama hoih sak bangin zeek thei lo hi.Ama kisap pak nangawnah zong zang thei lo hi. Pasian' a ding a ci phial zongin ama thu-in zeek thei lo hi.
Ø 1/10 pen Pasian tawh kizopna hi a, ( a pialote Pasian tawh kizom lo ahi diam?)
Ø 1/10 pen siangtho a zangkhai ngaihsut ding ahih lohna siapa mahmah in mipi' ettehin om ding hi.
Ø Mi' hong khiat gen loh nang piak ding 1/10 te nangawn sia nahih manin zang thei ning ci-in ngaihsun kei in. Tua sum te nang a hilo hi. Tua a kipuak 1/10 te pen Topa' piak tavuan neite in a kisam bangin siangtho takin zeek ding hi.
Ø Topa' thupiak thukham zui-in Pasian sum tawh kisai kician sitset a zat ding Pasian in deih hi.
Ø Pasian' nasem thuhilhsiate panpihna a zat ding leh thugenna mun a zat ding ahi hi.
Ø Lai Siangtho sangte panpihna-in zong kizang thei hi. Tua ahihmanin sang ten zong Pasian thu limtak a hilh ding uh ahi hi. 1/10 pen mizawngte huhna ding hilo hi. Pasian lungdamna thu leitung khempeuhah a kizelhnading a thugen siate panpih na ding a kituam koih ahihna kipelhsak kei un.
Ø Pawlpi kisapna a zat ding a hih lohna kei hong kilak hi. Pawlpi kisapna ah na zat te uh pen Pasian sum kholna pan a buluh na hi uh hi. Malachi 3:8-10- Ka biakinn a an a om theihna dingin 1/10 a kimin hong paipih un. 1/10 leh biakpiakna te nong guksak uh hi.
Ø 1/10 pen khuatual pawlpi in zeek thei lo hi. Conference/ Mission/ field zum ah puak pelmawh ding hi. ( Church manual laimai 128, p .4 Zolai)
Ø Tua ahih ciangin gen beh kullo in 1/10 piak ding leitawi loh ding a thei ciat dingin hong lamen ing.
Ø Topa'n thupha hong pia ta hen. Amen.
                 
                            
                             Zolai Gelhzia Pawl khat
                                    (By: Siapi Kam Khan Mung)


Zomi ihih manin Zopau' i pau a, Zolai i sin hi. Zolai i neih ma-in Zopau' i cihna sungah Tediim awkaih, Saizaang awkaih, Sihzaang awkaih, Teeizaang awkaih, Zo awkaih, Diim zawkaih, Losau awkaih, Phaileng awkaih, Vangteh awkaih, Valvum awkaih khempeuh agawm khopna Zolai simbu 1923 kumin Dr.JH Cope in ongg bawlsak hi. Tua pen Kam Hau uk akici Kawlpi saksiah Cikha dongg Kumpi saangg khempeuhah tan khat pan tan li dongg akisinn Zolai simbute hi a, a bu tuamna ah Kam Hau Dialect ci a kigelh zongh om hi.
          1923 kum a kipan 1973 cianggciangg i Zogamah  Zolai kilimsin mahmah hi. Kumpi ong kikhel a, gam ki-ukna zongh ong kikhel cianggin Zogamah  Zolai sinna ong thaneem bek thamlo-in Kawl gam, Vaai gam, leitung mun tuamtuamah i kikhen ciangin ong thaneem semmsemm ahih manin Zolai kepcingg dingg, zuun dingg deihna tawh hih thulu a hong gelh ka hi hi.

1. In (aw tom) leh (aw sau) namm nih nei hi.
in (aw tom) pen bold vomsakin, in ( aw sau) pen vom sak kei ni. in awtom pen a mai a, laimal khat peuhpeuh tawh kigamla ding a, in-aw phei pen amai alaimal tawpna pen vowel ahih  leh ( -hyphen) kikoih ding hi. Tu cianggciangg in aw tomm leh aw sawu pen akinai, akigamla tawh kikhen phot hi.
2. Vowel ( a,e,i,o,u) nih akizom leh (-hyphen) kikoih hi.
(a) Tu kumin inn khat lammin nikum cianggin khat lamm in.
(b) Kawlgam in Zogam pen a dai gamin ongg ciamteh hi.
(c) A pa in a ta' kiangah ta-in ong deih nawn kengg ci hi.
(d) Migilo in a mah pen migilo-in kiciamteh lo hi.
(e) Ka papi in a zi' kianghah zi-in ong deih nawn kengg ci hi.
(f) Ka pu in apple va lo in ongg cinapi lo lo-in ka ciah hi.
(g) Ka nu in tho inla, na laisim in ongg ci a, kei zongh tho-in ka lai ka simpah hi.
(h) Ka u in ongg hehsak a, u-in ongg deih nawn kengg ka ci hi.
(i) I nungak, i tanggval lai-in ki-en-lo-in ki-om thei lo hi.
(j) Zato a, na kiat leh na ki-at koi na zaw ahia?
(k) Na vok uh bang cia pha ci-a ong kidot leh tukk li pha na ci in.
(l) Hih a tu pen ka nu hi-a, hia lai a tu pen ka ni hi.
(m) Gam ki-ukna vai tawi kisai-in kikup ding pen mipi ki-uuk thei mahmah hi.
3. A tungg a in leh vowel banah (ah, te) peuhmah Mikaang lai ahih kei nak leh amai alai mung atwh kinai hi. Kinaisak zel, kigamlasak zel themmthumm lo ding hi.
4. I gelh khialh zel pawl khat
(1) B.A. B.A; B.Ed. M.B;B.S. Ph. D.
(2) Zaminte: JAT, TEO, UDC,BC,AD,RSM,BGM,....
(3) Kipawlna minte : UNO. NGO. GZA. ZIUSA, NASA.....
(4) A veizah simna : ( Ordinal number) 1st, 2nd, 3rd
(5) Hun leh nai : 9:00 a.m, 3:00 pm
* Lakk-khiatna
1. Advanced Learner's Dictionary
2. Oxford Paperback Dictionary
3. English Companion (Singapore)
5. Min gelh zia:-
          Leitunggah mi khempeuh in min kinei ciat a, amin phuah zia uh i theih kim loh hanggin ei Zomite ii min phuah zia pen Lai Siangtho sunga minte leh a diakdiakin Mikaang, Maangkaang i cihte' min phuah zia tawh i kivalakk mahmah hi. Tua hi a, ei Zomite' min pen pute, pite min tawpna mah kila tanghtangh, pate nite mah min kipia tanghtanghin Zo ngeina zuhawm, sahawm bangin kihawm hi. Min mal khat in deihna, khiatna khatta nei pahpah hi. A min i zakk cianggin min phuakte ii nun zia leh min neipa ii nunzia ding, akideihsak zia kitheipah hi.
* Lawm nangg na min-ah a deihna a kilangh a kithei pah hiam?
(a)  Min phuak te' hihna                 (b) Minneite' hihna ci ni.
(1) Pau, Gen   (a) Vaihawm upa lam, la makai
(2) Go, That   (a) gamsa man, inn sa go
(3) Suann       (a) mi' khuan suann khia, khua satt
(4) Suan         (a) mi' muan le suan       (b) suan leh khakte
(5) Lian          (a) mi lian, u lian   (b) mi lian, u lian dingg
(6) Tuang       (a) gual tungg tuang      (b) gual tungg tuang dingg
(7) Khup         (a) mi' tung a om   (b) mi' tung a om ding
(8) Khua         (a) tenna khua mah hi pah
(9)  Thang      (a) min thang sa     (b) min thang ding
(10) Khai        (a) a sepsa phuahna
Minpi    :         Kam Khan Mung  KKM neu ngei lo
Min tom         :                            Kam Khan, Kam Mung, Khan Mung
Min no  :         Kamno, Khanpi, Mungta
6. Lai-ip tungg a, min kitel khial thei tammpi om
     (1) Thang Khan Suann         xefcefhqGif;
     (2) Thang Khan Suan           xefcef hqGifh
     (3) Laang Cin Thang            vmefusifhxef
     (4) Langh Cin Thang            vef husifhxef
     (4) Kham Za Thang             crfZxef
     (5) Khaam Za Thang           cgrfZxef
7.  (a) Thangpu pen ka nau, ka sang lian hi a, kei sangin sang zaw a, zong pil zaw hi. An sang kaih khop khit lam ciangin ka sang uah pil man, pah man sang ding hi.
     (b) Thangpu pen ka nau, ka sang lian hi a, kei sangin sang zaw a, zongh pil zaw hi. Ansangh kaihkhop khit lam cianggin ka saangg uah pilman, pahman saang dingg hi.
(Hih bang zia laimal kithuapte bel ei saan' siam dandan hi phot lel e)
     (c) Zopau' a siamsate' adinggin zongh hoih a, a siamm nai lote'
adinggin kitel zawlai hi.
8. Lemin cia, lemin cia
     Kawl gama tengg ihih zahkhatin mi tamzaw ahi Kawlte in ongg deppgawp uh pen ahi dingg mah hi. Ahi zonghin ong deppgawp lamm zong i phawk siamm kei hi. Ongg deppgawp lamm phawka, i kipuahpah kei leh i ziakai gawp dinga, i Zopau ongg mangg dingg hi. Zaangkong, Mandalay, Kawlpi thamlo-in i khuatate nangawnnah Zokam tawh thu i gen cianggin Kawlpau tammpi i hel hi. Tua Kawlkamte i tu, itate in Zopau sata uh hi. Ei' pau'a om liannlo theihhak i sakte saklamm a i mipihte' paute kanin i zuii dingg hi. I neih lohte Kawlpau sanggin Mikanggpau hi leh leitung bup Zomite in na theipah uh hi. Pawl khat en pak ni. A dangg tammpi omlai..kan toto lai ni.

1.   qifajy = lem                                25. apwem = deihsakna
2. atmifjrif = lawhcing              26. uefhuGuf = nial, sel
3.  OD;pm; = masak                        27. axmufcH = thukimpih
4.  em;vnf = thei/ saang siamm     28. tMuH pia  = kuppih
5.  tppf = a takh                               29. tMuH la    = thu dongh
6.  twk = akhem/huut               30. Oya' = thu khun
7.  wm0ef = vaiipuakk             31. qk = pahman
8.  oufaocH = sihpan                  32. jyomem = thubuai
9.  tmrcH = luangkhaam          33. ykHrSef = denh, ngiitngeet
10.                   w&m;cH= mawhpuapa
11. w&m;pJG = thubawl
12. wdkif = zum a khia
13. w&m;vkd = thubawlpa
14. vufaqmif= citpiak
15. tm;ay; = hanthawn/huh
16. arSmifckd = sum sim bawl
17. pm;yJG = dawhkan
18. yef;uef =  ankuang
19. ukvm;xdkif = tutphah
20.         jywif;ayguf = tawlet
21. ukwif = lupna
22.         abmfvkH; = tukpeng
23.         abmfvDabmf (Volley) = tuk peng bet
24.         tm;em = Genngamlo/ Nengamlo/ Dawngngamlo/ sawlngamlo/                               Taaingamlo/hilhngamlo
 *I quarterly lesson en leng kitamm khialh lo hi.
                       
                        Ngente effort bawl vai zaksakna
N
                                                 By: Sm Awi Khawm Kim
gente effort bawlna vai a thu a tom thei penin pawlpi mi khempeuh ii sim theih dingin ong gelh khia ung. Pawlpi mi khempeuh in i omna tek panin thungetna tawh nong panpih ciat manun Pasian in i thungetna te ong sang a effort bawlna kilawhcing mahmah hi.
          Effort bawl dingin 1. Pr Challiandinga Khuazawl Pawlpi kem ( Main Speaker )leh a zi Pi Helleni New Champhai 2. Sia Muangpi        ( Keyboard)  3. Sia Mungpi (Lasa) leh Tonsim panin mi 6, Ngul panin mi 2 ong kihel thei uh hi.
          Effort bawl pen 29/9/2017- 10/10/2017  sung kibawl a, inn guk kiphiatin Tuiphum mimal 27 pha hi. Pastor pa in Mizo pau tawh genin Peter thugen bangin mipi in tel hi.

 Inn a kiphiatte:

1. Pa Sut Do Lian te innkuan
2. Pa Pum Suan Thang te innkuan
3. Pa Langh Sian Mang te innkuan
4. Pa Zam Khan Kham te innkuan
5. Pa Pum Khan Suut te innkuan
6. Pi Nian Sian Cing te innkuan

A tang suah te:

1. Lia Dim Sian Muan
2. Lia Dim Don Niang

October ni 10 ni-in Upa Pau Lam Thang te innkuan in hong suak thakte' tungah a lungdam luat manin bawng khat go hi. Pawlpi mite in zong lungdamtakin kine zihziah hi. October 11 ni -in Pa Nang Suan Lian te innkuan in a mawtaw uh tawh Tonsim ciang ong khaksakin kilungdam mahmah hi.  Effort bawl hun man lian leh M leh C kilemna bawlni akituah pen kinuam  phadiakin amang theilo ding lungdamna, gah masa hi ding hi ci-in kinuam mahmah ciat hi.

Lungdamkohna:

          Effort bawl nadingin i zumpi panin sum 500,000 leh USA a om Pa Vungh Sian Pau leh Nu Ning Ngaih Lian te in  sum 1200000 tawh ma nong panpih manun effort a kibawl zo asuak ahi hi. Tua banah Kawlpi panin Pa Dalsan (Kawlpi) in zatui tawh damlote veh kawikawi-in damna mi tampi in ngah lawh hi.
          Cidamnading tuikhu tawh ki-uumna  Pa NgaihKhual in ong bawlsak zel hi. Tua panin mi tampi mah in damna ngah hi. Sum leh paai leh zatui zaha leh thungetna tawh hong panpih khempeuh tungah nakpi nakpi lungdamna kong ko uh hi.

Thungetpih ding cialna:

Pawlpi mi khempeuh in i omna tek panin upna sungah ong suakthak khempeuh leh a omsa mite a nungtolh kik nawn loh nading, upna zungthuk a khak semsem na ding leh tu laitakin kikhopna pen Upa Pau Lam Thang te inn a kizang phot hi a, kikhawm mite a inn sungah kita nawnlo-in innka khawngah kitu zihziah phot hi. Tua ahih manin  biakinn thak kilam pen amanlang thei penpen a zawh siang a biakinn kong honna neih zawh mengmeng nadingin thungetna leh sum leh paai tawh ong panpih zozo in ong panpih ciat lai un cih thungetpih ding cialna leh huhna kong ngen kawm uh hi.
                                                              


                             Thu tuamtuam

1. Pr Daniel Nangno pahtawina kipia:

28/8/2017 ni-in MUC leh MMCC innkuan in Pr Daniel Nangno pahtawina kipia hi.  Hih pahtawina pen Pr Nangno in Mission pan pension a lak khit ciang MMCC sangah 2015-2016 dong College ah lai hilhin ma hong panpihna lungdamkohna ahi hi. MUC leh MMCC in pahtawina lai " A Plaque of Honour" pahtawina lai leh dangka Ks, 500000 tawh lungdamkohna leh pahtawina Pr Daniel Nangno kipia hi.  Hanthotna Pr KaiDal in hong nei hi. Amah aman khit teh MUC Officers te a banbanin mimal thugenna kinei hi. Tua khit ciangin MMCC sia teng in a banbanin  pahtawina kam gen leuleu uh hi. Tua ciang kum 4 na teng leh boarder pasal teng in  Pr Nangno letsong piakna nei hi.  Thupuak: Sia Kap Do

2. Talek Pawlpi pan dahpihna

Talek Pawlpi panin Tg Thang Za Ding 17/Sept/2017 ni-in Khrih sungah hong ihmut san hi. Tonzang Circle Leader Sia Sang in vui hi.
Adah akap a innkuan khempeuh tawh kibangin i dahpih hi.
Thupuak: Sia Sang ( Tonzang Circle Leader)

3. Sawbua Pawlpi te in Quarter cin An nekkhopna nei:
30/9/2017 Sabbath ni-in Sawbua pawlpi te in 3rd quarter cin an nekkhopna bawlin tha kingah mahmah hi.

Thupuak: Sia Thang ( Tamu Circle Leader)

4. Anlangh Pawlpi te in Quarter cin An nekkhopna nei:
2/10/2017 Monday ni-in Anlangh Pawlpi te in 3rd quarter cin an nekkhopna bawlin nuam kisa mahmah hi.
Thupuak: Sia NaaMung

5. Zangngophai ah Thungetsak a pai:
8/10/2017 Sunday ni-in Tamu Circle Leader Sia Thang, Pr Gin leh Teinkaya siapa Sia Khup leh pawlpi mi hon khat tawh thungetsakin ka va pai uh hi. Thupuak: Sia Thang  ( Tamu Circle Leader)

6. Music van kineih beh:
Ngente pawlpi sung panin gamsung gampua a om  khangnote' hanciamna tawh Amp 1, Soundbox 2, Mixer 1,  leh Tg Piang Biak Sang in meiset hoih mahmah khat pawlpi a dingin ong pia uh ahih manin music van kineih beh na lungdamkohna leh hongpia khia a tate khempeuh Topa in thupha namkim ong piak sak hen cih pawlpi te in ka thungetsakna uh ahi hi. Thupuak: Sm Kimpi

7. Mi 2 Tui kiphum:
Khampat pawlpi ah Pr Gin in mi 2 tuiphumna nei hi. Bible study pia pen Sia Hang ahi hi. Tui kiphumte 1. Nu Cing Muan Lun ( Tuiphum pawlpi pan) leh 2. Lia Cing Sian Man ei pawl sung pan ahihi.
Topa in upna sungah ong suak thak a tate 2 thupha hong piaksak hen. Thupuak: Sia Thang ( Tamu Circle Leader )

8. Dahpihna
Tedim,Sakollam pawlpi panin Pa Pau Sawm Lian Thang in leitung khualzinna pan khawl mun nuam ong zuat san  ahih manin pawlpi in dahpihna i pulak hi. Tedim circle leader Sia Thang in vui hi.

9. Khangham nipi kal thungetna kinei tek:
4-11/21/2017 hun sung tengin pawlpi kimtekah Khangham nipi kal thungetna kinei tekin amunmun panin nuamkisa-in tha kingah mahmah ciat hi.

10. Dahpihna
Kalaymyo, Pinlong pawlpi panin Pi Nang Khaw Cing in 15/11/2017 ni-in leitung khualzinna pan khawl mun nuam hong zuat san  ahih manin atate, atute tawh kibangin pawlpi in dahpihna i pulak hi.

                             &&&&&&&&&&&&&&

Ø Tu ciangciang maan takin pawlpi thu kizakna lai ong hawm khia zo sak Topa min i phat hi.
Ø I laihawmna apicin nadingin, Siate, upate leh pawlpi mite in article, pawlpi sung nopna dahna thu, cidamna thu leh leitung thuthang tuamtuamte leh pawlpi sung thupiangte, nasepnate hong puak tangtang un ci-in kong thuum phapha hi.
Ø Conference thu kizakna lai nasimna hangin phattuamna, kha lam khanlawhnate ong tung kim ciat tahen. Amen.

       
              Merry Christmas & Happy New Year !!!!!!!!

To get the latest update of me and my works

>> <<